środa, 24 sierpnia 2016

Pokemon - powracająca moda

Pokemon(czyli "kieszonkowe potwory" z latynizacji japońskiej) to jedna z najbardziej znanych i najlepiej dochodowych gier Nintendo, stworzonych pierwotnie na konsolę Game Boy przez Japończyka Satoshi Tajiri i jego przyjaciół w 1996 roku. Gra szybko doczekała się odtworzenia w anime i mandze.

Pokemon to także japoński serial anime, emitowany od 1997 roku. Obecnie powstało 18 sezonów i ponad 800 odcinków, oraz 19 filmów pełnometrażowych(a także kilka filmów specjalnych). Serial opowiada historie podróży młodego trenera pokemon Ash'a Ketchum'a w celu zostania Mistrzem Pokemon. Ash wędruje po różnych rejonach świata, wraz ze swoimi kompanami i pierwszym pokemonem Pikachu, aby kolejno pokonywać lokalnych mistrzów(za których trener otrzymuje odznakę) i ostatecznie wystąpić w Lidze Pokemon(gdzie mierzą się najsilniejsi trenerzy). Obecnie posiada 40 pokemonów(z czego większość przebywa u profesora Oaka).


Podstawowe informację

Pokemony to stwory, zamieszkujące wykreowany świat(bez bliższej nazwy, określany mianem Świata Pokemon), przypominający planetę Ziemię. Pokemony dzielą planetę wraz z ludźmi, zajmując niszę ekologiczną zwierząt i roślin. Wyglądem pokemony zazwyczaj przypominają zwierzęta i rośliny, rzadziej przedmioty, ludzi, czy stworzenia fikcyjne naszego świata. W przeciwieństwie do zwierząt, pokemony posiadają wiele cech ludzkich, uczuć, a niektóre podobny poziom inteligencji, lub nawet wyższy.

Wiele mitów opowiada o tym iż niegdyś pokemon i człowiek stanowili jedność(co może świadczyć o tym iż ludzie pochodzą od pokemonów). Ludzie szanowali, zaprzyjaźniali się, a czasem nawet czcili pokemony, z czasem jednak kiedy odkryto iż pokemony mogą uczyć się różnego rodzaju ruchów i ataków, zaczęto je szkolić i wystawiać na pojedynki z innymi pokemonami. Obecnie walki pokemonów są na porządku dziennym, a ekspertami od nich stali się trenerzy.  

Każdy pokemon posiada dany typ(a niektóre nawet dwa). Istnieje 18 typów pokemonów, a każdy pokemon w zależności od biegłości w posługiwaniu się danymi atakami(które jak pokemony dzieli się na te same typy), zostaje przydzielony do danego typu. 

Każdy pokemon posiada swój własny wachlarz ataków/ruchów. Zwykle pokemon uczy się ataków związanych z jego typem, choć może także nauczyć się ataków typów z nim niezwiązanych. Przykładowo niemal każdy pokemon może nauczyć się ataku zwanego akcją, który należy do typów ataków normalnych. Pokemony posiadają także wrodzone umiejętności/zdolności, które mogą im pomagać w czasie walk np. pikachu Ash'a posiada zdolność zwaną statyczność, która powoduje iż przeciwnik który zawiązał fizyczny kontakt podczas walki z pokemonem posiadającym tę umiejętność, zostaje sparaliżowany.

Pokemony potrafią przekształcać się(co w anime/grach nazywane jest błędnie ewolucją). Przy osiągnięciu danego poziomu umiejętności, nauki danego ruchu, styczności z danym przedmiotem, lub w wyniku zadowolenia pokemon potrafi przemienić się w wyższą formę. Maksymalnie pokemon może posiadać 3 stadia ewolucji(a niektóre alternatywne ewolucje, lub dodatkową megaewolucję) np. pichu przemienia się w pikachu poprzez szczęście(np. kiedy posiada powód do zadowolenia), natomiast pikachu w raichu, kiedy ten dotknie kamień gromu.

Pokemony można spotkać niemal w każdym środowisku w Świecie Pokemon. W największym zagęszczeniu występują w lasach, łąkach, ogrodach, parkach i bagnach, lecz zamieszkują także bardziej ekstremalne rejony, jak pustynie, obszary wiecznej zmarzliny, jaskinie, głębiny oceanu, czy wnętrza wulkanów. Niektóre pokemony występują także w innych wymiarach, kosmosie, czy w sieci internetowej(konwertując się z ciała stałego w program komputerowy).

Świat Pokemon został stworzony przez jednego z Pokemonów. Przed powstaniem wszechświata wszechobecna była jedynie ciemność, lecz ta ciemność zrodziła jajo z którego wykluł się pierwszy pokemon Arceus(najpotężniejszy pokemon, typu normalnego, lecz potrafi z łatwością zmieniać typ). Arceus zaczął formować świat, poczynając od stworzenia czasu i przestrzeni, oraz zawartych w nich materii i antymaterii. Stworzył także trzy pokemony, zwane Trio Kreacją, które są strażnikami dzieła Arceusa. Palkia kontroluje przestrzeń, Dialga czas, natomiast Giratina antymaterie. Niestety pokemony te nie darzą się sympatią, nieraz tocząc ze sobą potyczki(zamieszkują na szczęście inne wymiary, także spotykają się bardzo rzadko). Arceus, aby dać nowemu światu stabilizację stworzył tzw. strażników jeziora: Uxie, Azelfa i Mesprita, którzy razem potrafią trzymać w ryzach konflikt między Trio Kreacjami.

Jakiś czas później Arceus zapadł w sen, a na świat przyszły trzy pokemony(nie zostały stworzone przez Arceusa, przypuszczalnie powstały ze zlepku atomów unoszących się w nowym świecie): Groudon, Kygore i Rayquaza. Pokemony reprezentowały siły żywiołów Groudon ziemie, Kygore wode, a Rayquaza powietrze. Razem stworzyły obecny świat, Groudon lądy, Kygore oceany, a Rayquaza niebo, jednak Groudon i Kygore szybko zaczęły się sprzeczać o to co ma dominować w nowym świecie(lądy, czy oceany), jednak Rayquaza wziął na siebie odpowiedzialność tłumienia ich konfliktu.

W Świecie Pokemon istnieje także legenda o Regigigas(pokemon golem, typu normalnego), który przesuwa kontynenty(przy pomocy specjalnych lin). Nie jest powiedziane jak powstał Regigigas, lecz wiadomo iż stworzył on trójkę innych legend, pomniejsze golemy: Regirock(golem kamienny), Regice(golem lodowy) i Registeel(golem stalowy).

W Świecie Pokemon istnieje także legenda o powstaniu życia, i tu swój najważniejszy występ ma Mew(pokemon typu psychicznego). Ponoć jest on jednym z pierwszych pokemonów, posiadającym DNA wszystkich obecnych pokemonów. Przypuszczalnie dzieląc się, lub rozmnażając dał początek wszystkim obecnym pokemonom, a także ludziom.

Większość pokemonów rozmnaża się płciowo(posiadają osobne płcie, choć istnieją pokemony obojnacze i pojedyncze). Wszystkie są jajorodne. Wydaje się iż jajka pokemonów nie potrzebują wysiadywania, ani opieki matczynej, choć istnieją inkubatory, które przyśpieszają proces inkubacji.

Niektóre pokemony jak Genesect(robot insekt, typu robaczo-stalowego) i Mewtwo(pokemon klon stworzony z Mew, typu psychicznego), zostały stworzone przez ludzi.

Ludzie potrafią łapać i przechowywać pokemony w pokeballach, zaawansowanych technicznie urządzeniach, mogących zmniejszać i umieszczać w nich pokemony, aby łatwo je przetransportować.  

Typy pokemonów


  • Typ trawiasty - jedna z najliczniejszych grup pokemonów. Ściśle powiązana z roślinnością, dlatego większość ich przedstawicieli przypomina kwiaty, owoce, czy hybrydy zwierząt i roślin. Pokemony trawiaste są zwykle słabe ofensywnie, lecz ich ataki mogą nakładać dodatkowe efekty np. paraliż, uśpienie, zatrucie. Pokemony trawiaste licznie zamieszkują lasy, łąki i ogrody. Przykładowymi przedstawicielami są min.: Tangela, Bulbasaur i Snivy.
  • Typ wodny - najliczniejszy typ. Pokemony owego typu zamieszkują środowiska wodne typu rzeki i oceany. Należą do nich pokemony ryby, skorupiaki i inne podobne do zwierząt wodnych. Pokemony wodne posiadają zwykle dobry atak i obronę, lecz niektóre z nich nie potrafią walczyć w środowisku lądowym. Przykładem pokemonów wodnych są min.: Goldeen, Milotic i Piplup.
  • Typ ognisty -  ciało pokemonów tego typu często powiązane jest z ogniem, lub lawą. Występują zwykle w pobliżu wulkanów, w ich wnętrzach, obszarach górskich i na terenach dobrze nasłonecznionych. Pokemony ogniste posiadają dobry atak, często z możliwością podpalenia, lecz ich obrona jest zwykle na niskim poziomie. Pokemonami tego typu są np.: Ponyta, Quilava i Chimchar.
  • Typ robaczy - pokemony owego typu przypominają bezkręgowce, głównie owady. Występują zazwyczaj na obszarach leśnych, ogrodach, polanach i jaskiniach. Posiadają szeroką gamę specjalnych ataków, przeciwko innym typom. Przeciętny atak pokemonów tego typu jest zwykle na średnim poziomie, natomiast obrona jest zwykle bardzo słaba. Zwykle łapane jako pierwsze przez początkujących trenerów, gdyż do typów robaczych należą jedne z najsłabszych pokemonów. Dość szybko ewoluują. Do tego typu należą: Caterpie, Pineco i Yanma.
  • Typ powietrzny/latający - pokemony tego typu przede wszystkim potrafią latać. Przypominają zwykle ptaki i owady latające. Wszystkie pokemony owego typu(poza Tornadus'em) zawsze posiadają drugi typ(zwykle normalny). Ich statystyki są zwykle na średnim poziomie. Zamieszkują wszelkiego rodzaju środowiska, która pozwalają na latanie. Pokemonami owego typu są min.: Spearow, Crobat i Delibird.
  • Typ normalny - drugi najliczniejszy typ do którego należą pokemony, które trudno przypisać do innych typów. Bardzo rzadko posiadają drugi typ(zwykle jest to latający). Charakteryzują się zwykle bardzo dużą żywotnością, dobrą obroną, oraz szeroką gamą ataków. Pokemony typu normalnego są podatne jedynie na ataki typu walczącego. Pokemony normalne przypominają bajkowe stworki, lub bardzo przypominają zwierzęta. Do tego typu zaliczamy: Jigglypuff, Eevee i Audino.
  • Typ elektryczny -dość mała grupa pokemonów, do której należy najpopularniejszy Pikachu. Zamieszkują zwykle tereny otwarte, opuszczone miasta, lub obszary miejskie. Ich statystyki nie są wysokie, lecz posiadają silne ataki specjalne, które potrafią sparaliżować przeciwnika, są także dość zwinne. Do tych pokemonów należy: Electrode, Plusle i Luxio.
  • Typ psychiczny - pokemony atakujące siłą swojego umysłu. Pokemony owego typu charakteryzują się wysokim stopniem inteligencji, tak że rozumieją, a nawet posługują się mową ludzką. Posiadają silne ataki specjalne, lecz bardzo niską obronę i żywotność. Ich atutowymi ruchami jest telekineza, telepatia, teleportacja, oraz przewidywanie, potrafią także szybko się uzdrowić. Zamieszkują zwykle tereny miejskie. Przykładem pokemonów psychicznych są: Abra, Hypno i Wynaut.
  • Typ trujący - pokemony tego typu wytwarzają jad, toksyny, lub przypominają trujące rośliny. Zamieszkują głównie bagna, opuszczone miasta, wysypiska śmieci, skupiska odpadów i tereny miejskie. Posiadają bardzo dobrą obronę, a ich ataki nakładają efekt zatrucia, lecz sam atak nie zadaje dużych obrażeń(robi to raczej trucizna). Rodzai ataków trujących jest także bardzo mało. Do pokemonów trujących należy: Ekans, Muk i Golbat.
  • Typ duch - jeden z najrzadszych i najbardziej tajemniczych typów. Bardzo mało o nich wiadomo. Zwykle utożsamiane z siłami nadprzyrodzonymi i śmiercią. Niektóre pokemony, jak Yamask powstały po śmierci człowieka(przypuszczalnie mogą być duszą człowieka), inne zaś zrodziła nienawiść np. Banette(pokemon opuszczona lalka). Pokemony duchy lubią ciemność dlatego jako siedlisko wybierają jaskinie, opuszczone domy, miasta, oraz strychy. Ich moc opiera się głównie na atakach specjalnych, często powodujących otumanienie, otępienie, lub nakładające klątwy. Do pokemonów duchów należą: Haunter, Duskull i Cofagrigus
  • Typ walczący - rzadki, lecz bardzo silny typ pokemonów, opierający się głównie na atakach fizycznych. Posiadają bardzo silną statystykę ataku i są efektowne wobec 5 typom. Posiadają jednak dosyć słabą obronę. Pokemony typu walczącego bardzo lubią trenować i rywalizację, spotykane zwykle w miastach i obszarach górskich. Należy do niego: Mankey, Hitmonlee i Riolu.
  • Typ kamienny - pokemony owego typu występują na terenach o skalistym podłożu, jaskiniach i górach. Ich ciało zwykle złożone jest z kamieni, skał, lub po prostu twardego pancerza. Posiadają dosyć zróżnicowany balans między atakiem, a obroną. Ataków typu kamiennego jest dość mało. Do typu kamiennego zaliczamy: Sudowoodo, Onix i Gigalith.
  • Typ stalowy - typ wprowadzony w II generacji Pokemon. Pokemony owego typu są zwykle pokryte stalowym pancerzem, lub przypominają roboty. Posiadają największy współczynnik obrony i dobry atak, oraz są odporne na wiele typów. Typ stalowy często określa się jako wzmocniony typ kamienny. Zamieszkują zwykle tereny miejskie i jaskinie. Przykładem pokemona stalowego jest: Klink, Steelix i Jirachi.
  • Typ ziemny - pokemony tego typu są zwykle związane z kopaniem nor, lub życiem pod ziemią. Żyją zwykle na terenach pustynnych i górskich. Pokemony typu ziemnego posiadają zwykle dużą wytrzymałość(zdrowie i obronę), lecz posiadają jedynie kilka rodzajów ataków. Do pokemonów ziemnych należy Cubone, Hippopotas i Gliscor.
  • Typ lodowy - pokemony owego typu zamieszkują tereny skute lodem. Charakteryzują się słabą obroną i wieloma podatnościami, lecz pokemony lodowe są skuteczną bronią przeciwko typowi smoczemu(a także trawiastemu, ziemnemu i latającemu). Pokemony typu lodowego są rzadkie i należą do nich: Jynx, Articuno i Glaceon.
  • Typ mroczny - wprowadzony w II generacji. W japońskim przekładzie nazwa typu oznacza "zły", co odnosi się do bardziej agresywnych i złowieszczych ataków np. gryzienie, miażdżenie, czy kąsanie. Z natury nie lubią ludzi i innych pokemonów(poza Absol'em, który jest pokemonem życzliwym). Zamieszkują ciemne i gęste lasy, jaskinie i tereny górskie. Ich ataki mimo małej skuteczności, posiadają dodatkowe efekty(oszołomienie, uśpienie). Pokemony mroczne są odporne na ataki psychiczne. Do pokemonów mrocznych należy: Poochyena, Murkrow i Bisharp.
  • Typ smoczy - najsilniejszy typ pod względem statystyk. Zwykle przypominają typowego smoka w swoim ostatnim stadium rozwojowym. Pokemony typu smoczego są bardzo rzadkie, często określane mianem pseudo-legendarnych pokemonów(rzadkie jak pokemony legendarne). Do typu smoczego należy: Dragonite, Shelgon i Axew.
  • Typ wróżkowy/bajkowy - mały typ pokemonów, który został wprowadzony dopiero w VI generacji. Pokemony owego typu posiadają zwykle magiczny, bajkowy wygląd. Ataki typu wróżkowego są dosyć mocne, dodatkowo nakładając pomocniczy efekt(np. leczenie, czy otępienie). Do pokemonów wróżkowych należy: Granbull, Clefairy i Togepi.
 

Moda na pokemony

Pokemony to jedne z najbardziej znanych serii gier i filmów. Pierwsza emisja animowanego serialu Pokemon w Polsce odbyła się w roku 2000, co okazało się wielkim sukcesem, choć wcześniej Pokemony pojawiły się jako gra na Game Boya. Wielkie rzesze fanów(zwłaszcza tych młodszych) z radością i zniecierpliwieniem wyczekiwało kolejnych przygód Asha, Pikachu i jego przyjaciół. Pokemony szybko zawładnęły także rynkiem, pojawiając się jako pluszaki, tazosy dodawane do chipsów, wyklejanki itp. Jednak z czasem Pokemony stawały się coraz mniej popularne, mimo pojawiających się nowych odcinków serialu Pokemon. Przyczyną wskrzeszenia retro Pokemonów stała się aplikacja na smartfona Pokemon Go wykorzystująca technologie rozszerzonej rzeczywistości. Gracz przy pomocy GPS zostaje zlokalizowany na mapie gry(która odpowiada mapie GPS), gdzie przemieszczając się napotyka pokemony, które może złapać. Na mapie generowane są także obiekty PokeStopy, którego odwiedzenie daje nam różne akcesoria, oraz Gymy w którym możemy wystawić swojego pokemona do walki.

Bibliografia:
-http://gameplay.pl/news.asp?ID=68350
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pok%C3%A9mon
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pok%C3%A9mon_Go
-https://en.wikipedia.org/wiki/Pok%C3%A9mon
-http://pokelife.pl/pokedex/index.php?title=Odporno%C5%9Bci_i_typy
-http://pl.pokemon.wikia.com/wiki/%C5%9Awiat_Pok%C3%A9mon%C3%B3w
-http://d-serious.pl/felieton-religia-i-mitologia-pokemon-1/
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Satoshi_Tajiri
-http://pl.pokemon.wikia.com/wiki/Pokemon    

poniedziałek, 15 sierpnia 2016

Alcea longipedicellata - malwa na próchnice

  • Królestwo: Rośliny 
  • Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
  • Klasa: Okrytonasienne
  • Rząd: Ślazowce
  • Rodzina: Ślazowate
  • Gatunek: Alcea longipedicellata

Ogólny opis

Bardzo słabo poznany gatunek. Informację o owym gatunku malwy są bardzo skromne, a wiarygodne dane zostały podane poniżej.

Wiarygodne dane:

  • Występuje na terenie Iranu. Przypuszczalnie jak spokrewnione gatunki, rośnie na terenach dobrze nasłonecznionych, lecz osłoniętych(np. skraje lasów) o glebach żyznych.
  • Podobnie jak inne malwy, posiada grubą, wyprostowaną i owłosioną łodygę, pokrytą gęsto szerokimi liśćmi na długich ogonkach. Alcea longipedicellata  posiada liście dłoniasto-klapowe. Kwiaty wyrastają na szczycie łodygi w tzw. nibykłosie. Kwiaty osadzone pojedynczo na szypułkach, korona zrosłopłatkowa o kolorze blado żółtym. Charakterystyczne dla rośliny są długie szypułki(od 7 do 40 mm) i mały słupek(2,5-4 x 2,5-4 mm).
  • Obecnie prowadzone są badania w celu wykorzystania Alcea longipedicellata w medycynie. U owej rośliny wykryto silne właściwości anty-próchnicogenne.
  • Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN.
  • Malwy(Alcea) to rodzaj roślin, obejmujących ok. 60 gatunków. Liczba przynależących gatunków do tego rodzaju jest kwestią sporną, gdyż niektóre rośliny uznawane za osobny gatunek, mogą być tak naprawdę hybrydami, Malwy są blisko spokrewnione z prawoślazami(Althaea) do których są niezwykle podobne, a czasami klasyfikuje się oba rodzaje pod jednym. Malwy rosną dziko na terenie Azji i Europy. Na terenie Polski występują jedynie gatunki obce: malwa różowa(Alcea rosea), malwa pomarszczona(Alcea rugosa) i malwa figolistna(Alcea ficifolia). Wiele gatunków jest popularnych w uprawie. Uprawiane w celach ozdobnych, kosmetycznych, leczniczych, oraz jako dodatek diety zwierząt domowych. 
Bibliografia:
-https://www.researchgate.net/publication/45947992_Anti-Cariogenic_Properties_of_Malvidin-35-Diglucoside_Isolated_from_Alcea_longipedicellata_Against_Oral_Bacteria
-https://sv.wikipedia.org/wiki/Alcea_longipedicellata
-http://www.sekj.org/PDF/anbf45/anbf45-133.pdf
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Malwa
-https://en.wikipedia.org/wiki/Alcea

niedziela, 14 sierpnia 2016

Stomopneustes variolaris - najczarniejszy jeżowiec

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Szkarłupnie
  • Gromada: Jeżowce
  • Rząd: Stomopneustoida
  • Rodzina: Stomopneustidae
  • Gatunek: Stomopneustes variolaris

Występowanie

Stomopneustes variolaris występuje w tropikalnych, wodach przybrzeżnych Oceanu Indyjskiego i zachodniej części Oceanu Spokojnego. Gatunek najpospoliciej występuje u wybrzeży wysp Maskarenów, Sri Lanki i Filipin. Dokładny zasięg gatunku nie został ustalony.

Siedlisko

Jeżowiec preferuje wody przybrzeżne od kilkunastu centymetrów po kilkadziesiąt metrów głębokości, najczęściej usytuowując się na skałach, lub martwych koralowcach. Unika jednak stref narażonych na działanie fal.


Ogólny opis

Stomopneustes variolaris, podobnie jak inne jeżowce posiada kuliste ciało, pokryte gęsto osadzonymi, wapiennymi kolcami. Stomopneustes variolaris jest jeżowcem o regularnym kształcie ciała, osiągającym do 8 cm średnicy i niemal trzykrotnie tyle licząc z kolcami. Ciało i kolce zwykle koloru czarnego(czasami z domieszką kolorów szarego i fioletowego), nieraz z niebieskawozielonym opalizującym odcieniem. Charakterystyczne dla gatunku jest występowanie na górnej powierzchni ciała pięciu szarobiałych linii, oznaczając promienie jeżowca(szwy płyt skorupy zwierzęcia) i biegnących przez boczne strony ciała. Kolce jeżowca są długie, solidne i ostre, o prawie jednolitej długości(poza krótszymi kolcami znajdującymi się blisko otworu gębowego). Osobniki młode często posiadają jaśniejszy kolor ciała(jasno-czarny, jasnobrązowy), a także z uwagi na to iż większość czasu spędzają w norach i szczelinach, ich kolce odkształcają się(są asymetryczne), dając złudzenie symetrii dwubocznej. Stomopneustes variolaris może być mylony z jeżowcami z rodziny Diadematidae(ich kolce są dłuższe i smuklejsze) i Echinometra mathaei, który ma mniejsze i krótsze kolce, oraz nigdy nie jest całkowicie czarny.

Dymorfizm płciowy

Niezaznaczony.

Populacja i zagrożenia

Rozmieszczenie populacji Stomopneustes variolaris jest nierównomierne. Na jednych terenach występuje pospolicie, na innych jest gatunkiem bardzo rzadkim. Populacja Stomopneustes variolaris jest jednak bardzo duża, tak więc nie został mu przyznana kategoria zagrożenia IUCN. Nie są znane potencjalne zagrożenia dla populacji tego gatunku.

Pożywienie

Gatunek wszystkożerny z przewagą pokarmów pochodzenia roślinnego. Żywi się głównie algami i detrytusem, lecz może zjeść także gąbkę(i inne organizmy o osiadłym trybie życia), czy padlinę.

Zachowanie

Stomopneustes variolaris podobnie jak inne jeżowce jest gatunkiem przydennym, przyczepiającym i poruszającym się dzięki nóżkom ambulakralnym(i kolcom umieszczonym na spodniej części ciała). Osobniki dorosłe zwykle aktywne są całodobowo, przemieszczając się po skale i martwej rafie w poszukiwaniu pożywienia z prędkością kilku centymetrów na minute. Osobniki młodociane wolą nocną aktywność, dzień spędzając w szczelinach skalnych(przez co ich kolce często odkształcają się). Latarnia Arystotelesa(narząd żujący, umieszczony w otworze gębowym) wyposażona jest w silne ząbki(5 mocnych zębów typu stirodonte), które służą do rozdrabiania pokarmu, lecz także jeżowiec dzięki nim potrafi drążyć nory w miękkie skale i koralowcu.

Rozród 

Stomopneustes variolaris jest gatunkiem rozdzielnopłciowym, rozmnażającym się płciowo. Okres godowy przypada zwykle od końca grudnia do połowy lutego(z natężeniem w styczniu). Samice uwalniają do wody komórki jajowe, samce plemniki. Dochodzi do zapłonienia zewnętrznego w wyniku czego po kilku godzinach z komórki jajowej tworzy się blastula, która szybko przeobraża się w larwę echinoplateus(posiada 12 wydłużonych ramion, pokrytych rzęskami, za pomocą których chwyta pokarm). Larwa odżywia się planktonem przez kilka tygodni, po czym opada na dno i przeobraża się w osobnika dorosłego(młodocianego). Okres w ciągu którego osobnik młodociany osiąga rozmiary dorosłego, nie jest znany.

Długość życia

Brak danych. Jeżowce są zwierzętami długowiecznymi, żyjącymi od 30 do nawet 200 lat.


Naturalni wrogowie

Niektóre ryby(ogończowate, rogatkokształtne), rozgwiazdy i kraby

Znaczenie dla człowieka

Z uwagi na to iż jeżowce żyją blisko brzegu, stanowią zagrożenie dla kąpiących się ludzi. Nieraz człowiek nadepnie na jeżowca. Kolce Stomopneustes variolaris z łatwością przebijają skórę człowieka. Złamany kolec jeżowca pozostawiony w ranie, często prowadzi do zakażenia. Stomopneustes variolaris nie jest gatunkiem jadowitym, dlatego nie jest uznawany za gatunek niebezpieczny.

Systematyka i pokrewieństwo

Stomopneustes variolaris jest jedynym poznanym przedstawicielem rodzaju Stomopneustes, oraz jedynym współcześnie żyjącym członkiem rodziny Stomopneustidae. Jego najbliższymi krewnymi są wymarli przedstawiciele rodziny Stomopneustidae min. rodzaj Phymechinus z 6 gatunkami żyjącymi na terenie Europy i Bliskiego Wschodu od jury środkowej po górną kredę, rodzaj Triadechinus z jednym gatunkiem(Triadechinus multiporus) żyjącym na Jamajce w eocenie, rodzaj Promechinus z 1 znanym gatunkiem(Promechinus taferdoutensis) z Maroka z okresu jury środkowej i rodzaj Phymotaxis z 3 znanymi gatunkami żyjącymi w kredzie na terenie Niemiec. Przedstawiciele rodziny Stomopneustidae charakteryzują się regularnym, kulistym kształtem ciała z różnicami anatomicznymi(zwłaszcza w budowie skorupy), które wyróżniają rodzinę od innych przedstawicieli jeżowców. Obecnie najbliższym krewnym Stomopneustes variolaris jest Glyptocidaris crenularis, który także jest jednym przedstawicielem rodzaju Glyptocidaris i rodziny Glyptocidaridae. Oba jeżowce są jedynymi obecnie żyjącymi przedstawicielami rzędu Stomopneustoida. 


Ciekawostki

  • Wśród kolców Stomopneustes variolaris często można znaleźć krewetkę Athanas dorsalis. Owa krewetka korzysta z kolców jeżowca jako ochrony, bardzo rzadko opuszczając ciało gospodarza. Żywi się resztkami organizmów konsumowanych przez jeżowca. Athanas dorsalis osiąga od 1 do 1,8 cm długości ciała, a jej ciało jest całkowicie czarne, co pozwala na dodatkowy kamuflaż przy ciemnych jeżowcach. Jeżowiec nie otrzymuje dodatkowych korzyści z obecności krewetki, dlatego ten związek uznawany jest za komensalizm. Zwykle na pojedynczym jeżowców może żyć od 1 do 3 krewetek.
  • Gatunek został opisany już w 1816 roku przez francuskiego przyrodnika Jean-Baptiste de Lamarck'a, oraz zakwalifikowany do rodzaju Stomopneustes w 1841 roku przez szwajcarskiego zoologa Louis'a Agassiz'a.  
Bibliografia
-http://pubs.sciepub.com/marine/2/3/1/
-http://www.nhm.ac.uk/our-science/data/echinoid-directory/taxa/taxon.jsp?id=1560
-https://en.wikipedia.org/wiki/Stomopneustes_variolaris
-https://fr.wikipedia.org/wiki/Stomopneustes_variolaris
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Je%C5%BCowce
-http://dinoanimals.pl/zwierzeta/jezowce-echinoidea/

środa, 3 sierpnia 2016

Callichthys oibaensis - pancerny, mało znany sumik

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Promieniopłetwe
  • Rząd: Sumokształtne
  • Rodzina: Kiryskowate
  • Gatunek: Callichthys oibaensis

Występowanie

Callichthys oibaensis jest gatunkiem endemicznym dla niewielkiej rzeki Oibita(Vereda Las Monjas, Rio Oibita, Kolumbia), która jest dopływem rzeki Suárez(departament Santander, Kolumbia), leżącej w basenie rzeki Magdalena.

Siedlisko

Rzeka Oibita reprezentuje biotop tzw. czarnych wód z podłożem glinianym, lub złożonym z materii organicznej(głównie opadłych liści).

Ogólny opis

Nie znaleziono wiarygodnego opisu wyglądu ryby w dostępnych mi źródłach. Sum przypuszczalnie dorasta do ok. 15 cm długości ciała. Ciało masywne i wydłużone. Głowa szeroka, spłaszczona, zbudowana z twardej płyty kostnej. Oczy niewielkie. Otwór gębowy usytuowany w dolnej części ciała, od którego odchodzą dwie pary długich(sięgających krańca płetw piersiowych) wąsów. Wzdłuż ciała od głowy, biegną dwa rzędy dachówkowato ułożonych płytek kostnych(ok. 30), pokrywających boki ciała suma, po obu stronach ciała, zwężających się ku tyłowi. Płetwa grzbietowa nieduża, posiadająca 6-7 kolczystych promieni. Płetwy piersiowe posiadają przeważnie 6 kolczystych promieni z pierwszym pogrubionym(przypuszczalnie u samców grubszy, koloru pomarańczowego). Płetwy brzuszne podobnie posiadają 6 kolczystych promieni, natomiast płetwa odbytowa posiada 5 twardych promieni. Płetwa ogonowa nieduża, homocerkalna. Ciało koloru brązowooliwkowego, zwykle bez oznaczeń. Część brzuszna nie pokryta pancerzem, jaśniejsza.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. Przypuszczalnie jak u spokrewnionych gatunków, pierwszy promień płetwy piersiowej u samca jest pogrubiony i przybiera barwę pomarańczową.

Populacja i zagrożenia

Liczebność i trend populacji Callichthys oibaensis nie zostały oszacowane. Gatunek jest bardzo słabo poznany, oraz bardzo rzadko bywa obiektem badań terenowych, lecz z uwagi na ograniczony zakres występowania traktowany jest przez IUCN jako bliski zagrożenia. Obecnie nie są znane potencjalne zagrożenia dla przetrwania gatunku.

Pożywienie

Przypuszczalnie jak u spokrewnionych gatunków, różnorakie organizmy wodne np. owady i ich larwy, skąposzczety, niewielkie skorupiaki, małe ryby i ich ikra. Dietę może urozmaicać w materię roślinną(kawałki roślin wodnych, glony).

Zachowanie 

Brak danych. Callichthys oibaensis, jak inni przedstawiciele kiryskowatych, jest rybą przydenną. Prowadzi głównie nocny tryb życia, w dzień ukrywając się wśród roślinności, lub pod zatopionymi obiektami(np. pniami, kamieniami). Przy użyciu pyska, kopie w dnie, wyszukując odpowiednich ofiar. Potrafi przeżyć w wodzie ubogiej w tlen, pobierając co jakiś czas powietrze znad tafli wody przy pomocy otworu gębowego, które transportowane jest do dobrze unaczynionego jelita grubego ryby ze zdolnością przyswajania tlenu. W razie zagrożenia ryba szybko ucieka, złapana stroszy kolce. Callichthys oibaensis jak inni przedstawiciele rodzaju, jest przypuszczalnie rybą towarzyską, lubiącą przebywać w małych stadach.

Rozród

Brak danych. U spokrewnionych gatunków, samiec buduje gniazdo z piany i kawałków roślin tuż pod powierzchnią wody, wśród gęstwiny roślin. Gniazdo przyciąga samice z którą dochodzi do dość burzliwego tarła, po którym samica składa ok. 120 jajeczek ikry. Ikra następnie umieszczana jest przez parę w gnieździe i chroniona. Zwłaszcza samiec odznacza się szczególnym zaangażowaniem, często stając się agresywny w stosunku do samicy i odgania ją. Nie akceptuje żadnych stworzeń w pobliżu gniazda. Po ok. 5 dniach wykluwa się narybek, a po 6-8 dniach są zdolne do pływania, stając się samodzielne.

Długość życia 

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki wodne i duże ryby. Z uwagi na obecność kolców na płetwach, rzadko bywa obiektem polowań.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Systematyka i pokrewieństwo

Kiryskowate to rodzina sumów do której należy ok. 210 gatunków, blisko spokrewniona z Astroblepidae, Scoloplacidae i zbrojnikowatymi. Najstarszy kopalny gatunek(Corydoras revelatus), pochodzi z późnego paleocenu(ok. 58 mln lat temu). Kiryskowate zamieszkują jedynie rzeki(głównie basen Amazonki) Ameryki Południowej. Jedynie jeden gatunek Hoplosternum punctatum występuje na terenie Ameryki Środkowej. Ciało kiryskowatych osłonięte jest pancerzem, zwykle z dwóch rzędów płytek biegnących wzdłuż ciała po bokach ciała. Głowa zbudowana jest z jednej, lub kilku płytek kostnych. Otwór gębowy mały, znajdujący się w położeniu dolnym i wyposażony w jedną, lub dwie pary niewielkich wąsików. Płetwy piersiowe i grzbietowa wyposażone w kolce(zwykle pierwszy promień przekształcony w solidny kolec). Kiryskowate osiągają różne wielkości, od 2 cm(kirysek pigmejski, kirysek sierpoplamy) do 24 cm(Hoplosternum littorale). Kiryskowate to głównie gatunki przydenne, choć istnieje także kilka gatunków pelagicznych. Zamieszkują szeroką gamę środowisk od potoków górskich po tereny bagienne. Większość przedstawicieli może przetrwać w środowiskach o niskiej zawartości tlenu w wodzie, gdyż posiadają zdolność oddychania przez jelito grube. Niektóre gatunki poławiane komercyjnie(Callichthys callichthys), inne zaś popularne w akwarystyce(np. rodzaj Corydoras).

Rodzaj Callichthys zawiera obecnie 4 gatunki ryb. Często określany mianem podstawowego rodzaju kiryskowatych z uwagi na to iż Callichthys callichthys został po raz pierwszy naukowo opisany już w 1758 roku przez Karola Linneusza. Posiadają wydłużone i masywne ciało, oraz dość długie(jak na kiryskowate) dwie pary wąsów. Przypominają przedstawicieli rodzaju Megalechis, lecz różnią się od nich anatomicznie. Zamieszkują wolno płynące rzeki, tereny podmokłe, baseny i rowy melioracyjne głownie o błotnistym, lub mulistym dnie. Ryby te są w stanie wydawać odgłosy(pomruki, chrząkania), słyszalne zwłaszcza podczas budowy gniazda przez samca. Callichthys callichthys i Callichthys serralabium nie są oceniane w stopniach zagrożenia, występują dość pospolicie, jednak Callichthys oibaensis uważany jest za bliski zagrożenia z uwagi na ograniczony zakres występowania, a Callichthys fabricioi za gatunek narażony na wyginięcie z uwagi na niszczenie środowiska i endemiczne występowanie. Callichthys callichthys(zwany sumikiem pancernym) jest rybą o średnim znaczeniu w rybołówstwie, a także spotykany jest w akwarystyce(mała popularność). W domowych hodowlach można spotkać także Callichthys serralabium(gatunek bardzo rzadki na rynku akwarystycznym).

Ciekawostki

  • Callichthys oibaensis został opisany jako gatunek dość niedawno bo w 2006 roku przez kolumbijskiego ichtiologa Carlos'a A. Ardila Rodríguez'a.
  • Spokrewniony gatunek Callichthys callichthys jest jedną z pierwszych ryb, które trafiły do europejskich akwariów. Pierwsze osobniki do Europy trafiły w XIX wieku około roku 1897.
  • Callichthys oibaensis jest gatunkiem bardzo słabo poznanym.
 Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/64791131/0
-http://www.fishbase.org/summary/63185
-http://www.planetcatfish.com/common/species.php?species_id=722
-http://akwa-mania.mud.pl/ryby/ryby/rybyc/Callichthys%20callichthys.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Callichthys
-https://en.wikipedia.org/wiki/Callichthyidae
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kiryskowate
-http://www.scotcat.com/factsheets/callichthys_callichthys.htm
-Zarzyńscy P. i J, Wielki atlas ryb akwariowych, Pro Creo Piotr Łuczka na zlecenie AQUAEL Janusz Jankiewicz Sp. z o.o., 2015 r.