sobota, 24 stycznia 2015

Tęgoryjec dwunastnicy - z krwi do jelita

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Nicienie
  • Gromada: Secernentea
  • Rząd: Strongylida
  • Rodzina: Ancylostomidae
  • Gatunek: Tęgoryjec dwunastnicy(Ancylostoma duodenale)

Występowanie

Występuje głównie w strefie klimatu subtropikalnego min. w południowej Europie, północnej Afryce, Indiach, Chinach, Azji Południowo-wschodniej i na kilku obszarach Stanów Zjednoczonych, Karaibów i Ameryki Południowej. Larwy tęgoryjca preferują miejsca o podwyższonej temperaturze i wilgotności. Osobniki dorosłe pasożytują na błonie śluzowej dwunastnicy zwierząt mięsożernych(także człowieka).

Ogólny opis

Tęgoryjec dwunastnicy jest niewielkim nicieniem o cylindrycznym wydłużonym kształcie, osiągającym 8-13 mm długości. Pasożyt posiada dobrze rozbudowaną gardziel i otwór gębowy wyposażony w dwie pary proporcjonalnie dużych wyrostków zębowych. Ciało zwykle koloru szarobiałego, lub różowobiałego.

Dymorfizm płciowy 

Samice osiągają większe rozmiary od 10 do 13 mm długości, samce 8-11 mm długości.

Populacja i zagrożenia

Pasożyt. Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia.

Pożywienie

Głównie nabłonek dwunastnicy zwierząt mięsożernych(min. psowatych, kotowatych i człekokształtnych), a także krwią.

Zachowanie i rozród

Tęgoryjec dwunastnicy jest nicieniem o pasożytniczym trybie życia. Dorosłe osobniki rozwijają się jedynie na ściankach dwunastnicy, gdzie żywią się nabłonkiem i krwią organizmu. Nicień przyczepia się do błony śluzowej jelita dzięki zębowym wyrostkom i zjada nabłonek, oraz spija wydostającą się krew. Wydzielając odpowiednie enzymy zapobiegają krzepliwości krwi, dlatego nawet po odczepieniu z pozostawionej ranki nadal długo spływa krew. Samica składa dziennie ok. 25 tysięcy jaj, które wraz z kałem wydostają się do środowiska zewnętrznego. Larwa(filariform) przy odpowiednich warunkach(wysokiej temperaturze i wilgotności) może przetrwać w glebie 5-6 dni. Poprzez kontakt organizmu z zanieczyszczoną glebą larwy tęgoryjca przechodzą na skórę żywiciela, wyczuwając go dzięki bodźcom dotykowym i cieplnym. Tu uszkadza cienką warstwę skóry i dostaje się do układu limfatycznego, lub krwionośnego, gdzie wędruje wraz z naczyniami do narządów oddechowych, gdzie przez tchawicę i jamę ustną dostaje się do układu pokarmowego. Larwy mogą dostać się do organizmu także bezpośredniego przez układ pokarmowy poprzez zjadanie zanieczyszczonego pożywienia. Kiedy larwa trafia do dwunastnicy przekształca się w osobnika dorosłego, który rozpoczyna kolejny cykl rozwojowy tęgoryjca.

Naturalni wrogowie

Niektóre roztocza, płazińce itp.

Długość życia

Osobnik dorosły żyje przeciętnie 3 lata.

Znaczenie dla człowieka

Pasożyt człowieka i zwierząt domowych. Wywołuje chorobę zwaną ancylostomozą. Pierwszy objaw to zwykle zapalenia skóry, kiedy jeszcze larwa wędruje naczyniami po organizmie. Później kiedy osobniki dorosłe zadomowią się w jelicie, mogą prowadzić do niedokrwistości, anemii i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, a u dzieci do zaburzeń rozwojowych. Rzadko prowadzą do śmierci.

Ciekawostki


  • Pojedynczy tęgoryjec dwunastnicy może wypijać 1 ml krwi dziennie.
  • Tęgoryjec dwunastnicy jest rzadko spotykany w Europie, natomiast w Polsce stwierdzono jedynie kilka zachorowań. Jednak istnieje duże prawdopodobieństwo przetransportowania go z innego kraju.
  • Ankylostomoza zwana jest także chorobą górników, lub blednicą egipską, gdyż dawniej choroba ta dotyczyła głównie górników. Ciepłe i wilgotne kopalnie były idealnym miejscem dla rozwoju larw tęgoryjca.
  • Poza tęgoryjcem dwunastnicy i Ancylostoma ceylanicum(który pasożytuje głównie na człowieku i chomikach) nicienie z rodzaju Ancylostoma bardzo rzadko atakują człowieka. Pasożytują głównie na psach i kotach.
  • Blisko spokrewniony z tęgoryjcem dwunastnicy jest tęgoryjec amerykański(Necator americanus), który posiada bardzo podobny cykl rozwojowy. Od tęgoryjca dwunastnicy różni się jedynie rozmieszczeniem geograficznym(głównie Ameryki), budową aparatu gębowego i wielkością.
  • Obecnie prowadzone są badania dotyczące pozytywnych skutków obecności tęgoryjca w organizmie człowieka, gdyż badacze zauważyli iż u osób zarażonych tym pasożytem zmniejsza się zachorowalność na astmę, alergię i chorobę Leśniowskiego-Crohna.
  • Rodzaj Ancylostoma liczy obecnie 6-7 gatunków tęgoryjców min. tęgoryjca psiego(Ancylostoma caninum), tęgoryjca brazylijskiego(Ancylostoma brasiliensis) i Ancylostoma pluridentatum.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/T%C4%99goryjec_dwunastnicy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Ancylostoma_duodenale
-https://en.wikipedia.org/wiki/Hookworm_infection
-http://eol.org/pages/2921231/overview
-https://web.stanford.edu/group/parasites/ParaSites2009/PinedaANDYang_Hookworm/PinedaANDYang_Hookworm.htm
-http://www.phac-aspc.gc.ca/lab-bio/res/psds-ftss/ancylostoma-duodenale-eng.php
-http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zakazne/choroba-tegoryjcowa,artykul,1696387.html

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz