Pipa arrabali - przeciwnik asfaltu

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy bezogonowe
• Rodzina: Grzbietorodowate
• Gatunek: Pipa arrabali

Występowanie

Pipa arrabali występuje we wschodniej Wenezueli, Gujanie, zachodnim Surinamie, oraz północnej i środkowej Brazylii. Pojedyncze zapisy z Reserva Extrativista do Alto Juruá(zachodnia Brazylia) i Parque Nacional da Serra(południowo-wschodnia Brazylia) mogą dotyczyć innego gatunku. Dokładny zasięg gatunku nie jest znany. Pipa arrabali preferuje stałe(niewysychające), rzadziej okresowe zbiorniki wodne(stawy, rzeki, starorzecza, kałuże, a nawet przydrożne rowy) głównie na terenie tropikalnych lasów deszczowych do 860 m n.p.m. 

Ogólny opis

Pipa arrabali jest gatunkiem bardzo słabo poznanym. Nie są znane wiarygodne dane na temat pomiarów i wyglądu płaza. Przypuszczalnie, jak spokrewnione gatunki, może osiągać 3-4 cm długości ciała. Głowa jest szeroka i trójkątna, pysk zaokrąglony, a oczy zaokrąglone i wyłupiaste. Ciało masywne i zaokrąglone. Skóra pokryta jest drobnymi brodawkami. Kończyny przednie niewielkie, natomiast tylne silne i masywne. Palce kończyny tylnej połączone błoną pławną. Wierzch ciała koloru od żółtobrązowego do ciemnobrązowego na tle z licznymi ciemnymi plamami. Brzuch jaśniejszy.

Dymorfizm płciowy

Zapewne wielkościowy. Samice żab z rodzaju Pipa osiągają wyraźnie większe rozmiary.

Populacja i zagrożenia

Pipa arrabali jest notowany przez IUCN jako gatunek mniejszego ryzyka na wyginięcie. Populacja gatunku nie wydaje się zagrożona i przypuszczalnie utrzymuje się na stabilnym poziomie. Jedynie lokalnie płazowi może zagrażać wyrąb lasów i pożary. Przypuszczalnie dobrze znosi ingerencję człowieka w jego środowisko naturalne, choć populacja żaby ze wschodniej Wenezueli znacznie zmniejszyła się po pokryciu znacznej ilości dróg asfaltem. Pipa arrabali występuje na terenie kilku obszarów chronionych, w tym na terenie Parku Narodowego Canaima(Wenezuela).

Pożywienie

Niewielkie organizmy wodne np. larwy owadów, małe ryby, kijanki, skorupiaki itp., oraz padlina. Kijanki filtrują wodę z cząstek organicznych.

Zachowanie

Słabo poznane. Pipa arrabali, podobnie jak inni przedstawiciele jej rodzaju, są płazami i wyłącznie wodnymi, bardzo rzadko wychodzącymi na ląd. Dzień spędza ukryty wśród liści na dnie zbiornika, jedynie co jakiś czas wyłaniając się ku powierzchni w celu zaczerpnięcia powietrza. Nocą płaz zwykle poluje, pływając wśród roślinności powyżej dna. Poluje przypuszczalnie głównie przy pomocy węchu, a bodźce wizualne(ruch ofiary) nie mają prawdopodobnie takiego znaczenia jak w przypadku innych grzbietorodowatych. Swoje ofiary połyka w całości, lub rozszarpuje przytrzymując kawałek mięsa przednimi łapami, a przy pomocy kończyn tylnych szarpie całe ciało do tyłu, próbując odgryźć kawałek. W porze deszczowej, kiedy poziom wód rośnie, płaz często migruje do sąsiednich zbiorników.

Rozród

Nie przeprowadzono dokładnych badań dotyczących zachowań rozrodczych tego gatunku. Podczas badań terenowych zaobserwowano samice noszącą jajka w okolicach kwietnia(możliwy okres godowy gatunku). Przypuszczalnie zachowania rozrodcze nie odbiegają zanadto od spokrewnionych gatunków. Samiec chwyta samice w ampleksusie pachwinowym, a skóra na grzbiecie partnerki silnie nabrzmiewa. Otwór kloakowy samicy wydłuża się, przypominając błoniastą rurkę. Samiec przytrzymując partnerkę, zagina rurkę do przodu i umieszcza ją między swoim brzuchem, a grzbietem samicy. W tym czasie oboje partnerów pływa, zataczając w wodzie pionowe koła. Samiec naciska na podbrzusze samicy, wymuszając wydalanie jaj, które od razu polewa nasieniem. Jaja umieszczane są na grzbiecie samicy w zagłębieniach skórnych. Po złożeniu całej porcji jaj samiec opuszcza samicę, a zapłodnione jaja z dnia na dzień coraz bardziej zagłębiają się w skórę matki. Po kilku dniach jaja nikną w jamach lęgowych, które zostają zamknięte wieczkiem. Po kilku dniach wykluwają się kijanki(każda posiada osobną komorę lęgową), które posiadają połączony układ krwionośny z matką. Po ok. 30 dniach kijanki opuszczają ciało samicy(która następnie linieje, pozbywając się pozostałości jamek lęgowych), oraz rozpoczynają samodzielne życie. Odżywiają się cząstkami organicznymi, wyłapywanymi za pomocą filtracji. Po ok. 80 dniach przechodzą pełną metamorfozę.

Naturalni wrogowie

Resztki grzbietoroda Pipa arrabali znaleziono w żołądkach żółwia wklęsłopancerzówki czerwonogłowej i pająków z rodzaju Ctenidae(czyli min. wałęsaki).

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

• Pipa arrabali jest jednym z najmniej poznanych przedstawicieli swojego rodzaju. 
• W przeciwieństwie do bardziej znanego grzbietoroda amerykańskiego(Pipa pipa) Pipa arrabali rozpoczyna samodzielne życie jeszcze w okresie larwalnym(kijanki). Grzbietoród amerykański uwalnia do wody w pełni ukształtowane młode, które przechodzą metamorfozę w ciele matki.
• Grzbietorody nie posiadają języka(dlatego są nazywane także żabami bezjęzycznymi), ani strun głosowych, lecz wydają klekoczące dźwięki. Jest to zasługa kostnych elementów znajdujących się w krtani płaza.
• Gatunek został opisany w 1976 roku przez brazylijskiego herpetologa Eugenio Izecksohn.
• Rodzaj Pipa reprezentuje obecnie 7 gatunków grzbietorodów min. Pipa arrabali, grzbietoród amerykański(Pipa pipa), Pipa snethlageae, Pipa myersi, Pipa carvalhoi, Pipa aspera i Pipa parva. Czasami do rodzaju Pipa klasyfikuje się także incertae sedis(niepewna pozycja taksonomiczna) "Pipa" verrucosa.

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/58158/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Arrabal%27s_Suriname_toad

-https://pt.wikipedia.org/wiki/Pipa_arrabali

-http://www.cob.at/www/texte.nsf/contents/pipaarrabali!OpenDocument&Click=

-https://en.wikipedia.org/wiki/Pipa_(genus)