środa, 30 kwietnia 2014

Księżycówka - tarło na plaży, przy blasku Księżyca

inne nazwy: lunarka, ateryna amerykańska
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Promieniopłetwe
  • Rząd: Aterynokształtne
  • Rodzina: Atherinopsidae
  • Gatunek: Księżycówka(Leuresthes tenuis)

Występowanie

Zamieszkuje wody Pacyfiku u wybrzeża Ameryki Północnej od zatoki Monterey Bay(Kalifornia) po Kalifornie Dolną w północno-zachodnim Meksyku(między 38*, a 28* szerokości geograficznej północnej). Zasiedla zarówno wody otwarte, jak i zatoki. Toleruje jedynie wodę słoną i nie podejmuje wędrówek do ujść rzek.

Ogólny opis

Lunarka dorasta do 18 cm długości ciała. Ciało jest mocno wydłużone, pozbawione linii bocznej. Głowa jest stosunkowo niewielka, oczy duże, osadzone po bokach głowy, a w szczękach brak zębów. Brak płetwy tłuszczowej. Pierwsza płetwa grzbietowa posiada 4-8 twardych kolców, a druga do 10 miękkich. Płetwa odbytowa dosyć szeroka, natomiast brzuszna niewielka. Płetwa ogonowa z widocznym wcięciem. Ciało ryby zwykle koloru błękitnozielonego z srebrzystym brzuchem. Na bokach ryby, przez całą długość ciała ciągnie się srebrzystoniebieski pasek.

Dymorfizm płciowy

Przypuszczalnie brak.

Populacja i zagrożenia

Tarło księżycówki jest łatwe do przewidzenia, dlatego to zjawisko często przyciąga tłumy ludzi, a często w nich znajdują się zbieracze, którzy łapią ryby w celach hobbystycznych(jako pamiątka), lub konsumpcyjnym. Ryba często jedzona po uprzednim doprawieniu i usmażeniu. Ze względu na niewielki zakres występowania, władze Kalifornii objęły ochroną ten gatunek, przydzielając okres ochronny od kwietnia do maja, oraz zakazując łapania ryb przy pomocy jakichkolwiek narzędzi służących do zbierania(np. sit). Poważnym zagrożeniem jest również erozja plaż, budowa przystani, oraz zanieczyszczenia. Gatunek nie jest oceniany w stopniach zagrożenia, a jego populacja wydaje się zmniejszać.

Pożywienie

Ze względu na brak uzębienia, ryba zjada drobne organizmy zwierzęce, wchodzące w skład planktonu.

Zachowanie

Jest rybą ławicową, żerującą zwykle blisko powierzchni wody. Błyskawicznie wysuwając bezzębne szczęki, chwyta drobne ofiary. W razie niebezpieczeństwa ławica stosuje manewr dezorientujący, drapieżnik nie potrafi wypatrzeć konkretnej ryby wśród szybko poruszających się księżycówek, tworzących ławice. Nie podejmuje wędrówek.

Rozród

Dojrzałe osobniki przystępują do tarła zwykle od stycznia do września, powtarzając je wielokrotnie w ciągu roku. U wybrzeży południowej Kalifornii, która znana jest z najliczniejszych tarł, ryba rozmnaża się od kwietnia do czerwca. Lunarka masowo gromadzi się w płytkich, przybrzeżnych wodach, zwykle na 2-6 dni po nowiu, lub pełni Księżyca. Podczas przypływu syzygijnego(spowodowanym pływem, postarzającym się regularnie co 2 tygodnie podczas pełni, lub nowiu Księżyca)w nocy, ryby pozwalają się wyrzucić podczas najwyższego przypływu na piaszczystą plaże. Po spłynięciu wody ryby pozostają na lądzie. Zamaszystymi ruchami ogona samice pionowo wwiercają się w sypki piasek, aż po płetwy piersiowe, tworząc gniazdo, gdzie w obecności zazwyczaj dwóch samców(czasami jednego) składa ikrę, w ilości do 3 tysięcy jajeczek, a owinięte wokół niej samce zapładniają ją. Następnie ryby kierują się w stronę morza, aby kolejna fala zabrała je do wody, oraz przykryła warstwą piasku złożoną ikrę. Tarło trwa przeciętnie 2-3 godziny. Ikra pozostaje poza zasięgiem wody, jednak wilgotny piasek, dostępność tlenu oraz ochrona przed drapieżnikami, daje jej większe możliwości rozwoju, niż jakby była złożona w wodzie. Po ok. 1 tygodniu zarodki są gotowe do wyklucia i zwykle przeczekują kolejny tydzień, wyczekując momentu spiętrzenia wody przez następny przypływ syzyginijski. Wyklute larwy zabierane są przez fale przypływu do morza, gdzie podobnie jak dorośli odżywiają się planktonem. Larwy i narybek pozostają w macierzystych wodach, rosną bardzo szybko i po ukończeniu 1 roku zyskują dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie

Lunarka stanowi ważne ogniwo łańcucha pokarmowego, stając się pokarmem wielu ssaków morskich, ptaków i ryb. Podczas tarła na plaży często zagrożone są przez ataki ptaków przybrzeżnych np. czaplowatych, natomiast w wodzie stają się ofiarami mew, uchatek i tawroszy. Stwierdzono także iż ikra księżycówek może stać się pokarmem dla równonogów, nereidy Alitta virens, gatunku chrząszcza i dwóch gatunków muchówek.

Długość życia

Przeciętnie 3-4 lata. Maksymalnie do 8 lat.

Znaczenie dla człowieka

Tarło księżycówek jest często atrakcją dla tłumów ludzi, przybywających obserwować te niebywałe zjawisko. Ryby często są łapane, a wysuszone często uważane są za pamiątkę. Czasami łapana w celach konsumpcyjnych, lecz prawo w Kalifornii nakazuje, aby tego dokonywać jedynie przy pomocy rąk, bez użycia narzędzi. Posiada bardzo małe znaczenie w rybołówstwie. Księżycówka często jest używana jako przynęta na większe ryby.

Ciekawostki


  • Rytm funkcjonowania jajników samicy jest ściśle powiązany z fazami Księżyca. Jednak impuls wskazujący rybie właściwą porę tarła, nie jest znany. Możliwe iż jest to związane z wahaniem ciśnienia wody podczas przypływu.
  • Spokrewniony gatunek Leuresthes sardinas także odbywa tarło na plaży, lecz w przeciwieństwie do księżycówki, robi to za dnia.  
  • W Zatoce Kalifornijskiej żyje bardzo podobna ryba z wyglądu Colpichthys regis, zwana jest nawet fałszywą księżycówką, jednak nie odbywa ona tego specyficznego tarła.
  • Została opisana w 1860 roku przez amerykańskiego ichtiologa William'a Orville'a Ayres'a, lecz znana jest już z dziennika Juan'a Rodríguez'a Cabrillo z 1542 roku.
  • Szczątki tej ryby odnaleziono w starych domostwach indiańskich przez archeologów, co sugeruje iż Indianie spożywali tą rybę.
  • Do rodzaju Leuresthes należą dwa gatunki ryb, lunarka i Leuresthes sardinas.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Leuresthes_tenuis
-https://en.wikipedia.org/wiki/Grunion
-http://www.fishbase.org/summary/Leuresthes-tenuis.html
-http://eol.org/pages/995133/hierarchy_entries/44727124/overview

Kumak dalekowschodni - pospolita żaba hodowlana

inne nazwy: ropuszka ogniobrzucha* 
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Płazy
  • Rząd: Płazy bezogonowe
  • Rodzina: Kumakowate
  • Gatunek: Kumak dalekowschodni(Bombina orientalis)

Występowanie

Zamieszkuje wschodnią Azję. Spotykany w Korei Północnej i Południowej, północno-wschodnich Chinach (min. w prowincjach Anhui, Szantung, Hebei, Jilin, Heilongjiang, oraz odizolowana populacja w Liaoning), aż po Kraj Chabarowski i Kraj Nadmorski na terenie Rosji, sięgając na północ do rejonu nanajskiego(Kraj Chabarowski). Introdukowany w Pekinie(Chiny), natomiast jego występowanie na wyspach Cuszima i Kiusiu(Japonia) wydaje się wątpliwe i nie jest uznawane. Zamieszkuje różne środowiska od lasów iglastych(świerkowych, sosnowych) i liściastych, po otwarte łąki, doliny rzeczne, tereny bagienne, zakrzewione mokradła i tereny zurbanizowane, w miarę blisko źródeł wody(do kilkuset metrów) takich jak, płytkie rzeki, strumienie, stawy, mokradła, rowy, kałuże i inne zbiorniki wodne.

Ogólny opis

Kumak jest żabą o dosyć delikatnej budowie, lekko poziomo spłaszczonym ciałem z dużą głową o szeroko zaokrąglonym pysku. Oczy wyłupiaste z trójkątną źrenicą oka(czasami sercowatą). Strona grzbietowa pokryta dosyć licznymi brodawkami, czasami lekko zaostrzonymi, o jasnozielonej, oliwkowej, lub brązowozielonym zabarwieniu z czarnymi, szerokimi plamami. Strona brzuszna zwykle gładka, z wyjątkiem okolic kloaki(która często pokryta jest guzkami), z czerwonym, pomarańczowym, lub żółtym ubarwieniem z mozaiką czarnym plam. Czasami występują dodatkowo jasne plamy. Kończyny dosyć szeroko rozstawione. Palce kończyn tylnych połączone błoną pławną. Wszystkie palce kumaka posiadają pomarańczowe zakończenie. Kumak dalekowschodni dorasta przeciętnie do 5 cm długości ciała, choć największe mogą mierzyć nawet 8 cm. Warzą od 30-60 g. Ich skóra wytwarza lekko toksyczną wydzielinę.

Dymorfizm płciowy

Lekko wyraźny. Samice są na ogół większe i bardziej krępe. Samce są masywniejsze, mniejsze, oraz posiadają większe kolce rogowe na zakończeniach brodawek. Samce posiadają także modzele godowe, na 1 i 2 palcu kończyny przedniej. Niektórzy autorzy odróżniają jeszcze płeć po kończynach tylnych, masywniejszych u samców z palcami spiętymi grubszą warstwą błony pławnej.

Populacja i zagrożenia

Klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski, niezagrożony w naturalnym siedlisku. Choć odnotowano spadek populacji, zwłaszcza na terenie Rosji, gdzie płazy używane są w tradycyjnej chińskiej medycynie, oraz sprzedawane jako zwierzęta domowe. Zagraża mu także utrata siedliska życia, oraz zanieczyszczenie środowiska. Mimo to należy do najpospolitszych płazów na swoim zasięgu. W handlu bardzo popularny płaz, łatwy w rozmnożeniu.

Pożywienie

Jest płazem żarłocznym, zjadającym każde stworzenie mogące zmieścić się mu do pyska. Zjada drobne bezkręgowce, mięczaki, niewielkie ryby z powierzchni wody. W niewoli można mu podawać kawałki chudego, surowego mięsa i mysie noworodki. Kijanki żywią się glonami, pierwotniakami i detrytusem.

Zachowanie

Jest płazem ziemno-wodnym, zwykle o dziennym trybie życia. Zwykle spotykane w niewielkich grupach, choć nie wskazują zachowań społecznych. Uważany za płaza dosyć aktywnego. Poza okresem godowym, zwykle nie przebywa w bliskiej obecności źródeł wody i woli żerować na lądzie. Pływa bardzo dobrze jak większość kumaków. W razie potrzeby potrafi skakać na niewielkie odległości. W naturalnym środowisku hibernuje w okresie zimowym od września/października do maja/kwietnia. Zwykle za miejsce do snu zimowego wybierają próchniejące kłody, liście, lub stosy kamieni, choć sporadycznie zimują w strumieniach. Zwykle zimują w małych grupkach do 6 osobników. W razie zagrożenia stosują tzw. odruch kumaka, czyli wygina grzbiet i prostuje kończyny przednie, ukazując barwę brzucha, informującą iż jest trujący. Jeżeli zostanie pochwycony wydziela z siebie białą, lekko toksyczną wydzielinę skórną.

Rozród

Zwykle rozpoczyna się po przebudzeniu ze snu zimowego w kwietniu i może trwać przez całe lato do lipca/sierpnia. Samica zwykle wyszukuje odpowiedniego zbiornika wodnego, od chłodnych strumieni po ciepłe rowy, czy kałuże(efemeryczność). Samce wydają z siebie niskie, miękkie dźwięki przypominające łup-łup-łup, i czekają na zwabioną i gotową do godów samice. Samce czasami przez pomyłkę wskakują na innego samca, który kumkaniem zawiadamia o pomyłce. Kiedy samiec spotka godową samice dochodzi do ampleksusu. Samica składa ok. 40-100 jajeczek skrzeku, zwykle w kłębkach, który następnie zapładniany jest przez samca i przytwierdzany do pobliskiej roślinności, kamieni itp. Po ok. 3-6 dniach wylęgają się kijanki, mierzące przeciętnie 6 mm długości. Młode kijanki przez kilka pierwszych dni przywierają do pobliskiej roślinności i kamieni, gdzie skorzystają z zmagazynowanego żółtka. Następnie przechodzą na pokarm stały, aktywnie pływając i go poszukując. Po ok. 12 tygodniach po osiągnięciu 4 cm długości, przemieniają się w miniaturowe wersję dorosłych osobników. Zwykle w okresie półrocznym osiągają wielkość dorosłego osobnika i zwykle wtedy osiągają dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie

Głównie większe ptaki. Dla kijanek niektóre ryby i larwy ważek.

Długość życia

Na wolności do 20 lat. W niewoli może dożywać 30 lat.

Znaczenie dla człowieka

Popularny płaz w hodowlach domowych, ze względu na odporność na większość błędów hodowców. Polecany dla początkujących hobbystów płazów. Należy jednak uważać przy łapaniu płazów, aby wydzielina skórna nie dostałą się do otwartych ran, oczu, czy nosa, gdyż może powodować lekkie podrażnienie. Czasami używany w tradycyjnej chińskiej medycynie.

Ciekawostki


  • W warunkach hodowlanych najlepiej hodować w małych grupkach. Terrarium najlepiej podzielić na część lądową i znacznie większą część wodną. Przyjmują większość dostępnych karmówek(świerszcze, mączniaki, ochotkę). W dzień temperatura powinna się utrzymywać na poziomie 22 - 27°C z dopuszczalnym niewielkim spadkiem w nocy. Woda powinna mieć temperaturę 24°C. Bardzo wrażliwe na przegrzanie. Nie zależy łączyć z innymi płazami, gdyż ich wydzielina skórna jest toksyczna dla większości z nich(poza innymi kumakami).
  • Kumaki nie posiadają bębenka i ucha środkowego, zatem niektórzy badacze sugerują iż nie odbierają bodźców dźwiękowych. Jednak samce i tak kumkają w celu zwabienia samicy. To czy kumaki słyszą, czy nie, jest kwestią sporną.
  • Kumaki mogą tworzyć hybrydy międzygatunkowe, dlatego w okresie godowym, jeśli hoduje się różne gatunki kumaków w jednym terrarium, należy rozdzielić gatunki.
  • Do rodzaju Bombina zaliczanych jest 6 gatunków kumaków min. kumak dalekowschodni, kumak nizinny(Bombina bombina), kumak wielki(Bombina maxima), kumak górski(Bombina variegata), kumak włoski(Bombina pachypus) i kumak Bombina lichuanensis. Na terenie Polski występują dwa gatunki kumaków, górski i nizinny.
Bibliografia:
-http://www.terrarium.com.pl/132-bombina-orientalis-kumak-dalekowschodni/
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kumak_dalekowschodni
-http://www.amphibia.org.pl/index.php/gatunki/bombina_orientalis.html
-http://www.iucnredlist.org/details/54449/0
-http://animaldiversity.org/accounts/Bombina_orientalis/
-http://amphibiaweb.org/species/2045

wtorek, 29 kwietnia 2014

Wąż indygo - z jednego trzy. Rarytas dla terrarysty

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskonośne
  • Rodzina: Połozowate
  • Gatunek: Wąż indygo(Drymarchon corais)

Występowanie

Występuje od podzielonych populacji w zachodnim, wschodnim i środkowym Meksyku, po Gwatemalę, Honduras, Nikaragua, przypuszczalnie Kostarykę(niestwierdzony), Panamę, Kolumbię, Wenezuelę, przypuszczalnie Gujanę(niestwierdzony), Gujanę Francuską, Ekwador, Peru, północną, południową i zachodnią Brazylię, Boliwię i Paragwaj. Zamieszkuje zwykle lasy liściaste, iglaste,(min. sosnowe i cyprysowe), deszczowe, tereny bagienne, trawiaste, zakrzewione, brzegi rzek i jezior, wydmy, pola uprawne, oraz tereny zurbanizowane.

Ogólny opis

Jest dużym i dosyć masywnym gatunkiem węża, osiągającym 2,5-3 metry długości. Ciało pokryte jest gładkimi łuskami. Występuje kilka wariantów kolorystycznych gada, choć najczęstsze ubarwienie jest jednolicie ciemnoniebieskie. Występują także węże jasnobrązowe, szare, pomarańczowe, lub z kombinacją tych barw. Oczy są czarne.

Dymorfizm płciowy

Samce są zwykle większe niż samice.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Głównie ze względu na szeroki zakres występowania wąż uważany jest za niezagrożony, choć poważnym zagrożeniem dla populacji gatunku stanowi niszczenie naturalnych siedlisk, tępienie(gdyż bezpodstawnie uważa się go za węże niebezpiecznego i jadowitego), zanieczyszczenie środowiska(przede wszystkim pestycydami), oraz nadmierny odłów węży w celach handlowych(sprzedawany jako zwierzę domowe). Hodowany w niewoli.

Pożywienie

Głównie jaszczurki, gryzonie, ptaki, jaja gadów i ptaków, ryby, płazy, małe żółwie, oraz węże, także te jadowite np. grzechotnikowate.

Zachowanie

Powadzi przeważnie dzienny tryb życia, bardzo rzadko wpinając się na drzewa. W przeciwieństwie do większości gadów, jego aktywność wzrasta wraz z okresem zimowym. W razie potrzeby mogą jednak przejść w kilkutygodniową hibernację. Swoją ofiarę zwykle wyszukują za pomocą węchu, aktywnie patrolując teren. Potrafią upolować innego węża, nawet jadowitego, gdyż są odporne na większość toksyn. Nie duszą swojej ofiary, a złapaną zwierzyną uderzają o podłoże, lub inne przedmioty w celu ogłuszenia, lub zabicia. Często połykają jeszcze żyjące ofiary. W razie zagrożenia uciekają, lub głośno syczą, potrząsają ogonem. Jednak złapane przez człowieka bardzo rzadko kąsają i uchodzą za węże bardzo łagodne. Jako schronienia często używają nor, wykopanych przez inne zwierzęta, często przez żółwie norowe.

Rozród

Z badań wynika iż ich okres godowy w naturze przypada zwykle od listopada do czerwca(z wahaniami w zależności od szerokości geograficznej). Samica w tym okresie wydziela feromony, które przyciągają potencjalnych partnerów. Jeżeli dwa samce spotkają się przy jednej samicy dochodzi do tańca godowego, w którym samce przeplatają się ciałami i próbują głowę przeciwnika przygnieść do podłoża. Zwycięski samiec zapładnia samice, która może mieć wielu partnerów w cyklu rozrodczym. Samica po ok. 2 miesiącach składa 4-12 jaj w opuszczonych norach zwierzęcych, po czym nie ingeruje w los jajek. Młode węże wykluwają się po ok. 3 miesiącach, mierząc ok. 30 cm długości ciała. Po 2-3 latach uzyskują dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie

Głównie duże ptaki drapieżne. Przypuszczalnie może stać się ofiarą innych dużych drapieżników.

Długość życia

W naturalnym środowisku 17-20 lat. W niewoli do 25 lat.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś dosyć popularne w hodowlach domowych, obecnie handel nimi jest ograniczony, ze względu na pomniejszającą się populację węża w naturze, a na ich hodowle potrzebna jest specjalna zgoda. Węże są jednak rozmnażane w niewoli i czasami trafiają do prywatnych rąk. W naturalnym środowisku są zwierzętami pożytecznymi, regulującymi populację gryzoni i jadowitych węży, jednak i tak często zabijane, bezpodstawnie uważane za zwierzę niebezpieczne.

Ciekawostki


  • Ceniony w terrarystce, głównie ze względu na swoją łagodność i w miarę bezproblemowym utrzymaniem w niewoli, jednak ze względu na obecne ograniczenia w jego sprzedaży, wąż należy do gatunków rzadkich w handlu.
  • Został opisany w 1827 roku przez niemieckiego naukowca Friedrich'a Boie.
  • Niegdyś rodzaj Drymarchon był monotypowy, lecz z węża indygo został wyodrębniony wschodni wąż indygo*(Drymarchon couperi), oraz środkowoamerykański wąż indygo*(Drymarchon melanurus). Obecnie trwają badania nad wyodrębnieniem kolejnego gatunku węża indygo z Wenezueli Drymarchon caudomaculatus.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Drymarchon
-https://es.wikipedia.org/wiki/Drymarchon_corais
-http://www.herpetologynotes.seh-herpetology.org/Volume7_PDFs/Prudente_HerpetologyNotes_volume7_pages99-108.pdf

poniedziałek, 28 kwietnia 2014

Trębacz skryty - leśny, rzadki sokół

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Sokołowe
  • Rodzina: Sokołowate
  • Gatunek: Trębacz skryty(Micrastur mintoni)

Występowanie

Zamieszkuje Amazońskie lasy deszczowe w północno-wschodniej Boliwii, oraz Brazylii zachodniej i północno-wschodniej(głównie stan Pará).

Ogólny opis

Jest niewielkim ptakiem drapieżnym, osiągającym 30-35 cm długości ciała przy wadze 170-250 gramów. Upierzenie ptaka jest popielate z jasnym brzuchem i piersią na której występuje charakterystyczne, ciemne prążkowanie, czasami sięgające aż po nogi sokoła. Skrzydła proporcjonalnie krótkie i ciemnopopielate, natomiast ogon rozłożysty, ciemnoszary z jedną białą przepaską oraz białym końcem. Charakterystyczna naga skóra wokół oczu i dzioba, z intensywnym pomarańczowym zabarwieniem. Nogi dosyć długie, pomarańczowe, natomiast dziób czarny. Tęczówka oka biała. Bardzo podobny do trębacza popielatego(od którego został wyodrębniony), niegdyś traktowane jako gatunki bliźniacze(nieodróżnialne morfologicznie), jednak po dokładniejszych badaniach odkryto iż trębacz skryty posiada jedynie jedną biała przepaskę na ogonie, natomiast trębacz popielaty dwie. Osobniki młodociane koloru brunatnoszarego.

Dymorfizm płciowy

brak danych. Przypuszczalnie brak.

Populacja i zagrożenia

Nie podejmowano prób w celu oszacowania populacji tego gatunku, głównie ze względu na dosyć rzadkie obserwację tego ptaka. Klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski, ze względu na dosyć szeroki zakres występowania. Obserwowany dosyć rzadko. Przypuszczalnie niegdyś obserwowany w lesie atlantyckim(Brazylia wschodnia), jednak obecnie nie widuje się go tam, możliwe więc iż wymarł w tym rejonie. Ocenia się iż przez nadmierny wyrąb lasu jego populacja może maleć. Nie odnotowano jego przetrzymywania w niewoli.

Pożywienie

brak danych. Przypuszczalnie małe gady i bezkręgowce. Sporadycznie małe ptaki.

Zachowanie

Słabo poznane. Gatunek skryty, unikający kontaktu z człowiekiem. Zwykle o świcie i zmierzchu przesiaduje na wyższych partiach drzew wydając charakterystyczne odgłosy, pojedyncze ky ky ky..., lub szybkie kykykykrrrry. Ten ostatni przypuszczalnie wydobywany jest w okresie godowym. Przypuszczalnie jak większość trębaczy, poluje w dolnej części lasu. Zwykle czeka na gałęzi na przechodzącą ofiarę, wtedy szybkim lotem ślizgowym łapie zwierzę. Czasami poszukuje ofiar przeczesując runo leśne, zwłaszcza owadów i innych bezkręgowców(np. mrówek), często goni wtedy ofiarę pieszo. Przypuszczalnie jaskrawe ubarwienie skóry w okolicy oka i dzioba ma na celu zwabienie zaciekawionych ptaków. Jest ptakiem terytorialnym, żyjącym samotnie, lub w parach.

Rozród

brak danych. Przypuszczalnie jak inni przedstawiciele rodzaju Micrastur, buduje gniazdo w dziupli drzewa. Odgłosy godowe słyszalne zwykle we wrześniu, podczas pory suchej. Przypuszczalnie monogamiczne. Składają od 2 do 3 jaj z których po ok. 35 dniach wykluwają się pisklęta, które po ok. 40 dniach potrafią już latać.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie większe ptaki drapieżne, węże, kotowate itp.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

  • Został opisany w 2003 roku przez Andrew'a Whittaker'a. Wcześniej uważany za trębacza popielatego(Micrastur gilvicollis), do którego jest bardzo podobny. Jednak odmienne odgłosy, oraz inne zabarwienie ogona(okryto nieco później) były wystarczające, aby wyodrębnić go jako osobny gatunek.
  • Wszystkie gatunki trębaczy prowadzą skryty tryb życia, a ich odgłosy są zwykle jedynym dowodem na ich obecność.
  • W przeciwieństwie do innych sokołów, trębacze nie wykorzystują gniazd innych ptaków, a budują własne, zwykle w dziuplach.  
  • Do rodzaju Micrastur klasyfikowanych jest 7 gatunków trębaczy min. trębacz skryty, trębacz popielaty(Micrastur gilvicollis), trębacz prążkowany(Micrastur ruficollis), trębacz szarogardły(Micrastur plumbeus), trębacz obrożny(Micrastur buckleyi), trębacz zmienny(Micrastur semitorquatus) i trębacz białobrzuchy(Micrastur mirandollei). Do podrodziny trębaczy zaliczana jest jeszcze jedna, monotypowa rodzina Herpetotheres z trębaczem chichotliwym(Herpetotheres cachinnans).
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Tr%C4%99bacz_skryty
-https://en.wikipedia.org/wiki/Cryptic_forest_falcon
-http://www.hbw.com/species/cryptic-forest-falcon-micrastur-mintoni

niedziela, 27 kwietnia 2014

Bóbr kanadyjski - drwal z Kanady

inne nazwy: bóbr amerykański
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Gryzonie
  • Rodzina: Bobrowate
  • Gatunek: Bóbr kanadyjski(Castor canadensis)

Występowanie

Naturalnie zamieszkuje Amerykę Północną począwszy od Alaski i Kanady, z wyjątkiem obszarów tundrowych najbardziej wysuniętych na północ, przez całe Stany Zjednoczone z wyjątkiem Florydy, środkowej Nevady i południowej Kalifornii, po północny Meksyk. Wprowadzony w 1937 roku w Finlandii, gdzie poszerzył swój zasięg także o Karelię i Obwód leningradzki(północno-zachodnia Rosja). Wprowadzony także na rosyjski Daleki Wschód, Kamczatkę i Sachalin(Rosja). W 1946 roku wprowadzony na Isla Grande de Tierra del Fuego(Ziemie Ognistą w Argentynie). Na innych obszarach europejskich bóbr kanadyjski po wprowadzeniu wymarł(także w Polsce). Zamieszkuje głównie brzegi strumieni, jezior i stawów, usytuowane na terenach zalesionych, lecz bobry są zdolne do szybkiego modyfikowania środowiska, przez ścinanie przybrzeżnych drzew, oraz budowę zapór, co często powoduje zalewanie obszaru.

Ogólny opis

Jest ex aequo drugim największym gryzoniem świata, wraz z bobrem europejskim z którym osiągają podobne rozmiary, zaraz po kapibarze. Może mierzyć ok. 74-90 cm długości ciała, plus 20-35 cm ogon. Warzą przeciętnie 11-32 kg, lecz waga starszych osobników może przekroczyć nawet 40-50 kg. Ciało jest dosyć masywne, z proporcjonalnie dużą głową. Wodoodporna sierść koloru czerwonobrązowego, zwykle składa się z długich i grubych włosów warstwy zewnętrznej, oraz krótkich i cienkich włosów warstwy wewnętrznej. W okolicy genitaliów znajdują się gruczoły zapachowe, wydzielające substancje zwaną kastoreum, którą bóbr rozprowadza po całym futrze. Nogi bobra są proporcjonalnie krótkie, kończyny tylne dłuższe od przednich, dlatego bóbr podczas poruszania się po lądzie, charakterystycznie unosi tylną część ciała. Palce tylnych kończyn złączone błoną pławną. Uszy są małe, zaokrąglone, koloru ciemnobrązowego. Ogon jest duży, płaszczony, lekko zaostrzony na końcu i pokryty nielicznymi czarnymi włoskami, wyrastającymi spod zrogowaciałej łuski pokrywającej ogon. Niewielkie oczy są lekko wypukłe, ulokowane blisko siebie, oraz w czasie pływania pokryte błoną migawkową. Charakterystyczne jest także uzębienie bobra, z długimi siekaczami, przystosowanymi do ścinania twardego drewna. Są zwykle koloru brunatnoczerwonego, lub pomarańczowego, z dolnymi siekaczami osiągającymi ok. 15 cm długości, sikacze górne nieco krótsze, służą jako podpórka przy obgryzaniu drzewa. Żeby rosną przez całe życia bobra. Choć bóbr europejski i amerykański są do siebie bardzo podobne, to istnieje kilka cech ułatwiających ich rozróżnienie min. bóbr amerykański wydaje się nieco mniejszy od  europejskiego kuzyna, posiada bardziej zaokrągloną głowę, szerszy, bardziej owalny ogon, oraz nieco dłuższe kończyny tylne. U kanadyjskich bobrów kość nosowa jest krótsza niż u europejskiego, a otwór nosowy jest bardziej kwadratowy, a nie trójkątny jak u bobra europejskiego. Bóbr kanadyjski posiada także mniejsze gruczoły zapachowe, a włosy nieco krótsze.

Dymorfizm płciowy

Praktycznie nie występuje. Jednak starsze samice, są często większe od samców.

Populacja i zagrożenia

Bóbr kanadyjski w przeciwieństwie do europejskiego, nigdy nie był zagrożony wyginięciem, choć po kolonizacja Ameryki ich populacja się pomniejszyła, przez nadmierne polowania dla skór i mięsa. W XIX wieku transportowano ok. 200 tysięcy skór rocznie do Europy. Jednak po XIX wieku zauważono spadek populacji i zakazano intensywnych polowań, przez co populacja bobra na nowo się odrodziła. Obecnie często są uważane za szkodniki, niszczące przybrzeżny drzewostan, a przez budowę tam, niszczą biotop wielu zwierząt i roślin. Tam gdzie ich populacja jest stabilna, często wpływają pozytywnie na środowisko, stwarzając możliwość rozwoju wielu zwierząt i roślin. Obecnie populacja bobra kanadyjskiego szacowana jest na ok. 10-15 mln, i utrzymuje się na stabilnym poziomie. Klasyfikowany jest przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski. Na terenach gdzie bóbr został wprowadzony, jest gatunkiem inwazyjnym.

Pożywienie

Na wolności zjada korę i kambium, najczęściej z brzozy, wierzby, klonu, topoli, buku i olchy. Zjadają także roślinność wodną, pąki i korzenie. Dobrze trawią celulozę. W niewoli karmione także batatami, marchwią, sałatą i karmą dla gryzoni. Zjada swoje odchody, gdyż zawierają cekatrofię, umożliwiającą trawienie celulozy.

Zachowanie

Bóbr prowadzi ziemno-wodny tryb życia, a jego aktywność zasila się po zmroku. Jest jednym z niewielu zwierząt które przystosowuje środowisko do swoich potrzeb. Żyje głównie w grupach rodzinnych do 8 osobników. Zwykle młode pozostają z rodzicami przez 2 lata, w tym czasie opiekują się młodszym rodzeństwem i pomagają w budowie żeremi. Zwykle po 2 latach opuszczają rodzinę, aby założyć własną. Bobry są terytorialne i zaciekle bronią swoich żerowisk przed innymi bobrzymi rodzinami(zwykle 1-4 km długości cieku). Oznaczają swoje terytorium wydzieliną z gruczołów zapachowych, która uwalniają na specjalnie do tego usypanych kopczyków z błota i mułu. W razie niebezpieczeństwa ostrzegają innych członków rodziny poprzez uderzenie ogonem w wodę, choć czasami przez starsze osobniki, stukot ogonem o wodę wykonywany przez ich dzieci, jest ignorowany. Żeremia jest budowana zwykle tak, aby spowolnić przepływ wody i rozszerzyć część wodą żerowiska dla bobrów. Budowane są z pni, gałęzi, gliny, kamieni i błota. Zwykle nad wodą wystaje jedynie dach żeremi, a pod nią usytuowane są dwa wejścia. W środku budowy bobry zazwyczaj gromadzą zapasy żywności na zimę, oraz odpoczywają w podczas dnia. Często ścinają duże drzewa(nawet o średnicy 1 m), aby dostać się do gałązek usytuowanych wyżej. Przednie kończyny zwykle służą do przytrzymywania i przenoszenia gałązek i innego pożywienia, oraz materiału do budowy tam. Magazyny zwykle są zlokalizowane niedaleko żeremi, często w formie tratwy, czy nory(w ciekach o rwącym prądzie), korzystając podczas zimy z zapasów. Nie zapada w sen zimowy i jest aktywny przez cały rok, podczas zimy korzysta z zapasów, lecz często także żeruje na lądzie, jeżeli pokrywa śniegowa na to pozwoli. Często migrują w okresie letnim, kiedy wychowują młode, na tereny trudniej dostępne, bagienne, a jesienią wracają na żerowiska. Z żeremi bobrów często korzystają norki, wydry i tchórze, oraz dobrze wpływają na ichtiofaunę, np. łososiom i pstrągom żeremie pomagają w poruszaniu się pod prąd, a także dobrze wpływają na ptactwo wodne, płazy i bezkręgowce.

Rozród

Bobry kanadyjskie łączą się w pary od stycznia do marca na północy i na przełomie listopada i grudnia na południu swojego zakresu. Bobry są monogamiczne. Zwykle po 2 latach opuszczają swoją rodzinę, aby założyć własną. Po połączeniu się w parę zwykle przez 3 lata nie przystępują do rozmnażania, w zależności od zamieszkałego środowiska. Dojrzałość uzyskują w 3 roku życia, a zdolność do rozmnażania utrzymuje się zwykle do 10 roku. Ruja samicy powtarza się 5 razy co 14-15 dni, jeśli nie dojdzie do zapłodnienia. Do kopulacji dochodzi pod wodą. Ciąża trwa 105-107 dni, po czym samica w środku żeremi rodzi 1-4 w pełni rozwiniętych młodych(owłosionych i z otwartymi oczami). Po 24 h po porodzie potrafią pływać. Młode zwykle ważą 250-600 gramów przy ok. 38 cm długości ciała. W żeremi pozostają przez 1 miesiąc, a następnie wyprowadzane są na zewnątrz, gdzie często uczą się zdobywać i pokarm stały. Po 2 tygodniach zwykle mogą już spożywać pokarm roślinny, i często są odstawiane w tym okresie od piersi, choć mogą nadal korzystać z mleka matki do 90 dni. Pozostają z rodzicami przez ok. 2 lata, pomagając w opiece nad młodszym rodzeństwem, oraz w budowie i naprawie żeremi.

Naturalni wrogowie

Bobry mogą zostać upolowane przez wilki, niedźwiedzia czarnego i brunatnego, rysia kanadyjskiego i rudego, pumę, rosomaka, aligatora amerykańskiego, kojota, lisa, orła przedniego i bielika amerykańskiego. Mimo nielicznych przypadków, przypuszczalnie wydra kanadyjska i kuna wodna nie polują na bobry.

Długość życia

ok. 10-20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Bóbr czasami tworząc tamy na szybko płynących strumieniach, zaburza rozwój fauny i flory w nich żyjącej, oraz prowadzi do zamulenia wody. Żeremia prowadzi także czasami do podtopień, zwłaszcza na terenach nizinnych i znacznych strat w pozyskiwaniu drewna. Jednak obecnie największą role dla człowieka odgrywają pozytywne skutki oddziaływania bobrów min. uregulowanie poziomu wody zmniejsza ryzyko powodzi i erozji gleby. Podwyższony poziom wody w rozlewisku staje się idealnym środowiskiem dla wielu gatunków zwierząt, zwłaszcza ryb, a sama żeremia staje się naturalnym filtrem, zatrzymującym muł i substancje toksyczne. Bóbr niegdyś był także cennym źródeł mięsa, oraz futra.

Ciekawostki


  • Populacja bobrów kanadyjskich na Ziemi Ognistej, pochodzi z 25 par wypuszczonych na wolność, po likwidacji ferm futerkowych. Niemające tam naturalnych wrogów bobry zwiększyły swoją populację do 100 tysięcy osobników w ciągu 50 lat. Mimo iż są uznane za gatunek inwazyjny, to mają pozytywne oddziaływanie na ekologie rodzimych ryb. Powstawanie nowych środowisk stworzonych przez bobra wpłynęło dobrze na populacje rodzimej ryby Galaxias maculatus, oraz ograniczyło inwazję pstrąga źródlanego(Salvelinus fontinalis) i pstrąga tęczowego(Oncorhynchus mykiss). Jednak ze względu na przekształcanie naturalnego środowiska, zwłaszcza niszczenie rodzimy drzew buka arktycznego(Nothofagus antarctica) i buka Nothofagus pumilio, większość ekologów zgadza się do konieczności ich usunięcia. 
  • Bóbr kanadyjski jest narodowym symbolem Kanady. Jego wizerunek znajduje się na kanadyjskiej 5 centówce, a także na pierwszych kanadyjskim znaczków pocztowym.
  • Bóbr kanadyjski był niegdyś uważany za podgatunek bobra europejskiego, jednak badania genetyczne dowiodły iż tak naprawdę to osobne gatunki(b. kanadyjski posiada 40 chromosomów, a b. europejski 48). Także oba gatunki nie mogą się ze sobą krzyżować, jednak w podjęto 27 prób hybrydyzacji obu gatunków. Wynikiem był jeden miot, urodzony martwy.
  • Niegdyś w Ameryce Północnej występował inny bliski krewny bobra kanadyjskiego Castor californicus który przypuszczalnie wymarł w plejstocenie, wyparty przez bobra kanadyjskiego.
  • Rodzina bobrowatych niegdyś liczyła o wiele więcej gatunków, zwłaszcza w eocenie i trzeciorzędzie, a ich największe zróżnicowanie występowało w Ameryce Północnej. Największym gatunkiem bobra był bóbr olbrzymi, wielkości niedźwiedzia. Wymarł on przypuszczalnie 10 tysięcy lat temu w wyniku zmian środowiska i konkurencji ze strony bobra amerykańskiego.
  • W 2007 roku w Buffalo National Park w Albercie odkryto największą budowle zbudowaną przez bobra(a także największą konstrukcję zbudowaną przez gryzonia). Tama mierzy 850 metrów długości i jest widoczna przez satelity na orbicie Ziemi. Drugą największą żeremiom jest ta z Three Forks(Montana) mierząca 652 metry. Pod względem konstrukcyjnym i budowlanym bobry kanadyjskie przewyższają bobry europejskie.     
  • Obecnie do rodzaju Castor klasyfikowane są 4 gatunki bobrów w tym dwa wymarłe min. bobra kanadyjskiego, europejskiego(Castor fiber), Castor californicus i Castor veterior.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/North_American_beaver
-http://www.iucnredlist.org/details/4003/0
-http://animaldiversity.org/accounts/Castor_canadensis/
-http://www.arkive.org/american-beaver/castor-canadensis/
-http://animals.nationalgeographic.com/animals/mammals/beaver/
-http://www.nhptv.org/natureworks/beaver.htm
-http://naturalhistory.si.edu/mna/image_info.cfm?species_id=32

piątek, 25 kwietnia 2014

Ork - istoty rządne krwi

Pierwsze podania

Pierwsze podania na temat orków pochodzą z cyklu opowieści fantastycznych John'a Ronald'a Reuel'a Tolkien'a Hobbit, czyli tam i z powrotem oraz trylogii Władca Pierścieni. Tolkien zapożyczył nazwę z mitologi rzymskiej, gdzie orkus był demonem świata umarłych, często utożsamianym z mroczną stroną Plutona. Orkowie przedstawiani są w Śródziemiu jako brutalni wojownicy, rządni krwi i rzezi, myślący jedynie o zabijaniu. Zostali wyhodowani przez Morgotha z schwytanych w walkach elfów, boleśnie i powolnie torturowane, przemieniły się w niewolników, służącym swoim panom, oraz nienawidzących innych ras. W powieściach Tolkiena przedstawiane z niezwykłym zamiłowaniem do ludzkiego mięsa, lecz chętnie zjedzą także swoich braci, jeśli nadarzy się do tego okazja. W trylogii Władca Pierścieni Sauron używał armii orków aby podbić całe Śródziemiem.

Wygląd

W powieściach Tolkiena ork przedstawiany jest jako przeciwieństwo elfa, odrażające i wzbudzające strach humanoidy. Ich skóra jest zwykle szara, lub czarna(zwęglona), nos płaski, a zęby zaostrzone. W innych podaniach orkowie często przedstawiani są jako krzyżówka świni i człowieka o niezwykle rozbudowanej posturze. Kolor skóry waha się od czerwonego, po zielony, zaś często niektóre części ciała są zredukowane, upośledzone, lub zmutowane. Najczęściej sam wygląd świadczy o tym iż są stworzone do walki. Podobnymi stworami do orków są min. :

  • Uruk-hai - wyższa forma orka tworzona przez Saurona. Byli silniejsi i bardziej wytrzymalsi od zwykłych orków, a ponadto nie obawiali się światła słonecznego. Zwykle pełnili rolę dowódców w społeczności orków.
  • Goblin - w powieściach Tolkiena, rasa orków żyjąca w podziemiach, bojąca się światła słonecznego. W innych podaniach, często traktowany jako osobna rasa, zaliczana do goblinoidów. Często niewielkie, złośliwe i tchórzliwe.
  • Ogr - zwykle potężnie zbudowana i inteligentna rasa stworzeń, często polująca i zjadająca ludzkie mięso. Wywodzą się z legend Europy Północnej, gdzie mimo wielkiej siły, zostają pokonane przez ludzi. Najsłynniejszy ogrem jest Shrek.
  • Wargowie - w powieściach Tolkiena, zwierzopodobne stworzenia, powstałe za sprawą Morgotha. Przypominają hieny o bardziej brutalnym wyglądzie.
  • Troll - pochodzi z wierzeń skandynawskich. Istota obdarzona niezwykle duża siła, lecz mało inteligentna i bojąca się światła słonecznego. Często pod jego wpływem zmieniają się w kamień.  

W środkach masowego przekazu

Orki często występują w grach. W świecie gry Gothic orkowie są rasą inteligentną, podobną do ludzi zaprawieni w budowaniu doskonałych machin oblężniczych.W świcie Warcraft orkowie są bardzo dobrze obeznani w walce, lecz są zwykle pokojowo nastawione. W Dungeons & Dragons są humanoidami chcącymi jedynie podbijać i plądrować, a w świcie Heroes of Might & Magic V-VI są rasą stworzoną przez czarodziejów z Siedmiu Miast, powstałą w wyniku skrzyżowania ludzi i demonów, bardzo silni, wierzący w Matkę Zimie i Ojca Niebo, wpadający w krwawy szał, lecz pokojowo nastawieni, choć nie lubią czarodziejów i ludzi, którzy niegdyś używali ich za niewolników. Sprzymierzeni z harpiami, centaurami, goblinami, cyklopami, wiwernami itp.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Ork
-https://en.wikipedia.org/wiki/Orc

czwartek, 24 kwietnia 2014

Puchatek turkusowy - wymarły koliber z Ekwadoru

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Krótkonogie
  • Rodzina: Kolibrowate
  • Gatunek: Puchatek turkusowy(Eriocnemis godini)

Występowanie

Gatunek został zarejestrowany jedynie w dolinie Guaillabamba i Tungurahua w Ekwadorze. Niepotwierdzona obserwacja z 1976 roku pochodzi z doliny Chillo w pobliżu Quito. Dwa ciała ptaków(z 6 znanych) zostały oznaczone nazwą "Bogota"(miasto w Kolumbii), gdzie przypuszczalnie pochodzą z miasta Pasto w Nariño(Kolumbia w pobliżu Bogato), lecz oznakowanie nie musi być bezpośrednio związane z miejscem odnalezienia ptaka. Puchatek został odnaleziony w suchych wąwozach na wysokości 2100-2300 m n.p.m. Obecnie środowisko życia tego kolibra zostało niemal całkowicie zniszczone.

Ogólny opis

Koliber mierzył przeciętnie 10-11 cm długości ciała. Gardło i pierś jest fioletowo-niebieska, a grzbiet i brzuch jasnozielony. Głowa ciemnozielona. Ogon jest lekko rozwidlony, ciemnoniebieski, natomiast kuper jasnozielony. Górna cześć skrzydła jasnozielona, natomiast dolna ciemnoniebieska. Nogawice gęste i białe. Samica posiada jedynie kilka łatek na gardle i piersi, jej upierzenie ciemniejsze, a brzuch przechodzący w kolor złocisty. Dziób i nogi ciemnoszare.

Dymorfizm płciowy

Upierzenie samca lśniące i jaśniejsze od samicy. Samiec na gardle ma fioletowoniebieski kolor, natomiast samica posiada kilka ciemnych plam. Brzuch samicy jest złotawy, natomiast u samca jasnozielony.

Pożywienie

Nektar kwiatowy i niewielkie owady. Nie wiadomo w jakich gatunkach roślin gustował.

Zachowanie

Gatunek bardzo słabo poznany, znany jedynie z kilku pojedynczych obserwacji i 6 okazów muzealnych, zebranych w XIX wieku.

Rozród

brak danych. Przypuszczalnie samica składała 2 jajka, którymi samotnie się opiekowała. Możliwe iż zachowania rozrodcze nie odbiegają od zachowań innych puchatków.

Naturalni wrogowie

brak danych. Przypuszczalnie niektóre ptaki szponiaste, duże pająki, żaby itp.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Gatunek znany jedynie z kilku obserwacji(niektórych niepotwierdzonych) i 6 próbek. Pierwszy okaz zebrany ok. roku 1850 pochodził z doliny Guaillabamba i na jego podstawie w roku 1851 został opisany gatunek(przez francuskiego naturalistę Jules'a Bourcier'a). Jednak środowisko życia kolibra zostało niemal całkowicie zniszczone, głównie pod zabudowe. W 1976 roku doniesiono o niepotwierdzonej obserwacji tego ptaka(w Quito), lecz w 1980 roku próba odnalezienia go nie powiodła się. Obecnie nie widuje się już tego kolibra, choć możliwe iż przetrwał w górnej części zbocz doliny Guayllabamba, gdzie pozostało jeszcze kilka niezmienionych miejsc. W 2010 roku ekipa badawcza BirdLife International miała przeszukać pozostałe tereny, gdzie możliwe iż puchatek turkusowy nadal istnieje, lecz dane z badań nie zostały opublikowane. Obecnie jest klasyfikowany jako krytycznie zagrożony, przypuszczalnie wymarły.

Ciekawostki


  • Za wymarłe kolibry uznaje się złocika bahamskiego(Chlorostilbon bracei), złocika karaibskiego(Chlorostilbon elegans), kolcosterka miedzianego(Discosura letitiae) i lordzika czarnego(Heliangelus zusii).
  • Niektórzy badacze sądzą iż puchatek turkusowy, to tak naprawdę hybryda puchatka szmaragdowego(Eriocnemis vestita) z innym przedstawicielem rodzaju Eriocnemis. Niektórzy sądzą także iż koliber ten jest podgatunkiem puchatka szmaragdowego. 
  • Do rodzaju Eriocnemis zaliczanych jest 11 gatunków puchatków min. puchatek czarnonogi(Eriocnemis derbyi), puchatek modrogardły(Eriocnemis isabellae) i puchatek barwny(Eriocnemis mirabilis).
Bibliografia:
-https://es.wikipedia.org/wiki/Eriocnemis_godini
-https://en.wikipedia.org/wiki/Turquoise-throated_puffleg
-http://www.hbw.com/species/turquoise-throated-puffleg-eriocnemis-godini

Wilk straszliwy - wielki, straszny wilk

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Drapieżne
  • Rodzina: Psowate
  • Gatunek: Wilk straszliwy(Canis dirus)

Występowanie

Zakłada się iż wilk straszliwy występował od Alberty w Kanadzie po Tarija w Boliwii, zasiedlając obie Ameryki, choć niektórzy badacze sądzą iż znajdowane szczątki na północy Kanady mogą być wynikiem ruchów lodowców w okresie zlodowaceń. Najwięcej szczątków odnaleziono na bagnach La Brea w Kalifornii w asfaltowych dołach. Wilk straszliwy zamieszkiwał przede wszystkim równiny, łąki, tereny zalesione, sawanny, a także lasy liściaste, tropikalne, górskie oraz tereny bagienne do 2255 m n.p.m. Występował od wczesnego plejstocenu 1,8 miliona lat temu, po holocen 10 000 lat temu.

Ogólny opis

Wilk straszliwy był największym przedstawicielem z rodzaju Canis i mimo iż jego kończyny były nieco krótsze od wilka kanadyjskiego, a wysokością w kłębie dorównywał wilkowi szaremu, to był od nich masywniejszy i lepiej zbudowany. Przeciętna długość ciała wynosiła ok. 1,5 m, przy wadze 50-80 kg. Czaszka była nieco dłuższa od wilka szarego, natomiast zęby w szczęce były nieco dłuższe, a w żuchwie były podobnej wielkości, jak zęby wilka, dlatego sądzi się iż mógł wygenerować o wiele większą siłę nacisku niż współczesny wilk. Niemal wszystkie szczątki wilków straszliwych pochodzą z dołów asfaltowych na bagnie La Brea, dlatego trudno ocenić różnice w budowie ciała między poszczególnymi populacjami.

Dymorfizm płciowy

Przypuszczalnie niewyraźny. W niektórych populacjach kły samców były większe, w innych zaś nie różniły się od kłów samic.

Pożywienie

Wilk straszliwy był mięsożercą, choć mógł urozmaicać swoją dietę w pokarm roślinny. Polowały głównie na dzikie konie, bizony, jelenie, antylopy itp., przypuszczalnie nie gardził także padliną. Jego uzębienie świadczy o tym iż mógł bez trudu miażdżyć kości.

Zachowanie

Wilk straszliwy był drapieżnikiem, polującym na występujące na kontynencie amerykańskim zwierzęta roślinożerne, a zwłaszcza megafaunę. Przypuszczalnie dzięki swojej dużej sile nacisku szczęk(o ok. 130% większej niż u wilka szarego) mógł z łatwością kruszyć kości, dlatego sadzi się iż mógł być także padlinożercą. Złamane i starte zęby znalezione w czaszkach wilków z La Brea także świadczą iż mógł miażdżyć kości, choć może to być także wynik konkurencji ze strony wilków szarych. Szybsze i zwinniejsze wilki szare z upolowanej ofiary zjadały mięso, natomiast nieumiejący za nimi nadążyć wilk straszliwy, zjadał odpadki pozostawione przez nie. Wielce prawdopodobne iż żyły stadnie, prowadząc podobne życie społeczne jak obecne wilki. Zabliźnione rany w szkielecie, oraz odkrycie dużej ilości szkieletów w dołach asfaltowych(wilki wspólnie chciały wyciągnąć ciało martwego zwierzęcia z asfaltu) świadczą o życiu stadnym. Odnalezienie ran na czaszkach wilków straszliwych, pozostawionych przez zęby innych wilków, potwierdza iż w watasze wilków panowała podobna hierarchia, jak w stadach obecnych psowatych.

Rozród

brak danych. Przypuszczalnie zachowania rozrodcze nie odbiegały od tych panujących w stadach wilków szarych. Zapewne rozmnażać się mogły jedynie samiec i samica alfa.

Naturalni wrogowie

Największym konkurentem o pokarm dla wilka straszliwego był zapewne wilk szary, który bardziej niż na siłę, stawiał na szybkość i zwinność. Innymi konkurentami o pożywienie był lew amerykański, gepard amerykański, puma, jaguar, kojot, niedźwiedzie, smilodon i hiena Chasmaporthetes ossifragus.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Wilk straszliwy wyewoluował przypuszczalnie z Canis armbrusteri przybyłego z Azji do Ameryki Północnej ok. 1,8 milionów lat temu. Zasiedlił on niemal całą Amerykę Północną, a przez Przesmyk Panamski dostał się do Ameryki Południowej. Około 300 tysięcy lat temu na kontynent amerykański przybył wilk szary, który podobnie jak wilk straszliwy polował w stadach i był duża konkurencją dla niego. Szybszy i zwinniejszy wilk szary łatwiej polował na roślinożerne zwierzęta, niż silny, lecz masywny wilk straszliwy. 16 000 tysięcy lat temu na kontynent amerykański przybył kolejny groźny konkurent, człowiek, który mógł także umyślnie polować na tego wilka. Przybycie człowieka zbiegło się także z końcem epoki lodowcowej i wymieraniu megafauny amerykańskiej, głównych ofiar wilka. Pozostawały jedynie szybcy roślinożercy, na które bez problemu mogły polować wilki szare i rude, lecz ociężałe wilki straszliwe mogły za nimi nie nadążyć. Przypuszczalnie wymarły, jak większość megafauny Ameryki Północnej, w wyniku zmian klimatycznych pod koniec epoki lodowcowej, choć człowiek mógł się także do tego przyczynić(np. przez przywleczone choroby). Wymarł ok. 10 tysięcy lat temu.

Ciekawostki


  • Obecnie nie ma bliskich przodków wśród psowatych, a od wilka szarego oddziela go ok. 5 milionów lat ewolucji, kiedy to Canis armbrusteri przybył na kontynent amerykański, po wyewoluowaniu z Canis chihliensis, będącym bliskim krewnym wilka szarego(Canis lupus). 
  • Wilk straszliwy został opisany i nazwany przez amerykańskiego paleontologa Joseph'a Leidy'a  w 1858 roku. Odnajdywane później skamieliny zakwalifikowane jako Canis mississippiensis, Canis ayersi i Canis indianensis, okazały się być Canis dirus.
  • W dołach asfaltowych bagna La Brea odnaleziono ponad 1000 szkieletów wilków straszliwych. Poza tym obiektem paleontologicznym, szczątki wilków straszliwych są rzadko spotykane. 
  • Wilk straszliwy był największym przedstawicielem rodzaju Canis, warząc o ok. 25% więcej niż wilk szary.
  • Obecnie do rodzaju Canis zaliczanych jest 6 gatunków obecnie żyjących(wilk, kojot, szakal czaprakowy, szakal złocisty, szakal pręgowany i kaberu) wraz z 3 formami o udomowionymi(psem domowym, dingo i śpiewającym psem z Nowej Gwinei), 3 taksonami o niejasnej systematyce(wilk himalajski, wilk rudy i wilk indyjski) i 8 gatunkami wymarłymi(wilk straszliwy, Canis apolloniensis, Canis armbrusteri, Canis cedazoensis, Canis edwardii, Canis Ferox, Canis lepophagus i Canis primigenius). Czasami za osobny gatunek zalicza się wymarłego wilka karłowatego(Canis hodophilax).
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Canis_dirus
-https://en.wikipedia.org/wiki/Dire_wolf
-http://dinoanimals.pl/zwierzeta/wilk-straszny-canis-dirus/
-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/c/canis-dirus-dire-wolf.html

środa, 23 kwietnia 2014

Żyto zwyczajne - jedno z najważniejszych zbóż

  • Królestwo: Rośliny 
  • Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
  • Klasa: Okrytonasienne
  • Rząd: Wiechlinowce
  • Rodzina: Wiechlinowate
  • Gatunek: Żyto zwyczajne(Secale cereale)

Występowanie

Przypuszczalnie dzikie żyto pierwotnie występowała na terenie środkowej i wschodniej Turcji, wraz z kilkoma sąsiednimi rejonami. Przypuszczalnie domestykacja nastąpiła między 1800-1500 r. p.n.e., w Europie Środkowej. Do Europy Północnej żyto trafiło ok. roku 1000 p.n.e., a obecnie uprawiane na całym świecie, głównie w klimacie umiarkowanym i śródziemnomorskim. Zdziczałe formy obecnie występują w niemal całej Azji Mniejszej. 

Ogólny opis

Pojedyncze źdźbło dorasta do ok. 1,5 metra. Trawa jest silnie rozkrzewiająca się o dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym w porównaniu do innych zbóż, co ułatwia czerpanie wody z głębszych warstw gleby.

Rozmnażanie

Kwiat wytwarzany jest w formie kłosa dwukwiatowego z długimi ościami. Okres wegetacji zwykle wynosi ok. 50 dni. Ziarna są podłużne wrzecionowate o szarozielonej barwie. Niektóre odmiany są ozime, czyli do prawidłowego rozwoju muszą posiadać okres zimowy, czyli sieje się je pod koniec jesieni, a w maju, czy czerwcu owocują.

Zagrożenia 

W naturze nie jest gatunkiem zagrożony. Występuje pospolicie. Uważany za chwast. Obecnie formy udomowione powszechnie uprawiane.

Długość życia

W zależności od odmiany. Występuje żyto jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie. W Polsce zwykle uprawia się żyto jednoroczne, natomiast dzika forma jest wieloletnia.

Znaczenie dla człowieka

Jedno z najpopularniejszych, najwcześniej uprawianych i szeroko rozpowszechnionych zbóż, zaraz po pszenicy, czy jęczmieniu. Ziarna i słoma stosowana w produkcji pasz dla zwierząt, mączka natomiast przy produkcji pieczywa żytniego i razowego. Stosowany również przy produkcji etanolu. W Europie Północnej stało się popularne ok. roku 1000 p.n.e., gdzie zaczęło wypierać jęczmień i pszenice, które posiadały większe wymagania klimatyczno-glebowe. Pliniusz Starszy pisał iż wytwory z żyta są niesmaczne, oraz źle działają na układ trawienny.

Warunki uprawy

Nie ma szczególnych wymagań co do gleby i zalecane w uprawie na glebach 4 i 5 klasy. Toleruje niski stosunek wody w glebie, gdyż głębokie korzenie sięgają do głębszych warstw gruntu. W zależności od odmiany, występuje żyto ozime i jare. W nawożeniu stosuje się nawozy azotowe, fosforowe i potasowe. Wymaga płodozmianu.

Ciekawostki


  • Zajmuje 8 miejsce wśród zbóż o największej produkcji rocznej, wynosząc w 2007 roku 15 mln ton, zaraz po owsie i prosie, oraz wyprzedzając pszenżyto.
  • Pszenżyto(×Triticosecale) to mieszaniec pszenicy i żyta. Zachowuje niskie wymagania żyta, oraz walory smakowe pszenicy, dlatego obecnie staje się coraz popularniejsze.
  • W Średniowieczu żyto było najbardziej popularne na pograniczu francusko-niemieckim, gdzie popularne było wyrabianie chleba z mączki żytniej.
  • Najpopularniejszymi szkodnikami żyta są min. ćma ognista*(Axylia putris), Apamea sordens i  Agrotis segetum. Ich gąsienice zwykle żerują na zielonych częściach rośliny.
  • Żyto zwyczajne zostało opisane w Species Plantarum autorstwa Karola Linneusza w 1753 roku.
  • Rodzaj Secale liczy ok. 10 gatunków traw min. żyto krzyca(Secale montanum), Secale ciliatiglume i Secale africanum.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BByto_zwyczajne
-https://en.wikipedia.org/wiki/Rye
-https://en.wikipedia.org/wiki/Secale

wtorek, 22 kwietnia 2014

Pacyficzny ślimak bananowy - duży ślimak przypominający banana.

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Mięczaki
  • Gromada: Ślimaki
  • Rząd: (bez rangi)
  • Rodzina: Ariolimacidae
  • Gatunek: Pacyficzny ślimak bananowy*(Ariolimax columbianus)

Występowanie

Zamieszkuje głównie wilgotne lasy iglaste wzdłuż wybrzeża Pacyfiku w Ameryce Północnej, począwszy od południowo-wschodniej Alaski po Santa Cruz w Kalifornii.Odizolowane populacje znajdują się w Palomar Mountain State Park w Palomar Mountain Range w hrabstwie San Diego(Kalifornia), na stokach Sierra Nevada, na wilgotnych obszarach Parku Narodowego Mount Revelstoke, oraz lasach iglastych Columbia Mountains(w Kolumbii Brytyjskiej).

Ogólny opis

Pacyficzny ślimak bananowy jest dużym ślimakiem osiągającym 25 cm długości ciała i wagę 115 gramów, co czyni go drugim największym bezmuszlowym ślimakiem lądowym, zaraz po Limax cinereoniger. Nazwa gatunkowa ślimaka nawiązuje do podobieństwa kształtu i koloru ciała do banana. Zwykle spotykany w kolorze żółtym z brązowymi plamami, lecz w zależności od wilgotności i pożywienia, można potkać osobniki całkowicie brązowe, zielone, lub białe. Cechą charakterystyczną dla pacyficznego ślimaka bananowego, odróżniającego go od innych przedstawicieli rodzaju Ariolimax, jest często występujące ciemnobrązowe plamy, niekiedy zakrywające niemal całe ciało. Grzbiet uwypuklony, na którym znajduje się charakterystyczny płaszcz. Pod owym płaszczem znajdują się otwory pneumostomowe, czyli otwory płucne umożliwiające wymianę gazową mięczakowi. Ślimak bananowy posiada dwie pary macek, górne i dłuższe, zwane eyestalks, służą do wykrywania światła i ruchu, natomiast dolne i krótsze do wykrywania substancji chemicznych. Obie pary mają możliwość schowania się w ciele w celach ochronnych. Ciało ślimaka zwykle pokryte jest śluzem. Do spożywania pokarmu służy im tarka, czyli narząd gębowy złożony z chitynowych zębów oraz systemu mięśniowego.

Dymorfizm płciowy

U tego gatunku nie wyróżnia się płci, wszystkie osobniki są obojnakie.

Populacja i zagrożenia  

Nie jest gatunkiem zagrożonym i występującym pospolicie w odpowiednim dla niego środowisku. Przez niektórych ogrodników uważany za szkodnika, gdyż zjada delikatne części roślin. Populacja nie została oszacowana ilościowo, lecz jest bardzo duża.

Pożywienie

Głównie pokarm roślinny. Zjada liście, miękkie części roślin(np. kwiaty), mątwa materię roślinną, odchody zwierząt oraz grzyby, w szczególności martwe za którymi ewidentnie przepada.

Zachowanie

Ślimak bananowy jest gatunkiem żyjącym głównie wśród runa leśnego, odżywiając się głównie detrytusem. Bardzo lubi grzyby, dlatego uczestniczy w roznoszeniu ich zarodników. Ich odchody są także cenne dla ekosystemu, gdyż bogate w azot. W razie zagrożenia chowa macki(czułki), oraz rozpręża swoje ciało, uwypuklając swój grzbiet. Głównym przystosowaniem obronnym ślimaka, jest jego lepki śluz, który ma także kilka ważniejszych funkcji, min. uczestniczy w oddychaniu, nawilżając skórę ułatwiając jej oddychanie, oraz zapobiega zalepieniu się otworów płucnych, wydziela feromony przyciągające inne osobniki swojego gatunku w celach kopulacyjnych, oraz pomaga w poruszaniu się ślimaka. Ślimak bananowy może przechodzić w stan odrętwienia, podczas zbyt niskiej wilgotności, lub temperatury. Dzięki śluzowi owija się on w liście i kawałki gleby, izolując swoje ciało od środowiska zewnętrznego i przeczekuje aż do nastania sprzyjających warunków. Porusza się zwykle z prędkością 17 cm/min.

Rozród

Ślimak bananowy jest gatunkiem obupłciowym, który posiada męskie, jak i żeńskie narządy rozrodcze. Są zdolne do samoistnego zapłodnienia, lecz zwykle rozmnażają się przez zapłodnienie krzyżowe. Gotowy do rozrodu osobnik wytwarza w śluzie feromony, które przyciągają inne osobniki. Przed przystąpieniem do kopulacji, ślimaki zwykle konsumują swój śluz. Kopulacja zwykle następują w porze nocnej. Osobniki wymieniają się gametami, aż do zapłonienia wewnętrznych jaj. Zwykle penis ślimaka bananowego może przekraczać 17 cm długości i często dochodzi do zaklinowania go w narządach rodnych partnera, dlatego może on zostać przygryziony, powodując jego skrócenie, lecz nie upośledzając możliwości rozrodczych. Niektóre osobniki mogą przechowywać nasienie innego osobnika, jeśli podczas kopulacji ich jajka nie były dojrzałe, aby następnie zapłodnić je w okresie dojrzałości, nawet po kilku tygodniach. Ok. 20 przeźroczystych jaj, składanych jest od spodu liścia, lub gałęzi. Rodzice nie ingerują w życie jaj i młodych ślimaków. Po kilku dniach wylęgają się młode ślimaki. Nie wiadomo kiedy uzyskują dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie

Ślimaki mogą paść łupem szopów, pończosznika, blaszkodziobych, lub płazów np. salamander. Młode osobniki mogą paść ofiarą ryjówek i kretów.

Długość życia

brak danych. Przypuszczalnie do 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Czasami uważany za szkodnika roślin, gdyż uszkadza miękkie części roślin. Niegdyś zjadany przez Indian Yurok. Obecnie na festiwalach Russian River w Kalifornii, odbywają się konkursy z udziałem ślimaków bananowych min. wyścig ślimaków i przepis na ślimaka.  

Ciekawostki 


  • Jest drugim największym ślimakiem bezmuszlowym lądowym, zaraz po europejskim Limax cinereoniger, który dorasta do 30 cm długości.
  • Został opisany w 1851 roku przez amerykańskiego konchiologa Augustus'a Addison'a Gould'a.
  • Ślimak bananowy jest maskotką Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Cruz.
  • Do rodzaju Ariolimax zaliczane są jeszcze 2 gatunki ślimaków bananowych, min. kalifornijski ślimak bananowy*(Ariolimax californicus) i wysmukły ślimak bananowy*(Ariolimax dolichophallus).
Bibliografia:
-http://animaldiversity.org/accounts/Ariolimax_columbianus/
-https://en.wikipedia.org/wiki/Banana_slug
-http://eol.org/pages/403113/overview
-http://online.sfsu.edu/bholzman/courses/Fall00Projects/bananaslug.html
-http://idtools.org/id/mollusc/factsheet.php?name=Ariolimax%20columbianus

poniedziałek, 21 kwietnia 2014

Ostrobok pacyficzny - ostrobok z Pacyfiku

inne nazwy: ostrobok kalifornijski*
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Promieniopłetwe
  • Rząd: Okoniokształtne
  • Rodzina: Ostrobokowate
  • Gatunek: Ostrobok pacyficzny(Trachurus symmetricus)

Występowanie

Zamieszkuje wschodnią część Oceanu Spokojnego u wybrzeża Ameryki Północnej, począwszy od wybrzeża Alaski i południowej części Morza Beringa po południową część Zatoki Kalifornijskiej. Widywane zwykle w strefie przybrzeżnej i pelagialu do 500 km od wybrzeża, na głębokości do 400 m. Narybek i młode ryby spotykane wśród wodorostów i wodnej roślinności.

Ogólny opis

Tak jak inny przedstawiciele rodzaju Trachurus, ciało ostroboka pacyficznego jest opływowe i bocznie spłaszczone. Maksymalnie dorasta do 80 cm długości ciała, choć zwykle spotykane są osobniki do 60 cm. Dwie oddzielne płetwy grzbietowe zbudowane są z 8 twardych promieni i 31-35 miękkich, natomiast płetwa odbytowa z 2 twardych i 26-30 miękkich promieni. Płetwa ogonowa jest rozwidlona, składająca się z rdzenia i 5 miękkich promieni. Płetwa piersiowa posiadają 22-24 miękkich promieni. Ciało zwykle kolory metaliczno-niebieskiego z oliwkowym grzbietem i srebrnawym brzuchem. Płetwa ogonowa może być żółtawa, a nawet czerwonawa.

Dymorfizm płciowy

brak danych. Przypuszczalnie brak.

Populacja i zagrożenia

Jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski. Gatunek poławiany gospodarczo i dla sportu, lecz nie odnotowano spadku populacji gatunku na terenach łowisk. Nie oszacowano populacji tego gatunku, choć wydaje się ona dosyć duża. Nie są znane poważne zagrożenia dla tej ryby.

Pożywienie

Jest rybą drapieżna, polującą na małe ryby, głowonogi i skorupiaki.

Zachowanie

Jest gatunkiem tworzącym ławicę, o wędrownym, szukającym wciąż nowych żerowisk. Osobniki dorosłe często w lecie migrują bardziej na północ wzdłuż wybrzeża. Ławicę tworzą zwykle ryby o podobnych rozmiarach, a narybek i młode ryby trzymają się zwykle roślinności wodnej blisko brzegu. Zwykle przebywają w strefie przybrzeżnej do 400 m głębokości.

Rozród

Tarło odbywa się w lecie. Samica znosi ok. 100 jajeczek ikry unoszącej się w toni wodnej(pelagiczna). Wykluty narybek poszukuje roślinności w które się ukrywa i tworzy małe ławicę, złożone z ryb w podobnym wieku. Po osiągnięciu ok. 40 cm osiągają dojrzałość płciową(informacja niepewna).

Naturalni wrogowie

Ptaki morskie, delfiny, morświny, drapieżne ryby itp.

Długość życia

ok. 30 lat.

Znaczenie dla człowieka

Ryba poławiana gospodarczo, także komercyjnie, oraz w celach sportowych. Czasami używana jako zanęta na większe ryby. Obecnie promuje się ją ze względu na mniejszą zawartość toksycznych pierwiastków w organizmie(np. rtęci) niż większe drapieżniki np. tuńczyk, wiąże się to z tym iż nie należy do górnego łańcucha pokarmowego drapieżników.

Ciekawostki


  • Ostroboka łowi się podobnie jak łososia, smakuje jak sardynka, oraz stosuje się go jako zamiennik dla tuńczyka. Najczęściej jedzona po przysmażeniu lub przypieczeniu.  
  • Niegdyś za podgatunek ostroboka pacyficznego uważano ostroboka peruwiańskiego(Trachurus murphyi), występującego bardziej na południe i o nieco szerszym zasięgu.
  • Został opisany w 1855 roku przez amerykańskiego ichtiologa William'a Orville'a Ayres'a.
  • Rodzaj Trachurus liczy 14-15 gatunków ostroboków min. ostroboka śródziemnomorskiego(Trachurus mediterraneus), ostroboka pospolitego(Trachurus trachurus) i ostroboka nowozelandzkiego(Trachurus novaezelandiae)

Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Pacific_jack_mackerel
-http://www.fishbase.org/summary/Trachurus-symmetricus.html
-http://www.iucnredlist.org/details/183729/0
-http://www.fao.org/docrep/017/ap915e/ap915e.pdf
-http://eol.org/pages/210305/overview

niedziela, 20 kwietnia 2014

Łusecznik junnański - łusecznik z prowincji

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Płazy
  • Rząd: Płazy beznogie
  • Rodzina: Łusecznikowate
  • Gatunek: Łusecznik junnański*(Ichthyophis bannanicus)

Występowanie

Zamieszkuje południowe Chiny, min. zarejestrowany w prowincjach Junnan(Yingjiang, Xishuangbanna), Kuangsi i Guangdong. Możliwe iż zasiedla także północny Wietnam, Laos i wschodnią Birmę. Spotykany w wilgotnych lasach nizinnych, wzdłuż potoków i strumieni, na plantacjach, terenach zalewowych, zdegradowanych lasach, ogrodach i częściowo zalanych gruntach rolnych.

Ogólny opis

Płaz mierzy ok. 10 cm długości ciała. Z wyglądu przypomina dużą dżdżownicę. Oczy są małe, bez powiek, pokryte cienką warstwą skórną. Pomiędzy oczyma znajduje się para czuciowych macek(czułek), oraz para dziurek nozdrzowych. Wzdłuż korpusu płaza można zliczyć ok. 360 fałd skórnych, przypominających pierścienie. Ciało jest koloru ciemnobrązowego z żółtym pasem ciągnącym się przez boczna część ciała łusecznika, od pyska po ogon.

Dymorfizm płciowy  

Przypuszczalnie brak.

Populacja i zagrożenia

Klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski. Choć prowadzi skryty tryb życia(spotykany dosyć rzadko), a jego populacja nie została oszacowana, to gatunek występuje dosyć powszechnie np. widywany dosyć często w Xishuangbanna National Reserve. Nie są znane poważne zagrożenia dla tego gatunku. Łatwo przystosowuje się do terenów zurbanizowanych. Niektórzy badacze sugerują iż może być gatunkiem zagrożonym przez nadmierne niszczenie środowiska i zanieczyszczenia, lecz ta hipoteza wymaga potwierdzenia.

Pożywienie

Niewielkie bezkręgowce np. dżdżownice i inne bezkręgowce glebowe. Larwy zwykle glony i plankton, później małe skorupiaki.

Zachowanie

Jest gatunkiem glebowym, zwykle ukrytym w wilgotnej ściółce i runie, nawet do 30 cm pod ziemią. Dosyć twardej głowy używają do rycia w ziemi. Bazują zwykle na dobrym węchu i mackach czuciowych, odbierających sygnały dotykowe i chemiczne. Nie stwierdzono czy wydzielina wytwarzana przez skórę łusecznika jest toksyczna.

Rozród

Okres godowy przypada od maja do kwietnia. U tego gatunku dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego. Samica w niewielkim zagłębieniu w pobliżu wody, składa ok. 30 jaj. Jajka są pokryte śluzem, który chroni je przed wyschnięciem. Samica nie opiekuje się młodymi, ani jajkami. Po wylęgu larwy szybko udają się do źródła wody(czas inkubacji nieznany). Młode przypominają miniaturowych dorosłych, lecz posiadają pletwę na ogonie, oraz trzy pierzaste skrzela zewnętrzne. Nie wiadomo po jakim czasie przybierają postać dorosłą.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie niektóre ptaki, węże i mrówki.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Czasami trzymany w niewoli, głównie w celach badawczych.

Ciekawostki


  • Został opisany w 1984 roku przez chińskiego herpetologa Da-tong'a Yang'a.
  • W angielskim nazewnictwie znany pod nazwą"Banna caecilian", co można tłumaczyć na "płaz beznogi z Banna", czyli z prefektury autonomicznej Xishuangbanna w prowincji Junnan, na której ten płaz także występuje.
  • Rodzaj Ichthyophis liczy 32 gatunki łuseczników, min. Ichthyophis acuminatus, Ichthyophis laosensis i Ichthyophis tricolor.
Bibliografia:
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Ichthyophis&where-species=bannanicus
-https://en.wikipedia.org/wiki/Banna_caecilian
-http://www.iucnredlist.org/details/59609/0

Zaroślowiec cętkowany - połoz z buszu

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskonośne
  • Rodzina: Połozowate
  • Gatunek: Zaroślowiec cętkowany*(Philothamnus semivariegatus)

Występowanie

Zasiedla Afrykę, od Namibii i Caprivi Strip, przez Botswanę, Zimbabwe, środkowy i południowy Mozambik, Suazi do północno-wschodniej RPA i KwaZulu-Natal. Widywany głównie w lasach w pobliżu rzek i mokradeł, a czasami w ogrodach i parkach na terenach zurbanizowanych.

Ogólny opis

Jest średniej długości połozem, dorastającym do 60-90 cm długości ciała, choć odnajdywano osobniki przekraczające 120 cm. Ciało jest zielone z czarnymi, drobnymi plamami, bardziej, lub mniej widocznymi u poszczególnych osobników. Spód ciała kremowy, lub złotożółty. Głowa czasami przybiera barwę zielononiebieską. Tęczówka koloru złotawego, lub pomarańczowego. Charakterystyczny niebieski język z czarną końcówką. 

Dymorfizm płciowy

brak danych. Przypuszczalnie brak.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Przypuszczalnie w miarę liczny gatunek. Nie oszacowano liczebności tego gatunku, oraz nie odkryto potencjalnych zagrożeń dla niego. Rozmnażany w niewoli.

Pożywienie

Żywi się głównie gekonami, kameleonami, rzekotkami i małymi płazami.

Zachowanie

Jest typowym wężem nadrzewnym o dziennym trybie życia. Często wędrują w poszukiwaniu potencjalnych ofiar. Najczęściej poluje na jaszczurki i żaby, także o nadrzewnym trybie życia(gekony, kameleony i rzekotki). Bardzo dobrze pływa. W poszukiwaniu ofiary bazuje zwykle na swoim doskonałym wzroku i dobrym wybraniu momentu ataku. Nie są terytorialne i tolerują obecność innych osobników swojego gatunku. W unikaniu zagrożenia bazują zwykle na swoim dobrym kamuflażu. W razie zagrożenia szybko uciekają, nawet złapane bardzo rzadko kąsają. Nie są jadowite i nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Uważane za nerwowe, unikające kontaktu z człowiekiem, choć widywano je  na terenach miejskich.

Rozród

Okres godowy przypada zwykle w okresie letnim. Samica składa od 3 do 12 jaj, którymi się nie opiekuję. Młode węże wykluwają się po 60-75 dniach i mierzą ok. 25 cm. Młode często żywią się małymi owadami i rybkami, często zjadają także(jeśli to możliwe) mniejsze części ciała zwierząt np. odgryzione kończyny i ogony gryzoni, przez inne zwierzęta. Samica może rozmnażać się co roku. Nie wiadomo w jakim wieku otrzymują dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie

Głównie większe węże(np. inne wężożerne połozy) i ptaki drapieżne(np. sekretarz, czy gadożer).

Długość życia

ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Czasami trzymany w niewoli. Jego problematyczność wiąże się z pożywieniem.

Ciekawostki


  • Czasami hodowany, w Polsce rzadko. W niewoli rzadko zjadają gryzonie, zwykle uciekają przed nimi, a podawanie żab, czy jaszczurek jest dosyć kosztowane zważywszy na dosyć szybki metabolizm jak na węża. Jednak niektórzy doświadczenie hodowcy mogą pochwalić się przyzwyczajeniem tego węża do pokarmów dostępnych w sklepach(np. myszy). Rozmnażanie nie przysparza zwykle problemów, a jedynie odchów młodych jest kłopotliwy, gdyż zwykle nie lubią kontaktu z człowiekiem. Młodym można podawać małe owady, rybki, kawałki gryzoni(np. ogon), a nawet mokry pokarm dla kotów(w umiarkowanym stopniu).
  • Został opisany w 1842 roku przez szkockiego zoologa Andrew'a Smith'a.
  • Do rodzaju Philothamnus zaliczanych jest obecnie ok. 27 gatunków min. Philothamnus nitidas, Philothamnus thomensis i Philothamnus depressirostris.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Philothamnus_semivariegatus
-http://www.biodiversityexplorer.org/reptiles/squamata/serpentes/colubridae/philothamnus_semivariegatus.htm

sobota, 19 kwietnia 2014

Kolcosterek czarnobrzuchy - koliberek z górnych partii

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Krótkonogie
  • Rodzina: Kolibrowate
  • Gatunek: Kolcosterek czarnobrzuchy(Discosura langsdorffi)

Występowanie

Spotykane w południowej Kolumbii i Wenezueli, północno-wschodnim Peru, wschodnim Ekwadorze i północno-zachodniej Brazylii. Oddzielona populacja spotykana w wschodniej Brazylii, wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego. Koliber spotykany zwykle w wilgotnych lasach nizinnych, często także spotykane w zdegradowanych lasach tropikalnych.

Ogólny opis

Mierzą przeciętnie 12-14 cm długości ciała, w tym długi ogon mierzący u samca ok. 7-8 cm. Górna cześć głowy jasno, lub ciemno zielona, z charakterystycznym u samca czubkiem, kark i pierś niebieskozielona, lub niebieskoszara, natomiast brzuch ptaka białoszary do czarnego. Boczna część głowy i górna część skrzydła jasno zielona, z kilkoma ciemnymi, wtapiającymi się piórami. Pozostała część skrzydła(górna) ciemnofioletowa. Grzbiet ciemno zielony z białym paskiem, na jego dolnej części, ciągnąc się przez całą szerokość. Kuper ciemnofioletowy, tak jak ogon samicy. Czasami na bokach ciała, oraz na karku występują białe plamy. Ogon samca jasnoniebieski z wierzchu i biały od spodu. Dziób krótki i czarny, nogi czarne.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samiec posiada charakterystyczny czubek na głowie, oraz o wiele dłuższy ogon niż samica.

Populacja i zagrożenia

Jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski. Liczebność ptaka nie została oszacowana, lecz jest określany jako nie często spotykany, głównie ze względu na życie w środkowym i górnym piętrze lasu(17-30 m). Obecnie nie są znane poważne zagrożenia dla tego gatunku.

Pożywienie

Małe stawonogi oraz nektar kwiatowy, zwłaszcza z drzew z rodzaju Calliandra, Inga, Mimoz(Mimosa) i Vochysia. Czasami korzystają z karmików dla kolibrów(czyli podajnika z roztworem cukru i wody).

Zachowanie 

Gatunek rzadko obserwowany. Zasiedla środkowe i górne partie lasu, na wysokościach od 17 do 30 metrów. Prowadzi samotniczy i dzienny tryb życia, jak większość kolibrów. Samce odznaczają się terytorializmem w stosunku do swojego jak i innych gatunków kolibrów. Jak inne gatunki kolibrów, kolcosterek swojego dzioba i długiego języka używa do pobierania nektaru z kwiatów. Jest także zapylaczem niektórych roślin. Także podczas latania, potrafi poruszać się w pionie, zawisać, lub rytmicznie latać w bok, lub do tyłu. W razie zagrożenia bazuje na swojej szybkości i zwinności.

Rozród

Okres godowy zwykle przypada od listopada do marca(lub od września do marca w Ekwadorze). Samiec zwykle popisuje się przed partnerką, machając swoim długim ogonem i latając z boku na bok, przy wydawaniu charakterystycznego dźwięku trzaskotu. Po udanej kopulacji, samiec nie ingeruje w odchowywanie piskląt. Samica buduje gniazdo na kształt miseczki, np. z puszek pałki wodnej. Znosi ona 2 proporcjonalnie duże jajka, które inkubuje przez ok. 15 dni. Długość odchowów piskląt, jak i uzyskana dojrzałość jest nieznana.

Naturalni wrogowie

Koliber ze względu na niewielkie rozmiary może stać się ofiarą niektórych ptaków szponiastych, kacyka, niektórych żab, ryb i dużych pająków.

Długość życia

Brak danych. Przypuszczalnie ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Poza tym iż czasami odwiedza karmiki dla kolibrów, nie ma szczególnego znaczenia dla człowieka. Niegdyś powszechne było używanie martwych i spreparowanych kolibrów jako ozdób.

Ciekawostki


  • Wyróżnia się 2 podgatunki kolcosterka czarnobrzuchego, min. Discosura langsdorffi langsdorffi(z wschodniej Brazylii) i Discosura langsdorffi melanosternon(z Peru, Ekwadoru, Brazylii poza wschodnią, Kolumbii i Wenezueli).
  • Został opisany przez holenderskiego zoologa Coenraad'a Jacob'a Temminck'a w 1821 roku.
  • Mimo iż obecnie kolibry występują na kontynentach Amerykańskich, to w trzeciorzędzie odnajdowano je jedynie na terenie Starego Świata. W oligocenie na terenie Francji, Niemiec i Polski występowały kolibry z rodzaju Eurotrochilus. Obecnie na terenie Polski często z kolibrem mylona jest ćma fruczak gołąbek(Macroglossum stellatarum), przypominająca nieco jego zachowanie.
  • Do rodzaju Discosura zaliczanych jest 5 gatunków kolibrów min. kolcosterek czarnobrzuchy, rakietnik(Discosura longicauda), kolcosterek zielony(Discosura conversii), kolcosterek czubaty(Discosura popelairii) i kolcosterek miedziany(Discosura letitiae).
Bibliografia:
-https://fr.wikipedia.org/wiki/Coquette_de_Langsdorff
-http://www.iucnredlist.org/details/22687259/0
-http://www.hbw.com/species/black-bellied-thorntail-discosura-langsdorffi

Makak czarny -małpa z Sulawesi

inne nazwy: makak murzyn, makak psi
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ssaki
  • Rząd: Naczelne
  • Rodzina: Makakowate
  • Gatunek: Makak czarny(Macaca maura)

Występowanie

Zamieszkuje endemicznie wyspę Celebes(Sulawesi), na północno-zachodniej części półwyspu Selatan,  leżącą na terenie Indonezji. Zamieszkuje dwa rónorakie środowiska. Populacja północna zasiedla lasy deszczowe, liściaste, wraz z krasową częścią wyspy, natomiast populacja południowa tereny trawiaste średnio zalesione.

Ogólny opis

Mierzy przeciętnie 50-70 cm długości ciała, przy masie samca ok. 10 kg, a samic ok. 5 kg. Ogon krótki, mierzący ok. 5 cm. Sierść małpy jest ciemnobrunatna, lub czarna. Pysk nagi, ciemny, przypominający pysk psa(stąd nazwa makak psi). Mogą występować jasne łaty na ciele. U tego gatunku występują modzele pośladkowe, słabo owłosione. Posiada torebki policzkowe, do przechowywania pożywienia.

Dymorfizm płciowy

Samce są większe i masywniejsze. Modzele pośladkowe lepiej rozwinięte niż u samic.

Populacja i zagrożenia

Makak czarny jest gatunkiem poważnie zagrożonym. W przeciągu kilku lat populacja tego makaka zmniejszyła się o ok. 80%. W 1992 całkowitą populacje oszacowano na 2000-5000 osobników, obecnie jest ich ok. 1000. Populacja tego gatunku nadal się zmniejsza, głównie z powodu utraty i fragmentacji środowiska życia, głównie pod osady ludzkie i tereny uprawne. Małpa jest także tępiona i wychwytywana, gdyż uważa się ją za szkodnika upraw. Często trzymana jako zwierzątko domowe przez miejscową ludność. Wydobywanie cementu na terenach krasowych także zaburza ekosystem na wyspie. Makak występuje obecnie na 4 obszarach chronionych, lecz jego populacja nadal maleje.

Pożywienie

Głównie owoce(figi), nasiona bambusa, pąki, pędy, bezkręgowce, a także uprawami w pobliżu lasów deszczowych.

Zachowanie

Jest gatunkiem stadnym o dziennym trybie życia. Stada zwykle składają się z 5-25 członków z dominującym samcem na czele. Samice zwykle pozostają całe życie w stadzie, natomiast samce po uzyskaniu dojrzałości zwykle je opuszczają. Makak prowadzi częściowo nadrzewny i naziemny tryb życia. Nie boi się wody i dobrze pływa. W razie zagrożenia wydają ostrzegawcze dźwięki, alarmujące innych członków stada. Kiedy czują się zagrożone, dźwigają górną wargę, pokazując swoje długie i mocno zaciśnięte zęby. Czasami wchodzą na tereny uprawne blisko lasów, lecz nie wchodzą w głąb otwartej przestrzeni.

Rozród

Okres godowy zwykle przypada całorocznie. W czasie rui modzele pośladkowe samicy puchną i przybierają czerwonawej barwy. Ciąża trwa ok. 170 dni, po czym samica rodzi jedno młode. Usamodzielnia się ono zwykle po 1 roku. Dojrzałość płciową uzyskuje po 6-7 latach u samic(samce brak danych). Samica rodzi młode zwykle co 2-3 lata.

Naturalni wrogowie

Brak.

Długość życia

brak danych. Przypuszczalnie ok. 20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Przez miejscową ludność uważany za szkodnika i tępiony. Czasami przetrzymywany jako zwierzątko domowe. Poza wyspą Sulawesi nie odnotowano przetrzymywania tej małpy w niewoli.

Ciekawostki


  • Został opisany przez Heinrich'a Rudolf'a Schinz'a, szwajcarskiego przyrodnika w 1825 roku.
  • Na wyspie Celebos występują 2 inne endemiczne gatunki makaków min. krytycznie zagrożony makak czubaty(Macaca nigra) i narażony makak Macaca ochreata.
  • Do endemicznych naczelnych na wyspie należą także wyrak upiór(Tarsius tarsier), wyrak Diana*(Tarsius dentatus), wyrak lariangdzki*(Tarsius lariang) i wyrak karłowaty*(Tarsius pumilus). Ogólnie z pośród 127 saków na wyspie, 79 jest endemicznych.
  • Do rodzaju Macaca klasyfikowanych jest 22 gatunki makaków(oraz 4 wymarłe, kopalne) min. makaka czubaty(Macaca nigra), makak japoński(Macaca fuscata) i rezus(Macaca mulatta). Większość gatunków makaków może się ze sobą krzyżować tworząc hybrydy.  
Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/12553/0
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Makak_czarny
-https://en.wikipedia.org/wiki/Moor_macaque
-https://id.wikipedia.org/wiki/Monyet_dare
-http://www.arkive.org/celebes-macaque/macaca-maura/

Wesołych Świąt


piątek, 18 kwietnia 2014

Niziołek -mały człowiek z Hobbitonu

Pierwsze podania

Niziołki, zwane hobbitami są fikcyjną rasą humanoidalnych, podobnych do człowieka stworzeń, stworzonych przez John'a Ronald'a Reuel'a Tolkien'a w książce pod tytułem Hobbit, czyli tam i z powrotem oraz jej kontynuacji, trylogii Władca Pierścieni. Przedstawieni są jako pokojowo nastawiona rasa, zamieszkująca ziemie Shire. Zamieszkują osady, przypominające wsie, mieszkając w ziemiankach, skromnie, lecz gustownie urządzonych. Nie lubią walczyć, lecz wolą zabawy i podróże. Przez większość ras uważane za mistrzów złodziejstwa i szpiegostwa.

Wygląd

Hobbici przypominają ludzi, o dziecięcym wzroście. Ich stopy były zwykle nieproporcjonalnie duże. Ubierali się w kolorowe ubrania, oraz gustowali w fajkowych ziołach. Nie rosły im brody, poza szczepem Stoorów, dlatego łatwo można je było odróżnić od krasnoludów. W wielu grach, np. Heroes Might and Magic niziołki do walki używają procy i krótkich sztyletów. W Dungeons & Dragons są mistrzami złodziei, szpiegostwa i ukrywania się.

W środkach masowego przekazu

Najsławniejszy hobbit to Bilbo Baggins i jego przyszywany syn  Frodo Baggins. Bilbo największą role odegrał w Hobbit, czyli tam i z powrotem jako główny bohater powieści. Został wcielony do grupy Gandalfa i 13 krasnoludów, chcących odebrać swoje państwo(dom) Samotną Górę, z łap rządnego złota smoka Smauga. Czarodziej Gandalf uważał iż bez złodzieja, ta wyprawa może nie osiągnąć swego celu. Znalazł Jedyny Pierścień, który chciał odebrać mu Gollum(wypaczony i zdeformowany hobbit), lecz wygrał z nim w zagadki i uciekł. Pokonał wspólnie z krasnoludami i ludźmi z Esgoroth smoka. W Władcy Pierścieni Bilbo powierzył pierścień Frodowi, który miał go zniszczyć w ogniach Orodruiny, aby powstrzymać Saurona. W grze Heroes Might and Magic III niziołki były przez długi czas uważane za rasę wymarłą, doszczętnie zniszczoną przez najazd Kreegan. W bitwie o Ostrze Armagedonu, kilka oddziałów demonów zostało zaatakowanych przez bandy niewysokich humanoidów, które jak szybko się pojawiły, tak też znikały czyniąc zauważalne szkody w armii Kreegańskiej. Później okazało się iż były to ocalone niziołki. W Heroes Might and Magic IV po kataklizmie zwanym Rozliczenie, kiedy do doszczętnie została zniszczona planeta Enroth, w wyniku zderzenia Ostrza Armagedonu i Miecza Mrozu, niziołki prze tajemnicze portale dostały się na planetę Axeoth, gdzie powiększyły swoją populację, stając się jednostką używaną w armii Ładu. W Dungeons & Dragons niziołki to mistrzowie szpiegostwa, ujarzmili one dziki, które używają za wierzchowców. Nie są skore do walki, mają raczej pokojowe nastawienie. W Age of Wonders niziołki to osobna frakcja, obyta w szpiegostwie, ukrywaniu się i zatrutych broniach. Do walki używają kuców i orłów, a jako istotę najważniejszą w boju uważają lepreachuny.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Hobbit_(rasa)
-https://en.wikipedia.org/wiki/Hobbit
-http://sfery.wikia.com/wiki/Nizio%C5%82ek