Nyctosaurus - pterozaur z masztem

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Zauropsydy
• Rząd: Pterozaury
• Rodzina: Nyctosauridae
• Gatunek: Nyctosaurus(Nyctosaurus ‬gracilis‭, Nyctosaurus nanus, Nyctosaurus ‬lamegoi i Nyctosaurus bonneri)

Występowanie

Skamieniałości nyctosaurusa zostały odnalezione w osadach Smokey Hills Chalk części formacji Niobrara na terenie stanu Kansas(USA), gdzie w okresie kredowym znajdowało się Morze Środkowego Zachodu. Był przypuszczalnie pterozaurem zamieszkującym tereny przybrzeżne i polującym na pełnym morzu. Występował 85-84.5 milionów lat temu w późnej kredzie.

Ogólny opis

Nyctosaurus morfologicznie przypominał spokrewnione z nim pteranodony. Posiadał stosunkowo długie skrzydła, osiągając nieraz ponad 2 metry rozpiętości. Mierzył przeciętnie 37 cm długości ciała i ważył ok. 1,8 kg. Jednak pterozaur charakteryzował się niewyobrażalnie wydłużonym kostnym grzebieniem, osiągającym nawet 55 cm długości. Grzebień składał się z dwóch dźwigarów. Jeden skierowany był ku górze, natomiast drugi drugi, prostopadle skierowany w kierunku tylnej części ciała pterozaura, umiejscowiony blisko nasady grzebienia, osiągając ok. 30 cm długości. Także grzebień nyctosaurusa przypominał kształtem literę "L". Bezzębna szczęka i żuchwa zwierzęcia była wydłużona, cienka i zaostrzona, przypominając dziób. Nyctosaurus, poza palcem do którego była przyczepiona błona lotna, utracił wszystkie inne. Naukowcy sugerują iż mogło to być przystosowanie zwierzęcia do życia głównie w powietrzu(podobnie jak albatrosy).

Dymorfizm płciowy

Możliwe iż jak u spokrewnionego gatunku pteranodona u nyctosaurusa występował wielkościowy dymorfizm płciowy. Samce mogły być większe od samic. Także grzebień mógł osiągać większe rozmiary u samców, lecz obecnie brak na to dowodów.

Pożywnie

Nyctosaurus w wielkim prawdopodobieństwem żywił się rybami. Możliwe iż łapał je z powierzchni wody podczas lotu, lub nurkował, podobnie jak robią to współczesne ptaki morskie.

Zachowanie

Nyctosaurus przypuszczalnie większość życia spędzał w powietrzu, szybując nad morzem wykorzystując prądy powietrza powstające nad falami(podobnie jak współczesne albatrosy). Na lądzie poruszał się nieporadnie i przypuszczalnie na ziemie schodził jedynie w celach rozrodczych. Zagadką nyctosaurusa jest jednak zastosowanie jego ogromnego grzebienia. Jedna z pierwotnych hipotez mówiła o jego zastosowaniu podczas lotu. Grzebień miał być pokryty błoną, która dawała mu zalety aerodynamiczne. Jednak paleontolog Christopher Bennett odkrył iż na grzebieniu brak jakichkolwiek śladów tkanek miękkich, a jego budowa uniemożliwia ich zaczepieniu, dlatego skłonił się ku tezie iż twór na głowie pterozaura służył w celach pokazowych. Mógł wyznaczać pozycję w stadach tych zwierząt i być znaczącym czynnikiem przy doborze płciowym. Naukowcy biorąc pod uwagę wagę pterozaura i rozpiętość skrzydeł obliczyli iż mógł on latać z prędkością ok. 35 km/h.

Rozród

Nyctosaurus zapewne był zwierzęciem jajorodnym. Przypuszczalnie schodził na ziemie jedynie w celach rozrodczych. Niektóre czaszki młodocianych osobników nie wskazywały obecności tworu na głowie i przypuszczalnie rozwijał się on w określonym wieku, przypuszczalnie po 1 roku. Wiadomo również iż osiągnięcie rozmiarów dorosłego osobnika przez pisklę trwało ok. rok.

Naturalni wrogowie

Większe zwierzęta drapieżne, min. deinozuch, mozazaury, duże ryby(np. Xiphactinus) i rekiny. Pterozaur najbardziej narażony był przypuszczalnie podczas pobytu na lądzie.

Długość życia

Brak danych. Choć naukowcy szacują z badań szczątków iż niektóre osobniki w chwili śmierci były w wieku 5-10 lat.

Przyczyny wymarcia

Nyctosaurus wymarł przypuszczalnie podczas regresji Morza Środkowego Zachodu ok. 84.5 milionów lat temu. Wymarło wtedy większość gatunków zamieszkujących ten obszar.

Ciekawostki

• Pierwsze odnalezione szczątki nyctosaurusa zostały opisane w 1876 roku przez amerykańskiego paleontologa Othniel'a Charles'a Marsh'a. Paleontolog uznał zwierze za gatunek pteranodona i nazwał Pteranodon gracilis. Jednak w tym samym roku przekwalifikował gatunek do stworzonego dla niego rodzaju, nazwanego Nyctosaurus(czyli "nocny jaszczur", lub "nietoperzy jaszczur". Badacz uznał iż skrzydło pterozaura jest podobne do nietoperza). Holotyp badany przez Marsh'a nie posiadał zachowanego grzebienia. 
• Strukturę grzebienia pterozaura opisał dopiero w 2003 roku Christopher Bennett na podstawie dwóch okazów z dość dobrze zachowanymi kostnymi tworami.
• Liczba gatunków w rodzaju Nyctosaurus jest nadal niepewna. Nyctosaurus ‬lamegoi został opisany na podstawie niekompletnej kości ramiennej i choć formalnie gatunek różni się od rodzaju Nyctosaurus, obecnie nie został stworzony osobny rodzaj dla owego gatunku. W 1972 roku został opisany nowy gatunek Nyctosaurus bonneri, który anatomicznie nie różni się od Nyctosaurus ‬gracilis(dlatego jego ważność jest podważana). Nyctosaurus nanus w 1984 roku został przeklasyfikowany z rodzaju Pteranodon, choć dziś badacze spekulują nad ważnością gatunku.
• Nyctosaurus dzielił strefę życiową z Pteranodon longiceps i Ichthyornis dispar. Morze Środkowego Zachodu było natomiast zamieszkałe przez klidastesy, tylozaury, mozazaury z rodzaju Ectenosaurus, nielotnego nurkującego ptaka Parahesperornis alexi, podobnego do miecznika Protosphyraena, drapieżną i dużą rybę Xiphactinusa i rekiny z rodzaju Cretolamna.

• Nyctosaurus był dosyć krótkotrwałym rodzajem, który przetrwał ok. 1,5 mln lat w przeciwieństwie do blisko spokrewnionego rodzaju Pteranodon, który istniał od 88 do 80,5 mln lat temu. 
• Pteranodony są często określane mianem dinozaurów, choć nie są z nimi spokrewnione.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Nyctosaurus

-https://en.wikipedia.org/wiki/Nyctosaurus

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/n/nyctosaurus.html

-http://www.palaeocritti.com/by-group/pterosauria/nyctosaurus

-http://www.reptileevolution.com/nyctosaurusFMNH.htm

Oprzędnica jesienna - koszmar drzew owocowych

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Owady
• Rząd: Motyle
• Rodzina: Erebidae
• Gatunek: Oprzędnica jesienna(Hyphantria cunea)

Występowanie

Oprzędnica jesienna początkowo zamieszkiwała terytorium Ameryki Północnej od Panamy po południową Kanadę. Przypadkowo ćma została wprowadzona ok. 1940 roku na tereny Jugosławii, gdzie szybko rozprzestrzeniła się i poszerzyła swój zasięg o pobliskie kraje. Pod koniec XX wieku była już notowana na terenie od Francji po Danię, Włochy, Grecję, Turcję i Kazachstan. Motyl został także wprowadzony na tereny Chin, Korei Południowej, Mongolii, Japonii i południowej części Kraju Nadmorskiego(Rosja). Motyla zaobserwowano także na terenie Nowej Zelandii. Owad występuje głównie na terenach, gdzie występują rośliny żywicielskie gąsienic, czyli min. klony, morwy, jabłonie, gruszę, śliwy, czereśnie i wiśnie.

Ogólny opis

Dojrzałe gąsienice oprzędnicy jesiennej osiąga rozmiar do 3,5 cm długości ciała. Ich ciało jest koloru od brunatnozielonego do jasnożółtego(ciemnieje wraz z dojrzewaniem), pokryte ciemnymi plamami z dwoma, podłużnymi jasnymi pasami po bokach ciągnącymi się przez całą długość ciała i pęczkami białych i brunatnych, gęsto rozmieszczonych włosków. Część głowowa koloru czerwonego, lub czarnego. Poczwarka ciemnobrunatna, osiągająca 1 cm długości. Imago osiąga 2,5-4 cm rozpiętości skrzydeł. Tułów i odwłok masywne, koloru białego(odwłok czasami w kolorze żółtawym), pokryte białym owłosieniem, najbardziej gęstym w okolicach tułowia. Głowa proporcjonalnie mała, biała i owłosiona. Skrzydła jednolicie białe, lub pokryte brązowymi , lub czarnymi plamami. Kończyny pomarańczowe, lub żółte.

Dymorfizm płciowy

Słabo zaznaczony. Czułki samca są zwykle grubsze i dłuższe, natomiast samica posiada nieco masywniejszy odwłok.

Populacja i zagrożenia

Gatunek nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Jest motylem pospolitym i powszechnym na terenie naturalnego zasięgu i gatunkiem inwazyjnym w niektórych rejonach świata. Nie są znane poważne zagrożenia dla populacji oprzędnicy jesiennej.

Pożywienie

Gąsienica żeruję na wielu gatunkach roślin(na ponad 636 gatunkach). Ulubionymi roślinami żywicielskimi są min. morwy, jabłonie, wiśnie, czereśnie, gruszę, śliwy, klony, dęby, olchy i topolę, lecz może także żerować na orzechu włoskim, orzechu amerykańskim, winoroślach, chmielu, wierzbach i wielu innych. Imago żywi się głównie nektarem kwiatowym jeżyn i ostów.

Zachowanie

Oprzędnica jesienna jest jednym z najbardziej polifagicznych gatunków motyli, którego gąsienice żerują na wielu gatunkach drzew leśnych i owocowych. Gąsienice zwykle spotykane w dość dużych ilościach na pojedynczej roślinie, ze względu na dużą ilość składanych jaj przez samice. Świeżo wyklute larwy od razu przechodzą do przędzenia pajęczyny, która łączy przyległe liście i tworzy swego rodzaju gniazdo. Po osiągnięciu ponad 3 cm długości przez gąsienice(po ostatnim linieniu), opuszcza ona gniazdo i intensywnie żeruję, aby zgromadzić zapasy potrzebne do przepoczwarzenia się. Gąsienica potrafi wytrzymać nawet 2 tygodnie bez jedzenia. Gąsienica przepoczwarza się w ściółce, lub pod korą u podstawy drzewa. Cienki kokon poczwarki złożony jest z detrytusu zlepionego przędzą. W tej formie motyl zimuję. Osobniki dorosłe pojawiają się zwykle w okolicach marca w południowych rejonach zasięgu, lecz na północnych obszarach występowania mogą pojawić się dopiero późną wiosną, lub wczesnym latem. Prowadzi nocny tryb życia i jest przyciągana przez światło. W razie braku dogodnych miejsc na złożenie jaj(wyczerpanie zapasów żywności) może migrować na inne pobliskie obszary.

Rozród

Po odbyciu kopulacji samica na spodniej części liścia  składa od 400 do 1000 zielonkawych jaj, pokrytych drobnymi, białymi włoskami. Po 1-2 tygodniach wykluwają się malutkie, zielonkawe gąsieniczki, które z przędzy i złączonych przez nią liści tworzą gniazdo, chroniące przed drapieżnikami. Po osiągnięciu ponad 3 cm przez larwę opuszcza ona gniazdo i w wieku 4-6 tygodni przepoczwarza się. Zimuję w formie poczwarki przez ok. 5-7 miesięcy(w zależności od szerokości geograficznej). Osobniki dorosłe pojawiają się wczesną wiosną na obszarach południowych zasięgu(marzec), a na północnych obszarach mogą pojawiać się dopiero późną wiosną, lub wczesnym latem(maj, czerwiec).

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki, nietoperze, pająki itp. Dla gąsienic głównie ptaki i mrówki.

Długość życia

Larwa: 4-6 tygodni, Poczwarka: 5-7 miesięcy, Imago: kilka tygodni.

Znaczenie dla człowieka

Larwy oprzędnicy jesiennej żerują na drzewach owocowych, dlatego ćma uważana jest za szkodnika(agrofaga). Grupowe żerowanie gąsienic oprzędnicy często prowadzi do gołożerów(ogołocenia drzewa z liści), co może prowadzić do obumarcia rośliny. Zwalczana przy użyciu insektycydów i środków biologicznych. W Ameryce Północnej i Europie południowo-wschodniej oprzędnica jesienna stanowi poważne zagrożenie dla sadów. W innych rejonach Europy i Azji nie stanowi większego zagrożenia z powodu jednostkowych wystąpień i małych tendencji ekspansywnych.

Ciekawostki

• Wyróżnia się dwie podstawowe mutację oprzędnicy jesiennej. Pierwsza mutacja występuję głównie na obszarach północnych i charakteryzuje się czysto białymi skrzydłami imago, oraz czarnym zabarwieniem główek gąsienic. Druga zamieszkuje południowe obszary. Skrzydła owej mutacji są zwykle ciemno nakrapiane, natomiast larwy posiadają czerwoną, lub pomarańczową część głowową. Niegdyś obie mutację klasyfikowane był jako odrębne gatunki i mimo iż obecnie północna i południowa populacja zostały uznane jako jeden gatunek to nadal trwają badania nad poprawną klasyfikacją owej ćmy. Obie odmiany motyla są spotykane na terenach, gdzie został introdukowany.
• W Polsce oprzędnica jesienna pojawia się sporadycznie i nie posiada stałych populacji. Jednak entomolodzy spekulują iż w wyniku globalnego ocieplenia oprzędnica może powiększyć swój zasięg, obejmując w tym również tereny Polski.
• Oprzędnica jesienna została opisana po raz pierwszy przez jednego z najbardziej znanych entomologów Dru Drury'ego w 1773 roku.
• Oprzędnica należy do podrodziny niedźwiedziówkowatych z których tylko nieliczne są szkodnikami. Ciekawostką jest iż gąsienice niektórych gatunków np. Paracles klagesi i Paracles laboulbeni, nauczyły się żyć pod wodą żerując na roślinach wodnych.   
• Oprzędnica jesienna jest znana jako jeden z najgroźniejszych szkodników upraw. 
• Do rodzaju Hyphantria zalicza się obecnie 15 gatunków motyli min. Hyphantria liturata, Hyphantria penthetria i Hyphantria textor.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Fall_webworm

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Oprz%C4%99dnica_jesienna

-http://ento.psu.edu/extension/factsheets/fall-webworm

-http://entnemdept.ufl.edu/creatures/trees/moths/fall_webworm.htm

-http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/default.asp?nazwa=opis&id=85&je=pl

Drobniczka jednodniówka - mały twardziel. Moja ulubiona ryba akwariowa :)

inne nazwy: drobniczka

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Karpieńcokształtne
• Rodzina: Piękniczkowate
• Gatunek: Drobniczka jednodniówka(Heterandria formosa)

Występowanie

Drobniczka jednodniówka naturalnie występuje na przybrzeżnym terenie południowego obszaru Niziny Atlantyckiej(USA) od południowo-wschodniej Karoliny Północnej(od rzeki Cape Fear), przez wschodnią i południowo-wschodnią Karolinę Południową, południową Georgię, Florydę, południową Alabamę, południowe Missisipi, aż po południowy rejon Luizjany i wschodnie, graniczne rejony Teksasu. Ryba została wprowadzona na niektóre wcześniej niezamieszkałe obszary min. na teren stanu New Jersey(choć przypuszczalnie populacja z tego rejonu nie przetrwała), niektóre rejony Karoliny Północnej(min. do rzeki Cape Fear w dalszym jej biegu). Ryba preferuje stojące, lub wolno płynące wody słodkie i słonawe. Spotykana głównie w bujnie porośniętych roślinnością i płytkich miejscach.

Ogólny opis

Drobniczka jednodniówka jest jedną z najmniejszych ryb i kręgowców, osiągając 3,5 cm długości ciała przez samice i 2 cm długości przez samca. Głowa mała, wydłużona i tępo zakończona. Otwór gębowy skierowany do góry. Oczy dobrze widoczne, białe z czarnymi źrenicami. Ciało ryby zwykle koloru brunatnożółtego, choć spotykane są także osobniki żółtawe, jasnoszare i kremowe. Brzuch jasny(biały, lub kremowy), zwykle zaokrąglony. Przez całe ciało ryby od otworu gębowego po nasadę płetwy ogonowej ciągnie się dość szeroki, czarny pas, dodatkowo z prostopadłymi, ciemnymi prążkami(w ilości 6-8), ciągnącymi się przez całą wysokość ryby(poza jasną częścią brzucha). Wraz ze wzrostem ryby, owe prążki zanikają, zwykle zmieniając się w słabo widoczne plamy na części grzbietowej. Płetwa grzbietowa zaokrąglona i przeźroczysta z trzybarwną plamą u jej nasady. Biała niewielka plamka u samej nasady płetwy(obejmująca dolne części 2-3 pierwszych promieni), otoczona jest dobrze widoczną i szeroką czarną plamą, która kolejno obramowana jest czerwonym, często słabo widocznym kolorem. Płetwa odbytowa samicy podobnie ubarwiona, jednak kolor czerwony zwykle niedostrzegalny gołym okiem. U samca płetwa odbytowa przekształcona w długie i szpiczaste gonopodium(narząd kopulacyjny). Płetwa ogonowa zaokrąglona i przeźroczysta. Płetwy parzyste także przeźroczyste i słabo widoczne.

Dymorfizm płciowy

Dobrze zaznaczony. Samiec jest mniejszy(max. 2 cm) i szczuplejszy niż samica(max. 3,5 cm), dodatkowo posiadając gonopodium, zamiast pletwy odbytowej. Samice posiadają zwykle dobrze widoczny i zaokrąglony brzuszek.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Gatunek pospolity na obszarze naturalnego zasięgu. Nie są znane poważne zagrożenia dla populacji drobniczki jednodniówki. Czasami wprowadzana przez człowieka na nowe obszary.

Pożywienie 

Ryba wszystkożerna. Żywi się planktonem, glonami, larwami owadów, drobnymi skorupiakami i innymi bezkręgowcami.

Zachowanie

Drobniczka jednodniówka jest łagodną i ruchliwą rybką, lubiącą chować się w gęstej roślinności. Trzyma się głównie blisko tafli wody, choć w poszukiwaniu pożywienia może schodzić do stref przydennych. Żyje zwykle w grupkach z przewagą samic, choć nie jest typową rybą ławicową. Samce mogą toczyć między sobą niegroźne walki, bardzo rzadko kończące się obrażeniami. Występuje w wodach o różnym zasoleniu, odczynie i twardości. Może również wytrzymać krótkoterminowe spadki temperatury do 6°C.

Rozród

Drobniczka jednodniówka charakteryzuje się dość oryginalnym sposobem rozmnażania. Ryba ta nie posiada konkretnego okresu rozrodczego i może wydawać na świat potomstwo przez cały rok. Zaloty polegają na gonitwie samicy przez samca i próbach zapłodnienia jej przy pomocy gonopodium. Kiedy partner dogoni swą wybrankę, wprowadza w jej jajowody swój narząd płciowy(gonopodium) i zapładnia ikrę wewnątrz ciała samicy. Jednak część nasienia zostaje zmagazynowane w jajowodach samicy, aby kolejno zapładniać dojrzewające jaja. Z uwagi na tę umiejętność samica może przejść kilka cyklów ciążowych, kopulując tylko raz. Ikra w ciele samicy dojrzewa stopniowo, a rozwój poszczególnych partii trwa ok. 28-35 dni. U pojedynczej samicy może dojrzewać kilka partii jaj(nawet do 9), dlatego posiada bardzo krótki odstęp czasu pomiędzy kolejnymi porodami. Jaja posiadają bardzo mały zapas żółtka, dlatego zarodki czerpią substancję odżywcze z ciała matki, dzięki tzw. łożysku rzekomemu. Poród u tej ryby rozciąga się zwykle od 3 do 6 dni w ciągu których samica rodzi dziennie 1-3 młode(stąd jej nazwa), czyli łącznie od 10 do 25 rybek(maksymalnie 50). Zwykle między kolejnymi porodami następuje kilka tygodni przerwy. Młode rodzą się dosyć duże(kilka minimetrów), są całkowicie samodzielne i przypominają miniaturową wersję dorosłych(pionowe prążki u osobników młodych są dobrze widoczne). Żywią się planktonem i rosną dosyć szybko. Występuje u nich temperaturowa determinacja płci, czyli płeć dorastającego narybku należna jest od temperatury wody(im niższa tym większe prawdopodobieństwo iż młode staną się samicami). Młode zwykle już po ok. 35 dniach otrzymują dojrzałość płciową. Drobniczki zwykle nie polują na swoje młode.

Naturalni wrogowie

Większe ryby, większe płazy, larwy ważek, drapieżne chrząszcze, węże itp.

Długość życia 

1-2 lata. Maksymalnie w warunkach akwariowych dożywa 3 lat.

Znaczenie dla człowieka

Ryba spotykana w akwarystyce o średniej popularności. Polecana do tzw. nano akwariów, gdyż z powodzeniem parę drobniczek można już trzymać w zbiorniku 12 litrowym.

Sam posiadam w moim akwarium kilkanaście drobniczek i muszę przyznać iż mimo skromnego ubarwienia są to żywe i ciekawe w obserwacji rybki.           

Ciekawostki

• Drobniczka jednodniówka jest jedną z najmniejszych ryb akwariowych na równi z bystrzykiem amandy(Hyphessobrycon amandae), microrasborą galaxy*(Danio margaritatus), microrasborą erythromicron*(Danio erythromicron), razborą borneańską(Boraras brigittae), razborą plamistą(Boraras maculatus), żyworódką Endlera(Poecilia wingei) i kolcobrzuchem karłowatym(Carinotetraodon travancoricus).

• Drobniczka jednodniówka mimo małych rozmiarów jest rybą wytrzymałą, tolerującą szeroki zakres temperatur i parametrów wody. Nie jest jednak polecana do akwariów ogólnych, gdyż mała rybka może paść ofiarą większych współmieszkańców, lub nie dać sobie rady z rywalizacją o pożywienie z bardziej żwawymi i większymi rybami.
• Mimo małych rozmiarów drobniczka wydaje się wielka w porównaniu do najmniejszej ryby świata Paedocypris progenetica, która jest zarazem najmniejszym kręgowcem. Rybka osiąga zaledwie 7,9 mm długości ciała przez samice i 10 mm długości przez samce.

• Drobniczka jednodniówka jest często określana mianem "mosquitofish", ze względu na zjadanie przez ów gatunek larw komarów. Z uwagi na ten fakt ryba został introdukowana na tereny stanu New Jersey w celu walki z plaga komarów. Jednak mimo wszystko częściej nazwą "mosquitofish" określa się ryby z rodzaju Gambusia, które odznaczają się znaczną zajadłością i potencjałem rozrodczym.

• Do rodzaju Heterandria zalicza się 10 gatunków ryb min. mieczyka dwukropka(Heterandria bimaculata), Heterandria tuxtlaensis i Heterandria dirempta.

Bibliografia:

-http://rybyakwariowe.eu/ryba-akwariowa/drobniczka-jednodniowka-drobniczki/

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Drobniczka_jednodni%C3%B3wka

-https://en.wikipedia.org/wiki/Heterandria_formosa

-http://www.domowe-akwarium.pl/ryby-akwariowe/drobniczka

-http://www.seriouslyfish.com/species/heterandria-formosa/       

Ambystoma mabeei - salamandra z Niziny Atlantyckiej

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy ogoniaste
• Rodzina: Ambystomowate
• Gatunek: Ambystoma mabeei

Występowanie

Ambystoma mabeei zamieszkuje rejon Niziny Atlantyckiej(Stany Zjednoczone). Dokładny zakres występowania gatunku nie jest poznany, lecz przypuszczalnie rozciąga się od Hrabstwa Gloucester(Wirginia), aż po południowy kraniec Karoliny Południowej. Ambystomę tego gatunku można spotkać na terenie wilgotnych lasów iglastych(min. na terenie tzw. Pine savannas, czyli terenach trawiastych porośniętych zadrzewieniem sosnowym), liściastych, na terenie torfowisk, bagien i mokradeł. Osobniki dorosłe zwykle nie oddalają się zanadto od źródła wody(zwykle nie dalej niż 800 metrów). Larwy rozwijają się zwykle w stawach, sadzawkach i okresowych zbiornikach wodnych, wolnych od ryb, których głębokość nie przekracza 1,5 metra, zwykle w pobliżu drzewostanów sosnowych.

Ogólny opis

Ambystoma mabeei jest szczupłą salamandrą osiągającą 7-12 cm długości ciała z długim ogonem, stanowiącym ok. 68% całkowitej długości ciała. Pysk jest zaokrąglony z lekko wystającą szczękom. Głowa stosunkowo mała, szersza w kącikach ust. Oczy małe, wyłupiaste. Kończyny smukłe. Ciało zwykle koloru ciemnobrązowego, lub szarobrązowego w szarawobiałe plamy, często tworzące marmurowy wzór. Spód ciała koloru brązowego, lub szarego, czasami z szarawymi plamami występującymi w okolicy gardła. Larwa Ambystoma mabeei osiąga ok. 5-6 cm długości ciała(po wykluciu 8,5 mm długości). Posiada brązowe, kremowe, lub żółtawe ubarwienie ciała z bladą, często przeźroczystą częścią brzuszną. Posiada także 2-3 ciemne pasy po bokach ciała, łączące się w okolicach ogona. Larwa posiada także niską płetwę grzbietową i pierzaste skrzela zewnętrzne.

Dymorfizm płciowy 

Słabo widoczny. Samce są nieco większe od samic(o ok. 15%).

Populacja i zagrożenia

Ambystoma mabeei jest notowany jako gatunek niższego ryzyka na wyginięcie z trendem spadkowym. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest degradacja środowiska, czyli min. osuszanie bagien i mokradeł, wycinka lasów i zanieczyszczanie wód. Miejsca rozrodu Ambystoma mabeei kurczą się, lecz populacja nie zmniejsza się tak drastycznie, aby zakwalifikować gatunek jako zagrożony. Gatunek notowany jako poważnie zagrożony na terenie Wirginii.

Pożywienie

Larwy zooplankton i małe bezkręgowce. Dieta dorosłych osobników nie została dokładnie poznana, choć w żołądkach zebranych okazów badawczych, często znajdowano dżdżownice. Przypuszczalnie poluje także na inne bezkręgowce.

Zachowanie

Ekologia Ambystoma mabeei jest dość słabo poznana. W stadium dorosłych ambystoma żyję w pobliżu wody(stawów, rowów), ukrywając się za dnia pod kłodami, kamieniami, w norach i runie leśnym. Poza okresem godowym, nie wchodzi do wody. Płaz staje się aktywny nocą. Nie wskazuje zachowań terytorialnych. Nie wiadomo czy zapadają w hibernację, lecz ze względu na to iż rozmnaża się w miesiącach zimowych, hibernacja w tym okresie jest raczej mało prawdopodobna. Możliwe iż zapada jednak w odrętwienie podczas suszy. Zaatakowana salamandra nieruchomieje, wystawiając na atak swój ogon.

Rozród

Okres godowy Ambystoma mabeei przypada między grudniem, a marcem w zależności od warunków pogodowych. Zwykle po obfitych, zimowych deszczach osobniki gotowe do rozrodu wędrują masowo do odpowiednich zbiorników wodnych. Podczas ampleksusu dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego, po czym po kilku dniach samica składa ikrę. Jaja składane są pojedynczo, lub w luźnych skupiskach po 2-6 sztuk na pobliską roślinność, lub podłoże. Całkowita liczba składanych jaj nie jest znana. Wylęg następuję po ok. 9-14 dniach. Larwy po kilku miesiącach(zwykle w kwietniu, lub maju) przechodzą metamorfozę w osobnika dorosłego i opuszczają środowisko wodne. Zwykle po osiągnięciu 5-6 cm długości ciała. Wiek dojrzałości płciowej jest nieznany.

Naturalni wrogowie

Dla larw głównie ryby, larwy ambystomy tygrysiej, syreny mniejsze, larwy ważek(min. Odonate naiads) i drapieżne chrząszcze(min. pływakowate). Dorosłe osobniki mogą padać ofiarą węży.

Długość życia

Brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Ambystoma czasami bywa hodowana w niewoli, głównie w celach naukowych.

Ciekawostki

• Ambystoma mabeei jest podobna do kilku gatunków salamander, min. do Ambystoma cingulatum, której plamy na grzbiecie są jaśniejsze i bardziej liczne. Dodatkowo Ambystoma mabeei w przeciwieństwie do Ambystoma cingulatum posiada tylko jeden rząd zębów w szczęce. Nieco przypomina także ambystomę krecią(Ambystoma talpoideum), która posiada bardziej masywne i krępe ciało. Opisywany gatunek jest także często mylony z Plethodon glutinosus, który posiada bardziej kontrastowe ubarwienie(czarny w biało-kremowe plamy).

• Wcześniej gatunek był znany pod nazwą Linguaelapsus mabeei. 
• Gatunek został opisany w 1928 roku.
• Rodzaj Ambystoma liczy 32-33 gatunków ambystom min. ambystomę paskowaną(Ambystoma opacum), ambystomę lermańską(Ambystoma lermaense) i ambystomę meksykańską(Ambystoma mexicanum). 

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/59062/0

-http://amphibiaweb.org/species/3839

-https://en.wikipedia.org/wiki/Mabee%27s_salamander

-http://explorer.natureserve.org/servlet/NatureServe?searchName=ambystoma+mabeei

-http://www.virginiaherpetologicalsociety.com/amphibians/salamanders/mabees-salamander/mabee's_salamander.php

Obrączkowiec marokański - krępa amfisbena

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Trogonophidae
• Gatunek: Obrączkowiec marokański(Trogonophis wiegmanni)

Występowanie

Gatunek zamieszkuje tereny przybrzeżne północnej Afryki od zachodniej części Maroka, w tym Ceuta, Melilla i Wyspy Chafarinas(hiszpańskie eksklawy), przez północną Algierię po północno-zachodnią Tunezję. Obrączkowca można spotkać na obszarach o wilgotnej glebie, choć czasami znajdowano osobnika na terenach stepowych i piaszczystych, bez okrycia roślinnego(gleba sucha). Zamieszkuje lasy dębowe, lasy dębowo-jałowcowe, piaszczyste brzegi, użytki zielne, tereny uprawne i pobocza dróg.

Ogólny opis

Obrączkowiec marokański jest beznogim gadem osiągającym ok. 20 cm długości. Ciało obrączkowca jest wydłużone, wężowate i cylindryczne, bardziej masywne i krępe niż u innych przedstawicieli amfisben. Głowa zaokrąglona, lekko spłaszczona grzbieto-brzusznie i dosyć wydłużona w porównaniu do innych przedstawicieli rodziny Trogonophidae. Ogon krótki i stożkowaty. Ciało zwykle koloru jasnożółtego, kremowego(Trogonophis wiegmanni wiegmanni), lub szarawego, bądź różowawego(Trogonophis wiegmanni elegans) w ciemnobrązowe plamy. Głowa zwykle ciemnobrązowa. Oczy niewielkie, umieszczone po bokach głowy. 

Dymorfizm płciowy

Słabo zaznaczony. Samce są zwykle cięższe, mają dłuższy ogon i większą głowę niż samice.

Populacja i zagrożenia

Gatunek notowany jako najmniejszej troski. Posiada dosyć szeroki zakres występowania, oraz występuje licznie na odpowiednich terenach. Nie są znane poważne zagrożenia dla tego gatunku, choć przypuszcza się iż znaczny wpływ na liczebność gatunku ma przekształcanie terenów stepowych pod uprawy. Gatunek można spotkać głównie pod kamieniami, które usuwa się podczas gospodarowania gruntu. Liczebność obrączkowca marokańskiego nie jest znana.

Pożywienie

Owady i inne bezkręgowce glebowe.

Zachowanie

Obrączkowiec marokański jest gatunkiem żyjącym w glebie, głównie pod skałami i kamieniami, gdzie drąży chodniki. Przy kopaniu używa głowy i specyficznych ruchów ciała. Zwykle spotykany samotnie, lub parami. Pod jedną skałą odnajdywano zwykle dwa osobniki osobnych płci, nigdy tych samych. Może to świadczyć o terytorializmie gatunku. Przypuszczalnie samica tolerując samca, który broni terytorium przed innymi samcami, chroni się przed nadmiernym naprzykrzaniem się chcących kopulować samców. U tego gatunku nie występuje zjawisko autotomii.

Rozród

Słabo poznany. Jest gatunkiem jajożyworodnym. Przypuszczalnie rozmnaża się w miesiącach chłodniejszych. Ciąża samicy trwa przypuszczalnie ok. 4 miesięcy, po czym rodzi od dwóch do pięciu młodych. Nie opiekują się potomstwem, które jest zdane na siebie. Śmiertelność młodych jest dosyć niska. Samica rodzi przypuszczalnie nie częściej niż raz do roku.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie większe drapieżniki, jak ptaki, czy koty. Jednak ze względu na skryty tryb życia rzadko bywa ofiarą drapieżników.

Długość życia

Brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Bywa spotykany na pastwiskach, terenach uprawnych i poboczach dróg, lecz nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

• Jest przedstawicielem monotypowego rodzaju Trogonophis.
• Jest jedynym przedstawicielem rodziny Trogonophidae spotykanym w Afryce Północnej.
• Rodzina Trogonophidae jest reprezentowana jedynie przez 5 gatunków z 4 rodzajów min. obrączkowca marokańskiego(Trogonophis wiegmanni), Agamodon anguliceps, Agamodon arabicus, Diplometopon zarudnyi i Pachycalamus brevis.
• Został opisany w 1830 roku przez niemieckiego przyrodnika Johann'a Jakob'a Kaup'a. 

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Trogonophidae

-https://en.wikipedia.org/wiki/Checkerboard_worm_lizard 

-http://www.iucnredlist.org/details/61589/0

-http://eol.org/pages/461507/overview