sobota, 31 stycznia 2015

Brotomys voratus - kolczak konkwistadora

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Gryzonie
  • Rodzina: Kolczakowate
  • Gatunek: Brotomys voratus

Występowanie

Zamieszkiwał wyspę Haiti i przypuszczalnie Gonâve, które pierwotnie porastały lasy deszczowe.

Ogólny opis

Nie zachowały się żadne wizerunki kolczaka Brotomys voratus, jednak z zapisków konkwistadora i kronikarza Gonzalo Fernandes'a Oviedo y Valdes'a wynika iż nie różnił się nadto od innych przedstawicieli rodziny kolczakowatych. Przypuszczalnie osiągał ok. 20 cm długości ciała, posiadał długi i skąpo owłosiony ogon, przypominając szczura. Jedynie sztywna i szpiczasta sierść, przypominająca kolce wyróżniała ten gatunek.

Gatunek bardzo słabo zbadany i znany jedynie z jednego zapisku należącego do hiszpańskiego konkwistadora, kronikarza Indii Zachodnich i historyka Gonzalo Fernandes Oviedo y Valdes. Konkwista napotkał gryzonia podczas przebywania na wyspie Haiti między 1536, a 1546 rokiem.

Wiarygodne dane

  • Przypuszczalnie jak inni przedstawiciele rodziny kolczakowatych był roślinożerny.
  • Kolczak Brotomys voratus był obiektem polowań miejscowej indiańskiej ludności z plemienia Arawak.
  • Zwany był przez lokalną ludność jako Mohuy.
  • Został opisany w 1916 roku przez amerykańskiego zoologa Gerrit'a Smith'a Miller'a.
  • Przyczyny wymarcia gatunku nie są znane. Znikną na krótko po odkryciu wyspy przez Europejczyków przypuszczalnie z powodu inwazji szczura wędrownego.
  • Obecnie odnaleziono kilka szczątków owego gatunku, które datowane są na okres nowożytności.  
Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/3121/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Hispaniolan_edible_rat
-https://en.wikipedia.org/wiki/Brotomys

niedziela, 25 stycznia 2015

Pyroterium - nie wszystko co z trąbą to słoń

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Piroteria
  • Rodzina: Pyrotheriidae
  • Gatunek: Pyrotherium romeroi

Występowanie

Zamieszkiwał tereny Ameryki Południowej na terenie dzisiejszej Brazylii, Argentyny, Boliwii i Peru 29-23 miliony lat temu(końcowy oligocen). Przypuszczalnie preferował siedliska leśne blisko wody.

Ogólny opis

Pyroterium był masywnie zbudowanym, czworonożnym ssakiem dorastającym do 2,7 metra długości ciała, 1,5 metrów wysokości w kłębie i ważącym ok. 3,5 tony. Budową bardzo podobny do prymitywnych trąbowców(min. Moeritheriidae), jednak nie jest on blisko z nimi spokrewniony. Pyroterium posiadał zmodyfikowane siekacze, dwie w szczęce i dwie w żuchwie, które wyrastały na krótkie kły i rozciągały się poza otwór gębowy(podobnie jak ciosy, lecz krótsze). Budowa czaszki wskazuje także iż posiadał krótką trąbę. Uszy były krótkie o podobnej budowie do ssaków kopytnych. Kończyny masywne, wydłużone o podobnej budowie do trąbowców. Skóra przypuszczalnie pokryta szczątkowym owłosieniem. 

Dymorfizm płciowy

brak danych. Przypuszczalnie samce większe i masywniejsze. Możliwe także iż długość kłów była zależna od płci zwierzęcia.

Pożywienie

Roślinożerca. Przypuszczalnie żywił się liśćmi i gałązkami niskich drzew i krzewów, trawą i roślinami trawiastymi, owocami, a dzięki wyrośniętym kłom mógł wykopywać z ziemi korzonki i bulwy.

Zachowanie

Przypuszczalnie tryb życia przypominał nieco dzisiejsze trąbowce, choć zdania badaczy są podzielone. Niektórzy sądzą iż był ssakiem ziemnowodnym o podobnych przystosowaniach co dzisiejsze hipopotamy. Wydłużone kły pyroterium mogły służyć do przegrzebywania gleby w poszukiwaniu korzonków i bulw roślin, a w okresie godowym samce mogły ich używać jako broni. Niewielka trąba zwierzęcia zapewne miała podobne zastosowania jak trąby dzisiejszych słoni.

Rozród 

brak danych.

Naturalni wrogowie

Głównie duże, mięsożerne torbacze np. z rodziny Borhyaenidae.


Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Niejasna. Przypuszczalnie został wyparty przez lepiej przystosowane gatunki ssaków.

Ciekawostki


  • Nazwa "pyroterium" oznacza w polskim tłumaczeniu "ognisty ssak". Pierwsze szczątki tego ssaka znaleziono u podnóża wulkanu na terenie Argentyny.
  • Gatunek jest znany jedynie z kilku skamieniałości, głównie niekompletnych czaszek.
  • Pyroterium został opisany w 1889 roku przez argentyńskiego zoologa Florentino Ameghino.
  • Pyroterium jest przykładem konwergencji ewolucyjnej, gdyż wyspecjalizował podobne cechy do trąbowców mimo iż dzieliło ich bardzo dalekie pokrewieństwo.
  • Po dziś dzień badacze nie są do końca pewni gdzie szukać krewnych pyroterium. Obecnie rodzaj Pyrotherium klasyfikowany jest wraz z przypuszczalnie pokrewnymi rodzajami Baguatherium, Carolozittelia, Griphodon i Propyrotherium do rzędu Piroteria, który pochodzi przypuszczalnie od ksenungulatów(Xenungulata).
  • Rodzaj Pyrotherium obejmuje obecnie dwa znane gatunki min. Pyrotherium romeroi Pyrotherium macfaddeni. Niektórzy badacze wyróżniają także 3 inne, obecnie niepotwierdzone gatunki Pyrotherium giganteum, Pyrotherium planum i Pyrotherium sorondoi.
Bibliografia:
-https://es.wikipedia.org/wiki/Pyrotherium
-https://en.wikipedia.org/wiki/Pyrotherium
-http://dinoanimals.pl/zwierzeta/pyrotherium-ognista-bestia/
-http://prehistoric-fauna.com/Pyrotherium
-http://www.palaeocritti.com/by-group/eutheria/pyrotheria-1/pyrotherium

sobota, 24 stycznia 2015

Tęgoryjec dwunastnicy - z krwi do jelita

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Nicienie
  • Gromada: Secernentea
  • Rząd: Strongylida
  • Rodzina: Ancylostomidae
  • Gatunek: Tęgoryjec dwunastnicy(Ancylostoma duodenale)

Występowanie

Występuje głównie w strefie klimatu subtropikalnego min. w południowej Europie, północnej Afryce, Indiach, Chinach, Azji Południowo-wschodniej i na kilku obszarach Stanów Zjednoczonych, Karaibów i Ameryki Południowej. Larwy tęgoryjca preferują miejsca o podwyższonej temperaturze i wilgotności. Osobniki dorosłe pasożytują na błonie śluzowej dwunastnicy zwierząt mięsożernych(także człowieka).

Ogólny opis

Tęgoryjec dwunastnicy jest niewielkim nicieniem o cylindrycznym wydłużonym kształcie, osiągającym 8-13 mm długości. Pasożyt posiada dobrze rozbudowaną gardziel i otwór gębowy wyposażony w dwie pary proporcjonalnie dużych wyrostków zębowych. Ciało zwykle koloru szarobiałego, lub różowobiałego.

Dymorfizm płciowy 

Samice osiągają większe rozmiary od 10 do 13 mm długości, samce 8-11 mm długości.

Populacja i zagrożenia

Pasożyt. Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia.

Pożywienie

Głównie nabłonek dwunastnicy zwierząt mięsożernych(min. psowatych, kotowatych i człekokształtnych), a także krwią.

Zachowanie i rozród

Tęgoryjec dwunastnicy jest nicieniem o pasożytniczym trybie życia. Dorosłe osobniki rozwijają się jedynie na ściankach dwunastnicy, gdzie żywią się nabłonkiem i krwią organizmu. Nicień przyczepia się do błony śluzowej jelita dzięki zębowym wyrostkom i zjada nabłonek, oraz spija wydostającą się krew. Wydzielając odpowiednie enzymy zapobiegają krzepliwości krwi, dlatego nawet po odczepieniu z pozostawionej ranki nadal długo spływa krew. Samica składa dziennie ok. 25 tysięcy jaj, które wraz z kałem wydostają się do środowiska zewnętrznego. Larwa(filariform) przy odpowiednich warunkach(wysokiej temperaturze i wilgotności) może przetrwać w glebie 5-6 dni. Poprzez kontakt organizmu z zanieczyszczoną glebą larwy tęgoryjca przechodzą na skórę żywiciela, wyczuwając go dzięki bodźcom dotykowym i cieplnym. Tu uszkadza cienką warstwę skóry i dostaje się do układu limfatycznego, lub krwionośnego, gdzie wędruje wraz z naczyniami do narządów oddechowych, gdzie przez tchawicę i jamę ustną dostaje się do układu pokarmowego. Larwy mogą dostać się do organizmu także bezpośredniego przez układ pokarmowy poprzez zjadanie zanieczyszczonego pożywienia. Kiedy larwa trafia do dwunastnicy przekształca się w osobnika dorosłego, który rozpoczyna kolejny cykl rozwojowy tęgoryjca.

Naturalni wrogowie

Niektóre roztocza, płazińce itp.

Długość życia

Osobnik dorosły żyje przeciętnie 3 lata.

Znaczenie dla człowieka

Pasożyt człowieka i zwierząt domowych. Wywołuje chorobę zwaną ancylostomozą. Pierwszy objaw to zwykle zapalenia skóry, kiedy jeszcze larwa wędruje naczyniami po organizmie. Później kiedy osobniki dorosłe zadomowią się w jelicie, mogą prowadzić do niedokrwistości, anemii i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, a u dzieci do zaburzeń rozwojowych. Rzadko prowadzą do śmierci.

Ciekawostki


  • Pojedynczy tęgoryjec dwunastnicy może wypijać 1 ml krwi dziennie.
  • Tęgoryjec dwunastnicy jest rzadko spotykany w Europie, natomiast w Polsce stwierdzono jedynie kilka zachorowań. Jednak istnieje duże prawdopodobieństwo przetransportowania go z innego kraju.
  • Ankylostomoza zwana jest także chorobą górników, lub blednicą egipską, gdyż dawniej choroba ta dotyczyła głównie górników. Ciepłe i wilgotne kopalnie były idealnym miejscem dla rozwoju larw tęgoryjca.
  • Poza tęgoryjcem dwunastnicy i Ancylostoma ceylanicum(który pasożytuje głównie na człowieku i chomikach) nicienie z rodzaju Ancylostoma bardzo rzadko atakują człowieka. Pasożytują głównie na psach i kotach.
  • Blisko spokrewniony z tęgoryjcem dwunastnicy jest tęgoryjec amerykański(Necator americanus), który posiada bardzo podobny cykl rozwojowy. Od tęgoryjca dwunastnicy różni się jedynie rozmieszczeniem geograficznym(głównie Ameryki), budową aparatu gębowego i wielkością.
  • Obecnie prowadzone są badania dotyczące pozytywnych skutków obecności tęgoryjca w organizmie człowieka, gdyż badacze zauważyli iż u osób zarażonych tym pasożytem zmniejsza się zachorowalność na astmę, alergię i chorobę Leśniowskiego-Crohna.
  • Rodzaj Ancylostoma liczy obecnie 6-7 gatunków tęgoryjców min. tęgoryjca psiego(Ancylostoma caninum), tęgoryjca brazylijskiego(Ancylostoma brasiliensis) i Ancylostoma pluridentatum.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/T%C4%99goryjec_dwunastnicy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Ancylostoma_duodenale
-https://en.wikipedia.org/wiki/Hookworm_infection
-http://eol.org/pages/2921231/overview
-https://web.stanford.edu/group/parasites/ParaSites2009/PinedaANDYang_Hookworm/PinedaANDYang_Hookworm.htm
-http://www.phac-aspc.gc.ca/lab-bio/res/psds-ftss/ancylostoma-duodenale-eng.php
-http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zakazne/choroba-tegoryjcowa,artykul,1696387.html

wtorek, 20 stycznia 2015

Skorpena najeż - ryba wiedźma

inne nazwy: skorpena mała
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Promieniopłetwe
  • Rząd: Skorpenokształtne
  • Rodzina: Skorpenowate
  • Gatunek: Skorpena najeż(Scorpaena notata)

Występowanie

Skorpena najeż zamieszkuje wody przybrzeżne(od 10 do 700 metrów głębokości) od Zatoki Biskajskiej po wybrzeże Senegalu w tym obejmuje także Morze Śródziemne, Madery, Wyspy Kanaryjskie, Azory, Wyspy Zielonego Przylądka i Morze Czarne. Na terenie Morza Adriatyckiego jest uważana za rzadkość. Preferuje tereny o skalistym dnie.

Ogólny opis

Skorpena najeż jest niedużym gatunkiem skorpeny osiągającym 12-15 cm długości ciała(maksymalnie 24 cm). Ciało masywne, natomiast głowa szeroka z krótkim pyskiem delikatnie wygięta ku górze. Głowę zwykle zdobią kolczyste wyrostki i płaty skórne, znajdujące się głównie w okolicach oka i otworów skrzelowych. Oczy proporcjonalnie duże. Nad okiem często występują wydłużona para pierzastych wyrostków czuciowych. Płetwa grzbietowa długa sięgająca nasady ogona o nieregularnej powierzchni i długimi kolczystymi promieniami. Posiada ona 12 kolczystych promieni i 9 miękkich. Płetwy piersiowe długie i szerokie o owalnym kształcie sięgające pierwszego promienia płetwy odbytowej. Posiadają 17-19 promieni. Płetwa odbytowa dosyć wysoka, posiadająca 2 promienie kolczyste i 6 miękkich. Płetwa brzuszna wydłużona z ok. 6 promieniami, natomiast płetwa ogonowa zaokrąglona. Ciało ryby zwykle koloru czerwonobrązowego z jaśniejszą i ciemniejszą nieregularną pigmentacją. Na ciele i płetwach występują często także czarne plamy i plamki. Promienie płetwy grzbietowej, odbytowej i brzusznej połączone z gruczołami jadowymi.

Dymorfizm płciowy

Brak.

Populacja i zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym i nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Brak danych na temat stanu i trendu populacji owego gatunku, choć nie wydaje się ona mała. Ryba poławiana o małym znaczeniu w rybołówstwie. Czasami spotykana w akwarystyce.

Pożywienie

Skorupiaki i małe ryby.

Zachowanie

Gatunek dosyć słabo poznany. Skorpena najeż jest rybą przydenną. Prowadzi przeważnie samotniczy i nocny tryb życia, dzień spędzając w osłoniętym i zacienionym miejscu np. pomiędzy skałami. Pozostając w bezruchu liczy na swój perfekcyjny kamuflaż. Skorpena nie zagrzebuje się, lecz może nieco zmienić odcień swojego ciała, aby wtopić się w otoczenie. Skorpena poluje przede wszystkim nocą, wyszukując odpowiedniego miejsca i czatując na swoją ofiarę. Kiedy nieświadoma zdobycz zbliży się do skorpeny ta gwałtowanie rzuca się w kierunku zwierzęcia i otwiera szeroko paszczę, wykorzystując w wodzie podciśnienie, które zasysa łup prosto do niej. Zaatakowana skorpena rzadko ucieka, zwykle stroszy się ukazując swoje kolce jadowe. Skórę skorpeny często porastają glony i kolonie innych jednokomórkowych organizmów, które dodatkowo potęgują możliwości kamuflujące. Skolopendra jednak co jakiś czas zrzuca skórę, aby pozbyć się drobnoustrojów z ciała.

Rozród

Niezbadany. Skorpena mała trze się od lipca do października. Samica może złożyć od 6 do 33 tysięcy jaj(w zależności od wielkości). Jaja unoszą się w toni wodnej, a po kilku dniach wykluwają się pelagiczne larwy, wchodzące w skład planktonu. Po osiągnięciu kilku centymetrów długości narybek zmienia środowisko życia. Zamieszkuje strefę przydenną prowadząc tryb życia podobny do osobników dorosłych. Tempo wzrostu skorpeny najeż nie jest dokładnie poznane.

Naturalni wrogowie

Skorpena mała jest gatunkiem jadowitym unikanym przez większość drapieżników. Jedynie larwy i narybek może paść ofiarą większych organizmów.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Ryba poławiana na małą skalę ze względu na smaczne mięso. Spotykana w akwarystyce morskiej. W miejscach gdzie występuję skorpena należy zachować szczególną ostrożność, gdyż nadepnięta, lub złapana ryba nie zawaha się użyć swojego jadu. Jad skolopendry nie jest niebezpieczny dla zdrowego człowieka, lecz wywołuje długo utrzymujący się ból. Znane są także przypadki śmiertelne np. u osób uczulonych na jad skolopendry.

Ciekawostki


  • Efekty spowodowane przez ukucie skolopendry nazywane są klątwą skolopendry z powodu na przenikliwy ból utrzymujący się przez 1 dobę. 
  • Skolopendry zaraz po rozdymkach należą do najbardziej jadowitych ryb świata. Jad szkaradnicy(Synanceia verrucosa) wywołuje taki ból iż ofiary wolą amputować kończynę niż przetrzymać go.
  • Została opisana w 1810 roku przez francuskiego biologa Konstantyna Samuela Rafinesque.
  • Rodzaj Scorpaena liczy 61-63 gatunki skorpen min. skorpenę pospolitą(Scorpaena scrofa), skorpenę brązową(Scorpaena porcus) i Scorpaena cocosensis.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Small_red_scorpionfish
-http://www.fishbase.org/summary/1760
-http://species-identification.org/species.php?species_group=fnam&id=2128

poniedziałek, 19 stycznia 2015

Oophaga lehmanni - zmienny jak drzewołaz

inne nazwy: drzewołaz Lehmanna* 
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Płazy
  • Rząd: Płazy bezogonowe
  • Rodzina: Drzewołazowate
  • Gatunek: Oophaga lehmanni

Występowanie

Gatunek endemiczny dla Kolumbii, gdzie został stwierdzony jedynie w dwóch miejscach na zachodnich stokach Cordillera Occidental min. w lasach deszczowych departamentu Valle del Cauca w pobliżu rzeki Anchicayá na zachód od miasta Dagua, oraz w departamencie Chocó na terenie Alto del Oso w pobliżu miasta San José del Palmar. Jego występowanie na terenie Serranía del Baudó(departament Chocó) nie zostało potwierdzone. Oophaga lehmanni żyje na terenie pagórkowatych lasów deszczowych 600-1200 m n.p.m.

Ogólny opis

Oophaga lehmanni jest dosyć dużym gatunkiem drzewołaza osiągającym 3,1-3,6 cm długości ciała. Skóra płaza jest gładka. Pierwszy palec u kończyn tego gatunku jest zawsze krótszy niż drugi. Istnieją trzy warianty kolorystyczne Oophaga lehmanni  żółty, pomarańczowy i czerwony na tle czarnej, lub ciemnobrązowej skóry. Jaskrawe zabarwienie obejmuje zwykle górną część pyska, tylną część głowy oraz część grzbietową wraz z podbrzuszem. Kończyny zwykle koloru czarnego z czerwonym paskowaniem. Wzór na ciele płaza jest zwykle charakterystyczny dla danego osobnika. Skóra Oophaga lehmanni w naturalnym środowisku jest pokryta trującą substancją. Gatunek podobny do drzewołaza wytwornego jednak w przeciwieństwie do niego drzewołaz Lehmanna nie produkuje histrionikotoksyny.

Dymorfizm płciowy

Końcówki palców samca posiadają srebrzystobiałe zabarwienie.

Populacja i zagrożenia

Oophaga lehmanni jest klasyfikowany jako gatunek krytycznie zagrożony, głównie z powodu na swój niewielki zakres występowania. Poważnym zagrożeniem dla tego gatunku jest także degradacja naturalnego środowiska poprzez karczowanie lasów pod nielegalne uprawy, pozyskiwanie drewna, zakładanie ludzkich osiedli, a także rozprzestrzenianie nielegalnych środków ochrony roślin. Od czasu do czasu gatunek pojawia się na nielegalnych targach zwierząt. Obecnie płaz objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Występuje także na terenie Parku Narodowego de Cali Natural Farallones. Płaz czasami hodowany w niewoli.

Pożywienie

Drobne bezkręgowce. Kijanki niezapłodnione jaja, mikroorganizmy, a także mniejsi i słabsi współtowarzysze(kanibalizm).

Zachowanie

Drzewołaz Lehmanna jest płazem o dziennym trybie życia. Typowo naziemny gatunek drzewołaza, rzadko wspinający się na niewysokie drzewa i krzewy, zwykle do 60 cm nad ziemią. Samce po osiągnięciu dojrzałości stają się terytorialne i często głośno śpiewają. Ekologia gatunku nadal zostaje słabo poznana.

Rozród

Zaraz po porze deszczowej samce wybierają odpowiedni teren do złożenia jaj(blisko wody i osłonięty przed drapieżnikami) i przy pomocy śpiewu przyciągają gotowe do godów samice. Jeżeli owa samica się pojawi i zaakceptuje samca, znosi kilka dużych jaj na blaszce dużego liścia ok. 1,2 metra nad ziemią. Samiec natychmiastowo zapładnia jaj i opiekuje się nimi. Samica nie uczestniczy w opiece nad potomstwem. Co jakiś czas samiec obraca jaja zapewniając im odpowiednią ilość tlenu. Po ok. 2-4 tygodniach od zapłodnienia samiec przenosi jaja na swój grzbiet i nosi je dzięki lepkiej wydzielinie skórnej. Tuż przed wykluciem umieszcza każde z jaj w osobnym zbiorniczku wody np. w dziuplach i liściach roślin bromeliowatych. Kijanki polują na mikroorganizmy, a także są dokarmiane niezapłodnionymi jajami. Jeżeli zdarzy się iż w jednym zbiorniku znajdą się dwie(lub więcej) kijanki to istnieje duże prawdopodobieństwo iż silniejsza zje tą słabszą. Po ok. 2-3 miesiącach kijanki przeobrażają się w osobniki dorosłe.

Naturalni wrogowie 

Ze względu na toksyczność żaby nie widnieje ona w jadłospisie większości drapieżników.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Drzewołaz spotykany w niewoli, lecz nie polecany dla początkujących hodowców drzewołazów. Traktowany raczej jako rarytas. Wydzielina skórna drzewołaza jest obiektem badań w biomedycynie i farmakologi. Toksyny skórne drzewołazów niegdyś stosowane do zatruwania strzał przez Indian.

Ciekawostki


  • Oophaga lehmanni wskazuje dużą zmienność w obrębie jednej populacji np. kolorystyczną, czy głosową(zmienna jakoś i częstotliwość śpiewu zwłaszcza między południową, a północną populacją). Te różnice w obrębie jednego gatunku i jednej populacji są obecnie obiektem badań biologów. 
  • Oophaga lehmanni może hybrydyzować się z drzewołazem wytwornym(Oophaga histrionicus) do którego jest bardzo podobny. Niektórzy badacze sugerują iż nie należy tych płazów traktować jako osobne gatunki.
  • Drzewołaz swą nazwę gatunkową otrzymał ku pamięci Federico Carlos'a Lehmann'a Valencia. Kolumbijskiego ornitologa i działacza na rzecz ochrony przyrody.
  • Kiedy po raz pierwszy importowano drzewołaza Lehmanna poza granice państwa w celach sprzedażowych, prawie wszystkie osobniki zginęły. Drzewołaz uznawany jest za gatunek delikatny i wymagający doświadczenia w hodowli drzewołazów. 
  • Został opisany w 1976 roku.
  • Rodzaj Oophaga liczy 9 gatunków drzewołazów min. drzewołaza karłowatego(Oophaga pumilio), drzewołaza diablito*(Oophaga sylvatica) i Oophaga arborea.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Lehmann%27s_poison_frog
-http://www.iucnredlist.org/details/55190/0
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Oophaga&where-species=lehmanni
-http://animaldiversity.org/accounts/Oophaga_lehmanni/
-http://eol.org/pages/313609/details

sobota, 17 stycznia 2015

Strzelec szorstkołuski - imitator daboi

inne nazwy: boa piaskowy szorstkołuski
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskonośne
  • Rodzina: Erycinae
  • Gatunek: Strzelec szorstkołuski(Gongylophis conicus)

Występowanie

Strzelec szorstkołuski zasiedla tereny leżące w Indiach(poza północno-wschodnimi stanami), Pakistanie i Nepalu. Poza północnymi rejonami Sri Lanki nie stwierdzony na innych obszarach wyspowych. Wystąpienie tego gatunku na terenie Afganistanu i Iraku nie zostało potwierdzone. Zasiedla tereny piaszczyste, suche stepy i obszary rolnicze. Widywany także na terenie subkontynentalnych wilgotnych lasów.  

Ogólny opis

Strzelec szorstkołuski jest średniej wielkości dusicielem, którego samice osiągają do 76 cm długości ciała, natomiast samce do 40 cm długości ciała. Głowa mała, niewyraźnie oddzielona od szyi. Ogon krótki, tępo zakończony. Ciało koloru od jasnożółtego przez szary aż po czerwonawy, pokryte nieregularnymi, ciemnobrązowymi i zwykle jasno obramowanymi plamami. Na grzbiecie plamy zwykle osiągają większe rozmiary tworząc często nieregularny pas, lub zygzak. Po bokach ciała węża plamy są mniejsze. Strona brzuszna biaława, czasami z jasnoszarymi plamkami. Gatunek podobny do pytona tygrysiego, oraz jadowitej daboi łańcuszkowatej. Wręgowane łuski na grzbiecie i bokach ciała są jedną z cech charakterystycznych dla strzelca szorstkołuskiego.

Dymorfizm płciowy

Wielkościowy. Samice osiągają ok. 80 cm długości ciała, samce zwykle do 40 cm.

Populacja i zagrożenia 

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Nie jest gatunkiem zagrożonym i występuje dość licznie na swoim zakresie. Największym potencjalnym zagrożeniem dla gatunku jest ich nadmierny odłów w celach sprzedaży jako zwierzę domowe, oraz tępienie ze względu na swoje podobieństwo do daboi. Podlega konwencji CITES w Załączniku II, a jego posiadanie wymaga rejestracji.

Pożywienie

Głównie małe gryzonie, jaszczurki i ptaki. Osobniki młode głównie niewielkie jaszczurki.

Zachowanie

Strzelec szorstkołuski jest gatunkiem o nocnym trybie życia. Przez większość czasu strzelec jest zakopany w podłożu z wystawioną głową wyczekując łupu. Za dnia można go spotkać podczas obfitych deszczów kiedy zalewane są kryjówki węża. Zwykle porusza się wolno i ospale. Zaatakowany wąż nie waha się kąsać. Zwykle wąż przy braku możliwość ucieczki zwija się w kłębek, wystawiając na atak ogon. Ogon strzelca często używany jest do zmylenia napastnika, gdyż posiadając podobną grubość do głowy węża, często jest za nią brany. W najgorętsze i najzimniejsze dni może zapaść w letarg, trwający nawet 10 tygodni.

Rozród 

Okres godowy u strzelca szorstkołuskiego przypada zwykle od marca do kwietnia. Partnerzy kopulują będąc zakopanym w podłożu, a jedynie ogony i narządy płciowe wystają nad podłoże. Początkowo samica poluję, jednak w ostatnim miesiącu ciąży zaprzestaje. Młode rodzą się(gatunek jajożyworodny) w okolicach czerwca-lipca w liczbie 8-17 sztuk. Noworodki mierzą ok. 20 cm długości ciała, a swym wyglądem przypominają osobniki dorosłe. Młode zazwyczaj w 2 tygodniu życia(po pierwszej wylince) zaczynają polować na drobne jaszczurki. Dojrzałość płciową samce uzyskują po 3 latach życia, samice po 4 latach.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki drapieżne i mangusty(np. mangusta indyjska). Jednak większość drapieżników unika strzelca szorstkołuskiego ze względu na jego podobieństwo do daboi łańcuszkowatej.

Długość życia

W stanie dzikim brak danych. W niewoli do 20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Jest gatunkiem często hodowanym w niewoli, jednak ze względu na skryty tryb życia nie posiada dużej liczby pasjonatów. W Polsce średnio popularny gatunek. W stanie dzikim gatunek tępiony ze względu na swoje podobieństwo do jadowitej daboi łańcuszkowatej.

Ciekawostki


  • Nie jest wymagającym gatunkiem. Zwykle nie sprawia problemów przy przyjmowaniu pokarmu, a także niema szczególnych wymagań co do terrarium.Wymaga jednak kilkucentymetrowej warstwy gruntu i dosyć sprawnego systemu grzewczego. Jedynym poważnym problemem przy tym gatunku jest odchów młodych i ich wymagania żywnościowe(jaszczurki). Jednak niektóre osobniki przyzwyczajają się do mysich noworodków.
  • Nazwa "strzelec" odnosi się do sposobu polowania węża, gdyż ten atakuje ofiarę wystrzeliwując z podłoża. 
  • Został opisany w 1801 roku przez niemieckiego przyrodnika Johann'a Gottlob'a Theaenus'a Schneider'a.
  • Nie posiada podgatunków.
  • Przez niektórych badaczy klasyfikowany do rodzaju Eryx.
  • Rodzaj Gongylophis liczy 3 gatunki strzelców min. strzelca szorstkołuskiego, strzelca kenijskiego(Gongylophis colubrinus) i strzelca saharyjskiego(Gongylophis muelleri).
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Gongylophis_conicus
-http://www.reptilesmagazine.com/Breeding-Snakes/Rough-Scaled-Sand-Boa/
-http://indiansnakes.org/content/common-sand-boa
-http://www.redorbit.com/reference/rough-scaled-sand-boa-gongylophis-conicus/

czwartek, 8 stycznia 2015

Albatros białoczelny - albatros z Nowej Zelandii

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Rurkonose
  • Rodzina: Albatrosy
  • Gatunek: Albatros białoczelny(Thalassarche bulleri)

Występowanie

Albatrosa białoczelnego można spotkać niemal w całej południowej części Pacyfiku od wybrzeża Tasmanii, Nowej Południowej Walii i Wiktorii(Australia) przez Nową Zelandię, aż po wybrzeże Peru i Chile w Ameryce Południowej. Rzadko zbliża się do lądu, głównie w okresie lęgowym, a większość życia spędza na pełnym morzu(pelagial). Rozmnaża się na wyspach Nowej Zelandii min. Wyspach Snares, Wyspach Solander, Wyspach Forty-Fours, Big Sister Island, Little Sister Island i wyspie Rosemary Rock(Wyspy Trzech Króli). Na miejsca lęgowe wybiera trawiaste stoki i klify, zarośla i lasy blisko wybrzeża.

Ogólny opis

Albatros białoczelny jest średniej wielkości albatrosem osiągającym 76-81 cm długości ciała, 2,1-3,8 kg wagi i 205-213 cm rozpiętości skrzydeł. Głowa i szyja ptaka szarobiała z białą częścią czołową głowy. Okolice oczu czarne z białym półksiężycowatym wzorem za okiem. Grzbiet, pokrywy skrzydłowe i ogon koloru ciemnoszarego, natomiast kuper, pierś i brzuch są koloru białego. Pokrywy podskrzydłowe koloru białego z ciemną krawędzią wokół skrzydła. Dziób duży, haczykowato zakończony koloru czarnego z żółtą częścią górną, dolną i końcową. Osobniki nieletnie posiadają ciemniejszą głowę, oraz brązowoszary dziób.

Dymorfizm płciowy

Słabo zaznaczony. Samce zwykle bardziej masywne(samiec-2,5-3,8 kg, samica-2,1-3,2 kg).

Populacja i zagrożenia

Niegdyś klasyfikowany przez IUCN jako gatunek narażony na wyginięcie, jednak najnowsze badania(z 2008 roku) sugerują iż populacja albatrosa białoczelnego nie jest tak zagrożona jak się wcześniej wydawało i obecnie gatunek klasyfikowany jest jako bliski zagrożeniu. Jest jednym z najczęściej przyławianych gatunków ptaków podczas połowów tuńczyka u Nowej Zelandii. Często także łapie się w sieci wyłapujące kalmary, a najnowsze badania ukazują iż jest jednym z kilku gatunków przyławianych podczas połowu miecznika przy użyciu takli u wybrzeży Chile. Wprowadzona weka na wyspę Big Sister żywiąca się pisklętami i jajami ptaków może także okazać się poważnym zagrożeniem dla tego gatunku. Obecnie populacja albatrosa białoczelnego utrzymuje się na stabilnym poziomie 64000 sztuk(1999 r.). Albatros białoczelny na większości swojego zasięgu jest objęty ochroną prawną, oraz został wymieniony w Agreement on the Conservation of Albatrosses and Petrels w Załączniku I i  Convention on the Conservation of Migratory Species w Załączniku II. 

Pożywienie

Głównie głowonogi(kalmary, ośmiornice) i ryby(np. morowate). Sporadycznie poluje na skorupiaki i osłonice. Nie gardzi padliną.

Zachowanie

Albatros białoczelny jest ptakiem morskim który większość życia spędza szybując nad powierzchnią oceanu. Wykorzystuje wiatr jako siłę nośną ześlizgując się wraz z nim nad powierzchnie wody, by następnie ustawić się pod wiatr i ponownie nabrać wysokości. W ten sposób albatros może pokonywać setki mil morskich w poszukiwaniu odpowiednich żerowisk. W bezwietrzne dni zwykle unosi się na wodzie. Poza okresem lęgowym jest ptakiem żyjącym samotnie, lub w parach, grupującym się jedynie w miejscach obfitujących w pożywienie(np. stada kryla i ryb). Ofiary łapie blisko powierzchni wody z lotu, lub nurkuje na małe głębokości(także z powietrza).

Rozród

Okres godowy u albatrosa białoczelnego przypada od września/października do kwietnia. Albatros jest ptakiem monogamicznym, łączącym się w pary na całe życie(mimo iż przez resztę roku para może szybować osobno nad morskimi wodami to w okresie godowym i tak się odnajdują). Rozmnaża się w licznych koloniach. Taniec godowy polega głównie na dotykaniu się dziobami. Gniazdo budowane jest w formie stożka z ziemi, trawy, guana i wodorostów. Zwykle w czasie budowy gniazda dochodzi do kopulacji. Jedno duże i żółtobrunatne jajo składane jest pod koniec stycznia. Inkubacja trwa ok. 60 dni. Oboje rodziców troskliwie opiekuje się jajem i pisklakiem na zmianę. Pisklę pierwotnie pokryte jest szarobiałym puchem, lecz po 170 dniach zmienia go na upierzenie osobnika dorosłego. Rodzice często pozostawiają kilkutygodniowe pisklę kiedy żerują nawet przez okres ponad miesiąca(pisklę korzysta wtedy z zapasów tłuszczu). Zwykle także opuszczają młodego osobnika tuż przed jego całkowitą zmianą upierzenia. Młody zwykle trenuje latanie(machając skrzydłami) już po upływie 30 dnia od wyklucia, dlatego po całkowitym przepierzeniu nie posiada zazwyczaj kłopotów aby unieś się w locie. Para albatrosów białoczelnych rozmnaża się zwykle co roku. Młode albatrosy dojrzałość płciową uzyskują po 10-11 latach.

Naturalni wrogowie

Dla osobników dorosłych głównie duże rekiny, które atakują ptaki kiedy te mają styczność z wodą(np. podczas przysiadania na wodę i nurkowania). Dla jaj i piskląt głównie szczury i weka. Osłabione pisklęta mogą stać się ofiarą mięsożernych ptaków morskich np. mew.

Długość życia

ok. 60 lat.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś jaja i pisklęta albatrosów były źródłem pożywienia, obecnie poprzez ochronę gatunkową zaprzestano ich pozyskiwania. Albatrosy białoczelne są jedną z atrakcji podczas rejsów statkami, a kolonie tych ptaków są często celem obserwacji dla ornitologów. Albatrosy często także towarzyszą kutrom rybackim, aby korzystać z resztek wyrzucanych przez człowieka. Jednak jest także jednym z częstszych przyławianych gatunków ptaków przez co nie budzi sympatii wśród rybaków.     

Ciekawostki 

  • W górnej części żołądka albatrosa wytwarzana jest oleista substancja o charakterystycznym zapachu. W razie zagrożenia pisklę albatrosa potrafi gwałtownie zwrócić ową ciecz, celując w napastnika. Badacze sądzą iż u dorosłych osobników owa wydzielina służy także do pielęgnacji upierzenia, stąd charakterystyczny zapach piór ptaka. 
  • Albatrosy należą do najdłużej żyjących ptaków.
  • Albatrosy do perfekcji opanowały sztukę szybowania. Wykorzystując prądy powietrzne mogą pokonywać odległości setek kilometrów i ani razu nie zamachnąć skrzydłem.
  • Epitet gatunkowy nazwy łacińskiej ptaka został mu nadany na cześć prawnika, przyrodnika i ornitologa z Nowej Zelandii Walter'a Buller'a.
  • Gatunek został opisany w 1893 roku przez brytyjskiego zoologa Walter'a Rothschild'a.
  • Rodzaj Thalassarche liczy 6-11 gatunków albatrosów(w tym 1 wymarły w czasach prehistorycznych) min. albatrosa czarnobrewego(Thalassarche melanophris), albatrosa szarodziobego(Thalassarche cauta) i albatrosa białoszyjnego(Thalassarche carteri).
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Buller%27s_albatross
-http://www.hbw.com/species/bullers-albatross-thalassarche-bulleri
-http://www.environment.gov.au/cgi-bin/sprat/public/publicspecies.pl?taxon_id=82273
-http://www.acap.aq/en/acap-species/292-buller-s-albatross/file
-http://www.oiseaux-birds.com/card-buller-albatross.html

niedziela, 4 stycznia 2015

Zębiełek białawy - ryjówka tworząca karawanę

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Owadożerne
  • Rodzina: Ryjówkowate
  • Gatunek: Zębiełek białawy(Crocidura leucodon)

Występowanie

Zamieszkuje Europę i Azję Zachodnią, głównie w rejonie Morza Śródziemnego. Zębiełka białawego można spotkać od północnego Izraela, Libanu i wschodnich obszarów przybrzeżnych Syrii przez północny Iran, Turcję, Gruzję, Rosję po południowy obszar Obwodu wołgogradzkiego, Ukrainę(poza północnymi i północno-wschodnimi obszarami), południowo-zachodnią Białoruś, południowo-wschodnią i wschodnią Polskę, Słowację, zachodnie i południowe Czechy, Niemcy(poza północnymi i zachodnimi rejonami), Belgię, południową Holandię po północną Francję, Szwajcarię, Włochy i Bałkany. Zamieszkuje także liczne wyspy Morza Śródziemnego(poza wyspą Lesbos). Odizolowana populacja występuję na południowym terenie Obwodu samarskiego(Rosja). Zasiedla zwykle suche siedliska górskie min. łąki, tereny leśne(głównie obrzeża), pola uprawne, tereny zakrzewione, półpustynie, stepy, a także brzegi rzek, obszary kamieniste, ogrody, tereny podmiejskie i miejskie. Zębiełka białawego spotyka się do ok. 2500 m n.p.m..

Ogólny opis

Zębiełek białawy osiąga 6-9 cm długości ciała, a jego ogon mierzy 3-4,5 cm długości. Masa ciała waha się między 6-17 gramami. Charakterystyczna dla ryjówek wydłużona czaszka i brak łuków jarzmowych. Grzbiet i boki ciała koloru brązowego, ciemnobrązowego, lub rdzawo-kasztanowego, natomiast spód ciała biały, lub szarawy. Ubarwienie grzbietu i spodu ciała mocno kontrastujące i odgraniczone. Pysk różowy, natomiast zęby białe. Uszy dobrze wykształcone, widoczne spod sierści. Długi ogon pokryty dodatkowo długimi włosami. Zwierzęta młode pokryte jaśniejszymi włosami.

Dymorfizm płciowy

brak.

Populacja i zagrożenia

Zębiełek białawy jest gatunkiem klasyfikowanym przez IUCN jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Mimo to jego populacja na północnych i zachodnich granicach zasięgu wydaje się maleć. W Europie Wschodniej(np. na Ukrainie) populacja zębiełka białawego zmniejszyła się drastycznie w przeciągu 50 lat. W rejonie Morza Śródziemnego populacja zębiełka wydaje utrzymywać się na stabilnym poziomie, natomiast trendy populacji gatunku na terenie Azji nie są znane. Poważnym zagrożeniem dla zębiełka białawego jest intensyfikacja rolnictwa, a przed wszystkim stosowanie pestycydów, które prowadzą do przypadkowych podtruć i zmniejszenia liczebności ofiar ryjówki. Gatunek objęty ochroną gatunkową na mocy Konwencji Berneńskiej w Załączniku III na części swojego zasięgu. W Polsce gatunek objęty ochroną ścisłą.

Pożywienie 

Poluje na bezkręgowce i małe kręgowce(jaszczurki, żaby i małe ssaki). 

Zachowanie

Zębiełek białawy jest gatunkiem o głównie nocnym trybie życia. Dzień spędza w ukryciu, a kiedy zapadnie zmierzch wyrusza na łowy. Jako schronienia używa opuszczonych nor kretów, nornic i innych gryzoni, a także buduje własne gniazda(kuliste zamknięte) splecione z trawy zwykle pod korzeniami drzew i zwałami gałęzi. Wiedzie zwykle samotniczy tryb życia o silnym terytorializmie, choć sądzi się iż może okresowo łączyć się w niewielkie grupki, zwłaszcza w okresie jesiennym i zimowym, aby zmniejszyć straty ciepła podczas odpoczynku w gnieździe. Jak większość ryjówek jest bardzo żarłoczna, a w przeciągu jednej nocy może zjeść pokarm o łącznej masie dorównującej jej własnej. W razie zagrożenia ucieka, a jeśli jest to niemożliwe przykuca, unosi głowę ukazując zęby oraz głośno piszczy. W obronie terytorium jest bardzo agresywna piszcząc i rzucając się na napastnika. Kiedy ilość ofiar zębiełka maleje np. w okresie zimowym hibernuję. Ekologia gatunku dość słabo poznana.

Rozród

Okres rozrodczy zębiełka białawego przypada od kwietnia do września, podczas którego samica może wydać na świat 2-4 mioty. Okres ciąży trwa 28-31 dni. Samica w gnieździe wysłanym suchą trawą rodzi od 3 do 10 młodych ważących zaledwie 0,8-0,9 grama. Samce przypuszczalnie nie uczestniczą w odchowie młodych. Młode ryjówki otwierają oczy po 13 dniach, a już w 16 dniu są pokryte włosami. W wieku 18-22 dni są odstawiane od piersi, a dojrzałość płciową osiągają w wieku 8-10 miesięcy. Ryjówki z rodzaju Crocidura wykształciły dosyć ciekawą strategie matczynej opieki podczas opuszczania gniazda. W razie zagrożenia, lub kiedy młode nie są jeszcze w pełni samodzielne chwytają się mocno nasady ogona pobliskiego osobnika, tworząc rząd zwany karawaną. Na czele karawany znajduje się zawsze matka. 

Naturalni wrogowie

Większe zwierzęta mięsożerne np. koty, węże, a zwłaszcza sowy.

Długość życia

W stanie dzikim do 3 lat. W niewoli do 4 lat.

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Czasami trzymany w niewoli, głównie w celach badawczych. Często zasiedla ludzkie osiedla. 

Ciekawostki

  • Monitoring populacja zębiełka białawego(jak i większości innych ryjówek) polega na badaniu sowich wypluwek i wyszukiwaniu szczątków owego gatunku.
  • Przyśpieszone procesy metaboliczne za sprawą dużej powierzchni ciała w stosunku do wagi wymaga spożycia pokarmu dorównującej masie ciała w przeciągu 1 doby. Ryjówka ginie w przeciągu 5-10 h jeżeli podczas żerowania nie znajdzie pożywienia.
  • Nazwa "zębiełek" odnosi się do zębów, które posiadają białą koronę.
  • Gatunek został opisany w 1780 roku przez francuskiego przyrodnika Johann'a Hermann'a.
  • Rodzaj Crocidura liczy obecnie 182 gatunków ryjówek(jeden z rodzajów o największej liczbie przedstawicieli wśród ssaków) min. zębiełka myszatego(Crocidura russula), Crocidura palawanensis i Crocidura niobe.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Z%C4%99bie%C5%82ek_bia%C5%82awy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Bicolored_shrew
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Z%C4%99bie%C5%82ek
-http://www.iucnredlist.org/details/29651/0
-http://animaldiversity.org/accounts/Crocidura_leucodon/