sobota, 28 lutego 2015

Traszka górska - najpiękniejsza szata

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Płazy
  • Rząd: Płazy ogoniaste
  • Rodzina: Salamandrowate
  • Gatunek:Traszka górska(Ichthyosaura alpestris)

Występowanie

Traszka górska jest szeroko rozpowszechniona w Europie Środkowej zamieszkując górskie rejony Francji, Belgii, Szwajcarii, Niemiec, południowej Holandii, Danii, Czech, południowej Polski, północnej Słowacji, Austrii, zachodniej Ukrainy, oraz krajów bałkańskich. Odizolowane populację można spotkać na terenie Włoch i północnej Hiszpanii. Traszka górska została pomyślnie wprowadzona na niektóre rejony Wielkiej Brytanii, oraz na tereny pasma górskiego Sierra de Guadarrama(Hiszpania). Gatunek preferuje rejony górzyste, lecz spotykany także na terenach nizinnych. Zwykle spotykany w pobliżu źródeł wody na terenach lasów iglastych, liściastych i mieszanych, a także alpejskich łąk i pastwisk. Dorosłe osobniki w porze godowej i larwy można spotkać w zimnych górskich jeziorach, strumykach i stawach, zwłaszcza o mulistych dnie i bogatej roślinności wodnej. Traszka górka unika wód o wartkim nurcie, woli wody stojące i wolno płynące. W razie konieczności traszka górska jako miejsce godowe i zbiornik rozwoju larw wybiera kałuże, rowy przydrożne, zakola i rozlewiska rzek.

Ogólny opis

Dorosły osobnik traszki górskiej posiada wydłużone ciało o długości 10-12 cm. Głowa szeroka i płaska o zaokrąglonym pysku, wyraźnie oddzielona od reszty ciała poprzez przewężenie szyjne. Oczy niewielkie o zaokrąglonej źrenicy i żółtej tęczówce. Tułów cylindryczny i wydłużony, natomiast kończyny dobrze zbudowane(zwłaszcza miednicze). Palce krótkie, natomiast stopy wyposażone w modzele. Ogon niski, bocznie spłaszczony i niciowato zakończony. Skóra gładka w dotyku podczas przebywania w wodzie i chropowata u osobnika przebywającego na lądzie. U samców na grzbiecie widać niski i nieprzerywany fałd skórny koloru żółtego. Podczas przebywania na lądzie traszka posiada brunatnoszare, czarne, lub ciemnooliwkowe ubarwienie grzbietu i boków, często z nieregularnymi jaśniejszymi plamami, tworzącymi zazwyczaj pewien rodzaju deseń. Część brzuszna jaskrawo pomarańczowa, bez plam, wyraźnie oddzielona od ciemnych boków ciała. W okresie godowym osobniki przybierają szatę godową, przebarwiając ciemną barwę grzbietu na kolor niebieskoszary, często z srebrzystym połyskiem. Grzebień(u samic górna część grzbietowa), jak i boki ciała przyjmują barwę błękitną, lub białą z ciemnymi plamami tworzącymi swoisty wzór. Larwa posiada brunatne ubarwienie ciała z nieregularnymi ciemnymi plamami i jasną częścią brzuszną. Dorasta do 4 cm długości ciała i posiada charakterystyczny wyrostek na końcu płetwy ogonowej.   Wyposażona jest w pióropuszowe skrzela zewnętrzne.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny, zwłaszcza w okresie godowym. Samce posiadają bardziej smukłą budowę ciała, ogon jest krótszy niż u samic, a w okresie godowym samce tracą niciowate zakończenie ogona. Dorosłe samce posiadają niski grzebień na grzbiecie, natomiast grzbiet samic jest płaski. Samce są zwykle także jaskrawiej ubarwione, zwłaszcza w okresie godowym. Zolbrzymienie warg kloakowych samca jest także różnicą płciową tego gatunku.

Populacja i zagrożenia

Traszka górska mimo dosyć szerokiego zasięgu na wielu terytoriach gdzie występuje jest gatunkiem rzadkim i zagrożonym. Na terenie Holandii, Belgii, Luksemburgu, Grecji, Austrii i Danii jest gatunkiem klasyfikowanym jako zagrożony, narażony na terenie Hiszpanii, oraz uważany za rzadki na terenie Węgier i Bułgarii. Głównym zagrożeniem dla traszki górskiej jest wprowadzanie do wód drapieżnych gatunków ryb, degradacja środowiska poprzez wylesienia, rozdrobnienia środowiska, osuszanie i wypłycanie zbiorników wodnych, a także zanieczyszczenia wód, głównie środkami ochrony roślin i pestycydami. Traszka górska jest także zagrożona poprzez wyłapywanie dzikich osobników w celach naukowych i hodowlanych(dotyczy to głównie podgatunku Ichthyosaura alpestris inexpectatus). U jednej z populacji na terenie Wielkiej Brytanii zauważono duża zachorowalność na chytridiomikozę(co może być niebezpieczne dla rodzimych gatunków płazów). Gatunek wymieniony w załączniku III Konwencji Berneńskiej, a na terenie wielu krajów objęty ochroną ścisłą(także w Polsce), wraz z zastosowaniem ochrony czynnej. Ogólnie gatunek klasyfikowany jest jako niskiego ryzyka na wyginięcie, mimo iż jego populacja spada.

Pożywienie

Larwy i osobniki dorosłe w czasie godów żywią się drobnymi organizmami wodnymi min. skorupiakami, ślimakami i larwami owadów. Na lądzie traszka poluje na pierścienice, ślimaki nagie, owady i pająki.

Zachowanie

Żyjąc na lądzie traszka prowadzi zwykle nocny tryb życia, lecz przy wysokiej wilgotności opuszcza kryjówkę nawet za dnia(np. podczas deszczu). Jedynie podczas godów jest aktywna całodobowo. Jako schronienia używa opuszczonych nor, korzeni, opadłych liści, lub zakopuje się w runie leśnym. Zimuje zazwyczaj na lądzie od września-października do lutego-maja(okres hibernacji w zależności od szerokości geograficznej i wysokości na której występuje gatunek), zagrzebana w runie leśnym, lub ukryta w podziemnych kryjówkach. Czasami zimuje jako larwa, a sporadycznie spotykane jest u tego gatunku zjawisko neotenii(rozmnażanie w stadium larwalnym). Przed rozpoczęciem godów intensywnie żeruje. Skóra traszki górskiej pokryta jest ochronną wydzieliną, która zniechęca większość drapieżników.

Rozród

Okres godowy traszki górskiej przypada w okresie wiosennym, zaraz po przebudzeniu z hibernacji kiedy woda wynosi ok. 10°C. Traszki przyjmują w tym okresie szatę godową i wybierają odpowiednie zbiorniki wodne na złożenie jaj. Osobniki dopierają się w pary. Samce zwykle ustawiają się bokiem do głowy samicy, uginają ogon i charakterystycznie nim potrząsają, unikając bezpośredniego kontaktu z partnerem. Następnie samiec składa spermatofor, który zbierany jest przez kloakę samicy. Dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego, po czym samica składa 100-150 jaj w małych porcjach po 3-7 jaj na krótkich sznurkach, lub luzem. Jaja przyklejają się do pobliskiej roślinności, kamieni i gałęzi. Szybkość wylęgu zależny jest od temperatury wody. W temperaturze wody 20°C larwy wylęgają się po 8-9 dniach, w niższych po 16-20 dniach. Larwy są bardzo żarłoczne, a nie rzadko zdarza się u nich zjawisko kanibalizmu. Przeobrażenie w osobnika dorosłego następuje najwcześniej w 3-4 miesiącu, lecz okres ten może się znacznie wydłużyć zwłaszcza w górskich, zimnych wodach. Zdarza się iż traszki zimują w formie larwalnej, a także nierzadkie jest zjawisko neotenii. Traszki górskie dojrzałość płciową uzyskują w przeciągu 1-3 lat.

Naturalni wrogowie

Mimo ochronnej wydzieliny skórnej traszka na lądzie może paść ofiarą drapieżnych ssaków, takich jak łasicowate, jeżowate, szczury, a także węże i duże płazy. W wodzie często padają ofiarą drapieżnych ryb i ptaków(min. czapli, kawek, kaczek). Larwy mogą dodatkowo paść ofiarą drapieżnych owadów min. larw ważek.

Długość życia

W niewoli traszka górska może dożyć 20 lat, lecz na wolności zwykle jej żywotność nie przekracza 7 lat.

Znaczenie dla człowieka 

Traszka górska jest gatunkiem pożytecznym polującym na wiele szkodników upraw. Bywa także hodowana w niewoli w celach naukowych, edukacyjnych, lub hobbystycznych. Na Polskim rynku spotykana dość rzadko ze względu na zakaz jej posiadania i sprzedaży bez odpowiednich zezwoleń.

Ciekawostki

  • Taksonomia traszki górskiej jest dosyć spornym problemem. Tradycyjnie zaliczana do rodzaju Triturus, lecz badania niektórych biologów sugerują zakwalifikowanie jej do rodzaju Lissotriton, bądź Pachytriton. Obecnie część autorów uznaję traszkę górką jako przedstawiciela monotypowego rodzaju Ichthyosaura.
  • Większość traszek górskich tuż po zakończeniu godów opuszcza środowisko wodne, jednak niektóre nadal w nim pozostają aż po okres jesienny.
  • W przeciwieństwie do innych rodzimych traszek traszka górska jest ściślej związana z środowiskiem wodnym i rzadko opuszcza tereny blisko wody.
  • Traszka górska posiada najbarwniejszą szatę godową ze wszystkich europejskich gatunków traszek.
  • W Polsce zasięg traszki górskiej obejmuje Sudety, Karpaty(wraz z pogórzem), województwo dolnośląskie, lubelskie(dolina Odry), a także kilka izolowanych i wyspowych obszarów min. rejon Wzgórza Trzebnickich, Żagania, Żar, Zielonej Góry, Głogowa i Gór Świętokrzyskich.
  • Poza traszką górską do rodzimych przedstawicieli rodziny salamandrowatych należy salamandra plamista(Salamandra salamandra), traszka grzebieniasta(Triturus cristatus), traszka karpacka(Lissotriton montandoni) i traszka zwyczajna(Lissotriton vulgaris).
  • Wyróżnia się 10 podgatunków traszki górskiej. 
  • Przypuszczalnie najbliższym krewnym traszki górskiej jest wymarły w miocenie Ichthyosaura randeckensis, który przez większość autorów klasyfikowany jest do tego samego rodzaju.  
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Alpine_newt
-http://www.iucnredlist.org/details/59472/0
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Traszka_g%C3%B3rska
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Ichthyosaura&where-species=alpestris
-http://www.caudata.org/cc/species/Triturus/T_alpestris.shtml
-http://www.terrarium.com.pl/2605-ichthyosaura-alpestris-traszka-gorska/
-http://www.reptilesmagazine.com/Frogs-Amphibians/Keeping-Alpine-Newts/

poniedziałek, 16 lutego 2015

Mamba Jamesona - oliwkowa śmierć

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskonośne
  • Rodzina: Zdradnicowate
  • Gatunek: Mamba Jamesona(Dendroaspis jamesoni)

Występowanie

Mamba Jamesona zamieszkuje wilgotne lasy deszczowe, zalesione brzegi rzek, zadrzewienia śródpolne, a także plantację i parki w pobliżu osad ludzkich w środowej i zachodniej Afryce. Występuje od Gwinei przez Ghanę, Togo, Benin, Nigerię, Republikę Środkowoafrykańską, południowy Sudan, Sudan Południowy, aż po północną Angole i północną Zambię.

Ogólny opis 

Mamba Jamesona osiąga przeciętnie 1,6 metra długości ciała, choć spotykano osobniki mierzące 2,7 metra. Ciało węża jest wydłużone, nieco spłaszczone, cienkie i sprężyste. Głowa dosyć duża i krępa. Szyja może dostać spłaszczona podczas podniecenia węża(np. podczas obrony) co daje złudzenie małego kaptura(podobnego do kobry). Mamba Jamesona posiada jasnozielone, lub oliwkowozielone ubarwienie ciała  z poszczególnymi łuskami okalanymi czarną i wąską obwódką. Ogon długi i cienki, koloru czarnego. Strona brzuszna jaśniejsza, koloru żółtozielonego, lub żółtego. Kolorystycznie mamba Jamesona jest bardzo podobna do mamby zielonej z którą często jest mylona. Wnętrze jamy ustnej brunatne, bądź niebieskawe. Oczy średniej wielkości, zaokrąglone, koloru czarnego.

Dymorfizm płciowy

Brak widocznego. Głowa samicy jest nieco masywniejsza.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Posiada dosyć szeroki zakres występowania, a jego populacja wydaję się stabilna. Zagraża mu jednak degradacja środowiska, pozyskiwania dzikich węży do hodowli domowych, oraz tępienie ze względu na swoją jadowitość.

Pożywienie

Głównie ptaki, jaszczurki i małe ssaki, jak np. szczury, myszy, wiewiórki, nietoperze i ryjówki. Z ptaków ulubionym celem mamby Jamesona są wikłacze. Kilka dorosłych węży potrafi spustoszyć kolonie wikłaczy z osobników dorosłych i piskląt.

Zachowanie 

Mamba Jamesona jest wężem o nadrzewnym i dziennym trybie życia. Sporadycznie schodzi na ziemie. Jako schronienia używa zwykle dziupli. Zwykle aktywnie poszukuje pożywienia używając do tego celu narządu Jacobsona, który wraz z wysuwanym językiem, wychwytuje pierwiastki chemiczne zawarte w powietrzu. Porusza się bardzo szybko. Mamba Jacobsona(jak inne węże) nie posiada narządu słuchu, lecz może wychwytywać wibrację podłoża. Nie jest agresywna i rzadko atakuje. Jako pierwszą linię obrony zwykle wybiera ucieczkę. Jeśli jednak nadal jest napastowana, rozpościera szyję i unosi ciało przez co pozornie wydaje się większa. Kąsa w ostateczności. Jej jad nie jest do końca zbadany, lecz wiadomo iż jest silną neurotoksyną(jednak słabszą niż u mamby czarnej). Swoje ofiary zwykle przytrzymuje w jamie gębowej, wstrzykując jad i czekając na ich zgon. Większe ofiary kąsa i puszcza, następnie śledzi zwierzę wyczekując na jego śmierć. Odpoczywając pozostaje w bezruchu, licząc na swój kamuflaż siedząc pośród liści.

Rozród

Słabo poznany. Większość informacji na temat zachowań rozrodczych tych gadów pochodzi z hodowli w niewoli. Wiadomo iż kopulacja trwa od 2 do 8 godzin. Samica nosi w sobie jaja przez okres ok. 3 miesięcy. Samica znosi ok. 8 jaj w zacisznym miejscu. Broni jaj, aż do wyklucia się młodych. Czas inkubacji, oraz wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej nie jest zbadany. Mimo iż w niewoli węże często przystępują do kopulacji, nie odnotowano udanej próby odchowu jaj i młodych węży.

Naturalni wrogowie 

Mamby Jamesona posiadają bardzo mało naturalnych wrogów ze względu na swoją jadowitość, lecz można do nich zaliczyć ptaki drapieżne, krokodyle, warany, lisy, szakale, mangusty i duże żaby. Niebronione jaj często stają się pożywieniem wielu mięsożernych i padlinożernych zwierząt.

Długość życia

Brak danych. W niewoli przypuszczalnie ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Mamba Jamesona jest wężem jadowitym, jako broni używającym silnej neurotoksyny, paraliżującej mięśnie, prowadząc w ostateczności do uduszenia. Jednak odnotowano jedynie kilka śmiertelnych ukąszeń za sprawą tego gatunku, mimo jego szerokiego występowania. Uważany za węża nieagresywnego, atakującego w ostateczności. Mimo to wzbudza strach wśród ludności afrykańskiej. Często spotykany w pobliżu osad ludzkich. Wąż jest często odławiany i sprzedawany jako zwierzę domowe. Hodowla mamby Jamesona wymaga doświadczenia i odpowiednich zezwoleń.

Ciekawostki

  • Ze względu iż mamba Jamesona prowadzi nadrzewny tryb życia i podczas obrony unosi swoje ciało, najczęściej kąsa w górne partie ciała człowieka, przez co jej ukąszenie jest bardziej niebezpieczne. Jednak mimo to należy do jednych z najmniej agresywnych węży, których jad jest zabójczy dla człowieka.
  • Wyróżnia się dwa podgatunki mamby Jamesona min. Dendroaspis jamesoni jamesoni i Dendroaspis jamesoni kaimosea.
  • Gatunek został opisany w 1843 roku przez szkockiego zoologa Thomas'a Stewart'a Traill'a.
  • Do rodzaju Dendroaspis(mamby) należą 4 gatunki węży, min. mamba Jamesona, mamba czarna(Dendroaspis polylepis), mamba zwyczajna(Dendroaspis angusticeps) i mamba zielona(Dendroaspis viridis).
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mamba_Jamesona
-https://en.wikipedia.org/wiki/Jameson%27s_mamba
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Dendroaspis
-http://www.venomousreptiles.org/articles/460
-http://toxicology.ucsd.edu/Snakebite%20Protocols/Dendroa1.htm
-http://www.toxinology.com/fusebox.cfm?fuseaction=main.snakes.display&id=SN0169

czwartek, 12 lutego 2015

Aleksandretta siwogłowa - koneser pandanów

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Papugowe
  • Rodzina: Papugi wschodnie
  • Gatunek: Aleksandretta siwogłowa(Psittacula caniceps)

Występowanie

Aleksandretta siwogłowa zamieszkuje endemicznie archipelag Nikobary, gdzie występuje na wyspach Wielki Nikobar, Mały Nikobar, Menchal i Kondul. Zasiedla wysokie lasy namorzynowe, nizinne i obrzeża leśne. Odznacza się także dosyć dużą tolerancją dla środowisk zmodyfikowanych przez człowieka, gdyż obserwowano ją na terenie plantacji kokosu i areki.

Ogólny opis

Aleksandretta siwogłowa jest uważana za największą papugę wschodnią ze względu na długość ciała. Osiąga 48-61 cm długości ciała przy rozpiętości skrzydeł 19-20 cm i wadze ok. 220 gram. Głowa koloru szarego z delikatnie niebieskawym karkiem i górną częścią głowy, bardziej wyraźnym u samicy. Szyja ptaka koloru czarnego. Wyraźny czarny pas występuje między oczyma, obejmując czoło papugi. Skrzydła koloru zielonego z czarnymi lotkami. Plecy, brzuch i ogon koloru zielonego. Spodnia część ogona koloru zielono-oliwkowego. Ogon dorównuje długością resztę ciała. Górna część dzioba samca czerwona, natomiast dolna czarna. Dziób samicy jest jednolicie czarny. Nogi koloru szarego, natomiast oczy pomarańczowo-czerwone.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. U samicy kark i górna część głowy zwykle bardziej niebieska, a środkowe pióra ogona krótsze. Górna część dzioba samca koloru czerwonego, natomiast u samic dziób jest całościowo czarny.

Populacja i zagrożenia

Populacja aleksandretty siwogłowej uważana jest za małą ze względu na dosyć ograniczony zasięg i szacowaną na ok. 10-20 tysięcy osobników. Wzrost osadnictwa na wyspach Nikobar doprowadziło do większej presji na zasoby naturalne i projekty rozwojowe co znacznie wpływa na zanik siedliska tego ptaka. Ponadto aleksandretta jest wyłapywana i sprzedawana jako zwierzę domowe. Tsunami z 2004 roku zniszczyło duże połacie lasów nadmorskich co także odbiło się na populacji tej papugi, choć tempo regeneracji zniszczonych lasów jest nieznane. Aleksandretta siwogłowa jest klasyfikowana przez IUCN jako bliska zagrożeniu, a jej trend populacji uważany za malejący. Podlega konwencji CITES w Załączniku II.


Pożywienie

Nasiona, owoce, jagody i pąki. Dieta aleksandretty siwogłowej składa się przede wszystkim z owoców drzew z rodzaju Pandanus

Zachowanie

Słabo poznane. Jest ptakiem o dziennym trybie życia spotykanym w parach, lub małych grupach. Preferuje życie wśród gęstego listowia wysoko nad ziemią na wysokich drzewach. Rzadko spotykane blisko ziemi. Ich lot jest zwykle szybki i krótki. Jest papugą dosyć hałaśliwą, słyszalną z znacznej odległości. Głos aleksandretty siwogłowej przypomina krakanie kruka.

Rozród

Brak danych na temat zachowań rozrodczy w środowisku naturalnym. Rozmnażana w niewoli. Samica składa 3-4 jaja o wielkości 1,5-1,0 cala.

Naturalni wrogowie

brak danych.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Hodowana w niewoli, choć spotykana w niej bardzo rzadko. Najczęściej spotykana jako ptak domowy wśród ludności Nikobarów. Może powodować straty w owocach występując na terenie plantacji.

Ciekawostki


  • W hodowlach spotykana bardzo rzadko, dlatego eksperci od papug wolą skupywać pojawiające się na rynku ptaki i umieszczać je w dobrze zorganizowanej hodowli papug. Papuga nie nadaje się do chowu klatkowego i wymaga dosyć obszernej woliery.
  • Mimo swojej rzadkości papuga uważana jest za łatwą w utrzymaniu.
  • Aleksandrettę siwogłową w Europie odnotowano tylko raz, kiedy przywieziono jednego osobnika do zoo w Anglii około roku 1900.
  • Została opisana w 1846 roku przez angielskiego zoologa Edwarda Blyth'a.
  • Rodzaj Psittacula liczy 15-17 gatunków aleksandrett min. aleksandrettę himalajską(Psittacula himalayana), aleksandrettę obrożną(Psittacula krameri) i aleksandrettę różowogłową(Psittacula roseata).
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Nicobar_parakeet
-https://www.beautyofbirds.com/blythsparakeet.html
-http://home.online.nl/psittaculaworld/Species/P-caniceps.htm
-http://www.hbw.com/species/nicobar-parakeet-psittacula-caniceps
-https://www.parrots.org/encyclopedia/nicobar-parakeet

niedziela, 8 lutego 2015

Mroczek posrebrzany - miastowy nietoperz

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Nietoperze
  • Rodzina: Mroczkowate
  • Gatunek: Mroczek posrebrzany(Vespertilio murinus)

Występowanie

Mroczek posrebrzany posiada szeroki zakres występowania od Francji, Wielkiej Brytanii i Holandii przez niemal całą Europę środkową, wschodnią i północną(południowa Norwegia, południowa Finlandia i południowa Skandynawia), północne Włochy, Szwajcarię, większość krajów Bałtyckich, południową Rosję, niektóre rejony Turcji, Turkmenistan, kilka rejonów Iraku, Afganistan, Pakistan, Kazachstan(poza środkowym), aż po północne Chiny, Mongolię i rosyjskie południowe wybrzeże Pacyfiku. Zarejestrowany na terenie Rebun Island(Japonia). Spotykany na terenach leśnych, półpustyniach, stepach, terenach uprawnych i miejskich. Występuje do 3400 m n.p.m.

Ogólny opis

Mroczek posrebrzany jest średniej wielkości nietoperzem osiągającym 5,5-6,4 cm długości ciała, 26-33 cm rozpiętości skrzydeł i 10-18 gramów wagi. Posiada dosyć wąskie skrzydła, zbudowane z ciemnobrązowej błony lotnej przyczepionej do nasady palców stopy. Ostroga biegnąca między ogonem, a piętą sięga połowy odległości między nimi. Chrzęstny fałd skórny zwany płatkiem jest wzmocniony chrzęstną chrząstką(występuje między ogonem, a stopą). Ogon wystaje poza błonę ogonową o ok. 5 mm. Uszy dosyć długie, a koziołek krótki i gruby. Oczy małe i słabo widoczne. Brak brodawek nosowych. Sierść na grzbiecie koloru od szarobrązowego do ciemnoszarego z posrebrzanymi końcówkami włosów(stąd nazwa). Część brzuszna przeważnie jaśniejsza, koloru jasnoszarego, lub popielatego. Pyszczek, uszy jak i błony lotne koloru ciemnobrązowego.

Dymorfizm płciowy

brak wyraźnego. Zwykle samice osiągają większe rozmiary.

Populacja i zagrożenia

Gatunek notowany jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie przez IUCN. Mimo szerokiego zasięgu nietoperz jest średnio licznym gatunkiem. Najliczniej występuje w Europie Północnej, natomiast nielicznie w Mongolii i Chinach. Populacja nie została oszacowana ilościowo, lecz uważa się iż utrzymuje się na stabilnym poziomie. Gatunek podlega ochronie gatunkowej na większości swojego zasięgu na mocy Konwencji bońskiej i Konwencji berneńskiej, a także Dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej, gdzie wymieniany jest w załączniku IV. Nie są znane poważne zagrożenia dla populacji mroczka posrebrzanego, choć lokalnie gatunek może wymierać z powodu utraty kryjówek i niepokojenia hibernujących i odpoczywających nietoperzy.

Pożywienie 

Owady latające nocą min. muchówki i chruściki. Najczęściej poluje na insekty latające nad wodą.

Zachowanie

Mroczek posrebrzany jest gatunkiem migrującym i o nocnym trybie życia. Wykonuje regularne migrację między miejscami rozrodu, a zimowiskami, przelatując nawet 900 km(najdalsza migracja wynosiła 1780 km). Mroczek posrebrzany jest wyjątkowo odporny na zimno, pozostając w pełni aktywny w temperaturze kilku stopni powyżej zera, lecz na zimowiska wybiera miejsca gdzie zimą temperatura nie spada poniżej zera np. zachodnią i południową Europę. Obecnie jednak często zimę spędza w miastach na sen zimowy wybierając szczeliny w budynkach. Rzadziej zimuje w jaskiniach i szczelinach skalanych. Hibernuje kiedy temperatura spada poniżej -5°C, zwykle od października do marca. Zimują pojedynczo, lub w małych grupkach ok. 5 osobników(choć odnotowano grupy zimujących nietoperzy liczących ok. 30 osobników), latem samice łączą się w kolonie rozrodcze ok. 30-50 osobników w szczelinach ścian i dachów budynków, dziuplach drzew i szczelinach skalnych, a także budkach dla nietoperzy. Samce także bardzo często tworzą własne kolonie, utrzymujące się wiosną do wczesnego lata . Polują po zmierzchu, głównie nad wodą, między drzewami i w okolicy ulicznych latarni. Przy pomocy ultradźwięków wyłapuje jedynie latające owady i unika przeszkód. Lecąc wydaje z siebie charakterystyczny głos, przypominający cykanie świerszcza. Im niższa temperatura tym tempo przemiany materii mroczka jest mniejsze, dlatego może on przez dłuższy czas przetrwać bez pokarmu. Podczas snu mroczek zawisa głową w dół używając pazurów u stup, które samoczynnie podginają się pod wpływem ciężaru.

Rozród

Okres rozrodczy mroczka posrebrzanego przypada w okresie jesiennym. Samce zajmuje swoje terytoria i wyszukują stanowisk godowych np. na wysokich budynkach. Samce oznaczają swoje tereny przy pomocy piszczących dźwięków i regularnie je patrolują, broniąc przed innymi konkurentami. Nietoperze kopulują zwykle przed zapadnięciem w hibernację, lecz do zapłodnienia dochodzi dopiero na wiosnę, kiedy samica owuluje, a sperma dostaje się do dróg rodnych(okolice marca). Samice tworzą kolonie rozrodcze w których rodzą młode. Ciąża trwa ok. 40-70 dni i może dostać opóźniona ze względu na czynniki środowiskowe np. niedobór pokarmu. Samica rodzi zwykle dwójkę młodych w okolicach maja-lipca. Młode rodzą się ślepe, nagie i bezradne, lecz posiadają pazurki i haczykowate zęby mleczne, którymi czepiają się matki. Podczas żerowania samicy młode pozostają w kryjówce z innymi małymi nietoperzykami. Młode nietoperze i ich matka potrafią nawzajem rozpoznać się po swoim głosie. Po ok. 6 tygodniach młode są odstawiane od piersi, uczą się latać i stają się zasadniczo niezależne. Dojrzałość płciową uzyskują po ok. 2 latach.

Naturalni wrogowie

Nietoperze mogą paść ofiarą sów i węży(połozowate).

Długość życia

ok. 5 lat. Najstarszy zarejestrowany mroczek posrebrzany żył 12 lat.

Znaczenie dla człowieka

Mroczek posrebrzany żyję często w miastach i zwykle uważany jest za zwierzę pożyteczne, kontrolujące populację owadów. Mroczki są jednak także rezerwuarem kilku niebezpiecznych dla ludzi chorób min. wścieklizny.

Ciekawostki

  • Mroczek posrebrzany żyję na terenie Polski, głównie na wschodzie. Rozmnaża się jednak jedynie na terenie Wyżyny Małopolskiej, Bieszczad, Puszczy Białowieskiej i na Pomorzu. Samce owego gatunku często tworzą duże kolonie na terenach Sudetów i Pienin. W Polsce zimuje w dużych miastach np. Warszawie.
  • Jako jedyny nietoperz w Polsce posiada dwie pary sutków.
  • Został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza.
  • Poza mroczkiem posrebrzanym do rodzaju Vespertilio zaliczany jest jeszcze Vespertilio sinensis zamieszkujący Azję Wschodnią.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mroczak_posrebrzany
-https://en.wikipedia.org/wiki/Parti-coloured_bat
-http://www.iucnredlist.org/details/22947/0
-http://www.bmpankowscy.pl/index.php?go=mroczek_posrebrzany
-http://www.eurobats.org/about_eurobats/protected_bat_species/vespertilio_murinus

środa, 4 lutego 2015

Diabeł - przeklęty

Pierwsze podania

Diabeł, przedstawiany zwykle jako uosobienie zła jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych istot opisywanych głównie w chrześcijaństwie i judaizmie. Często określany mianem demona, upadłego anioła, lub szatana. W chrześcijaństwie diabłami nazywane są anioły, które sprzeciwiły się Bogowi i zostały strącone do piekieł. Posiadają swoją hierarchię na czele której stoi twórca zła Lucyfer, zwany Szatanem. Jednak diabły były już obecne w legendach słowiańskich, jeszcze przed narodzeniem się chrześcijaństwa i były określane jako rogate złe duchy, nazywane biesami i czartami. Istnieją także religie i wierzenia czczące Szatana zwane satanizmem.

Wygląd

Diabły są najczęściej przedstawiane jako demoniczne istoty powiązane z ogniem i ciemnością. Najczęściej ich kończyny są wydłużone wyposażone w szpony i wydłużone pazury, skóra jest czerwona i miejscami zwęglona, oczy bez wyrazu, a na głowie znajduje się para kozich rogów. Ich obecność wzbudza najczęściej strach i obawy. W chrześcijaństwie diabły były niegdyś aniołami, dlatego czasem przedstawiane są z ich atrybutami np. skrzydłami, lecz już nie pierzastymi, lecz podobnymi do nietoperza. Wśród społeczeństwa diabłów można wymienić:
  • Lucyfer - jeden z upadłych aniołów, zwany Szatanem. Występuje w kilku wierzeniach. Według Biblii był pierwszym aniołem serafinem, który sprzeciwił się Bogu i namówił inne boskie istoty do postąpienia podobni. Został strącony z Nieba i odtąd panuje nad wszystkimi istotami piekielnymi.
  • Belzebub - semicki demon, pierwotnie występujący w judaizmie, utożsamiany z bogiem Baalem, którego imię przekręcano na Baal-Zevuv(władca much), aby zdyskredytować go przed kultem Jahwe. Obecnie uważany za jednego z diabłów, czasami nazywany podobnie jak Lucyfer Szatanem. Najczęściej przedstawiany jako zniekształcona forma, podobna do muchy lub czerwia.

  • Mefistofeles - demon pochodzący z wierzeń germańskich, obecnie traktowany jako jeden z diabłów, niszczyciel dobra i światła. W dramacie Faust Mefistofeles traktowany jest jako sługa Szatana.
  • Azazel - pierwotnie bóg trzody według wierzeń semickich, lecz w późniejszych czasach zdegradowany do rangi demona. Uważany za jednego z pierwszych aniołów, które sprzeciwiły się Bogowi. Według legend Azazel został uwięziony pod kamieniami w Jaskini Dudaela podczas walki z Archaniołem Rafaelem.


W środkach masowego przekazu

Diabły i demony występują w wielu utworach i filmach w dramacie Faust, thrillerze Adwokat diabła, czy dramacie fantasy Polowanie na czarownice. W śmiecie gry Magic the Gathering Dungeons & Dragons diabły to demoniczna rasa złych istot. W grze Heroes Might and Magic III-IV diabły to przedstawiciele Kreegan, rasy przybyłej z kosmosu.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Diabe%C5%82
-https://en.wikipedia.org/wiki/Devil

wtorek, 3 lutego 2015

Zwartka Becketta - pionier roślin w akwarium

inne nazwy: kryptokoryna Becketta
  • Królestwo: Rośliny 
  • Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
  • Klasa: Okrytonasienne
  • Rząd: Żabieńcowce
  • Rodzina: Obrazkowate
  • Gatunek: Zwartka Becketta(Cryptocoryne beckettii)

Występowanie

Niegdyś zwartka Becketta występowała jedynie na wyspie Sri Lanka. Obecnie jest gatunkiem obcym w wielu miejscach świata min. na Florydzie. Preferuje tereny bagienne, tereny zalewowe, dna płytkich zbiorników, stawy, błotniste brzegi, oraz dolne biegi rzek o wartkim nurcie.

Ogólny opis

Kłącze krótkie z długimi i mięsistymi korzeniami z którego wyrastają 15-30 cm liście o lancetowatym kształcie. Krawędzie liścia lekko pofałdowane, a podstawa zaokrąglona zwężająca się ku górze. Szczyt liścia zaostrzony i podwijający się. Liście z góry koloru oliwkowego do brązowawego, natomiast z dołu brązowoczerwone do fioletowego. Liście podwodne zwykle bardziej brunatne. Ogonki dorównujące długości samego liścia. Zwartka Becketta rośnie tworząc zwartą kępę.

Rozmnażanie

Kolbiasty kwiat zwartki Becketta osiąga zwykle 4-12 cm wysokości, a wyglądem przypomina trąbkę z lancetowatym języczkiem. Kwiat zwykle koloru białego, natomiast jego wnętrze żółto-zielone. Pierścień gardzieli brązowoczerwony. U roślin podwodnych kwiat wytwarzany jest nad wodą. Po przekwitnięciu wytwarzany jest owoc zbiorowy w postaci zrośniętych torebek. Po dojrzeniu pękają i uwalniają nasiona, które kiełkują jeżeli nie wyschną. Zwarta rozmnaża się także wegetatywnie przez rozłogi.

Zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Gatunek pospolity w swoim naturalnym środowisku, oraz gatunek inwazyjny w niektórych rejonach. 

Długość życia

Roślina wieloletnia.

Znaczenie dla człowieka

Jedna z pierwszych roślin które człowiek zaczął uprawiać w akwariach. Nie ma szczególnych wymagań świetlnych i nawozowych, dlatego jest bardzo ceniona przez akwarystów.

Warunki uprawy

Zwartka Becketta nie jest rośliną wymagającą. Dobrze rośnie w podłożu piaszczystym, gliniastym i torfowym, rzadko przemywanym. Nie przyjmuje nawozów przez liście(w przeciwieństwie do większości roślin wodnych), dlatego odżywki zaleca się dawać pod podłoże. Preferuje oświetlenie umiarkowane, lekko rozproszone.

Ciekawostki

  • Zwartka Becketta jest jedną z pierwszych roślin uprawianych w akwarystyce.
  • Istnieje kilka odmian zwartki Becketta min. Cryptocoryne Petchii Alston zwana zwartką Petcha. Niegdyś uznawana za osobny gatunek.
  • W uprawie akwariowej można spotkać dosyć dużo gatunków zwartek, które nie wymagają szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Do najpopularniejszych należą zwartka Wendta(Cryptocoryne wendtii), zwartka skręcona(Cryptocoryne balansae) i zwartka drobna(Cryptocoryne parva).
  • Gatunek został opisany w 1885 roku.
  • Rodzaj zwartek(Cryptocoryne) liczy obecnie 57 gatunków roślin min. zwartkę orzęsioną(Cryptocoryne ciliata), zwartkę sercowatą(Cryptocoryne cordata) i zwartkę czarną*(Cryptocoryne fusca).
Bibliografia:
-http://www.domowe-akwarium.pl/rosliny-akwariowe/zwartka-becketta
-http://www.roslinyakwariowe.pl/baza-roslin/3309-cryptocoryne-beckettii-petchii.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Cryptocoryne_beckettii