Mroczek posrebrzany - miastowy nietoperz

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Nietoperze
• Rodzina: Mroczkowate
• Gatunek: Mroczek posrebrzany(Vespertilio murinus)

Występowanie

Mroczek posrebrzany posiada szeroki zakres występowania od Francji, Wielkiej Brytanii i Holandii przez niemal całą Europę środkową, wschodnią i północną(południowa Norwegia, południowa Finlandia i południowa Skandynawia), północne Włochy, Szwajcarię, większość krajów Bałtyckich, południową Rosję, niektóre rejony Turcji, Turkmenistan, kilka rejonów Iraku, Afganistan, Pakistan, Kazachstan(poza środkowym), aż po północne Chiny, Mongolię i rosyjskie południowe wybrzeże Pacyfiku. Zarejestrowany na terenie Rebun Island(Japonia). Spotykany na terenach leśnych, półpustyniach, stepach, terenach uprawnych i miejskich. Występuje do 3400 m n.p.m.

Ogólny opis

Mroczek posrebrzany jest średniej wielkości nietoperzem osiągającym 5,5-6,4 cm długości ciała, 26-33 cm rozpiętości skrzydeł i 10-18 gramów wagi. Posiada dosyć wąskie skrzydła, zbudowane z ciemnobrązowej błony lotnej przyczepionej do nasady palców stopy. Ostroga biegnąca między ogonem, a piętą sięga połowy odległości między nimi. Chrzęstny fałd skórny zwany płatkiem jest wzmocniony chrzęstną chrząstką(występuje między ogonem, a stopą). Ogon wystaje poza błonę ogonową o ok. 5 mm. Uszy dosyć długie, a koziołek krótki i gruby. Oczy małe i słabo widoczne. Brak brodawek nosowych. Sierść na grzbiecie koloru od szarobrązowego do ciemnoszarego z posrebrzanymi końcówkami włosów(stąd nazwa). Część brzuszna przeważnie jaśniejsza, koloru jasnoszarego, lub popielatego. Pyszczek, uszy jak i błony lotne koloru ciemnobrązowego.

Dymorfizm płciowy

brak wyraźnego. Zwykle samice osiągają większe rozmiary.

Populacja i zagrożenia

Gatunek notowany jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie przez IUCN. Mimo szerokiego zasięgu nietoperz jest średnio licznym gatunkiem. Najliczniej występuje w Europie Północnej, natomiast nielicznie w Mongolii i Chinach. Populacja nie została oszacowana ilościowo, lecz uważa się iż utrzymuje się na stabilnym poziomie. Gatunek podlega ochronie gatunkowej na większości swojego zasięgu na mocy Konwencji bońskiej i Konwencji berneńskiej, a także Dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej, gdzie wymieniany jest w załączniku IV. Nie są znane poważne zagrożenia dla populacji mroczka posrebrzanego, choć lokalnie gatunek może wymierać z powodu utraty kryjówek i niepokojenia hibernujących i odpoczywających nietoperzy.

Pożywienie 

Owady latające nocą min. muchówki i chruściki. Najczęściej poluje na insekty latające nad wodą.

Zachowanie

Mroczek posrebrzany jest gatunkiem migrującym i o nocnym trybie życia. Wykonuje regularne migrację między miejscami rozrodu, a zimowiskami, przelatując nawet 900 km(najdalsza migracja wynosiła 1780 km). Mroczek posrebrzany jest wyjątkowo odporny na zimno, pozostając w pełni aktywny w temperaturze kilku stopni powyżej zera, lecz na zimowiska wybiera miejsca gdzie zimą temperatura nie spada poniżej zera np. zachodnią i południową Europę. Obecnie jednak często zimę spędza w miastach na sen zimowy wybierając szczeliny w budynkach. Rzadziej zimuje w jaskiniach i szczelinach skalanych. Hibernuje kiedy temperatura spada poniżej -5°C, zwykle od października do marca. Zimują pojedynczo, lub w małych grupkach ok. 5 osobników(choć odnotowano grupy zimujących nietoperzy liczących ok. 30 osobników), latem samice łączą się w kolonie rozrodcze ok. 30-50 osobników w szczelinach ścian i dachów budynków, dziuplach drzew i szczelinach skalnych, a także budkach dla nietoperzy. Samce także bardzo często tworzą własne kolonie, utrzymujące się wiosną do wczesnego lata . Polują po zmierzchu, głównie nad wodą, między drzewami i w okolicy ulicznych latarni. Przy pomocy ultradźwięków wyłapuje jedynie latające owady i unika przeszkód. Lecąc wydaje z siebie charakterystyczny głos, przypominający cykanie świerszcza. Im niższa temperatura tym tempo przemiany materii mroczka jest mniejsze, dlatego może on przez dłuższy czas przetrwać bez pokarmu. Podczas snu mroczek zawisa głową w dół używając pazurów u stup, które samoczynnie podginają się pod wpływem ciężaru.

Rozród

Okres rozrodczy mroczka posrebrzanego przypada w okresie jesiennym. Samce zajmuje swoje terytoria i wyszukują stanowisk godowych np. na wysokich budynkach. Samce oznaczają swoje tereny przy pomocy piszczących dźwięków i regularnie je patrolują, broniąc przed innymi konkurentami. Nietoperze kopulują zwykle przed zapadnięciem w hibernację, lecz do zapłodnienia dochodzi dopiero na wiosnę, kiedy samica owuluje, a sperma dostaje się do dróg rodnych(okolice marca). Samice tworzą kolonie rozrodcze w których rodzą młode. Ciąża trwa ok. 40-70 dni i może dostać opóźniona ze względu na czynniki środowiskowe np. niedobór pokarmu. Samica rodzi zwykle dwójkę młodych w okolicach maja-lipca. Młode rodzą się ślepe, nagie i bezradne, lecz posiadają pazurki i haczykowate zęby mleczne, którymi czepiają się matki. Podczas żerowania samicy młode pozostają w kryjówce z innymi małymi nietoperzykami. Młode nietoperze i ich matka potrafią nawzajem rozpoznać się po swoim głosie. Po ok. 6 tygodniach młode są odstawiane od piersi, uczą się latać i stają się zasadniczo niezależne. Dojrzałość płciową uzyskują po ok. 2 latach.

Naturalni wrogowie

Nietoperze mogą paść ofiarą sów i węży(połozowate).

Długość życia

ok. 5 lat. Najstarszy zarejestrowany mroczek posrebrzany żył 12 lat.

Znaczenie dla człowieka

Mroczek posrebrzany żyję często w miastach i zwykle uważany jest za zwierzę pożyteczne, kontrolujące populację owadów. Mroczki są jednak także rezerwuarem kilku niebezpiecznych dla ludzi chorób min. wścieklizny.

Ciekawostki

• Mroczek posrebrzany żyję na terenie Polski, głównie na wschodzie. Rozmnaża się jednak jedynie na terenie Wyżyny Małopolskiej, Bieszczad, Puszczy Białowieskiej i na Pomorzu. Samce owego gatunku często tworzą duże kolonie na terenach Sudetów i Pienin. W Polsce zimuje w dużych miastach np. Warszawie.
• Jako jedyny nietoperz w Polsce posiada dwie pary sutków.
• Został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza.
• Poza mroczkiem posrebrzanym do rodzaju Vespertilio zaliczany jest jeszcze Vespertilio sinensis zamieszkujący Azję Wschodnią.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mroczak_posrebrzany

-https://en.wikipedia.org/wiki/Parti-coloured_bat

-http://www.iucnredlist.org/details/22947/0

-http://www.bmpankowscy.pl/index.php?go=mroczek_posrebrzany

-http://www.eurobats.org/about_eurobats/protected_bat_species/vespertilio_murinus