Mamba Jamesona - oliwkowa śmierć

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Zdradnicowate
• Gatunek: Mamba Jamesona(Dendroaspis jamesoni)

Występowanie

Mamba Jamesona zamieszkuje wilgotne lasy deszczowe, zalesione brzegi rzek, zadrzewienia śródpolne, a także plantację i parki w pobliżu osad ludzkich w środowej i zachodniej Afryce. Występuje od Gwinei przez Ghanę, Togo, Benin, Nigerię, Republikę Środkowoafrykańską, południowy Sudan, Sudan Południowy, aż po północną Angole i północną Zambię.

Ogólny opis 

Mamba Jamesona osiąga przeciętnie 1,6 metra długości ciała, choć spotykano osobniki mierzące 2,7 metra. Ciało węża jest wydłużone, nieco spłaszczone, cienkie i sprężyste. Głowa dosyć duża i krępa. Szyja może dostać spłaszczona podczas podniecenia węża(np. podczas obrony) co daje złudzenie małego kaptura(podobnego do kobry). Mamba Jamesona posiada jasnozielone, lub oliwkowozielone ubarwienie ciała  z poszczególnymi łuskami okalanymi czarną i wąską obwódką. Ogon długi i cienki, koloru czarnego. Strona brzuszna jaśniejsza, koloru żółtozielonego, lub żółtego. Kolorystycznie mamba Jamesona jest bardzo podobna do mamby zielonej z którą często jest mylona. Wnętrze jamy ustnej brunatne, bądź niebieskawe. Oczy średniej wielkości, zaokrąglone, koloru czarnego.

Dymorfizm płciowy

Brak widocznego. Głowa samicy jest nieco masywniejsza.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Posiada dosyć szeroki zakres występowania, a jego populacja wydaję się stabilna. Zagraża mu jednak degradacja środowiska, pozyskiwania dzikich węży do hodowli domowych, oraz tępienie ze względu na swoją jadowitość.

Pożywienie

Głównie ptaki, jaszczurki i małe ssaki, jak np. szczury, myszy, wiewiórki, nietoperze i ryjówki. Z ptaków ulubionym celem mamby Jamesona są wikłacze. Kilka dorosłych węży potrafi spustoszyć kolonie wikłaczy z osobników dorosłych i piskląt.

Zachowanie 

Mamba Jamesona jest wężem o nadrzewnym i dziennym trybie życia. Sporadycznie schodzi na ziemie. Jako schronienia używa zwykle dziupli. Zwykle aktywnie poszukuje pożywienia używając do tego celu narządu Jacobsona, który wraz z wysuwanym językiem, wychwytuje pierwiastki chemiczne zawarte w powietrzu. Porusza się bardzo szybko. Mamba Jacobsona(jak inne węże) nie posiada narządu słuchu, lecz może wychwytywać wibrację podłoża. Nie jest agresywna i rzadko atakuje. Jako pierwszą linię obrony zwykle wybiera ucieczkę. Jeśli jednak nadal jest napastowana, rozpościera szyję i unosi ciało przez co pozornie wydaje się większa. Kąsa w ostateczności. Jej jad nie jest do końca zbadany, lecz wiadomo iż jest silną neurotoksyną(jednak słabszą niż u mamby czarnej). Swoje ofiary zwykle przytrzymuje w jamie gębowej, wstrzykując jad i czekając na ich zgon. Większe ofiary kąsa i puszcza, następnie śledzi zwierzę wyczekując na jego śmierć. Odpoczywając pozostaje w bezruchu, licząc na swój kamuflaż siedząc pośród liści.

Rozród

Słabo poznany. Większość informacji na temat zachowań rozrodczych tych gadów pochodzi z hodowli w niewoli. Wiadomo iż kopulacja trwa od 2 do 8 godzin. Samica nosi w sobie jaja przez okres ok. 3 miesięcy. Samica znosi ok. 8 jaj w zacisznym miejscu. Broni jaj, aż do wyklucia się młodych. Czas inkubacji, oraz wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej nie jest zbadany. Mimo iż w niewoli węże często przystępują do kopulacji, nie odnotowano udanej próby odchowu jaj i młodych węży.

Naturalni wrogowie 

Mamby Jamesona posiadają bardzo mało naturalnych wrogów ze względu na swoją jadowitość, lecz można do nich zaliczyć ptaki drapieżne, krokodyle, warany, lisy, szakale, mangusty i duże żaby. Niebronione jaj często stają się pożywieniem wielu mięsożernych i padlinożernych zwierząt.

Długość życia

Brak danych. W niewoli przypuszczalnie ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Mamba Jamesona jest wężem jadowitym, jako broni używającym silnej neurotoksyny, paraliżującej mięśnie, prowadząc w ostateczności do uduszenia. Jednak odnotowano jedynie kilka śmiertelnych ukąszeń za sprawą tego gatunku, mimo jego szerokiego występowania. Uważany za węża nieagresywnego, atakującego w ostateczności. Mimo to wzbudza strach wśród ludności afrykańskiej. Często spotykany w pobliżu osad ludzkich. Wąż jest często odławiany i sprzedawany jako zwierzę domowe. Hodowla mamby Jamesona wymaga doświadczenia i odpowiednich zezwoleń.

Ciekawostki

• Ze względu iż mamba Jamesona prowadzi nadrzewny tryb życia i podczas obrony unosi swoje ciało, najczęściej kąsa w górne partie ciała człowieka, przez co jej ukąszenie jest bardziej niebezpieczne. Jednak mimo to należy do jednych z najmniej agresywnych węży, których jad jest zabójczy dla człowieka.
• Wyróżnia się dwa podgatunki mamby Jamesona min. Dendroaspis jamesoni jamesoni i Dendroaspis jamesoni kaimosea.
• Gatunek został opisany w 1843 roku przez szkockiego zoologa Thomas'a Stewart'a Traill'a.
• Do rodzaju Dendroaspis(mamby) należą 4 gatunki węży, min. mamba Jamesona, mamba czarna(Dendroaspis polylepis), mamba zwyczajna(Dendroaspis angusticeps) i mamba zielona(Dendroaspis viridis).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mamba_Jamesona

-https://en.wikipedia.org/wiki/Jameson%27s_mamba

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Dendroaspis

-http://www.venomousreptiles.org/articles/460

-http://toxicology.ucsd.edu/Snakebite%20Protocols/Dendroa1.htm

-http://www.toxinology.com/fusebox.cfm?fuseaction=main.snakes.display&id=SN0169