Kumak dalekowschodni - pospolita żaba hodowlana

inne nazwy: ropuszka ogniobrzucha* 

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy bezogonowe
• Rodzina: Kumakowate
• Gatunek: Kumak dalekowschodni(Bombina orientalis)

Występowanie

Zamieszkuje wschodnią Azję. Spotykany w Korei Północnej i Południowej, północno-wschodnich Chinach (min. w prowincjach Anhui, Szantung, Hebei, Jilin, Heilongjiang, oraz odizolowana populacja w Liaoning), aż po Kraj Chabarowski i Kraj Nadmorski na terenie Rosji, sięgając na północ do rejonu nanajskiego(Kraj Chabarowski). Introdukowany w Pekinie(Chiny), natomiast jego występowanie na wyspach Cuszima i Kiusiu(Japonia) wydaje się wątpliwe i nie jest uznawane. Zamieszkuje różne środowiska od lasów iglastych(świerkowych, sosnowych) i liściastych, po otwarte łąki, doliny rzeczne, tereny bagienne, zakrzewione mokradła i tereny zurbanizowane, w miarę blisko źródeł wody(do kilkuset metrów) takich jak, płytkie rzeki, strumienie, stawy, mokradła, rowy, kałuże i inne zbiorniki wodne.

Ogólny opis

Kumak jest żabą o dosyć delikatnej budowie, lekko poziomo spłaszczonym ciałem z dużą głową o szeroko zaokrąglonym pysku. Oczy wyłupiaste z trójkątną źrenicą oka(czasami sercowatą). Strona grzbietowa pokryta dosyć licznymi brodawkami, czasami lekko zaostrzonymi, o jasnozielonej, oliwkowej, lub brązowozielonym zabarwieniu z czarnymi, szerokimi plamami. Strona brzuszna zwykle gładka, z wyjątkiem okolic kloaki(która często pokryta jest guzkami), z czerwonym, pomarańczowym, lub żółtym ubarwieniem z mozaiką czarnym plam. Czasami występują dodatkowo jasne plamy. Kończyny dosyć szeroko rozstawione. Palce kończyn tylnych połączone błoną pławną. Wszystkie palce kumaka posiadają pomarańczowe zakończenie. Kumak dalekowschodni dorasta przeciętnie do 5 cm długości ciała, choć największe mogą mierzyć nawet 8 cm. Warzą od 30-60 g. Ich skóra wytwarza lekko toksyczną wydzielinę.

Dymorfizm płciowy

Lekko wyraźny. Samice są na ogół większe i bardziej krępe. Samce są masywniejsze, mniejsze, oraz posiadają większe kolce rogowe na zakończeniach brodawek. Samce posiadają także modzele godowe, na 1 i 2 palcu kończyny przedniej. Niektórzy autorzy odróżniają jeszcze płeć po kończynach tylnych, masywniejszych u samców z palcami spiętymi grubszą warstwą błony pławnej.

Populacja i zagrożenia

Klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski, niezagrożony w naturalnym siedlisku. Choć odnotowano spadek populacji, zwłaszcza na terenie Rosji, gdzie płazy używane są w tradycyjnej chińskiej medycynie, oraz sprzedawane jako zwierzęta domowe. Zagraża mu także utrata siedliska życia, oraz zanieczyszczenie środowiska. Mimo to należy do najpospolitszych płazów na swoim zasięgu. W handlu bardzo popularny płaz, łatwy w rozmnożeniu.

Pożywienie

Jest płazem żarłocznym, zjadającym każde stworzenie mogące zmieścić się mu do pyska. Zjada drobne bezkręgowce, mięczaki, niewielkie ryby z powierzchni wody. W niewoli można mu podawać kawałki chudego, surowego mięsa i mysie noworodki. Kijanki żywią się glonami, pierwotniakami i detrytusem.

Zachowanie

Jest płazem ziemno-wodnym, zwykle o dziennym trybie życia. Zwykle spotykane w niewielkich grupach, choć nie wskazują zachowań społecznych. Uważany za płaza dosyć aktywnego. Poza okresem godowym, zwykle nie przebywa w bliskiej obecności źródeł wody i woli żerować na lądzie. Pływa bardzo dobrze jak większość kumaków. W razie potrzeby potrafi skakać na niewielkie odległości. W naturalnym środowisku hibernuje w okresie zimowym od września/października do maja/kwietnia. Zwykle za miejsce do snu zimowego wybierają próchniejące kłody, liście, lub stosy kamieni, choć sporadycznie zimują w strumieniach. Zwykle zimują w małych grupkach do 6 osobników. W razie zagrożenia stosują tzw. odruch kumaka, czyli wygina grzbiet i prostuje kończyny przednie, ukazując barwę brzucha, informującą iż jest trujący. Jeżeli zostanie pochwycony wydziela z siebie białą, lekko toksyczną wydzielinę skórną.

Rozród

Zwykle rozpoczyna się po przebudzeniu ze snu zimowego w kwietniu i może trwać przez całe lato do lipca/sierpnia. Samica zwykle wyszukuje odpowiedniego zbiornika wodnego, od chłodnych strumieni po ciepłe rowy, czy kałuże(efemeryczność). Samce wydają z siebie niskie, miękkie dźwięki przypominające łup-łup-łup, i czekają na zwabioną i gotową do godów samice. Samce czasami przez pomyłkę wskakują na innego samca, który kumkaniem zawiadamia o pomyłce. Kiedy samiec spotka godową samice dochodzi do ampleksusu. Samica składa ok. 40-100 jajeczek skrzeku, zwykle w kłębkach, który następnie zapładniany jest przez samca i przytwierdzany do pobliskiej roślinności, kamieni itp. Po ok. 3-6 dniach wylęgają się kijanki, mierzące przeciętnie 6 mm długości. Młode kijanki przez kilka pierwszych dni przywierają do pobliskiej roślinności i kamieni, gdzie skorzystają z zmagazynowanego żółtka. Następnie przechodzą na pokarm stały, aktywnie pływając i go poszukując. Po ok. 12 tygodniach po osiągnięciu 4 cm długości, przemieniają się w miniaturowe wersję dorosłych osobników. Zwykle w okresie półrocznym osiągają wielkość dorosłego osobnika i zwykle wtedy osiągają dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie

Głównie większe ptaki. Dla kijanek niektóre ryby i larwy ważek.

Długość życia

Na wolności do 20 lat. W niewoli może dożywać 30 lat.

Znaczenie dla człowieka

Popularny płaz w hodowlach domowych, ze względu na odporność na większość błędów hodowców. Polecany dla początkujących hobbystów płazów. Należy jednak uważać przy łapaniu płazów, aby wydzielina skórna nie dostałą się do otwartych ran, oczu, czy nosa, gdyż może powodować lekkie podrażnienie. Czasami używany w tradycyjnej chińskiej medycynie.

Ciekawostki

• W warunkach hodowlanych najlepiej hodować w małych grupkach. Terrarium najlepiej podzielić na część lądową i znacznie większą część wodną. Przyjmują większość dostępnych karmówek(świerszcze, mączniaki, ochotkę). W dzień temperatura powinna się utrzymywać na poziomie 22 - 27°C z dopuszczalnym niewielkim spadkiem w nocy. Woda powinna mieć temperaturę 24°C. Bardzo wrażliwe na przegrzanie. Nie zależy łączyć z innymi płazami, gdyż ich wydzielina skórna jest toksyczna dla większości z nich(poza innymi kumakami).
• Kumaki nie posiadają bębenka i ucha środkowego, zatem niektórzy badacze sugerują iż nie odbierają bodźców dźwiękowych. Jednak samce i tak kumkają w celu zwabienia samicy. To czy kumaki słyszą, czy nie, jest kwestią sporną.
• Kumaki mogą tworzyć hybrydy międzygatunkowe, dlatego w okresie godowym, jeśli hoduje się różne gatunki kumaków w jednym terrarium, należy rozdzielić gatunki.
• Do rodzaju Bombina zaliczanych jest 6 gatunków kumaków min. kumak dalekowschodni, kumak nizinny(Bombina bombina), kumak wielki(Bombina maxima), kumak górski(Bombina variegata), kumak włoski(Bombina pachypus) i kumak Bombina lichuanensis. Na terenie Polski występują dwa gatunki kumaków, górski i nizinny.

Bibliografia:

-http://www.terrarium.com.pl/132-bombina-orientalis-kumak-dalekowschodni/

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kumak_dalekowschodni

-http://www.amphibia.org.pl/index.php/gatunki/bombina_orientalis.html

-http://www.iucnredlist.org/details/54449/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Bombina_orientalis/

-http://amphibiaweb.org/species/2045