Skorpena najeż - ryba wiedźma

inne nazwy: skorpena mała

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Skorpenokształtne
• Rodzina: Skorpenowate
• Gatunek: Skorpena najeż(Scorpaena notata)

Występowanie

Skorpena najeż zamieszkuje wody przybrzeżne(od 10 do 700 metrów głębokości) od Zatoki Biskajskiej po wybrzeże Senegalu w tym obejmuje także Morze Śródziemne, Madery, Wyspy Kanaryjskie, Azory, Wyspy Zielonego Przylądka i Morze Czarne. Na terenie Morza Adriatyckiego jest uważana za rzadkość. Preferuje tereny o skalistym dnie.

Ogólny opis

Skorpena najeż jest niedużym gatunkiem skorpeny osiągającym 12-15 cm długości ciała(maksymalnie 24 cm). Ciało masywne, natomiast głowa szeroka z krótkim pyskiem delikatnie wygięta ku górze. Głowę zwykle zdobią kolczyste wyrostki i płaty skórne, znajdujące się głównie w okolicach oka i otworów skrzelowych. Oczy proporcjonalnie duże. Nad okiem często występują wydłużona para pierzastych wyrostków czuciowych. Płetwa grzbietowa długa sięgająca nasady ogona o nieregularnej powierzchni i długimi kolczystymi promieniami. Posiada ona 12 kolczystych promieni i 9 miękkich. Płetwy piersiowe długie i szerokie o owalnym kształcie sięgające pierwszego promienia płetwy odbytowej. Posiadają 17-19 promieni. Płetwa odbytowa dosyć wysoka, posiadająca 2 promienie kolczyste i 6 miękkich. Płetwa brzuszna wydłużona z ok. 6 promieniami, natomiast płetwa ogonowa zaokrąglona. Ciało ryby zwykle koloru czerwonobrązowego z jaśniejszą i ciemniejszą nieregularną pigmentacją. Na ciele i płetwach występują często także czarne plamy i plamki. Promienie płetwy grzbietowej, odbytowej i brzusznej połączone z gruczołami jadowymi.

Dymorfizm płciowy

Brak.

Populacja i zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym i nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Brak danych na temat stanu i trendu populacji owego gatunku, choć nie wydaje się ona mała. Ryba poławiana o małym znaczeniu w rybołówstwie. Czasami spotykana w akwarystyce.

Pożywienie

Skorupiaki i małe ryby.

Zachowanie

Gatunek dosyć słabo poznany. Skorpena najeż jest rybą przydenną. Prowadzi przeważnie samotniczy i nocny tryb życia, dzień spędzając w osłoniętym i zacienionym miejscu np. pomiędzy skałami. Pozostając w bezruchu liczy na swój perfekcyjny kamuflaż. Skorpena nie zagrzebuje się, lecz może nieco zmienić odcień swojego ciała, aby wtopić się w otoczenie. Skorpena poluje przede wszystkim nocą, wyszukując odpowiedniego miejsca i czatując na swoją ofiarę. Kiedy nieświadoma zdobycz zbliży się do skorpeny ta gwałtowanie rzuca się w kierunku zwierzęcia i otwiera szeroko paszczę, wykorzystując w wodzie podciśnienie, które zasysa łup prosto do niej. Zaatakowana skorpena rzadko ucieka, zwykle stroszy się ukazując swoje kolce jadowe. Skórę skorpeny często porastają glony i kolonie innych jednokomórkowych organizmów, które dodatkowo potęgują możliwości kamuflujące. Skolopendra jednak co jakiś czas zrzuca skórę, aby pozbyć się drobnoustrojów z ciała.

Rozród

Niezbadany. Skorpena mała trze się od lipca do października. Samica może złożyć od 6 do 33 tysięcy jaj(w zależności od wielkości). Jaja unoszą się w toni wodnej, a po kilku dniach wykluwają się pelagiczne larwy, wchodzące w skład planktonu. Po osiągnięciu kilku centymetrów długości narybek zmienia środowisko życia. Zamieszkuje strefę przydenną prowadząc tryb życia podobny do osobników dorosłych. Tempo wzrostu skorpeny najeż nie jest dokładnie poznane.

Naturalni wrogowie

Skorpena mała jest gatunkiem jadowitym unikanym przez większość drapieżników. Jedynie larwy i narybek może paść ofiarą większych organizmów.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Ryba poławiana na małą skalę ze względu na smaczne mięso. Spotykana w akwarystyce morskiej. W miejscach gdzie występuję skorpena należy zachować szczególną ostrożność, gdyż nadepnięta, lub złapana ryba nie zawaha się użyć swojego jadu. Jad skolopendry nie jest niebezpieczny dla zdrowego człowieka, lecz wywołuje długo utrzymujący się ból. Znane są także przypadki śmiertelne np. u osób uczulonych na jad skolopendry.

Ciekawostki

• Efekty spowodowane przez ukucie skolopendry nazywane są klątwą skolopendry z powodu na przenikliwy ból utrzymujący się przez 1 dobę. 
• Skolopendry zaraz po rozdymkach należą do najbardziej jadowitych ryb świata. Jad szkaradnicy(Synanceia verrucosa) wywołuje taki ból iż ofiary wolą amputować kończynę niż przetrzymać go.
• Została opisana w 1810 roku przez francuskiego biologa Konstantyna Samuela Rafinesque.
• Rodzaj Scorpaena liczy 61-63 gatunki skorpen min. skorpenę pospolitą(Scorpaena scrofa), skorpenę brązową(Scorpaena porcus) i Scorpaena cocosensis.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Small_red_scorpionfish

-http://www.fishbase.org/summary/1760

-http://species-identification.org/species.php?species_group=fnam&id=2128