- Królestwo: Zwierzęta
- Podtyp: Kręgowce
- Gromada: Cefalaspidokształtne
- Rząd: Minogokształtne
- Rodzina: Minogowate
- Gatunek: Minóg strumieniowy(Lampetra planeri)
Występowanie
Minóg strumieniowy zasiedla jedynie słodkie, czyste i dobrze natlenione wody niewielkich rzek i strumieni, gdzie występuje głównie w ich górnym i środkowym odcinku. Preferuje dno piaszczyste, lub żwirowe, miejscowo muliste. Minoga strumieniowego można spotkać w systemach rzecznych zalewisk Morza Północnego, Bałtyku, oraz w basenie Morza Śródziemnego, gdzie zamieszkuje niektóre rzeki u wybrzeży Francji i zachodnich Włoch. Zasiedla także rzeki u wybrzeża Oceanu Atlantyckiego Francji, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Izolowane populacje odnotowano w rzekach Douro, Sado, Tag(Portugalia), Pescara(Włochy), górnym dorzeczu Dunaju, oraz rzekach Cisa, Hornad, Drawa i Morawa.
Minogi charakteryzują się silnie wydłużonym, wężowatym i bezłuskim ciałem, pokrytym warstwą ochronnego śluzu. Nie posiadają parzystych płetw ani szczęk. Głowa zakończona jest lejkowatą przyssawką gębową przesuniętą na spód ciała i wyposażoną w zęby rogowe i wrostki. Minóg strumieniowy dorasta do 12-18 cm długości ciała. Oczy są niewielkie, a między nimi znajduje się pojedynczy otwór nosowy. Na każdym z boków w przedniej części ciała znajduje się 7 owalnych otworów skrzelowych. Minog strumieniowy posiada dwie stykające się ze sobą płetwy grzbietowe, gdzie druga płetwa jest wyraźnie wyższa. Płetwa ogonowa okala ogon minoga, dając jej charakterystyczny lancetowaty kształt. Płetwa ogonowa połączona jest niskim fałdem z drugą płetwą grzbietową. Pigmentacja ciała zmienna, zwykle od żółtawej po szarozieloną z biało-żółtawą częścią brzuszną. Larwy minoga strumieniowego osiągają 21 cm długości, ich oczy są ukryte pod warstwą skóry, a otwór gębowy przypomina trójkątną szparę, pozbawioną ząbków i przystosowaną do odfiltrowywania wody. Minóg strumieniowy jest morfologicznie bardzo podobny do minoga rzecznego(gatunki bliźniacze), jednak ten drugi osiąga zwykle większe rozmiary(30-45 cm). Ponadto płetwy grzbietowe minoga rzecznego są oddzielone od siebie, a jego zęby rogowe są ostrzejsze niż u minoga strumieniowego. Larwy obu gatunków morfologicznie są nieodróżnialne.Ogólny opis
Dymorfizm płciowy
Widoczny. Samce posiadają dłuższy ogon, wyższe płetwy grzbietowe, większą średnice przyssawki, oraz występuje u nich tzw. brodawka moczopłciowa. Samice posiadają natomiast proporcjonalnie dłuższy tułów, grubszą podstawę drugiej płetwy grzbietowej, oraz fałd płetwowy za otworem płciowym. W okresie tarła ogon samców zostaje zagięty ku dołowi, natomiast u samic ku górze.Populacja i zagrożenia
Minóg strumieniowy jest klasyfikowany przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski, mimo to uznawany jest za gatunek dosyć rzadki i wymarły w niektórych rejonach. Minóg strumieniowy żyje jedynie w czystych wodach, dlatego poważnym zagrożeniem dla tego gatunku jest zanieczyszczenie wody. Zabudowania poprzeczne rzek prowadzą do fragmentacji populacji co także może być przyczyną wymierania gatunku w niektórych miejscach. Obecnie minóg strumieniowy jest objęty ochroną gatunkową na niemal całym swoim zakresie występowania, oraz prowadzone są działania ochronne dla tego gatunku. Nie posiada znaczenia w rybołówstwie, czasami jedynie larwy poławiane jako zanęta na większe ryby.Pożywienie
Larwa żywi się glonami, planktonem rzecznym i detrytusem. U osobników dorosłych podczas przeobrażenia dochodzi do atrofii układu pokarmowego, dlatego dorosłe minogi strumieniowe nie przyjmują pokarmu. Jest tzw. minogiem niepasożytniczym.Zachowanie
W przeciwieństwie do większości minogów nie podejmuje wędrówek do wód słonych, a osobniki dorosłe nie są pasożytami(nie przyjmują pokarmu w ogóle). Po przeobrażeniu się(zwykle w okresie jesiennym) i ewentualnym przezimowaniu osobnik dorosły wyczekuje zwykle w zacienionych miejscach do wiosny, kiedy odbywa tarło i ginie po nim w przeciągu 2-3 tygodni. Larwy prowadzą skryty tryb życia, będąc zakopane w drobnoziarnistym podłożu.Rozród
Okres tarła zależny jest od szerokości geograficznej, lecz zwykle rozpoczyna się kiedy temperatura wody wynosi ok. 10°C(w Polsce okolice kwietnia i maja). Minogi strumieniowe podejmują w tym okresie krótkie wędrówki w górę strumienia(zwykle kilkaset metrów). Na tarlisko wybierane są tereny o twardym kamienistym, lub żwirowym podłożu. Samce budują gniazda w formie wykopanego płytkiego dołku w miejscu o umiarkowanym lub wartkim nurcie. Ryby trą się zwykle w dużych grupach, a na jedną samice przypadają 2-3 samce. Samica może znieść do 2100 ziarenek ikry, lecz średnio składa 1500 jaj, które natychmiast zostają zapłodnione przez samca i przysypane podłożem. Minogi nie wykazują opieki rodzicielskiej, a w przeciągu 2-3 tygodni wszystkie osobniki dorosłe giną(choć odnotowano osobniki dożywające 4 miesięcy po tarle). Po 11-14 dniach od złożenia ikry, wykluwają się larwy, zwane ślepicą, lub węgornicą, które po spożyciu zawartości woreczka żółtkowego spływają w dół strumienia i zagrzebują się w podłożu, prowadząc skryty tryb życia. Okres larwalny trwa przeciętnie 2-3,5 roku, lecz jego długość jest zależna od warunków topograficznych i temperatury wody i może przedłużyć się nawet do 4-6 lat(niektóre źródła podają o postaci larwalnej żyjącej 20 lat). Ślepice do metamorfozy przystępują w okresach letnich, a samo przeistoczenie trwa 2-3 miesiące. Osobniki dorosłe nie przyjmują pokarmu, dlatego są zwykle mniejsze od postaci larwalnych.Naturalni wrogowie
Głównie większe ryby np. pstrągi.Długość życia
Postać larwalna: 2-6 lat(choć niektóre źródła podają o postaci larwalnej żyjącej nawet 20 lat).Postać dorosła: ok. 10 miesięcy(maksymalnie 14 miesięcy)
Znaczenie dla człowieka
Larwy czasami poławiane i używane jako przynęta na większe ryby drapieżne np. pstrągi. Nie posiada znaczenia w rybołówstwie.Ciekawostki
- Minóg w formie larwalnej różni się tak bardzo od osobnika dorosłego iż początkowo był on klasyfikowany jako osobny gatunek Ammocoetes branchialis.
- Niektórzy badacze sugerują iż poszczególne populację minoga strumieniowego są bliżej spokrewnione z współżyjącymi minogami rzecznymi, lub ich sąsiadującymi populacjami niż z minogami strumieniowymi z innych oddalonych populacji. Świadczy to o tym iż minóg strumieniowy może być taksonem polifiletycznym, czyli grupą organizmów pochodzących od różnych przodków. Mimo to minogi rzeczne i strumieniowe zamieszkujące ten sam obszar nie krzyżują się.
- Mimo zmienności morfologicznej i genetycznej poszczególnych populacji minoga strumieniowego, nie opisano dotychczas żadnych jego podgatunków.
- Minóg strumieniowy jest bioindykatorem, czyli gatunkiem wskaźnikowym. Jego wystąpienie świadczy o dobrym stanie wody.
- Minogi to prymitywna grupa zwierząt blisko spokrewnionych z wymarłymi anaspidami i kostnopancernymi .
- Rodzaj Lampetra liczy 9-10 gatunków minogów min. minoga rzecznego(Lampetra fluviatilis), Lampetra lanceolata i Lampetra richardsoni.
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Min%C3%B3g_strumieniowy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Brook_lamprey
-http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_lampetra_planeri.pdf
-http://www.iucnredlist.org/details/11213/0
-http://www.arkive.org/brook-lamprey/lampetra-planeri/
-http://www.iop.krakow.pl/karpaty/Minog_strumieniowy_,76,9,gatunek.html
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz