Diabeł błotny - niegroźny potwór

inne nazwy: skrytoskrzel, pies diabelski, aligator z Allegheny

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy ogoniaste
• Rodzina: Skrytoskrzelne
• Gatunek: Diabeł błotny(Cryptobranchus alleganiensis)

Występowanie

Diabeł błotny zasiedla czyste i szybko płynące potoki, strumienie i rzeki o kamienistym dnie z wieloma kryjówkami, w postaci powalonych kłód i szczelin. Można go spotkać w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, między innymi w południowej części Nowego Yorku, Georgii, Ohio, Pensylwanii, Maryland, Missouri, Zachodniej Wirginii, Wirginii, Kentucky, Arkansas, Illinois, Indiana, Tennessee, Północnej Karolinie, Południowej Karolinie, Alabamie, Mississippi oraz w małej części Kansas i Oklahomy.

Ogólny opis

Diabeł błotny to bardzo duża salamandra(trzecia największa salamandra na Ziemi), dorosłe osobniki dorastająca przeważnie od 30 do 75 cm długości i ważą od 1,5-2,5 kilogramów. Cechą charakterystyczną u tej salamandry jest mocno pofałdowana skóra(która wytwarza także niewielką ilość toksyn), przez którą płaz oddycha. I choć diabeł błotny posiada płuca, to używa ich przeważnie w celach kontroli pływalności. Ciało diabła błotnego jest grzbieto-brzusznie spłaszczone, a po obuch bokach szyi płaz posiada szczeliny skrzelowe. Płaz posiada także po cztery palce na kończynach przednich i po pięć na kończynach tylnych. Kolor ciała zwykle waha się w granicach od żółtobrązowego do prawie czarnego. Diabeł błotny przechodzi niekompletną metamorfozę, gdyż u dorosłych  osobników brak powiek oraz zachowują parę szczelin skrzelowych.

Dymorfizm płciowy

Samice są większe od samca. W okresie rozrodczym u samców widoczny jest także obrzęk w okolicach kloaki.

Populacja i zagrożenia

Diabeł błotny jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożeniu. Poważnym zagrożeniem dla diabła błotnego jest zanieczyszczenie wód przez rolnictwo i kwaśne deszcze. Diabłu błotnemu zagraża również niszczenie jego środowiska naturalnego na rzecz rekreacji wodnej i budowy elektrowni wodnych. Groźna dla diabłów błotnych jest także tajemnicza choroba płazów chytridiomikoza, którą prawdopodobnie roznoszą żaby szponiaste, które wskazują odporność na tą chorobę, lecz są jej nosicielami.

Pożywienie

Diabeł błotny poluję głównie na raki, lecz zjada również ryby, owady i inne bezkręgowce, ślimaki, płazy i ikrę ryb. Dorosłe osobniki mogą również zjadać mniejsze diabły błotne.

Zachowanie

Diabeł błotny jest gatunkiem żyjącym samotnie, a spotkanie dwóch osobników tego gatunku poza okresem rozrodczym, kończy się przeważnie walką. Prowadzi jedynie wodny tryb życia. Jest gatunkiem o nocnym trybie życia, podczas dnia ukrywa się pod kamieniami, w szczelinach skalnych, pod kłodami lub korzeniami drzew. Diabeł błotny potrafi pływać, lecz woli kroczyć po dnie zbiornika. Poluje nocą, używają wyczulonego zmysłu węchu i dotyku. Swoje ofiary łapie przy pomocy ssącego strumienia wytwarzanego przez otwór gębowy płaza, a następnie przytrzymuje używając ostrych zębów. Poza typowymi kryjówkami w których diabeł spędza dzień, posiada on głęboko ukrytą norę w której spędza stan odrętwienia, późną jesienią i zimą. Może wychodzić na ląd w poszukiwaniu lepszego siedliska wodnego, lecz robi to bardzo rzadko.

Rozród

Okres rozrodczy u diabłów błotnych przypada różnie w poszczególnych szerokościach geograficznych. Wschodnia populacja rozpoczyna okres od końca sierpnia do początku września. Populacja zachodnia i południowa rozpoczyna gody od początku września do początku listopada. W tym czasie samiec buduje gniazdo, które jest dołem wygrzebanym zazwyczaj pod dużym kamieniem na dnie strumienia lub rzeki. Samiec pilnuje gniazda od innych samców oraz wabi do niego partnerkę. Samica składa w nim zazwyczaj 2 sznury jaj(ok. 300-450 jaj). Samica przykleja sznury z jajami do kamieni na dnie gniazda , a samiec natychmiast je zapładnia. Zdarza się że samiec przyciąga do gniazda więcej niż jedną samice, dlatego ilość jaj w gnieździe może przekraczać 1000. Następnie samica zostaje odgoniona, a samiec opiekuje się troskliwie gniazdem, broniąc go przed drapieżnikami i innymi diabłami błotnymi. Okres rozwoju zarodków jest zależy od temperatury wody i wynosi przeważnie 2-4 miesięcy. Wykluwające się larwy mają przeciętnie długość 3 cm, są bardzo żarłoczne i szybko rosną. Posiadają także pierzaste skrzela zewnętrzne. Larwy są pod ciągłą opieką ojca. Z wiekiem u kijanek wyrastają odnóża i wysoki fałd skórny na płetwie ogonowej. Po upływie 18-20 miesięcy kijanki przeobrażają się w postać dorosłą, mają wtedy przeciętnie ok. 12 cm długości. Dojrzałość płciową diabły błotne uzyskują w wieku 5-6 lat.

Naturalni wrogowie

Dorosły diabeł błotny ma niewielu naturalnych wrogów, lecz młode osobniki mogą paść ofiarą żółwi, węży wodnych i szczupaków, a także innych diabłów błotnych.

Długość życia

W niewoli płaz może dożyć 29 lat. Dokładna długość życia płaza na wolności nie jest zanana.

Znaczenie dla człowieka       

Diabeł błotny nie ma szczególnego znaczenia dla człowieka. Diabeł błotny może niekiedy łapać przynęty wędkarzy. Kiedyś wierzono że diabeł błotny jest agresywnym stworzeniem, płoszącym ryby i które jednym ukąszeniem potrafi zabić człowieka swoim jadem, stąd jego nazwa. W rzeczywistości diabeł błotny nie jest jadowity i wytwarza jedynie niewielką ilość toksyn na skórze, niegroźną dla człowieka(może jedynie podrażnić oczy, kiedy się do nich dostanie), a sam płaz jest niegroźny dla człowieka. Diabeł błotny może także pomóc w nauce nad ewolucją, gdyż wyglądem przypomina pierwotne salamandry.

Ciekawostki

• Jest największą salamandrą Ameryki Północnej oraz trzecią salamandrą co do wielkości na Ziemi, zaraz po chińskiej i japońskiej salamandrze olbrzymiej(Andrias davidianus i Andrias japonicus).
• Skrytoskrzele lub salamandry olbrzymie(Cryptobranchidae) do dość stara grupa płazów.
• Poza płucami płaz posiada także skrzela. Otwory skrzelowe na szyi płaza prowadzą do komory skrzelowej, gdzie znajdują się 4 pary łuków skrzelowych.  
• Diabeł błotny jest z powodzeniem hodowany w niewoli.
• Inną rodziną reprezentowaną przez prymitywne płazy jest rodzina płazów kątozębnych(Hynobiidae)do której zalicza się ok. 51 gatunków. 
• Diabeł błotny jest spokrewniony z dwoma innymi współcześnie żyjącymi wielkimi salamandrami, chińską salamandrą olbrzymią i japońska salamandrą olbrzymią. Jest najbliżej spokrewniony z dwoma wymarłymi diabłami błotnymi(Cryptobranchus guildayi i Cryptobranchus saskatchewanensis).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Diabe%C5%82_b%C5%82otny

-https://en.wikipedia.org/wiki/Hellbender

-http://animaldiversity.org/accounts/Cryptobranchus_alleganiensis/

-http://www.iucnredlist.org/details/59077/0

-http://amphibiaweb.org/species/3861

-http://www.edgeofexistence.org/amphibians/species_info.php?id=1392