wtorek, 29 grudnia 2015

Agrotis † - Wymarłe motyle z rodzaju Agrotis występujące na terenie Hawajów

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Stawonogi
  • Gromada: Owady
  • Rząd: Motyle
  • Rodzina: Sówkowate
  • Rodzaj: Agrotis

Występowanie

Opisywane ćmy z rodzaju Agrotis występowały endemicznie na terenie stanu Hawaje. Zwykle zakres gatunku obejmował pojedynczą wyspę, atol, lub miejscowość. Przypuszczalnie motyle występowały na terenach leśnych, które w większości obejmowały wyspę.

Ogólny opis

Motyle z rodzaju Agrotis, zwane rolnicami charakteryzują się krępą budową ciała i ciemnym ubarwieniem. Wymarłe rolnice z Hawajów mierzyły przeciętnie od 30 do 50 mm rozpiętości skrzydeł, które w czasie spoczynku złożone były dachówkowato wzdłuż tułowia. Przednie skrzydła zwykle ciemnego koloru, często pokryte jasnym wzorem, lub przebarwieniami. Skrzydła tylne zwykle jasne, podobne wielkością do skrzydeł przednich. Pokryty włoskami tułów i odwłok były dość masywne.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. U przedstawicieli rodzaju Agrotis dymorfizm płciowy rozróżniany jest głównie na podstawie barwy skrzydeł. Samce, czy samice posiadają zwykle jaśniej, bądź ciemniej ubarwione skrzydła niż płeć przeciwna. Samice zwykle posiadają także nieco grubszy odwłok niż samce.


Pożywienie

Osobniki dorosłe głownie nektar kwiatowy, a także soki wydostające się z uszkodzonych roślin i fermentujących owoców. Larwy(gąsienice) żerowały na roślinach (dzikich i uprawnych) z upodobaniami zależnymi od gatunku.

Zachowanie 

Motyle z rodzaju Agrotis należą do owadów nocnych. Osobniki dorosłe, jak i gąsienice prowadzą nocny tryb życia. Larwy w ciągu dnia ukrywają się w wierzchniej warstwie gleby, wychodząc na żer po zmroku. Natomiast osobniki dorosłe bazując na swoim kamuflażu, odpoczywają na pniach drzew, skałach itp., uaktywniając się w pełni nocą. Dolna, często kontrastowa para skrzydeł służy owadowi zwykle do dezorientowania drapieżnika. Zaniepokojony motyl rozwija skrzydła, zaskakując nieraz przeciwnika barwą ukrywanych w spoczynku dolnych skrzydeł, dając sobie kilka dodatkowych sekund na ucieczkę. Nocą dorosłe motyle odwiedzają kwiaty, spijając z nich nektar, oraz dodatkowo uczestnicząc w ich zapylaniu. Ćmy z rodziny sówkowatych przyciąga światło.

Rozród

Brak danych. U motyli z rodzaju Agrotis samica znosi jaja na roślinie żywicielskiej. Po jakimś czasie wykluwają się gąsienice, które za dnia ukrywają się w wierzchniej warstwie gleby, zaś w nocy wychodzą na żer.

Naturalni wrogowie

Głównie nietoperze(np. kosmatek srebrzysty i Lasiurus semotus). W mniejszym stopniu owadożerne ptaki(z racji nocnej aktywności motyla) np. trzciniak cienkodzioby.

Długość życia  

Brak danych. Przypuszczalnie jak u spokrewnionych gatunków, cykl rozwojowy nie przekraczał 4 miesięcy, a żywotność imago wynosiła od paru, do kilkudziesięciu dni.

Przyczyny wymarcia

Brak danych. Nie są do końca poznane przyczyny wymarcia motyli Agrotis na terenie Hawajów, choć przypuszcza się iż istotną rolę odkrywała utrata siedliska życia(wycinanie pierwotnych lasów pokrywających wyspy), oraz wprowadzone gatunki inwazyjne np. drapieżne mrówki z rodzaju Pheidole, oraz króliki, pożerające w dużych ilościach roślinność.

Gatunki

Agrotis crinigera

  • Występował na terenie wysp Maui, Hawaiʻi Oahu.
  • Agrotis crinigera był dość dużym przedstawicielem rodzaju Agrotis na terenie Hawajów, osiągając 49-54 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i przednia cześć tułowia jasno brązowa, natomiast dalsza część szerokiego tułowia brunatna. Odwłok jasnobrązowy. Skrzydła długie, lecz wąskie, jasnobrązowe, czasami z lekkim różowawym odbarwieniem. Przez przednią parę skrzydeł często poprzecznie ciągły się dwie ciemne, nieregularne i ząbkowane linię. W blisko środkowej, górnej części skrzydła znajdowało się owalne, ciemne oczko(plamka). Na skrzydle znajdowało się także kilka poprzecznym i podłużnych ciemniejszych linii, nieraz niewyraźnych. Tylna cześć skrzydła nieco jaśniejsza z lekko zaznaczonymi żyłkami. Krawędzie skrzydeł jaśniejsze.
  • Gąsienice ze względu na duże rozmiary(4-5 cm długości ciała) nazywane "larger Hawaiian cutworm" czyli większymi hawajskimi rolnicami. Były podobne do gąsienic Agrotis dislocate, lecz osiągały od nich większe rozmiary, część grzbietowa ciała była ciemniejsza, natomiast brzuszna nieco bledsza.  
  • Larwy Agrotis crinigera były licznie znajdowane na roślinach uprawnych, zawłaszcza na roślinach strączkowych min. grochu i fasoli, a zwłaszcza na wspiędze wężowatej. Rolnica żerowała także czasem na kukurydzy, trzcinie cukrowej, bielunie, trawach i portulace. Z rodzimej flory stwierdzona na krzewach z rodzaju Sida.
  • Gąsienice zwykle za dnia ukrywały się pod ziemią, choć nieraz obserwowane pożywiające się w dzień, lub ukrywające się pod liśćmi.
  • Zachowania rozrodcze słabo poznane. Przypuszczalnie w okresie od 4 do 6 tygodni od wyklucia gąsienica osiągała maksymalne rozmiary(4-5 cm długości ciała), stawała się pulchna i przeistaczała się w poczwarkę. Kokon osiągał rozmiary 21-25 mm długości, był wydłużony, jasnobrązowy i jaśniejszy w części grzbietowej. Okres poczwarki trwał 21-25 dni, zatem przypuszcza się iż imago żyło ok. 2 miesięcy. 
  • Dymorfizm płciowy zaznaczony. Samce posiadały jaśniejsze kolory, lecz wyraźniejsze oznaczenia na przednich skrzydłach. Osobniki męskie posiadały także kępki żółtawych włosków na szczycie odwłoka.
  • Jeszcze w XIX wieku Agrotis crinigera uznawany był za pospolitego szkodnika i nie odnotowywano spadków jego populacji. Ćma jednak od roku 1926 nie została zaobserwowana i uznana została za gatunek wymarły.   

Agrotis photophila

  • Gatunek występował na terenie wyspy Oahu.
  • Agrotis photophila osiągał 35-40 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów imago były koloru brązowego, natomiast odwłok jasnobrązowy. Skrzydła koloru jasnoszarego, ciemniejące ku krańcom. Na pierwszej parze skrzydeł widoczne były dwie poprzeczne, ciemne i ząbkowane linie. Pierwsza bliżej nasady skrzydła, była mniej wyraźna, złożona nieraz z kilku ciemnym kropek w rzędzie. Druga linia bardziej wyraźna. Często dodatkowo na skrzydle znajdowało się także kilka ciemniejszych plamek. Tylna para skrzydeł jasnobrązowa, bez oznaczeń. Krawędzie skrzydeł białawe, lub szarawe.
  • Motyl w angielskim nazewnictwie istnieje pod nazwą "Light-loving noctuid moth", czyli tłumacząc rolnica kochająca światło, co wiąże się z przyciąganiem ciem przez źródło światła.
  • Gatunek został opisany w 1879 roku na podstawie dwóch osobników zebranych w okolicy Honolulu(obecnie znajdują się w British Museum). Już w tym okresie motyl był uważany za gatunek rzadki. Ćma przypuszczalnie wymarła w okolicach roku 1900. 
  • Gatunek spotykany pod nazwami synonimicznymi Euxoa lucicolens, Euxoa photophila, Leucania photophila i Spaelotis lucicolens.

Agrotis microreas

  • Motyl zamieszkiwał endemicznie wyspę Hawaiʻi.
  • Agrotis microreas był najmniejszym przedstawicielem rodzaju Agrotis występującym na Wyspach Hawajskich, osiągającym 22-26 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa, tułów i odwłok ciemnobrązowy. Przednia para skrzydeł ciemnobrązowa z jasnobrązowymi przebarwieniami(zwłaszcza u nasady skrzydeł) i białymi podłużnymi smugami. Dolna para skrzydeł ciemnobrązowa, bez oznaczeń. 
  • Gatunek został opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a. Motyl znany i opisany jedynie na podstawie dwóch zebranych osobników.
  • Według niektórych źródeł motyl był spotykany powszechnie na wzgórzach wulkanu Kīlauea jeszcze w 1913 roku. Opisywany jako że latał przy porannym słońcu nad niską roślinnością.
  • Data wymarcia gatunku nie jest znana.   

Agrotis procellaris


  • Gatunek zamieszkiwał endemicznie wyspę Laysan(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie).
  • Głowa, tułów i odwłok motyla koloru czerwono-brązowe z dodatkiem koloru szarego. Przednie skrzydła koloru czerwonobrązowego z czterema jasnymi, falistymi poprzecznie biegnącymi liniami. Dolna para skrzydeł jaśniejsza, brązowa, z jaśniejszym odcieniem u nasady skrzydeł i lekko zaznaczonymi żyłkami. Rozpiętość skrzydeł motyla nie jest znana. 
  • Gatunek opisany w roku 1900 przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a, przypuszczalnie już po jego wyginięciu.
  • Dokładna data wymarcia gatunku nie jest znana, choć przypuszcza się iż wyginą przed rokiem 1900. Większość endemicznej fauny i flory wyspy wyginęła z powodu inwazji wprowadzonego królika, lecz ten został tu osiedlony w 1903 roku, kiedy Agrotis procellaris przypuszczalnie już wymarł.        

Agrotis fasciata

  • Agrotis fasciata występował na terenie atolu Midway(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie).
  • Gatunek osiągał ok. 47 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa, tułów i odwłok koloru szarobrązowego. Skrzydła przednie brązowoszare z poprzecznie biegnącymi dwoma ciemniejszymi, nieregularnymi i ząbkowanymi liniami. Między dwoma owymi pasami w górnej części skrzydła znajdowały się dwa owalne, ciemne oczka(plamy). Dolna para skrzydeł jasnobrązowa z poprzecznie biegnącym ciemniejszym i falistym pasem(przedłużenie linii bliższej krańcowi na przednim skrzydle).
  • Gatunek opisany w 1894 roku przez brytyjskiego zoologa Walter'a Rothschild'a
  • Data wymarcia gatunku nie jest poznana, choć przypuszcza się iż wymarł przed rokiem 1960. W 1994 została zorganizowana wyprawa celem odnalezienia gatunku, lecz nie znaleziono ani jednego osobnika.  

Agrotis cremata

  • Motyl występował na terenie wyspy Mau'i, oraz przypuszczalnie wyspę Oʻahu. Niewykluczone iż w przeszłości zasięg gatunku obejmował większość Wysp Hawajskich.
  • Ćma osiągała ok. 43 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa, dolna część tułowia i odwłok motyla koloru ciemnobrązowego, natomiast górna część tułowia czarna. Przednia para skrzydeł ciemnobrunatna z jasnobrązowymi przebarwieniami, zwłaszcza w górnej części skrzydła. Przez przednie skrzydła biegły poprzecznie trzy jasne z czarną obwódka linię. Pierwsza, bliżej nasady skrzydła, falista i dobrze widoczna, druga w środkowej cześć falista, często niewyraźna. Trzecia, blisko krańca skrzydła, niemal prosta, lekko zgięta w górnej części skrzydła. Druga para skrzydeł jasnobrunatna, nieraz z jaśniejszymi przebarwieniami z dobrze widoczną jasną krawędzią skrzydła. 
  • Gatunek opisany w 1880 roku przez niejakiego Butler'a.
  • Data wymarcia gatunku nie jest poznana.

Agrotis laysanensis 

  • Gatunek endemiczny dla wyspy Laysan(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie).
  • Gatunek osiągał 36-42 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i przedplecze były koloru brązowego, tułów szarawy, natomiast odwłok białawy. Przednie skrzydła koloru kremowego, pokrywał szarawy, lub brunatny rysunek. Wzór znajdujący się w centralnej części skrzydła składał się z trzech, lub więcej elementów. Złożony był z nieregularnych, ciemnych plam, oraz białawych przebarwień. Blisko krawędzi skrzydła znajdowała się jasna poprzeczna linia z ciemną obwódką. Dolna para skrzydeł jasnobrązowa, biaława u nasady z białymi krawędziami skrzydeł. 
  • Dymorfizm płciowy zaznaczony. Samice były większe od samców(rozpiętość skrzydeł u samicy do 42 mm, u samca do 36 mm). Dodatkowo samice posiadały ciemniejsze ubarwienie.
  • Ostatnie zaobserwowanie gatunku miało miejsce w 1911 roku. Wielce prawdopodobnym powodem wymarcia motyla jest wprowadzenie na wyspę w 1903 roku królika. Wielki apetyt tych zwierząt doprowadził do spustoszenia z roślin wielkich połaci terenów(doprowadzając do wymarcia 22 gatunków roślin z pośród 26 rodzime występujących), a także ograniczenia z ich powodu uprawy roślin, co przypuszczalnie doprowadziło do wymarcia Agrotis laysanensis(oraz kilku innych gatunków zwierząt).
  • Z powodu wyginięcia Agrotis laysanensis, jak i innych gatunków ciem(min. Agrotis procellaris Hypena laysanensis) z wyspy znikł także podgatunek trzciniaka cienkodziobego Acrocephalus familiaris familiaris, którego głównym pożywieniem były właśnie ćmy i ich larwy.
  • Gatunek został opisany w 1894 roku przez brytyjskiego zoologa Walter'a Rothschild'a.

          Agrotis panoplias              

  • Agrotis panoplias występował na wyspie Hawaiʻi. 
  • Gatunek osiągał ok. 38 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów ciemnobrązowa, natomiast odwłok szarobrunatny. Przednie skrzydła ciemnobrązowe z białymi smugami. Od nasady skrzydeł po środkową część skrzydła ciągła się podłużna, ciemna plama. Nad ową plamą w górnej części skrzydła, widoczne były 2-3 owalne, ciemne oczka(plamki). W środkowej części skrzydła znajdował się także rząd owalnym, rozmiarowo różnych plam, często połączonych i ciągnących się poprzecznie przez wysokość skrzydła. Za rządem plam znajdowała się natomiast poprzecznie biegnąca, ciemna linia. Dolna para skrzydeł ciemnobrązowa, bez oznaczeń i jaśniejsza u nasady. Krawędzie skrzydeł jaśniejsze.
  • Gatunek został opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a.
  • Spotykany pod nazwą Euxoa panoplias.
  • Data wymarcia gatunku nie jest poznana.



 Agrotis tephrias


  • Zamieszkiwał wyspę Kaua'i, oraz przypuszczalnie wyspę Mau'i.
  • Gatunek osiągał ok. 40 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów koloru ciemnobrunatnego, natomiast odwłok był koloru czerwonobrązowego. Dwa białe, niepołączone i poprzeczne smugi znajdowały się w dolnej części przedplecza. Skrzydła przednie koloru ciemnobrązowego z wyjątkiem końcowej części skrzydła, która była koloru brązowoszarego. Przez skrzydło ciągły się trzy jasne, ząbkowane pasy z czarną obwódką. Pierwszy blisko nasady skrzydła, drugi w środkowej części, będąc granicą między ciemnobrązowym, a szarobrązowym zabarwieniem skrzydła i trzeci blisko krańca skrzydła. W środkowej, górnej części skrzydła znajdowały się zwykle 3 jasne plamy, różnych wielkości i kształtów. Tylne skrzydła jaśniejsze, brązowe z lekko zaznaczonymi żyłkami. Krawędzie skrzydeł jaśniejsze.
  • Gatunek został opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a.
  • Spotykany pod nazwami Agrotis spoderopa, Euxoa spoderopa Euxoa tephrias.
  • Populacja motyla występująca na wyspie Mau'i została pierwotnie opisana jako odrębny gatunek Agrotis spoderopa. Obecnie większość naukowców przypisuję jednak populacje występującą niegdyś na wyspie Mau'i do Agrotis tephrias.  
  • Data wymarcia gatunku nie jest poznana.

Agrotis kerri

  • Motyl występował niegdyś na terenie atolu French Frigate Shoals(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie). 
  • Agrotis kerri osiągał 38-42 mm rozpiętość skrzydeł. Głowa i tułów były koloru szarego. Odwłok jasnoszary z lekko żółtawym zabarwieniem. Odnóża i czułki koloru szarego. Skrzydła przednie koloru brązowego do szarobrązowego, przypuszczalnie bez szczególnych oznaczeń. Tylne skrzydła koloru jednolicie jasnoszarego u samca i szarobrązowego u samicy z jaśniejszą podstawą skrzydła. 
  • Larwy Agrotis kerri zostały stwierdzone na dwóch roślinach. Stwierdzone na liściach Boerhaavia tetrandra w październiku 1914 roku(3 osobniki). 5 i 14 stycznia 1915 roku motyl w etapie poczwarki został odnaleziony na portulace pospolitej(Portulaca oleracea), a kolejno 20 stycznia do 8 lutego 1915 roku przemieniały się w osobniki dorosłe.
  • Ćma została opisana w 1920 roku przez amerykańskiego entomologa Otto Herman'a Swezey'a.
  • Gatunek ostatni raz odnotowany w czerwcu 1923 roku, podczas wyprawy naukowej Tanager Expedition, podczas której zebrano 13 egzemplarzy motyla i dwie gąsienice. W 1986 roku Agrotis kerri trafił na Czerwoną Listę IUCN jako gatunek wymarły. Przyczyny wymarcia nie są znane.

Agrotis melanoneura    



  • Agrotis melanoneura zamieszkiwał wyspy Kaua'i i Hawai'i. Przypuszczalnie niegdyś gatunek zamieszkiwał także inne Wsypy Hawajskie. 
  • Agrotis melanoneura osiągał ok. 37 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów jasnobrązowy, odwłok czarnobrązowy. Przednie skrzydła koloru brunatnego z lekko widoczną, poprzeczną czarną linią, blisko środka skrzydła. W środkowej, górnej części skrzydła widoczna, czarna plama. Dolna para skrzydeł jasnobrązowa.
  • Gatunek spotykany pod nazwami Agrotis austalea, Euxoa austalea Euxoa melanoneura.
  • Gatunek opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a.
  • Data wymarcia gatunku nie jest znana.

Ciekawostki 



  • Za gatunki wymarłe uznaje się także kilka inny gatunków ciem występujących endemicznie na terenie Hawajów min. Helicoverpa confusa, Hypena laysanensis, Hypena newelli, Hypena senicula, Hypena plagiota, Helicoverpa minuta, Genophantis leahi, Scotorythra megalophylla, Scotorythra nesiotes i Tritocleis microphylla.
  • Hawaje są często nazywane "stolicą wymierania". Niemal cała endemiczna fauna i flora wysp została wytępiona, głównie za sprawą niszczenia środowiska i wprowadzenia gatunków inwazyjnych. Wiele gatunków hawajek(Drepanidini), ptaków o charakterystycznych żywych barwach i niespotykanych konstrukcjach dziobów, jest uważanych za wymarłe, a te które pozostały zwykle są zagrożone wyginięciem. Na Hawajach występował także rodzaj muchówek Emperoptera, które charakteryzowały się brakiem skrzydeł. Jednak 4 z 5 gatunków wymarło, przypuszczalnie za sprawą wprowadzenia drapieżnych mrówek na wyspy. Także bardzo duży procent endemicznych ślimaków z rodzajów Achatinella, Amastra i Carelia jest uznawanych za wymarłe, głównie z powodu wprowadzenia drapieżnych gatunków zwierząt min. szczura, ślimaka Euglandina rosea, kameleona Jacksona i płazińca Platydemus manokwari.
  • Rodzaj Agrotis liczy ok. 670 gatunków ciem. Niektóre występują na terenie Polski min. rolnica szkółkówka(Agrotis vestigalis), rolnica zbożówka(Agrotis segetum) i rolnica gwoździarka(Agrotis ipsilon).
Bibliografia:
-http://hbs.bishopmuseum.org/endangered/ext-insects.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis
-https://en.wikipedia.org/wiki/Poko_noctuid_moth
-http://www.iucnredlist.org/details/704/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_photophila
-http://www.iucnredlist.org/details/708/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_microreas
-https://en.wikipedia.org/wiki/Procellaris_grotis_noctuid_moth
-http://www.iucnredlist.org/details/709/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Midway_noctuid_moth
-http://www.iucnredlist.org/details/705/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_cremata
-https://en.wikipedia.org/wiki/Laysan_noctuid_moth
-http://www.iucnredlist.org/details/707/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_panoplias
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_tephrias
-http://www.iucnredlist.org/details/706/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Kerr%27s_noctuid_moth
-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_melanoneura
-https://archive.org/stream/agk2408.0001.002.umich.edu/agk2408.0001.002.umich.edu_djvu.txt
-https://en.wikipedia.org/wiki/Emperoptera_mirabilis
-https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_extinct_animals_of_the_Hawaiian_Islands

piątek, 11 grudnia 2015

Proboscidipparion sinense - krzyżówka konia i tapira

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Nieparzystokopytne
  • Rodzina: Koniowate
  • Gatunek: Proboscidipparion sinense

Występowanie

Proboscidipparion sinense zamieszkiwał tereny wschodniej Azji. Jego szczątki odnajdywane są głównie na terenie północnych Chin i datowane na wczesny plejstocen 2 - 1,5 milionów lat temu. Przypuszczalnie zwierzę zamieszkiwało tereny w pobliżu rzek i jezior(struktura nosa podobna do tapirów, może sugerować zamieszkiwanie podobnych środowisk).

Ogólny opis

Proboscidipparion sinense budową ciała i rozmiarem przypominał dzisiejsze konie. Osiągał ok. 2,3 metrów długości ciała, 165 cm wysokości w kłębie i ok. 180 kg wagi. Charakterystyczną cechą proboscidippariona był wydłużony kształt czaszki, oraz wysunięta do tyłu kość nosowa, co może świadczyć o obecności przerośniętej struktury nosowej(podobnej jak u suhaka), lub krótkiej trąby(jak u tapirów). Zęby trzonowe i przedtrzonowe były dość duże ze znacznymi fałdami, co może świadczyć o jedzeniu twardego rodzaju roślinności. U każdej nogi posiadał trzy palce pokryte kopytem.

Dymorfizm płciowy

Brak danych.

Pożywienie

Roślinożerny. Z uwagi na budowę zębów, przypuszczalnie duży udział w diecie gatunku miały rośliny twarde(gałęzie drzew i krzewów, korzenie, kora itp.).

Zachowanie

Brak danych. Przypuszczalnie jak inni współcześni przedstawiciele rodziny koniowatych, był zwierzęciem stadnym. Nie wiadomo, jakie zadanie pełniła struktura nosowa proboscidippariona. Jeżeli była to trąba, mogła służyć jak narząd chwytny, lub podobnie jak u suhaka, oczyszczać wdychane powietrze z pyłów unoszonych podczas galopu, czy burz piaskowych. Budowa kopyta umożliwiała gatunkowi sprawne poruszanie się po twardym gruncie, jak i po bagnistym podłożu.

Rozród 

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Hieny, wilki i duże kotowate.


Długość życia

Brak danych.


Przyczyny wymarcia

Nieznane.

Ciekawostki 

  • Pierwsze szczątki proboscidippariona(czaszka) zostały odnalezione na terenie miasteczka Langou(prowincja Henan, Chiny) i opisane w 1927 roku.
  • Niektóre źródła podają iż szczątki proboscidippariona odnaleziono również na terenie Wielkiej Brytanii, lecz brak dokładniejszych informacji na ten temat.
  • Przez większość czasu od odkrycia pozycja taksonomiczna proboscidippariona była niepewna. Często traktowany jako przedstawiciel rodzaju Hipparion(Hipparion sinense), lub nawet jako podgatunek któregoś z jego przedstawicieli. Systematyka rodzaju została dokładnie określona przez chińskiego paleontologa Tao Deng'a, po odkryciu kolejnej czaszki młodego osobnika w 2012 roku.
  • Proboscidipparion był jednym z ostatnich przedstawicieli porodziny Equinae, charakteryzującej się występowaniem kilku palców pokrytych kopytem. Współczesne koniowate posiadają jeden dobrze rozwinięty palec(III) pokryty pojedynczym, dużym kopytem.
  • Pochodzenie proboscidippariona jest niejasne. Przypuszczalnie reprezentują tą samą linię ewolucyjną co hippariony z uwagi na podobną budowę kości nosowej niektórych przedstawicieli tego rodzaju np. Hipparion dermatorhinus. Tao Deng uważa iż Hipparion dermatorhinus jest blisko spokrewniony z rodzajem Proboscidipparion.
  • Innym przedstawicielem rodzaju Proboscidipparion jest Proboscidipparion pater żyjący jeszcze w pliocenie ok. 4 mln lat temu. 
Bibliografia:
-https://it.wikipedia.org/wiki/Proboscidipparion
-http://english.ivpp.cas.cn/rh/rp/201202/t20120216_81383.html
-http://prehistoric-fauna.com/Proboscidipparion-pater
-https://it.wikipedia.org/wiki/Equus

sobota, 5 grudnia 2015

Podkówczaki - kolonijne, stare organizmy

inne nazwy: mszywioły słodkowodne
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Mszywioły
  • Gromada: Phylactolaemata(Podkówczaki)

Występowanie

Zasięg podkówczaków obejmuje głównie Półkule Południową, choć wiele gatunków występuję także w rejonach Półkuli Północnej. Niektóre mszywioły, jak Pectinatella magnifica Cristatella mucedo, posiadają szeroki holarktyczny obszar występowania, natomiast niektóre gatunki występują endemicznie dla danych rejonów(np. Plumatella javanica, odnaleziony jedynie na wyspie Jawa). Podkówczaki są organizmami wodnymi, występującymi jedynie w wodzie słodkiej. Mszywioły słodkowodne można spotkać w jeziorach, rzekach, stawach i innych zbiornikach wodnych, głównie na płyciznach.

Ogólny opis 

Pojedynczy osobnik zwany zooidom jest bardzo mały, dobrze widzianym na poziomie mikroskopijnym. Zbudowany jest z dwóch odcinków, głowowego wyposażonego w aparat czułkowy zwany lofoforem, oraz dolnego, nieruchomego odcinka. Dookoła otworu gębowego znajdują się orzęsione czułki, osadzone na kształt litery U. Ciało w części tylnej pokryte jest zooecjum(pochewką) o galaretowatej, lub chitynowej(czasami zwapniałej) formie. Podkówczaki tworzą kolonie, zwane zoariami, które złożone są z żerującej formy zwanej autozooidami, które są klonami osobnika założycielskiego. Kolonie podkówczaków mają zwykle owalny, lub wydłużony kształt, a spójność organizmów zapewnia swego rodzaju zmineralizowany egzoszkielet, zbudowany z galaretowatej substancji(białka) wydzielanej przez zooidy. Kolonie podkówczaków mogą osiągać od kilku minimetrów do paru metrów.

Dymorfizm płciowy

Nie dotyczy. Każdy osobnik jest obojnakiem.

Populacja i zagrożenia

Podkówczaki są uważane za organizmy pospolite, choć niektóre gatunki uważane są za rzadkie(zwłaszcza te z rejonów tropikalnych). Żaden gatunek nie jest notowany przez IUCN.

Pożywienie

Drobne organizmy planktonowe, okrzemki i cząstki organiczne, zdobywane za pomocą filtracji.

Zachowanie

Podkówczaki prowadzą osiadły tryb życia, tworząc swoją kolonie przyczepione do gałęzi, skał, roślin i innych materiałów znajdujących się w wodzie. Niektóre gatunki, jak mucedo(Cristatella mucedo) posiadają możliwość przemieszczania całej kolonii, poruszając się ruchem pełzającym. Podkówczaki, poza niektórymi gatunkami(np. mucedo), za miejsce założenia kolonii wybierają tereny zacienione, rzadko akceptując miejsca o pełnej ekspozycji na słońce. Z nastaniem okresu zimowego i obniżeniem temperatury kolonia podkówczaków ginie, uwalniając statoblasty(formy przetrwalnikowe), które wraz z nastaniem wiosny regenerują kolonie i tworzą nowe skupiska.


Rozród

Podkówczaki rozmnażają się na dwa sposoby. Obojnacze zooidy wydalają nasienie, które następnie jest wchłaniane z pokarmem przez inne osobniki(w obrębie kolonii, lub w koloniach sąsiednich). Dochodzi wtedy do zapłodnienia jajeczek(rozmnażanie płciowe) z których powstają 1-2 mm larwy(cyfonauty). Larwa wyposażona jest zwykle w rzęski, które umożliwiają jej pływanie w toni wodnej. Po zakończeniu planktonowego trybu życia(trwającego od paru godzin do paru dni) larwa opada na dno i tworzy nową kolonie, przemieniając się w zooid i rozmnażając poprzez pączkowanie(bezpłciowe). Drugim sposobem rozmnażania jest unikatowy wśród mszywiołów tworzenie form przetrwalnikowych statoblastów(rodzaj pączkowania, bezpłciowe). Zwykle na przełomie lata i jesieni, zooidy tworzą statoblasty, połączone początkowo jelitem do organizmu rodzicielskiego(który go odżywia) i okryte, twardą chitynową osłonką. W wyniku czynnika stresowego, lub śmierci osobnika rodzicielskiego, statoblast jest uwalniany do toni wodnej. Niektóre formy przetrwalnikowe posiadają aparat hydrostatyczny z komorami powietrza, który pozwala im unosić się na powierzchni wody. Niektóre jednak pozbawione są tego narządu, przez co opadają na dno, lub pozostają zaczepione do organizmu rodzicielskiego i w razie śmierci całej kolonii odbudowują ją. Te unoszące się na powierzchni są zwykle rozpraszane na większe odległości. Mogą przetrzymać niekorzystne warunki, w tym zamrożenie i wysuszenie i być transportowane na duże odległości przez zwierzęta, unoszące się kawałki roślin i wiatr. Kiedy statoblast osiądzie na odpowiednim środowisku, otwiera się, a z komórek wewnątrz niego rozwija się zooida, która daje początek nowej kolonii. Badania sugerują iż grupa kolonii na obszarze ok. 1 m² może wyprodukować nawet 800 tysięcy statoblastów.

Naturalni wrogowie 

Głównie ślimaki(zwłaszcza z rodziny Ampullariidae) i ryby.

Długość życia 

Żywotność pojedynczych zooid trudna do oszacowania. Kolonie podkówczaków przy sprzyjających warunkach mogą przetrwać nieskończenie długo. W klimacie umiarkowanym kolonia ginie zwykle z nastaniem zimy.

Znaczenie dla człowieka

Podkówczaki jako filtratorzy przyczyniają się do oczyszczania i poprawy jakości wody, przez co przez wielu uważane są za zwierzęta pożyteczne. Jednak niektóre gatunki(np. Plumatella) mogą być wektorem pasożyta Tetracapsuloides bryosalmonae powodującego chorobę nerek u hodowlanych i dzikich populacji ryb z rodziny łososiowatych, co może prowadzić do 90% strat w niektórych populacjach. Niegdyś kolonie mszywiołów mogły tworzyć się w rurach przenoszących wodę, co prowadziło z czasem do ich zapchania, lecz wraz z upowszechnieniem filtracji wody problem zanikł. Mszywioły mogą tworzyć się także w domowych zbiornikach wodnych np. akwariach, lecz poza małą atrakcyjnością i możliwością zapchania sprzętów akwarystycznych, nie mają negatywnego wpływu na funkcjonowanie zbiornika.

Ciekawostki


  • Mszywioły są jednymi z najstarszych organizmów zamieszkujących Ziemię. W 2010 roku na podstawie skamieniałości odnalezionych na terenie Meksyku opisano Pywackia baileyi, jako najstarszy gatunek mszywiołu, datowany na ok. 488 milionów lat(późny kambr). Obecnie jednak trwają spekulację nad przynależnością rodzaju Pywackia. Niektórzy badacze sugerują iż Pywackia baileyi może być gatunkiem koralowca ośmiopromiennego.
  • Znanych jest ok. 15 tysięcy wymarłych mszywiołów(natomiast 5 tysięcy gatunków występuję obecnie). Skamieniałości słodkowodnych mszywiołów są bardzo rzadkie. Przypuszczalnie pojawiły się w późnym permie ok. 250 milionów lat temu.
  • Mucedo(Cristatella mucedo) jest ciekawym gatunkiem mszywiołu słodkowodnego, który potrafi przemieszczać się całą kolonią. Mucedo posiada silnie umięśnioną podeszwę(narząd ruchu), która umożliwia gatunkowi wolne pełzanie. Zamieszkuję tereny Azji, Ameryki Północnej i Europy(także Polski). 
  • Na terenie Polski występuję 18 gatunków mszywiołów z czego 11 w wodach słodkich min. Hyalinella punctata, Fredericella sultana i Lophopus crystallinus. 
  • Naukowcy zbadali iż co najmniej trzy gatunki mszywiołów słodkowodnych potrafią przetrwać trudne warunki zimowe Arktyki.
  • Gromada podkówczaków(Phylactolaemata) obejmuję obecnie jeden rząd Plumatellida z 7 rodzinami i ok. 70 gatunkami. Rodzinę Pectinatellidae i rodzaj Varunella umieszcza się czasami w osobnym rzędzie incertae sedis(niepewna pozycja taksonomiczna).
Bibliografia:
-https://fr.wikipedia.org/wiki/Phylactolaemata
-https://en.wikipedia.org/wiki/Phylactolaemata
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Podk%C3%B3wczaki
-http://what-when-how.com/animal-life/class-phylactolaemata/
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mucedo

niedziela, 22 listopada 2015

Sargus florydzki - rekreacyjna ryba

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Promieniopłetwe
  • Rząd: Okoniokształtne
  • Rodzina: Prażmowate
  • Gatunek: Sargus florydzki(Diplodus holbrookii)

Występowanie 

Sargusa florydzkiego można spotkać na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej od Zatoki Chesapeake(Floryda) po Zatokę Meksykańską w południowej części stanu Veracruz(Meksyk). Sargus zamieszkuję także rejony północno-zachodniej Kuby, lecz mimo pojedynczych, niepotwierdzonych informacji, nie stwierdzono go na terenie Antyli(poza Kubą). Sargus florydzki preferuje płytkie wody przybrzeżne(min. zatoki i porty), porośnięte przydenną roślinnością np. trawą morską, lecz unika rejonów o słabym zasoleniu(np. ujść rzek). Często spotykany na terenach naturalnych i sztucznych raf, platform, raf gąbkowych i pomostów.

Ogólny opis

Sargus florydzki jest średniej wielkości rybą osiągającą 25-46 cm długości ciała. Posiada silnie spłaszczone bocznie ciało i małą głowę ze spiczastym pyskiem i małym otworem gębowym, sięgającym niemal do przedniej krawędzi oka. Obie szczęki posiadają 6 silnie spłaszczonych i szerokich zębów przednich, oraz 3 rzędy zębów tylnych. Oczy stosunkowo duże. Płetwa grzbietowa niska, posiadająca ok. 12 kolczastych promieni i 13-16 miękkich, natomiast krótka płetwa odbytowa posiada 3 kolczaste promienie i 13-15 miękkich. Płetwy piersiowe szerokie i długie. Płetwa ogonowa homocerkalna, zwykle przeźroczysta, czasami z czerniawym końcem. Wszystkie pozostałe płetwy przeźroczyste. 50-61 łusek wzdłuż linii bocznej. Grzbiet sargusa koloru stalowoniebieskiego, boki srebrzyste. Posiada także duża, większą od oka, plamę u podstawy ogona. Błona skrzelowa czerniawa.

Dymorfizm płciowy

Brak.

Populacja i zagrożenia

Notowany jako gatunek najmniejszej troski według IUCN. Występuję powszechnie i może być dominującym gatunkiem ryby w niektórych rejonach, zwłaszcza na zachodnim wybrzeżu Florydy. Mniej powszechnie występuję jednak na terenie Zatoki Meksykańskiej. Licznie występuje na terenach gdzie znajdują się platformy, pomosty i sztuczne rafy. Sargus florydzki jest rybą rzadko poławianą o małym znaczeniu w rybołówstwie komercyjnym. Jej największe połowy odnotowano w 1999 roku i szacowane był na poziomie 18,4 ton. Jednak ryba jest popularna w rybołówstwie rekreacyjnym, ze względu na swoją waleczność i łatwość w złowieniu. Gatunek nie wydaję się nadmiernie eksploatowany, a jedynym znanym zagrożeniem jest degradacja środowiska przybrzeżnego w niektórych rejonach.

Pożywienie

Glony i małe bezkręgowce bentosowe np. mszywioły, gąbki i małże. Osobniki młode żywią się zooplanktonem, oraz oczyszczają skórę większych ryb z pasożytów zewnętrznych.

Zachowanie


Sargus florydzki jest rybą stadną, głównie o dziennym trybie życia. Żeruję głównie w okolicach dna. Tworzy nieduże ławicę, często łącząc się z innymi gatunkami ryb np. lucjanem Mangrove snapper, luszczykiem wirginijskim(Anisotremus virginicus), hemulonem smużkowym(Haemulon sciurus), hemulonem Haemulon parra i sparysomą Sparisoma radians. Osobniki nieletnie preferują płytkie wody przybrzeżne(do 15 metrów głębokości), z wiekiem przenosząc się na coraz głębsze wody(do 30 m głębokości). Osobniki dorosłe preferują głębsze wody przybrzeżne, lecz nieraz spotykane na płyciznach. Zimą ryby przenoszą się na głębsze wody.


Rozród

Słabo poznany. Okres tarła trwa ok. 2 miesięcy i odnotowywany był zimą, lub wczesną wiosną(styczeń-marzec). Ryby trą się na dość płytkich wodach, przypuszczalnie jedynie raz do roku. Ilość składanych jaj i czas inkubacji jaj jest nieznany. Ikra jest pelagiczna. Z ikry wykluwają się larwy, a po osiągnięciu ok. 2 cm przemieniają się w małe rybki, które stadnie wędrują w kierunku strefy przybrzeżnej. Młode sargusy zwykle chowają się wśród roślinności na płytkich wodach blisko brzegu, lecz z wiekiem i wzrostem przenoszą się na coraz głębsze wody. Dojrzałość płciową uzyskują przypuszczalnie po osiągnięciu 13 cm długości ciała, lecz wiek w którym go uzyskują jest nieznany(przypuszczalnie po ok. 2 latach). Sargusa florydzkiego aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej cechuję hermafrodytyzm(obojnactwo), czyli posiada męskie, jak i żeńskie narządy płciowe. Dopiero po osiągnięciu dojrzałości młodemu sargusowi zostaje określona płeć na całe życie.

Naturalni wrogowie

Większe ryby(np. rekiny, płaszczki), ptaki morskie(np. kormorany, petrele) i ssaki morskie(np. delfiny).

Długość życia  

Najstarszy zarejestrowany osobnik posiadał 11 lat(rozmiar: 36,5 cm).

Znaczenie dla człowieka

Ryba łowiona komercyjnie(na małą skalę) i rekreacyjnie. Często pozyskiwana jako przyłów przy odłowie na haczyk i linkę, niewód, sieci skrzelowe i włok(sieć przystosowana do odławiania ryb dennych za pomocą trawlera). Najczęściej wyłapywana przy odłowie krewetek na włoki. Rzadko łowiona komercyjnie ze względu na nieduże rozmiary. Sargus florydzki jest jednak poławiany rekreacyjnie na szeroka skalę. Łowiony zwykle na przynętę np. krewetkę, kalmara, czy małża. Odznacza się walecznością przy dosyć łatwym złowieniu.

Ciekawostki

  • U większości gatunków z rodziny prażmowatych występuję zjawisko hermafrodytyzmu. Niedojrzałe płciowo osobniki posiadają męskie i żeńskie narządy płciowe, lecz wraz z osiągnięciem dojrzałości dana płeć zostaje określona.
  • Ze względu na zasiedlane miejsca sargus florydzki jest często łowiony na pomostach, falochronach i skałach.
  • Przy łowieniu niektórych gatunków ryb np. strzępiela czarnego(Centropristis striata), jest najczęściej przyławianą rybą.
  • Ryba została opisana przez Tarleton'a Hoffman'a Bean'a w 1878 roku i nazwana na część zmarłego 7 lat wcześniej, amerykańskiego zoologa John'a Edwards'a Holbrook'a.
  • Rodzaj Diplodus liczy 13-15 gatunków ryb. Do tego rodzaju zalicza się min. sargusa(Diplodus sargus), zebryla(Diplodus cervinus) i Diplodus noct.
Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/170264/0
-http://www.fishbase.org/summary/1231
-https://en.wikipedia.org/wiki/Spottail_pinfish
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pra%C5%BCmowate

poniedziałek, 16 listopada 2015

Amfiuma trójpalcowa - policz palce, rozpoznaj gatunek. Przykład pedomorfizmu.

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Płazy
  • Rząd: Płazy ogoniaste
  • Rodzina: Amfiumowate
  • Gatunek: Amfiuma trójpalcowa(Amphiuma tridactylum)

Występowanie

Amfiuma trójpalcowa występuje w południowo-wschodniej części USA, od zachodniej Alabamy, przez Missisipi, Luizjanę, południowy i wschodni stan Arkansas, zachodni stan Tennessee, południowo-wschodnie Missouri, południowego Illinois, południowo-zachodnie graniczne rejony Kentucky, aż po wschodni Teksas i południowo-wschodnią Oklahomę. Kilka osobników w latach 2009-2010 zaobserwowano także w hrabstwie Broward County na południowej Florydzie. Amfiuma trójpalcowa jest płazem wodnym, zamieszkującym mętne wody bagienne, jeziora, zalewiska, starorzecza, górskie strumienie, a także stawy hodowlane, rowy melioracyjne i baseny na terenach zurbanizowanych.

Ogólny opis

Amfiuma trójpalcowa jest płazem o wydłużonym, wężowatym i cylindrycznym ciele, mogąca osiągać od 35 do 106 cm długości ciała i wagę do 400-500 gramów. Posiada dwie pary szczątkowych kończyn, tylnych krótszych od przednich, wyposażonych w trzy palce(skąd nazwa). Ogon bocznie spłaszczony, stanowiący nawet 25% długości ciała. Głowa szeroka, trójkątna z zaokrąglonym pyskiem. Oczy małe, bez powiek, natomiast za głową znajdują się widoczne pojedyncze otwory skrzelowe(mimo iż dorosłe osobniki posiadają dobrze rozwinięte płuca). Grzbiet zwykle koloru czarnego, brązowego, lub szarego, natomiast powierzchnia brzuszna jasnoszara z ciemną plamą w okolicy gardła. Czasami można spotkać osobniki albinotyczne. Amfiuma trójpalcowa posiada także 57-60 rowków żebrowych. Larwy poza skrzelami zewnętrznymi i wielkością, nie różnią się od osobników dorosłych(pedomorfizm).

Dymorfizm płciowy

Zaznaczony. Samce są proporcjonalnie cięższe od samic(samiec- do 500 gramów wagi, samica-do 400 gramów wagi), oraz posiadają szerszą głowę. Dodatkowo u samców kloaka jest biaława z owalnymi, brodawkami na jej ścianach. W okresie godowym wyraźnie nabrzmiewa. Kloaka samicy jest ciemnego koloru.

Populacja i zagrożenia

Amfiuma trójpalcowa nie jest gatunkiem zagrożonym i klasyfikowanym jako gatunek najmniejszej troski. Mimo pomniejszania się naturalnego areału płaza(terenów podmokłych), gatunek szybko przystosowuję się do sztucznych środowisk np. stawów hodowlanych i rowów melioracyjnych. Nie istnieją poważne zagrożenia  dla populacji gatunku.

Pożywienie

Drapieżnik. Poluje głównie na wszelkiego rodzaju bezkręgowe wodne np. pierścienice, owady, ślimaki, raki, lecz upoluję także rybę, małego węża, młodego żółwia, żabę i innego mniejszego płaza(nawet własnego gatunku)


Zachowanie

Amfiuma trójpalcowa prowadzi nocny i samotniczy tryb życia. Największą aktywność wskazują ok. północy, wtedy zwykle wyrusza na żer. Zwykle nie oddala się nadto od swojego schronienia i poluję w obrębie nory. Swoje ofiary atakuję zwykle z ukrycia, wystawiając jedynie głowę z nory i wyszukuję zwierzyny. Poluję używając zmysłu węchu i linii bocznej, a w orientowaniu się w przestrzeni i do komunikacji wewnątrzgatunkowej używa dodatkowo zmysłu dotyku. Nieraz podpływa do łupu jeżeli nie jest on w dogodnej odległości do ataku. Ofiarę zwykle łapię mocnymi szczękami, szarpie i gwałtowanie obraca się z nią, aby ją dodatkowo otumanić i zmniejszyć ryzyko zranienia przez zaatakowane zwierzę(podobnie jak robią to krokodyle). Samce są terytorialne i bronią danego rewiru przed innymi samcami. Amfiuma trójpalcowa za schronienie używa zwykle dość dużych nor, wykopanych np. przez raki. W razie braku nory, ukrywa się wśród przydennej roślinności. Pojedynczą norę zamieszkuję tylko jeden osobnik i będzie bronił jej przed innymi konkurentami. W czasie ulewnych deszczy, wylewów wód, lub kiedy gleba posiada odpowiednio dużą wilgotność w wyniku braku pożywienia amfiuma może migrować, nawet wychodząc na ląd. Na lądzie, jak i w wodzie porusza się przy pomocy falistych ruchów ciała, czasami w środowisku wodnym wspomagając się kończynami. W razie zagrożenia chowie się do nory, lub pobliskiej kryjówki, a zaatakowana potrafi boleśnie ugryźć. Nękana amfiuma potrafi wydobywać z siebie także gwiżdżące dźwięki i produkować dużą ilość śluzu, który utrudnia jej uchwycenie. Nie wiadomo czy gatunek zapada w odrętwienie przy niesprzyjających warunkach.

Rozród 

Okres rozrodczy amfiumy trójpalcowej przypada zwykle od grudnia do czerwca w zależności od warunków atmosferycznych i może być znacznie przesunięty(nawet do września) jeżeli owe warunki na to pozwalają. Amfiumy zwykle stymulują do rozrodu ulewne deszcze. Samce zwykle opuszczają swoje nory, pobudzone sygnałami chemicznymi dawanymi przez gotowe do rozrodu samice. Podczas zalotów samiec pływa szybko wokół samicy, wymachuję ogonem i uderza w taflę wody. Samce często rywalizują ze sobą o samice. Jeżeli samica zaakceptuje samca, podpływa pod niego. W tym czasie ich kloaki stykają się, a samiec uwalnia spermatofory w wyniku czego dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego. Samica może przechowywać nasienie samca nawet przez 6-8 miesięcy i wywołać opóźnione zapłonienie. Zwykle jednak w krótkim odstępie czasu(?)(składanie jaj odbywa się od kwietnia do października) samica składa od 50 do 250 jaj na pojedynczym sznurze zwykle na opadłych gałęziach w zagłębieniu, lub norze niedaleko brzegu. Jaja posiadają galaretowatą konsystencję, a ich wielkość waha się w granicach 5-10 mm średnicy. Czas inkubacji trwa nawet 4-5 miesięcy, podczas których samica pilnie strzeże gniazda. W okresach suchych samica może zapadać w estywację(sen letni) owijając się uprzednio wokół jaj. Nieraz w wyniku opadania poziomu wody, samica wraz z jajami zostaje osłonięta przez wodę. Po wykluciu się larwy są już zdane na siebie. Wyklute larwy amfiumy mierzą 4-6 cm i posiadają skrzela zewnętrzne, lecz tracą je w przeciągu 3 tygodni i przechodzą na oddychanie powietrzem atmosferycznym. U amfium zachodzi zjawisko pedomorfizmu, kiedy osobniki dorosłe posiadają cechy larw(ogon, otwory skrzelowe).  Dojrzałość płciową amfiuma osiąga w 3-4 roku życia, kiedy mierzy ok. 30 cm długości ciała. Badania sugerują iż samice przystępują do rozrodu co 2-3 lata, natomiast samce co roku.

Naturalni wrogowie 

Węże np. wąż błotny(Farancia abacura), mokasyn błotny(Agkistrodon piscivorus) i lancetogłowy(Lampropeltis). Z uwagi na kamuflujące zabarwienie, skryty tryb życia i obfitą produkcję śluzu amfiuma jest rzadko celem drapieżników.

Długość życia

Średnia długość życia osobników w niewoli wynosiła 13-19 lat. Długość życia na wolności nie została zbadana.

Znaczenie dla człowieka

W niektórych rejonach mięso amfiumy jest spożywane przez lokalną ludność. Jest także trzymana jako zwierzę domowe, choć na rynku zdarza się dość rzadko. Amfiuma często zdarza się także jako przyłów np. przy odłowie raków. Nie jest w szczególności lubiana przez rybaków, gdyż sądzi się iż jest gatunkiem pożerającym większość gatunków ryb(niesłusznie), a w obronię potrafi boleśnie ugryźć człowieka(czasami na ranę konieczne jest założenie szwów). Gatunek używany jest także jako organizm modelowy w biomedycznych badaniach z uwagi na wielkość erytrocytów amfiumy.

Ciekawostki

  • U amfiumy trójpalcowej, jak i u innych amfium zachodzi zjawisko pedomorfizmu. Zjawisko polega na zachowaniu cech larwalnych w późniejszych etapach rozwoju. Larwa amfiumy wraz ze wzrostem niewiele się zmienia(w przeciwieństwie do większości płazów), zachowuje ogon, szczątkowe kończyny, otwory skrzelowe i ubarwienie, tracąc jedynie skrzela zewnętrzne. Osobnik dorosły podobnie jak larwa prowadzi także wodny tryb życia. 
  • Amfiumy charakteryzują się największymi wśród kręgowców erytrocytami(czerwonymi krwinkami), osiągającymi aż 40 µm średnicy(porównywalnie czerwone krwinki człowieka osiągają ok. 8 µm średnicy). Dlatego amfiuma jest często używana jako organizm modelowy w badaniach biomedycznych.
  • Amfiuma trójpalcowa jest najlepiej poznany gatunkiem amfium(Amphiuma) pod względem zachowań rozrodczych.
  • Gatunek został opisany w 1827 roku przez francuskiego zoologa Georges'a Cuvier'a.
  • Rodzaj Amphiuma liczy 3 gatunki płazów min. amfiumę trójpalcową, amfiumę dwupalcową(Amphiuma means) i amfiumę jednopalcową*(Amphiuma pholeter). Jak same nazwy wskazują gatunek amfiumy można rozpoznać po ilości palców na każdej kończynie. W innych aspektach wszystkie trzy gatunki są do siebie podobne. Jedynie amfiuma jednopalcowa*(Amphiuma pholeter) osiąga mniejsze rozmiary(do 33 cm długości ciała) i nie posiada rowków żebrowych.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Amfiuma_tr%C3%B3jpalcowa
-https://en.wikipedia.org/wiki/Amphiuma_tridactylum
-http://animaldiversity.org/accounts/Amphiuma_tridactylum/
-http://www.iucnredlist.org/details/59076/0
-http://amphibiaweb.org/species/3855
-http://nationalzoo.si.edu/Animals/ReptilesAmphibians/Facts/FactSheets/Threetoedamphiuma.cfm
-http://www.caudata.org/cc/species/Amphiuma/Amphiuma.shtml

środa, 11 listopada 2015

Trwożnica habu - składnik alkoholowego trunku

inne nazwy: wąż habu, habu, okinawa habu*
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskonośne
  • Rodzina: Żmijowate
  • Gatunek: Trwożnica habu(Trimeresurus flavoviridis)

Występowanie

Trwożnica habu zamieszkuje endemicznie japoński archipelag wysp Riukiu. Ogranicza się do większych wysp archipelagu min. Okinawy i wysp Amami, nie występując na mniejszych wyspach koralowych. Habu można spotkać niemal we wszystkich habitatach Wysp Japońskich, lecz najczęściej spotykany na terenach leśnych(min. lasy deszczowe), polach uprawnych(zwłaszcza trzciny cukrowej) i w pobliżu ludzkich osad. Spotykany także w jaskiniach, skalnych ścianach i grobowcach. 

Ogólny opis

Trwożnica habu jest największym przedstawicielem podrodziny grzechotnikowatych w Azji, oraz największym członkiem swojego rodzaju, osiągając przeciętnie 1,1-1,5 metra długości, lecz może dorastać nawet do 2,5 metrów(niektóre źródła podają iż nawet do 3 metrów). Ciało węża jest smukłe i wydłużone z nieproporcjonalnie dużą głową. Głowa trójkątna, wyraźnie oddzielona od szyi z dużymi, rdzawymi oczami posiadającymi pionową źrenice. Ciało węża zwykle koloru brązowozielonego, blado-brązowego, lub żółtooliwkowego, pokryte na części grzbietowej ciemnozielonymi, lub ciemnobrązowymi falistymi plamami, tworzącymi wzór. Ciemne plamy posiadają żółte otoczki, które często zlewają się ze sobą, powodując iż grzbiet węża staje się żółty. Górna część głowy często także pokryta ciemnymi, falistymi wzorami, natomiast od tylnej części oka, po kraniec głowy ciągnie się ciemny pas. Część brzuszna koloru białawego.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. Przypuszczalnie samice posiadają nieco większą głowę i masę ciała niż samce. Samce natomiast posiadają dłuższy ogon.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Niegdyś liczny do tego stopnia iż wprowadzono program zmniejszenia populacji trwożnicy habu w celu ochrony ludzi przed jadowitym wężem. W tym celu wprowadzono na teren Okinawy mangustę małą(Herpestes javanicus) ok. roku 1910, która miała ograniczyć liczebność gada. Nie zbadano jeszcze wpływu obcego gatunku na ekosystem wyspy, choć w innych rejonach świata wprowadzenie mangusty miało fatalny wpływ na rodzimą faunę. Gatunek pozyskuję się także w dużych ilościach do produkcji habushu(skąd nazwa węża), czyli awamori(napój alkoholowy) w którym zanurzony jest wąż. Wąż jest także tępiony ze względu na swoja jadowitość. Nie podjęto próby oszacowania populacji trwożnicy habu, choć naukowcy spekulują iż w przyszłości gatunek znajdzie się na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych.

Pożywienie

Głównie gryzonie np. myszy i szczury, a także jaszczurki, węże, płazy i ptaki.

Zachowanie 

Ekologia gatunku słabo poznana. Habu prowadzi nocny i częściowo nadrzewny tryb życia. Sprawnie wspina się na drzewa i skalne ściany, przypuszczalnie w celu ukrycia się. Dzień spędza na wygrzewaniu się i odpoczynku. Często odpoczywa także wśród roślinności, między skałami, a także w grobach i grobowcach. Przy niekorzystnych warunkach może hibernować. Poluję głównie na ziemi, przeszukując jamy, jaskinie, nory i ludzkie domostwa w poszukiwaniu gryzoni, wykorzystując zmysł temperatury(odbiera różnice temperatur, jak większość grzechotnikowatych). Jad paraliżuję ofiarę i utrudnia oddychanie. Następnie wąż zjada zwierzę w całości. Jest gatunkiem terytorialnym, lecz unika kontaktu z ludźmi. Nie jest gatunkiem agresywnym, lecz niepokojony nie zawaha się ukąsić. Ze względu na szybkość, duży zasięg ataku, oraz siłę jadu jest niebezpiecznym wężem dla człowieka.

Rozród   

Zachowania rozrodcze tego gatunku słabo poznane. Jest jednym z niewielu jajorodnych gatunków żmij(większość jest jajożyworodna). Okres godowy przypada zwykle od marca do maja. Samce często walczą(przepychają się) ze sobą o możliwość kopulacji. Sama kopulacja jest swego rodzaju tańcem, gdzie samiec oplata się wokół ciała samicy. Samica składa jaja w okolicach lipca. Ilość jaj zależna jest zwykle od wielkość samicy i waha się w granicach 5-17 sztuk. Po ok. 5-6 tygodniach wykluwają się młode, które mierzą ok. 20 cm. Przypuszczalnie dojrzałość płciową samicę uzyskują przy 110 cm długości. Wiek, lub wielkość przy jakiej samce uzyskują dojrzałość jest nieznana.

Naturalni wrogowie

Ptaki drapieżne, koty i większe węże.

Długość życia

7-10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Wąż jest wykorzystywany przy produkcji habushu, awamori(napój alkoholowy) w którym zanurzony jest habu. Alkohol cieszy się popularnością w Japonii, zwłaszcza jako jedna z atrakcji turystycznych. Napojowi przypisuję się właściwości lecznicze, głównie poprawę męskiego libido. Uważany jest także za napój męski, dodający odwagi i energii. Przy przygotowaniu węża do umieszczenia w butelce z alkoholem stosuję się dwie metody. Zamyka się żywego habu w butelce, gdzie tonie, lub daje się żywego węża na lód, gdzie w wyniku chłodu hibernuję. Następnie nacina się ciało węża w celu jego wykrwawienia. Wąż zwykle w wyniku tego zabiegu atakuję na oślep i umiera w pozycji atakującej, co jest najbardziej korzystne dla producenta habushu. Wąż habu poza przemysłem alkoholowym nie cieszy się pozytywną opinią. Jest gatunkiem jadowitym, bardzo niebezpiecznym dla życia człowieka w czasach przed rozpowszechnieniem surowicy. Obecnie mimo dosyć dużej liczby pokąsań przez węża(wąż często występuję w sąsiedztwie ludzkich osad), śmiertelność wynosi ok. 1 %. Gatunek jest czasami hodowany w niewoli, choć na rynku poza Japonią pojawia się bardzo rzadko.

Ciekawostki

  • Trwożnica habu jest największym przedstawicielem podrodziny grzechotnikowatych na terenie Azji, oraz największym przedstawicielem swojego rodzaju. Jest także jedną z niewielu jajorodnych żmii. 
  • Określeniem wąż habu nazywane są także inne gatunki węży, które czasami także wykorzystywane są do produkcji habushu, min. Trimeresurus elegans, Trimeresurus tokarensis, Trimeresurus gracilis, Trimeresurus mucrosquamatus, Ovophis okinavensis i Ovophis monticola.
  • Niektórzy badacze wyróżniają dwa podgatunki trwożnicy habu Trimeresurus flavoviridis flavoviridis i Trimeresurus flavoviridis tinkhami.
  • Jad trwożnicy jest silną hemotoksyną(niszczącą komórki krwi) z czynnikami cytotoksycznymi. Aż do rozpowszechnienia się surowicy trwożnica habu była odpowiedzialna za największą liczbę zgonów w wyniku ukąszeń węży na terenie Japonii.
  • Gatunek został opisany w 1861 roku przez amerykańskiego herpetologa Edward'a Hallowell'a.
  • Czasami można spotkać się z łacińską nazwą gatunku Protobothrops flavoviridis. Obecnie rodzaj Protobothrops został włączony do rodzaju Trimeresurus, choć niektórzy badacze nadal używają starszej nazwy.
  • Rodzaj Trimeresurus zalicza się 41-50 gatunków węży min. trwożnicę bambusową(Trimeresurus gramineus), Trimeresurus kaulbacki Trimeresurus popeorum.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Trimeresurus_flavoviridis
-http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11881969
-http://www.habu.org/what-is-habu.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Habushu
-https://en.wikipedia.org/wiki/Trimeresurus
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Trimeresurus

wtorek, 10 listopada 2015

Aksamitek brodaty - złodziej nektaru

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Krótkonogie
  • Rodzina: Kolibrowate
  • Gatunek: Aksamitek brodaty(Heliomaster furcifer)

Występowanie

Aksamitek brodaty występuję na terenie wschodniej i środkowej Boliwii, Paragwaju, południowo-zachodniej i południowej Brazylii, północnej Argentyny i Urugwaju. Pojedyncze zaobserwowania zarejestrowano także w południowo-wschodniej Kolumbii, północno-wschodnim Ekwadorze i stanie Acre w zachodniej Brazylii. Gatunek zamieszkuje obrzeża lasów, niżowe użytki zielne oraz ekoregion Cerrado, pokryty sawanną.

Ogólny opis


Aksamitek brodaty jest kolibrem osiągającym 12-13 cm długości ciała i ok. 5-6 gramów wagi. Ptak posiada długi, niemal prosty i czarny dziób, oraz podobnie ubarwione nogi. Aksamitek brodaty charakteryzuję się wyraźnym dymorfizmem płciowym. Samiec posiada szmaragdowozielony kolor na karku, grzbiecie i górnej części głowy, oraz niebieski opalizujący kolor na brzuchu, klatce piersiowej i tylnej części głowy(po sezonie lęgowym brzuch samca zmienia barwę na przytłumiony szary). Przednia część szyi koloru jasnofioletowego(kolor bzu). Lotki koloru czarnego. Ogon dłuższy niż u samicy, rozwidlony, czarny z zielonawoniebieskim połyskiem. Wierzchnia część ciała samicy ciemnozielona, natomiast przednia część szyi, pierś, brzuch i kuper koloru białego, czasami z jasnozielonym kropkowaniem. Ogon krótki, zielonkawy, lub czarny z zielonym połyskiem i białymi końcówkami sterówek. Lotki czarne, lub czarnoszare. U obu płci od nasady dzioba po oko ciągnie się czarny, często słabo widoczny pasek. Często widoczna jest także biała plamka w pobliżu tylnej części oka. Osobniki niedojrzałe podobne do samic. 

Dymorfizm płciowy

Wyraźne zaznaczony. Samce posiadają ładniejsze i wyraźniejsze upierzenie niż samice(patrz. wyżej ogólny opis).

Populacja i zagrożenia

Gatunek nie jest notowany jako zagrożony. Globalna populacja nie została oszacowana ilościowo, choć gatunek opisywany jest jako rzadki. Z powodu dosyć szerokiego zasięgu i braku informacji o poważnych zagrożeniach aksamitek brodaty jest notowany przez IUCN jako niższego ryzyka na wyginięcie. Jednym ze znanych lokalnych zagrożeń dla kolibra jest utrata naturalnego środowiska(zwłaszcza na terenach Cerrado). Niegdyś był także wychwytywany i sprzedawany jako zwierzę domowe.

Pożywienie

Aksamitek brodaty żywi się głównie nektarem kwiatowym roślin z rodziny gązewnikowatych, bobowatych, imbirowatych, bromeliowatych, liliowatych, werbenowatych i kaktusowatych. Dietę urozmaica także w drobne bezkręgowce łapane w czasie lotu.

Zachowanie

Ekologia gatunku słabo poznana. Aksamitek brodaty jest kolibrem żywiącym się głównie nektarem kwiatów, pobieranym przy pomocy długiego dzioba, którym przekuwa podstawę korony kwiatu i pobiera nektar. Żyję zwykle samotnie. Lata ok. 2-8 metrów nad ziemią. Samce są terytorialne, zwłaszcza w okresach o dużej dostępności pożywienia. Zwykle stroszy pióra na szyi i głośno śpiewa przy kontakcie z intruzem. Gatunek przypuszczalnie wykonuję pewne migrację w okresach braku pożywienia, możliwe nawet iż na tereny tak odległe jak Kolumbia, Ekwador i Acre(co tłumaczy ich zaobserwowanie na tych terenach). Podczas latu potrafi poruszać się w pionie, zawisać, lub rytmicznie latać w bok, lub do tyłu.

Rozród

Okres lęgowy u aksamitka przypada od listopada do marca. Otwarte gniazdo w kształcie filiżanki budowane jest przez samice. Gniazdo wykonywane jest z części włókien roślinnych na zewnątrz okryte porostami ok. 3-6 metrów nad ziemią(zwykle na niewielkiej gałęzi). Samiec nie uczestniczy w budowie gniazda i odchowie młodych. Samica składa 2 jaja i wysiaduję je przez okres 2 tygodni. Pisklęta w przeciągu 20-25 dni od wyklucia uczą się latać, a dojrzałość płciową uzyskują w wieku ok. 2 lat. Możliwe iż samica wydaję kilka lęgów rocznie(choć nie jest to potwierdzone).

Naturalni wrogowie

Głównie węże, sokoły(np. trębacze) i małe sowy(np. sóweczki), natomiast dla piskląt i jaj przede wszystkim krukowate, tukany i niektóre nietoperze(np. Microchiroptera).

Długość życia

Brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś powszechne były ozdoby z martwych i spreparowanych kolibrów, a niektóre narządy uważane były za afrodyzjak. Sam gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

  • Większość kolibrów odgrywa istotną rolę w zapylaniu kwiatów, lecz nie aksamitek. Nakłuwa on podstawę korony kwiatu omijając pylniki i spija nektar, nie uczestnicząc w zapylaniu.
  • Gatunek został opisany w 1812 roku przez angielskiego zoologa George'a Shaw'a.
  • Czasami można spotkać się z jego archaicznymi nazwami Heliomaster angelae Trochilus furcifer.
  • Do rodzaju Heliomaster zaliczanych jest 4 gatunki kolibrów min. aksamitek brodaty, aksamitek białowąsy(Heliomaster constantii), aksamitek długodzioby(Heliomaster longirostris) i aksamitek łuskowany(Heliomaster squamosus).
Bibliografia:
-http://www.hbw.com/species/blue-tufted-starthroat-heliomaster-furcifer
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Heliomaster
-https://en.wikipedia.org/wiki/Blue-tufted_starthroat
-https://en.wikipedia.org/wiki/Heliomaster
-http://www.oiseaux-birds.com/card-blue-tufted-starthroat.html
-http://www.iucnredlist.org/details/22688144/0

piątek, 23 października 2015

Jeleń wschodni - zagrożony na terenach rodzimych, liczny na terenach obcych

inne nazwy: jeleń sika, sika, jeleń plamisty
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Parzystokopytne
  • Rodzina: Jeleniowate
  • Gatunek: Jeleń wschodni(Cervus nippon)

Występowanie

Jeleń wschodni jest szeroko rozpowszechniony na terenie Dalekiego Wschodu od środkowych Chin na zachodzie po Japonię i Koreę na wschodzie, oraz od Kraju Nadmorskiego(Rosja) na północy po Chiny i Wietnam na południu. Obecnie sika na terenie Korei Południowej, Korei Północnej i Wietnamu jest uważany za gatunek wymarły. Jeleń został wytępiony z terenów Tajwanu i kilku prowincji Chin, lecz ponownie reintrodukowany. Sika obecnie jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym na całym świecie. W starożytności został wprowadzony na tereny Filipin na wsypę Jolo Island(jego obecna egzystencja na tym terenie jest kwestią sporną). W XVII wieku został introdukowany na tereny wysp Kerama(archipelag Riukiu, Japonia), natomiast w 19-20 stuleciu został zaaklimatyzowany na tereny Wysp Brytyjskich, Armenii, Azerbejdżanu, Austrii, Niemiec, Litwy, Polski, Finlandii, Danii, Czech, Francji, Ukrainy i zachodniej Rosji. Został wprowadzony także na tereny Nowej Zelandii, USA i Madagaskaru. Jeleń wschodni preferuje tereny leśne z gęstym podszytem, żerując na otwartych terenach trawiastych, choć gatunek jest wstanie dopasować się do innych typów środowisk(np. terenów bagiennych, czy terenów stepowych). Może występować na wysokościach do 1800 m n.p.m.

Ogólny opis 

Sika jest średniej wielkości jeleniem, osiągającym 95-180 cm długości ciała i 75-130 cm wysokości w kłębie(wielkość w dużej mierze zależna od podgatunku). Waga jelenia waha się w granicach 30-140 kg w zależności od podgatunku i płci zwierzęcia. Pokrojem sika przypomina jelenia szlachetnego, lecz jest od niego zwykle mniejszy. Ubarwienie jelenia wschodniego dość zmienne, zależne od podgatunku, pory roku i płci. Zwykle waha się od kasztanowo-brązowego po czerwono-oliwkowy, choć spotyka się także jelenie o szacie żółtobrązowej, szarobrązowej, czarnej i szarej. Po bokach ciała na górnych ich częściach występują także charakterystyczne, ułożone rzędami białe cętki, czasami łącząc się ze sobą tworząc większe plamy. Często występuje także ciemna linia grzbietu u tego jelenia. Podbródek, przednia część szyi i brzuch jest zwykle koloru białego, lub szarawego. Na zadzie występuje biała z góry i boków czarno obrzeżona plama, zwana lustrem. Ogon o długości 7,5-13 cm jest koloru białego z czarną pręgą schodzącą z grzbietu. Głowa stosunkowo mała, jaśniejsza, natomiast uszy duże, szerokie i ruchliwe. U samców na tylnych kończynach w pobliżu stawu skokowego znajdują się gruczoły zapachowe, które pokryte są jasną sierścią i wyraźnymi plamami. U jelenia wschodniego występują dwie linki(zmiana okrywy włosowej) rocznie. Okrywa letnia składa się z krótkich i jaśniejszych włosków, natomiast zimowa z długich, ciemniejszych i gęstych włosów(ok. 5-7 cm). W szacie zimowej białe cętki często znikają, lub stają się mniej widoczne, a u samców dodatkowo sierść na szyi tworzy grzywę, sięgającą nasady przednich kończyn. U samców występuję także poroże. Poroże jelenia sika jest wąskie, wyprostowane i skierowane lekko do tyłu. Jego długość jest zależna od podgatunku i warunków lokalnych i sięga od 30 do 70 cm długości, posiadając 6-8 odnóg. U osobników od 8 miesiąca życia wykształcają się możdżenie, na których w okolicach 2 roku życia wykształcają się 10-15 cm ostro zakończone tyki. W czwartym roku u byków zwykle wykształca się pełne poroże z 6-8 odnogami(szóstaki-ósmaki). Z wiekiem poroże staje się dłuższe i grubsze. Jednak u starszych osobników(powyżej 14-15 lat) poroże maleje, a u wiekowych samców może w ogóle nie wyrastać. Na półkuli północnej poroże zrzucane jest zwykle na przełomie kwietnia i zaczyna wyrastać już w maju. Początkowo pokryte jest ochronną warstwą scypułu, porośniętego delikatną warstwą sierści. Poroże osiąga maksymalne rozmiary w sierpniu-wrześniu i wtedy też wycierana jest ochronna warstwa scypułu.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samce osiągają większe rozmiary-70-130 cm wysokości w kłębie i 40-140 kg wagi. Natomiast samice są mniejsze-50-90 cm wysokości w kłębie i 30-60 kg wagi. Samce posiadają poroże(którego brak u samic), gruczoły zapachowe w pobliżu stawu skokowego na kończynach tylnych, pokryte jasną sierścią i wyraźnymi plamami, a także w szacie zimowej grzywę na szyi.

Populacja i zagrożenia

Światowa populacja jelenia wschodniego nie została oszacowana, lecz z uwagi na wprowadzenie gatunku na wiele obcych obszarów kilka set lat temu, uznaje się go za gatunek liczny i niezagrożony wyginięciem. Mimo to na wielu rodzimych obszarach występowania gatunek jest zagrożony, lub wymarły. Największa populacja jelenia sika utrzymuję się w Japonii, mimo iż do XX wieku populacja gatunku na tych terenach była mała i mocno rozdrobniona. Dopiero działania ochronne ograniczające polowania na jelenia, oraz wymarcie głównego drapieżnika wilka japońskiego doprowadziły iż populacja jelenia na tych terenach zaczęła drastycznie rosnąć, stając się głównym szkodnikiem pól i lasów. Obecnie prowadzone są odstrzały jelenia sika, które jak na razie nie przynoszą efektów, poza wyspową populacją z wysp Kerama(Cervus nippon keramae) która objęta jest ochroną gatunkową. W 2015 roku populacja jelenia sika na terenie Japonii oszacowana została na 3 080 000 osobników. Inaczej wygląda sytuacja na terenie Chin. Niegdyś jeleń wschodni występował tu najliczniej, dziś jego populacja na tych terenach jest mniejsza niż 1000 osobników. Z pośród 5 występujących na terenie Chin podgatunków, trzy są uważane za poważnie zagrożone, a dwa za wymarłe. Cervus nippon grassianus i Cervus nippon mandarinus uważane są za wymarłe na wolności. Stan Cervus nippon mantchuricus na terenie Chin jest niepewny, przypuszczalnie wymarł, choć podgatunek występuję jeszcze na terenie Rosji. Jedynie Cervus nippon sichuanicus i Cervus nippon kopschi występują jeszcze w środowisku naturalnym, choć ich populacja jest bardzo mała. Wszystkie pięć podgatunków hodowane są w niewoli, lecz brak odpowiednich siedlisk i wsparci rządu powoduje iż reintrodukcja podgatunków jest niemożliwa. Na terenie Korei Południowej i Północnej gatunek jest uważany za wymarły(występował tu podgatunek Cervus nippon mantchuricus), choć mógł przetrwać w północno-wschodniej części Korei Północnej(dane niemożliwe do potwierdzenia ze względu na politykę kraju). Podobnie ma się sytuacja na Tajwanie i Wietnamie, gdzie jeleń sika uważany jest za wymarły na wolności, jednak prowadzone są programy reintrodukcji(Cervus nippon pseudaxis na terenie Wietnamu i Cervus nippon taioanus na Tajwanie). Na terenie Rosji(Kraju Nadmorskiego) sytuacja podgatunku Cervus nippon mantchuricus jest dosyć dobra, gdyż na niewielkim terenie utrzymywana jest populacja 9 000 osobników. Gatunek został wprowadzony także na teren Filipin(Jolo Island) i wyróżnia się tu podgatunek Cervus nippon soloensis. Jednak nie wiadomo, czy sika nadal egzystuję na tych terenach(podgatunek klasyfikowany jako niewystarczające dane "DD"). Niegdyś największym problemem dla jelenia sika były polowania, głównie dla mięsa i scypułu, wykorzystywanego w medycynie tradycyjnej. Obecnie największym zagrożeniem dla jelenia sika, a głównie dla podgatunków chińskich, jest utrata siedliska i hybrydyzacja podgatunków. Często na terenach zamieszkałych przez dany podgatunek, występują inne zdziczałe populacje niewiadomego pochodzenia. Duży odsetek populacji jelenia ginie także w wyniku kłusownictwa. Japoński podgatunek Cervus nippon keramae został prawie wytępiony w wyniku polowań i obecnie występuję jedynie wyspowo, lecz zagrażają mu również konkurencja ze strony kóz domowych i utrata siedliska. Zanieczyszczenie wód jest także poważnym zagrożeniem. Niemniej sika został wprowadzony na wiele innych terenów min. na tereny Wysp Brytyjskich, Armenii, Azerbejdżanu, Austrii, Niemiec, Litwy, Polski, Finlandii, Danii, Czech, Francji, Ukrainy, zachodniej Rosji, Nowej Zelandii, USA i Madagaskaru. Obecnie prowadzi się także hodowle zagrożonych podgatunków jelenia, oraz hodowlę w celu pozyskania scypułu, aby zaspokoić zapotrzebowanie rynkowe i ochronić dzikie populację. Tworzone są także rezerwaty w celu ochrony dzikich populacji jelenia sika. Gatunek klasyfikowany jako niskiego ryzyka na wymarcie, a jego trend uważany za rosnący.

Pożywienie

Dieta jelenia wschodniego składa się z wielu rodzajów roślinności min. traw, liści drzew, gałęzi, kory, ziół, grzybów, bambusa, paproci, bluszczy, owoców, korzonków, orzechów i roślin uprawnych(np. soja i kukurydza).

Zachowanie


Jeleń wschodni jest gatunkiem przeważnie o nocnym i wieczornym trybie życia, choć często wychodzi na żer w ciągu dnia. Nie jest szczególnie towarzyskim gatunkiem jelenia. Dorosłe samce wiodą samotniczy tryb życia przez większość roku(choć mogą tworzyć także małe grupki), natomiast samice, młode i niedojrzałe samce mogą tworzyć małe grupki.  W sezonie godowym jelenia sika(tzw. gwizdowisko) samce stają się bardzo terytorialne, obejmując zwykle obszar ok. 2 ha i oznaczając go wykopując niewielkie zagłębienia w ziemi(do 1,6 m szerokości i 0,3 głębokości) i oddając w nich mocz o silnym, piżmowym zapachu. Samce wabią samice przy pomocy przeciągłych dźwięków przypominających gwizd. Między kolejnymi rykami zwykle występują kilkugodzinna pauza, skracająca się w miarę zbliżania się godzin wieczornych. Samice zwykle dają się pokryć samcowi w zamian za uzyskanie dostępu do żerowisk. Nieraz samce wyszukują także rujnych samic w ich stadach. W tym okresie samce stają się bardzo agresywne względem siebie. Do walk dochodzi rzadko, gdyż zwykle dominujący samiec dostatecznie płoszy innych zalotników. Gdy któryś z byków nie chce odpuścić dochodzi do walki, podczas której samce naparzają się porożem i kopytami. Czasami jeden z jeleni może zostać śmiertelnie ranny, choć przypadki te zdarzają się bardzo rzadko. Samce jelenia sika odznaczają się agresywnością także w stosunku do samców jelenia szlachetnego, czasem pokrywając ich łanie. Podczas gwizdowiska byki zwykle nie pobierają pokarmu, całą swą uwagę kierując w kierunku zwabienia łań(mogą stracić nawet 20-30% swojej masy). Jeleń sika jest gatunkiem osiadłym, nie migrującym, zwykle przywiązanym do swoich terenów. Jedynie w okresie zimowym osobniki żyjące na wyższych terenach mogą przechodzić na niższe, lub w przypadku wyczerpania się źródła wody jeleń wyszukuje innych dogodnych terenów. Sika jest bardzo dobrym pływakiem i skoczkiem(może przeskakiwać obiekty o 1,7 metra wysokości). Podobnie jak inne spokrewnione gatunki, jest gatunkiem czujnym i płochliwym.

Rozród

Okres godowy, czyli gwizdowisko przypada w porze jesiennej, zwykle od września do listopada. Byki charakterystycznie nawołują samice i w obrębie swojego terytorium może ich przyciągnąć nawet 12. Samica może być pokrywana wielokrotnie przez różnych samców. W maju-lipcu łania wydaje na świat młode po 210-213 dniach ciąży. Zwykle rodzi jedno cielę, choć zdarzają się ciąże bliźniacze. Nowo narodzony cielak waży zwykle 4,5-7 kg i przez pierwsze tygodnie życia jest ukrywany przez matkę(zwykle w zaroślach, lub wysokiej trawie, przychodząc do niego jedynie w celu nakarmienia). Młode rosną bardzo szybko. W wieku ok. 3-4 miesięcy są odstawiane od piersi, a już w wieku 8 miesięcy zwykle dorównują wielkością matce. Po 10-12 miesiącach od porodu łania zwykle przestaje się opiekować młodym(zwykle przy kolejnym sezonie rozrodczym). Sika zwykle uzyskuję płodność w wieku 16-18 miesięcy, choć byki zwykle biorą udział w gwizdowisku dopiero w wieku 3-4 lat, a samice w wieku 3 lat. Łanie jelenia wschodniego mogą brać udział w godach co roku przy odpowiednich warunkach.

Naturalni wrogowie

W naturalnym środowisku sika może padać ofiarą tygrysów, niedźwiedzi brunatnych, rysiów i wilków szarych.

Długość życia

Na wolności do 12 lat. W niewoli nawet do 25 lat.

Znaczenie dla człowieka

Obiekt polowań, głównie dla poroża wykorzystywanego w chińskiej medycynie ludowej. Na jelenia poluję się także w celu pozyskania mięsa i w celach sportowych. Obecnie gatunek na większości rodzimych terenów jest rzadki i objęty ochroną, dlatego głównym dostarczycielem poroża są specjalne hodowle owych jeleni. Na terenie Japonii i krajów do których sika został wprowadzony jest popularnym obiektem polować. Ze względu iż jeleń żeruję także na terenach uprawnych(zwłaszcza upodobał sobie soję i kukurydzę) jest uważany za szkodnika, zwłaszcza na terenie Japonii, gdzie jego liczebność jest bardzo duża. Bywa trzymany w ogrodach zoologicznych i prywatnych hodowlach.

Ciekawostki


  • Jeleń sika ze względu na walory ozdobne i łowieckie został wprowadzony do wielu krajów świata, także na teren Polski. Sika w Polsce po raz pierwszy pojawił się w 1895, lub 1905 roku na terenie Nadleśnictwa Kobiór koło Pszczyny, gdzie 7 jeleni zostało sprowadzonych z Anglii do hodowli zamkniętej ks.von Plessa. Następnie 54 osobniki pochodzące z tej hodowli zostały wypuszczone w 1910 roku do okolicznych lasów. Następnie w 1910, lub 1911 roku na teren Nadleśnictwa Kadyny nad Zalewem Wiślanym zostało sprowadzonych także 7 jeleni do dóbr Hohenzollernów. Już w 1915 roku na terenie Pszczyny liczebność jelenia wynosiła 240 sztuk, lecz już w 1922 roku w wyniku walk na Górnym Śląsku populacja zmniejszyła się do 12 sztuk. Lecz zabiegi hodowlane przyczyniły się do wzrostu populacji do 121 osobników w 1939 roku, aż do okresu po II wojnie światowej, gdzie liczebność jelenia wschodniego na terenie lasów pszczyńskich była notowana na 5 osobników. W 1959 roku znów odbudowana populację od ok. 70 sztuk. Następnie spadki w wyniku kłusownictwa, złych warunków atmosferycznych i presji ze strony wilków, a także zabiegi hodowlane doprowadzały do wzrostów i spadków populacji jelenia sika w naszym kraju. Obecnie na terenie lasów pszczyńskich występują ok. 25 osobników(dane z 2005-2008 roku) i ok. 400 nad Zalewem Wiślanym.
  • Mimo iż byki jelenia sika wykazują agresję w stosunku do jelenia szlachetnego to koegzystują razem z sarnami i danielami. Czasami w okresie zimowym sika i jeleń szlachetny mogą tworzyć wspólne stada. 
  • Jeleń sika może krzyżować się z jeleniem szlachetnym. W naturze dzieje się to bardzo rzadko, lecz w hodowlach łatwo uzyskać płodną hybrydę obu tych gatunków.
  • Wpływ na ekosystem i gatunki rodzime jelenia sika na terenach obcych nie został jednoznacznie określony. Wiadomo iż przy dużej liczebności jelenia wschodniego na danym terenie skutecznie konkuruję on z jeleniem szlachetnym, wypierając go z owego terenu. Jeleń może przenosić także groźnego azjatyckiego nicienia Asworthius sidemi na rodzime gatunki. Wysysającego krew z ścian trawieńca pasożyta wykryto u 100% badanych  bizonów, jeleni szlachetnych i saren w latach 1997-99 na terenie Bieszczad. Mimo to w obu populacjach jelenia sika w Polsce nie wykryto pasożyta Asworthius sidemi, co jednoznacznie nie eliminuję tego gatunku jako przyczynę inwazji.
  • Uznaję się 12-13 podgatunków jelenia wschodniego(Cervus nippon soloensis z terenów Filipin jest podgatunkiem o wątpliwym istnieniu).
  • Niektórzy badacze sugerują podniesienie rangi czterech podgatunków jelenia sika do gatunku na podstawie różnic genetycznych, morfologicznych i głosowych. Ragę gatunku miałby otrzymać Cervus nippon yesoensis z terenów Hokkaido(Japonia), Cervus nippon nippon z południowego Honsiu, Sikoku i Kiusiu(Japonia), jeleń Dybowskiego(Cervus nippon hortulorum lub Cervus nippon mantchuricus) z terenów Rosji(i przypuszczalnie Chin, Korei Północnej) i Cervus nippon taiouanus z Tajwanu.
  • Rodzaj Cervus liczy obecnie 3 gatunki jeleni min. jelenia wschodniego, jelenia szlachetnego(Cervus elaphus) i jelenia białowargiego(Cervus albirostris), choć obecnie trwają badania nad podniesieniem do rangi gatunku niektórych podgatunków jelenia szlachetnego i wschodniego.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Jele%C5%84_wschodni
-https://en.wikipedia.org/wiki/Sika_deer
-http://www.iucnredlist.org/details/41788/0
-http://animaldiversity.org/accounts/Cervus_nippon/
-http://www.arkive.org/sika-deer/cervus-nippon/
-http://eol.org/pages/328650/details
-http://www.ultimateungulate.com/artiodactyla/cervus_nippon.html
-http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/default.asp?nazwa=opis&id=108&je=pl

poniedziałek, 12 października 2015

Żmij - spadająca gwiazda spełniająca życzenia, czy złowroga bestia

Pierwsze podania

Żmij jest smokopodobną istotą w wierzeniach dawnych Słowian. Jego postać spotykana była na terenie całej Słowiańszczyzny i przypuszczalnie sięga czasów praindoeuropejskich. Obraz żmija jest niejednolity. Czasem postrzegany jako sojusznik ludzi, natomiast kiedy indziej jako uosobienie chaosu i ził zła. Najstarsze wierzenia traktują żmija jako bóstwo panujące nad cyklami wegetacyjnymi, chroniącego zasiewów i wód(podobnie jak bóg Weles), oraz toczący boje z złowrogimi smokami(zwłaszcza na terenie Bałkanów). Żmij kojarzony był z meteorami, a zjawiskowi spadających gwiazd, często towarzyszyły prośby i życzenia ludzi do boskiego smoka. Żmij często objawiał się pod postacią koguta, żurawia, lub orła, bądź człowieka z smoczymi atrybutami(łuskami, bądź skrzydłami). Uwodził także piękne kobiety, płodząc dzieci o nadnaturalnych mocach, będącymi później bohaterami w wielu powieściach. Słowianie zachodni także wierzyli w pozytywne działanie żmija. Czasami uważano go za króla węży, który karał przestępców. Żmij mógł także okradać obcych gospodarzy z pieniędzy, mleka i zboża i oddawać ludziom oddającym mu cześć. Słowianie wschodni natomiast wierzyli w złowrogie siły żmija(choć wierzono iż jest także duchem opiekunem). Perun strącił Welesa podczas ich walki pod powierzchnie ziemi pod postacią żmija, który często stawiał opór bohaterskim rycerzom, którzy w ostateczności pokonywali go. Z wschodniosłowiańskich wierzeń w żmija do średniowiecznych legend przeszła postać gorynycza, trójgłowego smoka, strażnika krainy umarłych, jedzącego ludzi, porywającego dziewczęta i wywołującego trzęsienia ziemi. Negatywne postrzeganie żmija naszło z przyjęciem chrześcijaństwa, gdzie był on postrzegany jako istota diabelska.

Wygląd

Żmij uznawany jest jako pierwowzór smoka. Posiadał gadzie cechy min. łuskowatą skórę, skrzydła, duże i ostre szpony i zęby. Często także przestawiany z wieloma głowami. Niemniej jednak uznawany był za stworzenie boskie, budzące podziw i szacunek. W późniejszym przedstawieniach(średniowiecznych) przedstawiany jako bestia, budząca strach i zgrozę.

W środkach masowego przekazu

Postać żmija czasami wykorzystywana jest w obecnych środkach masowego przekazu. Żmij występuję min. w świecie gry StarCraft II , gdzie reprezentuję rasę zergów, tkórzy charakteryzują się insektoidalnym wyglądem i strukturą społeczną, podobną do mrówek, czy pszczół. Postać gorynycza występuję natomiast min. w świecie gry Heroes III Might and Magic w dodatku In The Wake of Gods.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBmij
-https://en.wikipedia.org/wiki/Slavic_dragon
-https://www.slawoslaw.pl/zmij-slowianski-smok/
           

czwartek, 8 października 2015

Palczatka cytrynowa - cytrynowa trawa

inne nazwy: trawa cytrynowa, palczatka cytronelowa
  • Królestwo: Rośliny 
  • Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
  • Klasa: Okrytonasienne
  • Rząd: Wiechlinowce
  • Rodzina: Wiechlinowate
  • Gatunek: Palczatka cytrynowa(Cymbopogon citratus)

Występowanie

Palczatka cytrynowa jest szeroko uprawianą rośliną min. na terenie Ameryki Środkowej i Południowej, Afryki, Azji Południowo-Wschodniej i wysp Oceanii. W wielu tych rejonach występują także jej formy zdziczałe. Pierwotnie trawa cytrynowa przypuszczalnie porastała tropikalne rejony Malezji.


Ogólny opis

Palczatka cytrynowa jest rośliną trawiastą, rosnącą w gęstych kępach do 1,8 metra wysokości i 1,2 metra szerokości. Liście wąskie, długie i opadające pod swoim ciężarem. Sięgają 0,5-2,5 cm szerokości i ok. 1 metra długości. Zimozielone liście posiadają niebieskozielony kolor, ostre krawędzie, oraz wydzielają specyficzny cytrusowy aromat w razie uszkodzenia.

Rozmnażanie

Palczatka cytrynowa rozmnaża się za pomocą nasion i podziału dorosłej rośliny. Kwiatostan zebrany w kłos na szczycie źdźbła. Obupłciowy kwiat jest trójkątny i posiada zredukowany okwiat. Owoc w formie ziarniaka(suchy i niepękający owoc), zawierający nasiono. W odpowiednich warunkach nasiono kiełkuję po 15-25 dniach.

Zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Nie są znane żadne bezpośrednie zagrożenia dla tego gatunku. Roślina jest szeroko rozpowszechniona, a populacja uważana jest za stabilną.

Długość życia

Roślina wieloletnia.

Znaczenie dla człowieka

Trawa cytrynowa jest popularną rośliną uprawianą w wielu krajach o cieplejszym klimacie min. w Afryce, Ameryce Południowej, Azji Południowo-Wschodniej i krajach śródziemnomorskich. Wykorzystywana głównie do produkcji olejku cytronelowego(zwierającego cytral), który wykorzystywany jest w kuchni, przemyśle kosmetycznym i medycynie. Jako przyprawa stosowany w kuchniach wielu rejonów świata min. jako dodatek do tajskiej zupy Tom-yum i peruwiańskiego napoju Inca Kola. Palczatka jest także składnikiem wielu herbat, a napar z trawy cytrynowej działa relaksująco i przyjaźnie na układ pokarmowy. Olejki eteryczne z trawy cytrynowej wielce cenione w przemyśle kosmetycznym ze względu na intensywny zapach i działanie odkażające. Często stanowi jeden ze składników antyperspirantów, dezodorantów, żeli, soli do kąpieli itp. Olejek cytronelowy posiada także działanie bakteriostatyczne i mykostatyczne. W medycynie stosowany do walki z opryszczką, zapaleniami skóry i narządów przewodu pokarmowego, oraz nowotworami(cytral może powodować apoptozę(śmierć) niektórych komórek rakowych). Często uprawiana także jako roślina ozdobna.  

Warunki uprawy

Roślina uprawiana w klimacie ciepłym, gdzie lato jest gorące i wilgotne, a zima sucha i ciepła. W Polsce uprawiana jedynie jako roślina doniczkowa. Nie posiada szczególnych wymagań co do gleby, lecz musi być ona żyzna. Lubi stanowiska słoneczne i częste podlewanie. Wymaga okresu spoczynkowego. W owym okresie temperatura może spaść do 5°C, a podlewanie należy ograniczać. W okresie wzrostu, aż po okres jesienny wymaga nawożenia w częstotliwości raz na tydzień.

Ciekawostki

  • Podobnym gatunkiem do palczatki cytrynowej jest palczatka pogięta(Cymbopogon flexuosus) z której także wytwarzany jest olejek cytronelowy. Występuję ona jednak naturalnie w południowych i wschodnich Indiach, gdzie ma większe znaczenie w przemyśle niż palczatka cytrynowa.
  • Olejek cytronelowy znany jest także jako naturalny odstraszacz owadów, min. komarów.
  • Liście palczatki są na tyle ostre, aby bez trudu poważnie uszkodzić ludzką skórę. Także przy danych zabiegach przy roślinie zależy zachować szczególną ostrożność i używać rękawic ochronnych.
  • Rodzaj Cymbopogon(palczatki) liczy obecnie 52 gatunki min. palczatkę wełnistą(Cymbopogon schoenanthus), Cymbopogon osmastonii i Cymbopogon minor.

Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Cymbopogon_citratus
-https://en.wikipedia.org/wiki/Cymbopogon
-http://www.kew.org/science-conservation/plants-fungi/cymbopogon-citratus-lemon-grass
-http://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/trawa-cytrynowa-id419.html
-http://budujesz.info/artykul/trawa-cytrynowa-palczatka-roslina-przyprawowa-i-lecznicza,690.html

niedziela, 4 października 2015

Ardea bennuides - prawdziwy ptak Bennu

inne nazwy: czapla Bennu*
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Pelikanowe
  • Rodzina: Czaplowate
  • Gatunek: Ardea bennuides

Występowanie

Szczątki Ardea bennuides zostały odnalezione na terenie Umm al-Nar w Zatoce Perskiej(Zjednoczone Emiraty Arabskie). Przypuszczalnie niegdyś zamieszkiwał rejony Półwyspu Arabskiego i Afryki Północnej. Zapewne jak inni przedstawiciele czaplowatych, gatunek preferował tereny podmokłe, tereny bagienne i brzegi rzek.

Ogólny opis

Gatunek znany jedynie z niekompletnej kości tibiotarsusu(kość goleniowo-nastopkowa). Z badań nad owym znaleziskiem wynikało iż czapla osiągała ok. 2 metry wysokości i była największym znanym przedstawicielem czaplowatych. Z przedstawień pradawnych ludów wynika iż czapla posiadała szaro-białe upierzenie z długimi, ozdobnymi piórami na głowie.

Dymorfizm płciowy

Przypuszczalnie jak u większości gatunków czapli, brak wyraźnego dymorfizmu płciowego.

Pożywienie

Brak danych.

Zachowanie

Brak danych. Przypuszczalnie zachowanie nie odstawało zbytnio od innych przedstawicieli rodzaju Ardea. Z uwagi na okresowo zmienne środowisko życia ptaka, był on przypuszczalnie gatunkiem wędrownym, ściśle związanym z cyklicznymi wylewami rzek np. Nilu.

Rozród

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie ze względu na wielkość czapli była ona rzadko celem drapieżników. Dorosły osobnik mógł obawiać się min. dużych kotów, krokodyli, dzikich psowatych, hien itp. Pisklęta natomiast mogły dodatkowo padać ofiarą dużych ptaków drapieżnych.

Długość życia

Brak danych.

Przyczyny wymarcia

Nieznane. Odnalezione szczątki Ardea bennuides datowane są na ok. 2500-2000 r p.n.e. Gatunek był spotykany przez starożytnych Egipcjan, a jego niecodzienna wielkość, oraz rzadkość była przypuszczalnie inspiracją do stworzenia mitycznego ptaka Benu, duszy boga Ra. Badacze skłaniają się iż mógł uczestniczyć także w powstawaniu mitów o legendarnych ptakach w innych kulturach(feniksa, cz nawet chińskiego Fenghuanga). Nie wiadomo z jakich przyczyn i kiedy dokładnie gatunek wymarł, lecz był już przypuszczalnie rzadki, gdy ludzie kolonizowali nowe tereny.

Ciekawostki

  • Ardea bennuides został opisany w 1977 roku przez duńskiego geologa Ella Hoch'a, na podstawie jedynego odnalezionego fragmentu ptaka, niekompletnej kości tibiotarsusu.
  • Starożytne papirusy i rysunki naścienne często przedstawiają ptaka Benu. Przypuszczalnie są jedynymi znanymi źródłami informacji na temat wyglądu wymarłej czapli, mimo iż egipska sztuka często dodaje wiele atrybutów przedstawianym postacią.
  • Niektórzy badacze sądzą iż inspiracją do stworzenia legendarnych ptaków, jak Benu, czy feniks, może być także przypuszczalnie blisko spokrewniona z opisywanym gatunkiem czapla olbrzymia(Ardea goliath). Jednak naukowcy uważają iż przedstawiane wizerunki mitycznych ptaków różnią się zbytnio od owego ptaka. Ponadto czapla olbrzymia nie występuje(i przypuszczalnie nie występowała) na terenie delty Nilu, preferując południowe tereny Afryki.
  • Rodzaj Ardea liczy 11-12 gatunków współcześnie żyjących czapli i 6-8 gatunków wymarłych min. Ardea howardae, Ardea polkensis i 3 obecnie nie opisane gatunki.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Bennu_heron
-https://es.wikipedia.org/wiki/Ardea_bennuides
-https://books.google.pl/books?id=z9gMsCUtCZUC&pg=PA19&lpg=PA19&dq=Ardea+bennuides&source=bl&ots=JUWojppe2R&sig=Ccb7ssZGSrMJsrglzGS2RlPdiSk&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwidzM-5icbMAhXK2ywKHQFnAIQQ6AEIQjAI#v=onepage&q=Ardea%20bennuides&f=false