Grusza dzika - dzikość gruszki

inne nazwy: grusza polna

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Różowce
• Rodzina: Różowate
• Gatunek: Grusza dzika(Pyrus pyraster)

Występowanie

Pierwotny zasięg gruszy polnej rozciągał się przypuszczalnie od Afryki północno-zachodniej, przez Europe poza północnymi rejonami, aż po Kaukaz Południowy. Obecnie jej zasięg jest o wiele większy i obejmuje wiele rejonów klimatu umiarkowanego na całym świecie(poza rejonami północnymi). Preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione min. tereny zakrzewione i otwarte lasy liściaste. Rosną w dość dużym rozproszeniu.

Ogólny opis

Grusza dzika jest średniej wielkości drzewem liściastym, osiągającym 15-20 metrów wysokości. Posiada gruby, pojedynczy oraz często pochylony lub wykrzywiony pień, gęstą i rozkrzewioną koronę oraz grube i krótkie konary. Długie, zawieszające gałęzie są często pokryte gęsto krótkopędami, które w przeciwieństwie do gruszy uprawnej są pokryte cierniami. Kora brunatnoszara, podłużnie bruzdowana i jaśniejsza w dolnych partiach. W górnej części kora niemal czarna. Liście pojedyncze, blaszkowate, jajowato-eliptyczne lub zaokrąglone o długości 3-8 cm. Liść zwykle zagięty do góry wzdłuż środkowego nerwu, drobno piłowany, ciemnozielony(od spodu jaśniejszy) i początkowo owłosiony z wiekiem łysieje.

Rozmnażanie

Grusza dzika kwitnie w okolicach kwietnia. Obupłciowe kwiaty kształtują się wraz z pączkującymi liśćmi, rosnąc na krótkopędach w kilkukwiatowych baldachogronach. Pojedynczy kwiat posiada 2-4 cm średnicy, wolnopłatkowy i pięciokrotny okwiat, oraz czysto białe płatki. Pylniki różowoczerwone. Owocolistki nie zrośnięte u podstawy. Kwiaty owadopylne. Owoc pojawia się w okolicach września i października. Jajowaty owoc pozorny z klinowatą podstawą zwany jest gruszką. Owoc mierzy przeciętnie 2-3 cm długości, posiada brązowożółty kolor i twardy miąższ. Nasiona są płaskie, ciemnobrązowe, przypominające krople wody i w miąższu otoczone miękką skórką. W sprzyjających warunkach kiełkują już w następnym roku.

Zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym i nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Mimo to jest gatunkiem coraz rzadziej spotykanym, lecz nadal licznym w niektórych rejonach. Z niektórych rejonów wypierana przez dziką gruszę pospolitą(Pyrus communis). 

Długość życia

Drzewo krótkowieczne. Żyje ok. 150-300 lat.

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Jej owoce są twarde, kwaśne i cierpkie, wymagające leżakowania przed spożyciem. Czasem używane do sporządzania konfitur. Drewno gruszy polnej jest bardziej cenione. Jest ono twarde i łatwe w obróbce, a także wydziela przyjemne aromaty podczas palenia, dlatego używane przy wędzeniu mięsa i produkcji tytoniu.

Warunki uprawy

Drzewo bardzo rzadko spotykane w uprawie. Może tworzyć formację żywopłotowe, lecz ze względu na odrosty korzeniowe rzadko używana w tym celu. Wymaga stanowiska nasłonecznionego, ciepłego o żyznej glebie.

Ciekawostki

• Gruszy dzikiej(Pyrus pyraster) nie należy mylić z gruszą dziką, zwaną płonką(Pyrus communis subsp. pyraster), która jest dzikim podgatunkiem gruszy pospolitej(Pyrus communis). 
• Grusze i jabłonie do bardzo podobne filogenetycznie do siebie. Do tego stopnia iż dawniej grusze i jabłonie były wspólnie zaliczane do rodzaju Pyrus.
• Wszystkie gatunki grusz, poza 2 południowoazjatyckimi gatunkami, zrzucają liście na zimę.
• Owoce gruszy mają zwykle jajowaty kształt. Jedynym wyjątkiem jest grusza chińska, zwana nashi(Pyrus pyrifolia), której owoce są kuliste.. W smaku są chrupiące i ziarniste, dlatego często nazywane gruszkami piaskowymi.
• Rodzaj Pyrus liczy 30-60 gatunków grusz min. gruszę syryjską(Pyrus syriaca), gruszę szałwiolistną(Pyrus salvifolia) i gruszę śnieżną(Pyrus nivalis).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Grusza

-https://en.wikipedia.org/wiki/Pyrus_pyraster

-http://www.atlas-roslin.pl/gatunki/Pyrus_pyraster.htm

-http://drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/grusza/grusza.php