Bóbr kanadyjski - drwal z Kanady

inne nazwy: bóbr amerykański

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Gryzonie
• Rodzina: Bobrowate
• Gatunek: Bóbr kanadyjski(Castor canadensis)

Występowanie

Naturalnie zamieszkuje Amerykę Północną począwszy od Alaski i Kanady, z wyjątkiem obszarów tundrowych najbardziej wysuniętych na północ, przez całe Stany Zjednoczone z wyjątkiem Florydy, środkowej Nevady i południowej Kalifornii, po północny Meksyk. Wprowadzony w 1937 roku w Finlandii, gdzie poszerzył swój zasięg także o Karelię i Obwód leningradzki(północno-zachodnia Rosja). Wprowadzony także na rosyjski Daleki Wschód, Kamczatkę i Sachalin(Rosja). W 1946 roku wprowadzony na Isla Grande de Tierra del Fuego(Ziemie Ognistą w Argentynie). Na innych obszarach europejskich bóbr kanadyjski po wprowadzeniu wymarł(także w Polsce). Zamieszkuje głównie brzegi strumieni, jezior i stawów, usytuowane na terenach zalesionych, lecz bobry są zdolne do szybkiego modyfikowania środowiska, przez ścinanie przybrzeżnych drzew, oraz budowę zapór, co często powoduje zalewanie obszaru.

Ogólny opis

Jest ex aequo drugim największym gryzoniem świata, wraz z bobrem europejskim z którym osiągają podobne rozmiary, zaraz po kapibarze. Może mierzyć ok. 74-90 cm długości ciała, plus 20-35 cm ogon. Warzą przeciętnie 11-32 kg, lecz waga starszych osobników może przekroczyć nawet 40-50 kg. Ciało jest dosyć masywne, z proporcjonalnie dużą głową. Wodoodporna sierść koloru czerwonobrązowego, zwykle składa się z długich i grubych włosów warstwy zewnętrznej, oraz krótkich i cienkich włosów warstwy wewnętrznej. W okolicy genitaliów znajdują się gruczoły zapachowe, wydzielające substancje zwaną kastoreum, którą bóbr rozprowadza po całym futrze. Nogi bobra są proporcjonalnie krótkie, kończyny tylne dłuższe od przednich, dlatego bóbr podczas poruszania się po lądzie, charakterystycznie unosi tylną część ciała. Palce tylnych kończyn złączone błoną pławną. Uszy są małe, zaokrąglone, koloru ciemnobrązowego. Ogon jest duży, płaszczony, lekko zaostrzony na końcu i pokryty nielicznymi czarnymi włoskami, wyrastającymi spod zrogowaciałej łuski pokrywającej ogon. Niewielkie oczy są lekko wypukłe, ulokowane blisko siebie, oraz w czasie pływania pokryte błoną migawkową. Charakterystyczne jest także uzębienie bobra, z długimi siekaczami, przystosowanymi do ścinania twardego drewna. Są zwykle koloru brunatnoczerwonego, lub pomarańczowego, z dolnymi siekaczami osiągającymi ok. 15 cm długości, sikacze górne nieco krótsze, służą jako podpórka przy obgryzaniu drzewa. Żeby rosną przez całe życia bobra. Choć bóbr europejski i amerykański są do siebie bardzo podobne, to istnieje kilka cech ułatwiających ich rozróżnienie min. bóbr amerykański wydaje się nieco mniejszy od  europejskiego kuzyna, posiada bardziej zaokrągloną głowę, szerszy, bardziej owalny ogon, oraz nieco dłuższe kończyny tylne. U kanadyjskich bobrów kość nosowa jest krótsza niż u europejskiego, a otwór nosowy jest bardziej kwadratowy, a nie trójkątny jak u bobra europejskiego. Bóbr kanadyjski posiada także mniejsze gruczoły zapachowe, a włosy nieco krótsze.

Dymorfizm płciowy

Praktycznie nie występuje. Jednak starsze samice, są często większe od samców.

Populacja i zagrożenia

Bóbr kanadyjski w przeciwieństwie do europejskiego, nigdy nie był zagrożony wyginięciem, choć po kolonizacja Ameryki ich populacja się pomniejszyła, przez nadmierne polowania dla skór i mięsa. W XIX wieku transportowano ok. 200 tysięcy skór rocznie do Europy. Jednak po XIX wieku zauważono spadek populacji i zakazano intensywnych polowań, przez co populacja bobra na nowo się odrodziła. Obecnie często są uważane za szkodniki, niszczące przybrzeżny drzewostan, a przez budowę tam, niszczą biotop wielu zwierząt i roślin. Tam gdzie ich populacja jest stabilna, często wpływają pozytywnie na środowisko, stwarzając możliwość rozwoju wielu zwierząt i roślin. Obecnie populacja bobra kanadyjskiego szacowana jest na ok. 10-15 mln, i utrzymuje się na stabilnym poziomie. Klasyfikowany jest przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski. Na terenach gdzie bóbr został wprowadzony, jest gatunkiem inwazyjnym.

Pożywienie

Na wolności zjada korę i kambium, najczęściej z brzozy, wierzby, klonu, topoli, buku i olchy. Zjadają także roślinność wodną, pąki i korzenie. Dobrze trawią celulozę. W niewoli karmione także batatami, marchwią, sałatą i karmą dla gryzoni. Zjada swoje odchody, gdyż zawierają cekatrofię, umożliwiającą trawienie celulozy.

Zachowanie

Bóbr prowadzi ziemno-wodny tryb życia, a jego aktywność zasila się po zmroku. Jest jednym z niewielu zwierząt które przystosowuje środowisko do swoich potrzeb. Żyje głównie w grupach rodzinnych do 8 osobników. Zwykle młode pozostają z rodzicami przez 2 lata, w tym czasie opiekują się młodszym rodzeństwem i pomagają w budowie żeremi. Zwykle po 2 latach opuszczają rodzinę, aby założyć własną. Bobry są terytorialne i zaciekle bronią swoich żerowisk przed innymi bobrzymi rodzinami(zwykle 1-4 km długości cieku). Oznaczają swoje terytorium wydzieliną z gruczołów zapachowych, która uwalniają na specjalnie do tego usypanych kopczyków z błota i mułu. W razie niebezpieczeństwa ostrzegają innych członków rodziny poprzez uderzenie ogonem w wodę, choć czasami przez starsze osobniki, stukot ogonem o wodę wykonywany przez ich dzieci, jest ignorowany. Żeremia jest budowana zwykle tak, aby spowolnić przepływ wody i rozszerzyć część wodą żerowiska dla bobrów. Budowane są z pni, gałęzi, gliny, kamieni i błota. Zwykle nad wodą wystaje jedynie dach żeremi, a pod nią usytuowane są dwa wejścia. W środku budowy bobry zazwyczaj gromadzą zapasy żywności na zimę, oraz odpoczywają w podczas dnia. Często ścinają duże drzewa(nawet o średnicy 1 m), aby dostać się do gałązek usytuowanych wyżej. Przednie kończyny zwykle służą do przytrzymywania i przenoszenia gałązek i innego pożywienia, oraz materiału do budowy tam. Magazyny zwykle są zlokalizowane niedaleko żeremi, często w formie tratwy, czy nory(w ciekach o rwącym prądzie), korzystając podczas zimy z zapasów. Nie zapada w sen zimowy i jest aktywny przez cały rok, podczas zimy korzysta z zapasów, lecz często także żeruje na lądzie, jeżeli pokrywa śniegowa na to pozwoli. Często migrują w okresie letnim, kiedy wychowują młode, na tereny trudniej dostępne, bagienne, a jesienią wracają na żerowiska. Z żeremi bobrów często korzystają norki, wydry i tchórze, oraz dobrze wpływają na ichtiofaunę, np. łososiom i pstrągom żeremie pomagają w poruszaniu się pod prąd, a także dobrze wpływają na ptactwo wodne, płazy i bezkręgowce.

Rozród

Bobry kanadyjskie łączą się w pary od stycznia do marca na północy i na przełomie listopada i grudnia na południu swojego zakresu. Bobry są monogamiczne. Zwykle po 2 latach opuszczają swoją rodzinę, aby założyć własną. Po połączeniu się w parę zwykle przez 3 lata nie przystępują do rozmnażania, w zależności od zamieszkałego środowiska. Dojrzałość uzyskują w 3 roku życia, a zdolność do rozmnażania utrzymuje się zwykle do 10 roku. Ruja samicy powtarza się 5 razy co 14-15 dni, jeśli nie dojdzie do zapłodnienia. Do kopulacji dochodzi pod wodą. Ciąża trwa 105-107 dni, po czym samica w środku żeremi rodzi 1-4 w pełni rozwiniętych młodych(owłosionych i z otwartymi oczami). Po 24 h po porodzie potrafią pływać. Młode zwykle ważą 250-600 gramów przy ok. 38 cm długości ciała. W żeremi pozostają przez 1 miesiąc, a następnie wyprowadzane są na zewnątrz, gdzie często uczą się zdobywać i pokarm stały. Po 2 tygodniach zwykle mogą już spożywać pokarm roślinny, i często są odstawiane w tym okresie od piersi, choć mogą nadal korzystać z mleka matki do 90 dni. Pozostają z rodzicami przez ok. 2 lata, pomagając w opiece nad młodszym rodzeństwem, oraz w budowie i naprawie żeremi.

Naturalni wrogowie

Bobry mogą zostać upolowane przez wilki, niedźwiedzia czarnego i brunatnego, rysia kanadyjskiego i rudego, pumę, rosomaka, aligatora amerykańskiego, kojota, lisa, orła przedniego i bielika amerykańskiego. Mimo nielicznych przypadków, przypuszczalnie wydra kanadyjska i kuna wodna nie polują na bobry.

Długość życia

ok. 10-20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Bóbr czasami tworząc tamy na szybko płynących strumieniach, zaburza rozwój fauny i flory w nich żyjącej, oraz prowadzi do zamulenia wody. Żeremia prowadzi także czasami do podtopień, zwłaszcza na terenach nizinnych i znacznych strat w pozyskiwaniu drewna. Jednak obecnie największą role dla człowieka odgrywają pozytywne skutki oddziaływania bobrów min. uregulowanie poziomu wody zmniejsza ryzyko powodzi i erozji gleby. Podwyższony poziom wody w rozlewisku staje się idealnym środowiskiem dla wielu gatunków zwierząt, zwłaszcza ryb, a sama żeremia staje się naturalnym filtrem, zatrzymującym muł i substancje toksyczne. Bóbr niegdyś był także cennym źródeł mięsa, oraz futra.

Ciekawostki

• Populacja bobrów kanadyjskich na Ziemi Ognistej, pochodzi z 25 par wypuszczonych na wolność, po likwidacji ferm futerkowych. Niemające tam naturalnych wrogów bobry zwiększyły swoją populację do 100 tysięcy osobników w ciągu 50 lat. Mimo iż są uznane za gatunek inwazyjny, to mają pozytywne oddziaływanie na ekologie rodzimych ryb. Powstawanie nowych środowisk stworzonych przez bobra wpłynęło dobrze na populacje rodzimej ryby Galaxias maculatus, oraz ograniczyło inwazję pstrąga źródlanego(Salvelinus fontinalis) i pstrąga tęczowego(Oncorhynchus mykiss). Jednak ze względu na przekształcanie naturalnego środowiska, zwłaszcza niszczenie rodzimy drzew buka arktycznego(Nothofagus antarctica) i buka Nothofagus pumilio, większość ekologów zgadza się do konieczności ich usunięcia. 
• Bóbr kanadyjski jest narodowym symbolem Kanady. Jego wizerunek znajduje się na kanadyjskiej 5 centówce, a także na pierwszych kanadyjskim znaczków pocztowym.
• Bóbr kanadyjski był niegdyś uważany za podgatunek bobra europejskiego, jednak badania genetyczne dowiodły iż tak naprawdę to osobne gatunki(b. kanadyjski posiada 40 chromosomów, a b. europejski 48). Także oba gatunki nie mogą się ze sobą krzyżować, jednak w podjęto 27 prób hybrydyzacji obu gatunków. Wynikiem był jeden miot, urodzony martwy.
• Niegdyś w Ameryce Północnej występował inny bliski krewny bobra kanadyjskiego Castor californicus który przypuszczalnie wymarł w plejstocenie, wyparty przez bobra kanadyjskiego.
• Rodzina bobrowatych niegdyś liczyła o wiele więcej gatunków, zwłaszcza w eocenie i trzeciorzędzie, a ich największe zróżnicowanie występowało w Ameryce Północnej. Największym gatunkiem bobra był bóbr olbrzymi, wielkości niedźwiedzia. Wymarł on przypuszczalnie 10 tysięcy lat temu w wyniku zmian środowiska i konkurencji ze strony bobra amerykańskiego.
• W 2007 roku w Buffalo National Park w Albercie odkryto największą budowle zbudowaną przez bobra(a także największą konstrukcję zbudowaną przez gryzonia). Tama mierzy 850 metrów długości i jest widoczna przez satelity na orbicie Ziemi. Drugą największą żeremiom jest ta z Three Forks(Montana) mierząca 652 metry. Pod względem konstrukcyjnym i budowlanym bobry kanadyjskie przewyższają bobry europejskie.     
• Obecnie do rodzaju Castor klasyfikowane są 4 gatunki bobrów w tym dwa wymarłe min. bobra kanadyjskiego, europejskiego(Castor fiber), Castor californicus i Castor veterior.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/North_American_beaver

-http://www.iucnredlist.org/details/4003/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Castor_canadensis/

-http://www.arkive.org/american-beaver/castor-canadensis/

-http://animals.nationalgeographic.com/animals/mammals/beaver/

-http://www.nhptv.org/natureworks/beaver.htm

-http://naturalhistory.si.edu/mna/image_info.cfm?species_id=32