Agrotis † - Wymarłe motyle z rodzaju Agrotis występujące na terenie Hawajów

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Owady
• Rząd: Motyle
• Rodzina: Sówkowate
• Rodzaj: Agrotis

Występowanie

Opisywane ćmy z rodzaju Agrotis występowały endemicznie na terenie stanu Hawaje. Zwykle zakres gatunku obejmował pojedynczą wyspę, atol, lub miejscowość. Przypuszczalnie motyle występowały na terenach leśnych, które w większości obejmowały wyspę.

Ogólny opis

Motyle z rodzaju Agrotis, zwane rolnicami charakteryzują się krępą budową ciała i ciemnym ubarwieniem. Wymarłe rolnice z Hawajów mierzyły przeciętnie od 30 do 50 mm rozpiętości skrzydeł, które w czasie spoczynku złożone były dachówkowato wzdłuż tułowia. Przednie skrzydła zwykle ciemnego koloru, często pokryte jasnym wzorem, lub przebarwieniami. Skrzydła tylne zwykle jasne, podobne wielkością do skrzydeł przednich. Pokryty włoskami tułów i odwłok były dość masywne.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. U przedstawicieli rodzaju Agrotis dymorfizm płciowy rozróżniany jest głównie na podstawie barwy skrzydeł. Samce, czy samice posiadają zwykle jaśniej, bądź ciemniej ubarwione skrzydła niż płeć przeciwna. Samice zwykle posiadają także nieco grubszy odwłok niż samce.

Pożywienie

Osobniki dorosłe głownie nektar kwiatowy, a także soki wydostające się z uszkodzonych roślin i fermentujących owoców. Larwy(gąsienice) żerowały na roślinach (dzikich i uprawnych) z upodobaniami zależnymi od gatunku.

Zachowanie 

Motyle z rodzaju Agrotis należą do owadów nocnych. Osobniki dorosłe, jak i gąsienice prowadzą nocny tryb życia. Larwy w ciągu dnia ukrywają się w wierzchniej warstwie gleby, wychodząc na żer po zmroku. Natomiast osobniki dorosłe bazując na swoim kamuflażu, odpoczywają na pniach drzew, skałach itp., uaktywniając się w pełni nocą. Dolna, często kontrastowa para skrzydeł służy owadowi zwykle do dezorientowania drapieżnika. Zaniepokojony motyl rozwija skrzydła, zaskakując nieraz przeciwnika barwą ukrywanych w spoczynku dolnych skrzydeł, dając sobie kilka dodatkowych sekund na ucieczkę. Nocą dorosłe motyle odwiedzają kwiaty, spijając z nich nektar, oraz dodatkowo uczestnicząc w ich zapylaniu. Ćmy z rodziny sówkowatych przyciąga światło.

Rozród

Brak danych. U motyli z rodzaju Agrotis samica znosi jaja na roślinie żywicielskiej. Po jakimś czasie wykluwają się gąsienice, które za dnia ukrywają się w wierzchniej warstwie gleby, zaś w nocy wychodzą na żer.

Naturalni wrogowie

Głównie nietoperze(np. kosmatek srebrzysty i Lasiurus semotus). W mniejszym stopniu owadożerne ptaki(z racji nocnej aktywności motyla) np. trzciniak cienkodzioby.

Długość życia  

Brak danych. Przypuszczalnie jak u spokrewnionych gatunków, cykl rozwojowy nie przekraczał 4 miesięcy, a żywotność imago wynosiła od paru, do kilkudziesięciu dni.

Przyczyny wymarcia

Brak danych. Nie są do końca poznane przyczyny wymarcia motyli Agrotis na terenie Hawajów, choć przypuszcza się iż istotną rolę odkrywała utrata siedliska życia(wycinanie pierwotnych lasów pokrywających wyspy), oraz wprowadzone gatunki inwazyjne np. drapieżne mrówki z rodzaju Pheidole, oraz króliki, pożerające w dużych ilościach roślinność.

Gatunki

Agrotis crinigera

• Występował na terenie wysp Maui, Hawaiʻi Oahu.
• Agrotis crinigera był dość dużym przedstawicielem rodzaju Agrotis na terenie Hawajów, osiągając 49-54 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i przednia cześć tułowia jasno brązowa, natomiast dalsza część szerokiego tułowia brunatna. Odwłok jasnobrązowy. Skrzydła długie, lecz wąskie, jasnobrązowe, czasami z lekkim różowawym odbarwieniem. Przez przednią parę skrzydeł często poprzecznie ciągły się dwie ciemne, nieregularne i ząbkowane linię. W blisko środkowej, górnej części skrzydła znajdowało się owalne, ciemne oczko(plamka). Na skrzydle znajdowało się także kilka poprzecznym i podłużnych ciemniejszych linii, nieraz niewyraźnych. Tylna cześć skrzydła nieco jaśniejsza z lekko zaznaczonymi żyłkami. Krawędzie skrzydeł jaśniejsze.
• Gąsienice ze względu na duże rozmiary(4-5 cm długości ciała) nazywane "larger Hawaiian cutworm" czyli większymi hawajskimi rolnicami. Były podobne do gąsienic Agrotis dislocate, lecz osiągały od nich większe rozmiary, część grzbietowa ciała była ciemniejsza, natomiast brzuszna nieco bledsza.  
• Larwy Agrotis crinigera były licznie znajdowane na roślinach uprawnych, zawłaszcza na roślinach strączkowych min. grochu i fasoli, a zwłaszcza na wspiędze wężowatej. Rolnica żerowała także czasem na kukurydzy, trzcinie cukrowej, bielunie, trawach i portulace. Z rodzimej flory stwierdzona na krzewach z rodzaju Sida.
• Gąsienice zwykle za dnia ukrywały się pod ziemią, choć nieraz obserwowane pożywiające się w dzień, lub ukrywające się pod liśćmi.
• Zachowania rozrodcze słabo poznane. Przypuszczalnie w okresie od 4 do 6 tygodni od wyklucia gąsienica osiągała maksymalne rozmiary(4-5 cm długości ciała), stawała się pulchna i przeistaczała się w poczwarkę. Kokon osiągał rozmiary 21-25 mm długości, był wydłużony, jasnobrązowy i jaśniejszy w części grzbietowej. Okres poczwarki trwał 21-25 dni, zatem przypuszcza się iż imago żyło ok. 2 miesięcy. 
• Dymorfizm płciowy zaznaczony. Samce posiadały jaśniejsze kolory, lecz wyraźniejsze oznaczenia na przednich skrzydłach. Osobniki męskie posiadały także kępki żółtawych włosków na szczycie odwłoka.
• Jeszcze w XIX wieku Agrotis crinigera uznawany był za pospolitego szkodnika i nie odnotowywano spadków jego populacji. Ćma jednak od roku 1926 nie została zaobserwowana i uznana została za gatunek wymarły.   

Agrotis photophila

• Gatunek występował na terenie wyspy Oahu.
• Agrotis photophila osiągał 35-40 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów imago były koloru brązowego, natomiast odwłok jasnobrązowy. Skrzydła koloru jasnoszarego, ciemniejące ku krańcom. Na pierwszej parze skrzydeł widoczne były dwie poprzeczne, ciemne i ząbkowane linie. Pierwsza bliżej nasady skrzydła, była mniej wyraźna, złożona nieraz z kilku ciemnym kropek w rzędzie. Druga linia bardziej wyraźna. Często dodatkowo na skrzydle znajdowało się także kilka ciemniejszych plamek. Tylna para skrzydeł jasnobrązowa, bez oznaczeń. Krawędzie skrzydeł białawe, lub szarawe.
• Motyl w angielskim nazewnictwie istnieje pod nazwą "Light-loving noctuid moth", czyli tłumacząc rolnica kochająca światło, co wiąże się z przyciąganiem ciem przez źródło światła.
• Gatunek został opisany w 1879 roku na podstawie dwóch osobników zebranych w okolicy Honolulu(obecnie znajdują się w British Museum). Już w tym okresie motyl był uważany za gatunek rzadki. Ćma przypuszczalnie wymarła w okolicach roku 1900. 
• Gatunek spotykany pod nazwami synonimicznymi Euxoa lucicolens, Euxoa photophila, Leucania photophila i Spaelotis lucicolens.

Agrotis microreas

• Motyl zamieszkiwał endemicznie wyspę Hawaiʻi.
• Agrotis microreas był najmniejszym przedstawicielem rodzaju Agrotis występującym na Wyspach Hawajskich, osiągającym 22-26 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa, tułów i odwłok ciemnobrązowy. Przednia para skrzydeł ciemnobrązowa z jasnobrązowymi przebarwieniami(zwłaszcza u nasady skrzydeł) i białymi podłużnymi smugami. Dolna para skrzydeł ciemnobrązowa, bez oznaczeń. 
• Gatunek został opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a. Motyl znany i opisany jedynie na podstawie dwóch zebranych osobników.
• Według niektórych źródeł motyl był spotykany powszechnie na wzgórzach wulkanu Kīlauea jeszcze w 1913 roku. Opisywany jako że latał przy porannym słońcu nad niską roślinnością.
• Data wymarcia gatunku nie jest znana.   

Agrotis procellaris

• Gatunek zamieszkiwał endemicznie wyspę Laysan(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie).
• Głowa, tułów i odwłok motyla koloru czerwono-brązowe z dodatkiem koloru szarego. Przednie skrzydła koloru czerwonobrązowego z czterema jasnymi, falistymi poprzecznie biegnącymi liniami. Dolna para skrzydeł jaśniejsza, brązowa, z jaśniejszym odcieniem u nasady skrzydeł i lekko zaznaczonymi żyłkami. Rozpiętość skrzydeł motyla nie jest znana. 
• Gatunek opisany w roku 1900 przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a, przypuszczalnie już po jego wyginięciu.
• Dokładna data wymarcia gatunku nie jest znana, choć przypuszcza się iż wyginą przed rokiem 1900. Większość endemicznej fauny i flory wyspy wyginęła z powodu inwazji wprowadzonego królika, lecz ten został tu osiedlony w 1903 roku, kiedy Agrotis procellaris przypuszczalnie już wymarł.        

Agrotis fasciata

• Agrotis fasciata występował na terenie atolu Midway(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie).
• Gatunek osiągał ok. 47 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa, tułów i odwłok koloru szarobrązowego. Skrzydła przednie brązowoszare z poprzecznie biegnącymi dwoma ciemniejszymi, nieregularnymi i ząbkowanymi liniami. Między dwoma owymi pasami w górnej części skrzydła znajdowały się dwa owalne, ciemne oczka(plamy). Dolna para skrzydeł jasnobrązowa z poprzecznie biegnącym ciemniejszym i falistym pasem(przedłużenie linii bliższej krańcowi na przednim skrzydle).
• Gatunek opisany w 1894 roku przez brytyjskiego zoologa Walter'a Rothschild'a
• Data wymarcia gatunku nie jest poznana, choć przypuszcza się iż wymarł przed rokiem 1960. W 1994 została zorganizowana wyprawa celem odnalezienia gatunku, lecz nie znaleziono ani jednego osobnika.  

Agrotis cremata

• Motyl występował na terenie wyspy Mau'i, oraz przypuszczalnie wyspę Oʻahu. Niewykluczone iż w przeszłości zasięg gatunku obejmował większość Wysp Hawajskich.
• Ćma osiągała ok. 43 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa, dolna część tułowia i odwłok motyla koloru ciemnobrązowego, natomiast górna część tułowia czarna. Przednia para skrzydeł ciemnobrunatna z jasnobrązowymi przebarwieniami, zwłaszcza w górnej części skrzydła. Przez przednie skrzydła biegły poprzecznie trzy jasne z czarną obwódka linię. Pierwsza, bliżej nasady skrzydła, falista i dobrze widoczna, druga w środkowej cześć falista, często niewyraźna. Trzecia, blisko krańca skrzydła, niemal prosta, lekko zgięta w górnej części skrzydła. Druga para skrzydeł jasnobrunatna, nieraz z jaśniejszymi przebarwieniami z dobrze widoczną jasną krawędzią skrzydła. 
• Gatunek opisany w 1880 roku przez niejakiego Butler'a.
• Data wymarcia gatunku nie jest poznana.

Agrotis laysanensis 

• Gatunek endemiczny dla wyspy Laysan(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie).
• Gatunek osiągał 36-42 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i przedplecze były koloru brązowego, tułów szarawy, natomiast odwłok białawy. Przednie skrzydła koloru kremowego, pokrywał szarawy, lub brunatny rysunek. Wzór znajdujący się w centralnej części skrzydła składał się z trzech, lub więcej elementów. Złożony był z nieregularnych, ciemnych plam, oraz białawych przebarwień. Blisko krawędzi skrzydła znajdowała się jasna poprzeczna linia z ciemną obwódką. Dolna para skrzydeł jasnobrązowa, biaława u nasady z białymi krawędziami skrzydeł. 
• Dymorfizm płciowy zaznaczony. Samice były większe od samców(rozpiętość skrzydeł u samicy do 42 mm, u samca do 36 mm). Dodatkowo samice posiadały ciemniejsze ubarwienie.
• Ostatnie zaobserwowanie gatunku miało miejsce w 1911 roku. Wielce prawdopodobnym powodem wymarcia motyla jest wprowadzenie na wyspę w 1903 roku królika. Wielki apetyt tych zwierząt doprowadził do spustoszenia z roślin wielkich połaci terenów(doprowadzając do wymarcia 22 gatunków roślin z pośród 26 rodzime występujących), a także ograniczenia z ich powodu uprawy roślin, co przypuszczalnie doprowadziło do wymarcia Agrotis laysanensis(oraz kilku innych gatunków zwierząt).
• Z powodu wyginięcia Agrotis laysanensis, jak i innych gatunków ciem(min. Agrotis procellaris i Hypena laysanensis) z wyspy znikł także podgatunek trzciniaka cienkodziobego Acrocephalus familiaris familiaris, którego głównym pożywieniem były właśnie ćmy i ich larwy.

• Gatunek został opisany w 1894 roku przez brytyjskiego zoologa Walter'a Rothschild'a.

          Agrotis panoplias              

• Agrotis panoplias występował na wyspie Hawaiʻi. 
• Gatunek osiągał ok. 38 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów ciemnobrązowa, natomiast odwłok szarobrunatny. Przednie skrzydła ciemnobrązowe z białymi smugami. Od nasady skrzydeł po środkową część skrzydła ciągła się podłużna, ciemna plama. Nad ową plamą w górnej części skrzydła, widoczne były 2-3 owalne, ciemne oczka(plamki). W środkowej części skrzydła znajdował się także rząd owalnym, rozmiarowo różnych plam, często połączonych i ciągnących się poprzecznie przez wysokość skrzydła. Za rządem plam znajdowała się natomiast poprzecznie biegnąca, ciemna linia. Dolna para skrzydeł ciemnobrązowa, bez oznaczeń i jaśniejsza u nasady. Krawędzie skrzydeł jaśniejsze.
• Gatunek został opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a.
• Spotykany pod nazwą Euxoa panoplias.
• Data wymarcia gatunku nie jest poznana.

 Agrotis tephrias

• Zamieszkiwał wyspę Kaua'i, oraz przypuszczalnie wyspę Mau'i.
• Gatunek osiągał ok. 40 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów koloru ciemnobrunatnego, natomiast odwłok był koloru czerwonobrązowego. Dwa białe, niepołączone i poprzeczne smugi znajdowały się w dolnej części przedplecza. Skrzydła przednie koloru ciemnobrązowego z wyjątkiem końcowej części skrzydła, która była koloru brązowoszarego. Przez skrzydło ciągły się trzy jasne, ząbkowane pasy z czarną obwódką. Pierwszy blisko nasady skrzydła, drugi w środkowej części, będąc granicą między ciemnobrązowym, a szarobrązowym zabarwieniem skrzydła i trzeci blisko krańca skrzydła. W środkowej, górnej części skrzydła znajdowały się zwykle 3 jasne plamy, różnych wielkości i kształtów. Tylne skrzydła jaśniejsze, brązowe z lekko zaznaczonymi żyłkami. Krawędzie skrzydeł jaśniejsze.
• Gatunek został opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a.
• Spotykany pod nazwami Agrotis spoderopa, Euxoa spoderopa i Euxoa tephrias.
• Populacja motyla występująca na wyspie Mau'i została pierwotnie opisana jako odrębny gatunek Agrotis spoderopa. Obecnie większość naukowców przypisuję jednak populacje występującą niegdyś na wyspie Mau'i do Agrotis tephrias.  
• Data wymarcia gatunku nie jest poznana.

Agrotis kerri

• Motyl występował niegdyś na terenie atolu French Frigate Shoals(Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie). 
• Agrotis kerri osiągał 38-42 mm rozpiętość skrzydeł. Głowa i tułów były koloru szarego. Odwłok jasnoszary z lekko żółtawym zabarwieniem. Odnóża i czułki koloru szarego. Skrzydła przednie koloru brązowego do szarobrązowego, przypuszczalnie bez szczególnych oznaczeń. Tylne skrzydła koloru jednolicie jasnoszarego u samca i szarobrązowego u samicy z jaśniejszą podstawą skrzydła. 
• Larwy Agrotis kerri zostały stwierdzone na dwóch roślinach. Stwierdzone na liściach Boerhaavia tetrandra w październiku 1914 roku(3 osobniki). 5 i 14 stycznia 1915 roku motyl w etapie poczwarki został odnaleziony na portulace pospolitej(Portulaca oleracea), a kolejno 20 stycznia do 8 lutego 1915 roku przemieniały się w osobniki dorosłe.
• Ćma została opisana w 1920 roku przez amerykańskiego entomologa Otto Herman'a Swezey'a.
• Gatunek ostatni raz odnotowany w czerwcu 1923 roku, podczas wyprawy naukowej Tanager Expedition, podczas której zebrano 13 egzemplarzy motyla i dwie gąsienice. W 1986 roku Agrotis kerri trafił na Czerwoną Listę IUCN jako gatunek wymarły. Przyczyny wymarcia nie są znane.

Agrotis melanoneura    

• Agrotis melanoneura zamieszkiwał wyspy Kaua'i i Hawai'i. Przypuszczalnie niegdyś gatunek zamieszkiwał także inne Wsypy Hawajskie. 
• Agrotis melanoneura osiągał ok. 37 mm rozpiętości skrzydeł. Głowa i tułów jasnobrązowy, odwłok czarnobrązowy. Przednie skrzydła koloru brunatnego z lekko widoczną, poprzeczną czarną linią, blisko środka skrzydła. W środkowej, górnej części skrzydła widoczna, czarna plama. Dolna para skrzydeł jasnobrązowa.
• Gatunek spotykany pod nazwami Agrotis austalea, Euxoa austalea i Euxoa melanoneura.
• Gatunek opisany w 1899 roku przez angielskiego entomologa amatora Edward'a Meyrick'a.
• Data wymarcia gatunku nie jest znana.

Ciekawostki 

• Za gatunki wymarłe uznaje się także kilka inny gatunków ciem występujących endemicznie na terenie Hawajów min. Helicoverpa confusa, Hypena laysanensis, Hypena newelli, Hypena senicula, Hypena plagiota, Helicoverpa minuta, Genophantis leahi, Scotorythra megalophylla, Scotorythra nesiotes i Tritocleis microphylla.

• Hawaje są często nazywane "stolicą wymierania". Niemal cała endemiczna fauna i flora wysp została wytępiona, głównie za sprawą niszczenia środowiska i wprowadzenia gatunków inwazyjnych. Wiele gatunków hawajek(Drepanidini), ptaków o charakterystycznych żywych barwach i niespotykanych konstrukcjach dziobów, jest uważanych za wymarłe, a te które pozostały zwykle są zagrożone wyginięciem. Na Hawajach występował także rodzaj muchówek Emperoptera, które charakteryzowały się brakiem skrzydeł. Jednak 4 z 5 gatunków wymarło, przypuszczalnie za sprawą wprowadzenia drapieżnych mrówek na wyspy. Także bardzo duży procent endemicznych ślimaków z rodzajów Achatinella, Amastra i Carelia jest uznawanych za wymarłe, głównie z powodu wprowadzenia drapieżnych gatunków zwierząt min. szczura, ślimaka Euglandina rosea, kameleona Jacksona i płazińca Platydemus manokwari.

• Rodzaj Agrotis liczy ok. 670 gatunków ciem. Niektóre występują na terenie Polski min. rolnica szkółkówka(Agrotis vestigalis), rolnica zbożówka(Agrotis segetum) i rolnica gwoździarka(Agrotis ipsilon).

Bibliografia:

-http://hbs.bishopmuseum.org/endangered/ext-insects.html

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis

-https://en.wikipedia.org/wiki/Poko_noctuid_moth

-http://www.iucnredlist.org/details/704/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_photophila

-http://www.iucnredlist.org/details/708/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_microreas

-https://en.wikipedia.org/wiki/Procellaris_grotis_noctuid_moth

-http://www.iucnredlist.org/details/709/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Midway_noctuid_moth

-http://www.iucnredlist.org/details/705/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_cremata

-https://en.wikipedia.org/wiki/Laysan_noctuid_moth

-http://www.iucnredlist.org/details/707/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_panoplias

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_tephrias

-http://www.iucnredlist.org/details/706/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Kerr%27s_noctuid_moth

-https://en.wikipedia.org/wiki/Agrotis_melanoneura

-https://archive.org/stream/agk2408.0001.002.umich.edu/agk2408.0001.002.umich.edu_djvu.txt

-https://en.wikipedia.org/wiki/Emperoptera_mirabilis

-https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_extinct_animals_of_the_Hawaiian_Islands