Ambystoma meksykańska-wiecznie młoda

inne nazwy: aksolotl meksykański, salamandra meksykańska 

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy ogoniaste
• Rodzina: Ambystomy
• Gatunek: Ambystoma meksykańska(Ambystoma mexicanum)

Ogólny opis:

-Występowanie

Występuje w Meksyku jedynie w jeziorze Xochimilco, wcześniej także w jeziorze Chalco, które zostało osuszone i prawdopodobnie w kilku sąsiednich zbiornikach. Aksolotl tolerują jedynie czystą wodę utrzymującą się latem w granicach 15-22 C, a zimą 6-10 C. Przebywa zazwyczaj w płytkich partiach jeziora, gdzie można znaleźć wile kryjówek i roślinności.

-Opis gatunku

Ciało płaza jest pękate i bocznie spłaszczone o długości 20-30 cm. Ogon jest długi z wysoką płetwą ogonową. Szeroka głowa lekko spłaszczona na której umiejscowione są pierzaste skrzela zewnętrzne. Oczy są nieduże i ciemne, a pysk szeroki. Krótkie kończyny posiadają po 4 palce w kończynach przednich i po 5 w tylnik. Aksolotl jest zazwyczaj barwy ciemnoszarej z markowym wzorem.

-Dymorfizm płciowy

Trudny do określenia. Samce czasami posiadają większą płetwę ogonową.

-Populacja i zagrożenie

Na wolności ambystoma meksykańska jest krytycznie zagrożonym gatunkiem, głownie ze względu na endemiczne występowanie jedynie w jednym zbiorniku wodnym, jeziorze Xochimilco. Populacja tego płaza szacowana jest na ok. 700-1200 osobników. Na szczęście aksolotl meksykański łatwo rozmnaża się w niewoli. 

-Pożywienie:

Aksolotl meksykański żywi się przede wszystkim owadami wodnymi, larwami, małymi rybami i innymi organizmami zwierzęcymi mogącymi zmieścić się w jego pysku.

-Zachowanie

Ambystoma meksykańska prowadzi wodny tryb życia. Unika nasłonecznionych miejsc, przebywając w zacienionych partiach jeziora. Większość czasu spędza na wyszukiwanie pokarmu. Jest sprawnym pływakiem. W chwili zagrożenia szuka kryjówki w szczelinach i pośród roślin. Toleruje obecność innych przedstawicieli swojego gatunku, jeśli pokarmu jest pod dostatkiem. Czasami może stać się agresywny wobec innych ambystom, głównie z powodu nadmiernego zatłoczenia. Posiada bardzo dobre zdolności regeneracyjne, które pomagają mu zrekonstruować utraconą kończynę lub ogon. Zimą aksolotl przechodzi w stan odrętwienia.

-Rozród

U aksolotla występuje zjawisko neotenii, czyli możliwość osiągnięcia dojrzałości płciowej i rozmnażania będąc w formie larwalnej. Ambystoma meksykańska w warunkach naturalnych, nigdy nie osiąga formy dorosłej. Po zimowym odrętwieniu, samce wyruszają na poszukiwanie partnera. Jeśli ów takiego znajdą składają na dnie spermatofor, który samica podnosi wargami kloakalnymi i umieszcza w kloace. Zależnie od rozmiarów samica składa od 200-1000 jaj, które przykleja do otaczającej roślinności w zacienionym miejscu. Po 15-20 dniach wylęgają się larwy, przypominające kijanki. Po 6-8 tygodniach larwą wyrastają kończyny i pozostają już w tej formię. W wieku 2 lat ambystoma meksykańska osiąga dojrzałość płciową. Aksolotl meksykański rozmnaża się do dwóch razy w roku wiosną i jesienią.

-Naturalni wrogowie
Naturalnymi wrogami ambystom meksykańskich są przede wszystkim ptaki wodne(czaple itp.), duże ryby i węże wodne.

-Długość życia
10-15 lat.

-Znaczenie dla człowieka
Dawniej ambystoma meksykańska była uważana za przysmak i lek na niektóre schorzenia, lecz współcześnie zakazany jest handel mięsem ambystom. Aksolotl jako zwierzę łatwe w hodowli, cieszy się wielką popularnością jako zwierzę domowe. Wyhodowano kilka odmian barwnych min. czarne i albinotyczne aksolotle.

-Ciekawostki

• aksolotle posiadają zdolność do regenerowania utraconych kończyn, ogona i skrzeli, dlatego prowadzone są laboratoryjne badania na nich w zakresie transplantologii, oraz kilku innych dziedzinach nauki.
• polska uczona Laura Kaufman wykryła, że chormonem odpowiedzialnym za brak dalszego rozwoju aksolotla, jest tyroksyna, produkowana przed tarczyce, gdzie u ambystomy meksykańskiej jest słabo rozwinięta. Polka jest także pierwszym badaczem, któremu udało się przekształcić aksolotla w formę dorosłą
• jest spokrewniony z 32 gatunkami ambystom między innymi z ambystomą kalifornijską, ambystomą tygrysią i ambystomą plamistą.
• odmieniec jaskiniowy i odmieniec amerykański to jedne z zwierząt u których występuje zjawisko neotenii. Neotenia występuje u odmieńców, ambystom i salamander.
• W 2013 roku Armando Tovar Garza i jego zespół z meksykańskiego Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego przez 4 miesiące próbowali odnaleźć dzikiego aksolotla w jeziorze Xochimilco, niestety wyprawa nie doniosła swojego celu i nie odnaleziono ani jednego osobnika. Może to świadczyć o tym iż ambystoma meksykańska wymarła na wolności. Naukowcy mają nadzieje odnaleźć aksolotla w przylegających do jeziora kanałach i mokradłach, choć są one w dużej mierze mocno zanieczyszczone. 

        

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Ambystoma_meksyka%C5%84ska

-http://www.terrarium.com.pl/142-ambystoma-mexicanum-aksolotl-meksykanski/

-http://www.iucnredlist.org/details/1095/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Ambystoma_mexicanum/

-http://amphibiaweb.org/species/3842