Żmij - spadająca gwiazda spełniająca życzenia, czy złowroga bestia

Pierwsze podania

Żmij jest smokopodobną istotą w wierzeniach dawnych Słowian. Jego postać spotykana była na terenie całej Słowiańszczyzny i przypuszczalnie sięga czasów praindoeuropejskich. Obraz żmija jest niejednolity. Czasem postrzegany jako sojusznik ludzi, natomiast kiedy indziej jako uosobienie chaosu i ził zła. Najstarsze wierzenia traktują żmija jako bóstwo panujące nad cyklami wegetacyjnymi, chroniącego zasiewów i wód(podobnie jak bóg Weles), oraz toczący boje z złowrogimi smokami(zwłaszcza na terenie Bałkanów). Żmij kojarzony był z meteorami, a zjawiskowi spadających gwiazd, często towarzyszyły prośby i życzenia ludzi do boskiego smoka. Żmij często objawiał się pod postacią koguta, żurawia, lub orła, bądź człowieka z smoczymi atrybutami(łuskami, bądź skrzydłami). Uwodził także piękne kobiety, płodząc dzieci o nadnaturalnych mocach, będącymi później bohaterami w wielu powieściach. Słowianie zachodni także wierzyli w pozytywne działanie żmija. Czasami uważano go za króla węży, który karał przestępców. Żmij mógł także okradać obcych gospodarzy z pieniędzy, mleka i zboża i oddawać ludziom oddającym mu cześć. Słowianie wschodni natomiast wierzyli w złowrogie siły żmija(choć wierzono iż jest także duchem opiekunem). Perun strącił Welesa podczas ich walki pod powierzchnie ziemi pod postacią żmija, który często stawiał opór bohaterskim rycerzom, którzy w ostateczności pokonywali go. Z wschodniosłowiańskich wierzeń w żmija do średniowiecznych legend przeszła postać gorynycza, trójgłowego smoka, strażnika krainy umarłych, jedzącego ludzi, porywającego dziewczęta i wywołującego trzęsienia ziemi. Negatywne postrzeganie żmija naszło z przyjęciem chrześcijaństwa, gdzie był on postrzegany jako istota diabelska.

Wygląd

Żmij uznawany jest jako pierwowzór smoka. Posiadał gadzie cechy min. łuskowatą skórę, skrzydła, duże i ostre szpony i zęby. Często także przestawiany z wieloma głowami. Niemniej jednak uznawany był za stworzenie boskie, budzące podziw i szacunek. W późniejszym przedstawieniach(średniowiecznych) przedstawiany jako bestia, budząca strach i zgrozę.

W środkach masowego przekazu

Postać żmija czasami wykorzystywana jest w obecnych środkach masowego przekazu. Żmij występuję min. w świecie gry StarCraft II , gdzie reprezentuję rasę zergów, tkórzy charakteryzują się insektoidalnym wyglądem i strukturą społeczną, podobną do mrówek, czy pszczół. Postać gorynycza występuję natomiast min. w świecie gry Heroes III Might and Magic w dodatku In The Wake of Gods.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBmij

-https://en.wikipedia.org/wiki/Slavic_dragon

-https://www.slawoslaw.pl/zmij-slowianski-smok/