Chacophrys pierottii - sezonowa żaba z Gran Chaco

inne nazwy: żaba rogata z Gran Chaco*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy bezogonowe
• Rodzina: Ceratophryidae
• Gatunek: Chacophrys pierottii

Występowanie

Chacophrys pierottii występuje w rejonie Gran Chaco na terenie środkowej i północnej Argentyny, zachodniego Paragwaju i południowo-wschodniej Boliwii. Przypuszczalnie może także występować w południowej Brazylii i Urugwaju. Chacophrys pierottii jest płazem, który większość życia spędza zakopany w ziemi na suchych obszarach leśnych i krzewiastych(scrub), oraz lasach galeriowych ekoregionu Gran Chaco. Występuje na wysokościach od 70 do 200 m n.p.m.

Ogólny opis

Chacophrys pierottii jest niedużym gatunkiem żaby, osiągającym ok. 5-6 cm długości ciała. Jak inni przedstawiciele rodziny Ceratophryidae posiada masywne, okrągłe pokrojem ciało(dlatego często mylone z ropuchami) i duża głowę z szerokim pyskiem i silnymi szczękami. Oczy duże i silnie wyłupiaste, kończyny masywne, lecz dość krótkie. Skóra w okolicach grzbietu zwykle brodawkowata, a na stronie brzusznej gładka. Płaz występuje w kolorach od jasnobrązowego po żywo-zielony z ciemnobrązowymi łatami na całym ciele(mniej wyraźne po stronie brzusznej). Część spodnia ciała zwykle jasna, biała.

Dymorfizm płciowy

Podgardle dorosłych samców jest zwykle ciemniejsze i wyposażone w worek krtaniowy, umożliwiający mu wydawanie donośnych dźwięków. Samce posiadają także modzele(zgrubienie naskórka) na palcach kończyn przednich.

Populacja i zagrożenia

Gatunek klasyfikowany przez IUCN jako najmniejszej troski. Płaz spotykany dość rzadko, głównie z uwagi na skryty tryb życia, dlatego populacja gatunki nie została oszacowana. Głównymi zagrożeniami dla płaza jest min. międzynarodowy handel zwierzętami. Żaba często w okresie lęgowym(kiedy wychodzi z kryjówek) jest masowo wyłapywana i sprzedawana jako zwierzę domowe. Zagrożeniem jest także utrata siedliska poprzez przekształcanie terenów Gran Chaco na skutek rolnictwa, wycinki drzew i zanieczyszczenie wód ściekami. Chacophrys pierottii występuje jednak na wielu obszarach chronionych, a populacja na terenie Argentyny wydaje się jak na razie w dobrym stanie.

Pożywienie

Głownie bezkręgowce np. pajęczaki, błonkoskrzydłe, chrząszcze, pluskwiaki, muchówki, larwy, a okazyjnie także małe żaby.      

Zachowanie

Chacophrys pierottii jest płazem o skrytym trybie życia, przez większość roku będąc zagrzebanym w podłożu. Nad powierzchnie ziemi wystawia zazwyczaj jedynie oczy, wyczekując na ewentualną zdobycz. Ofiarę łapie swoimi silnymi szczękami, kiedy podejdzie odpowiednio blisko i połyka w całości, nie zmieniając przy tym miejsca. Żaby opuszczają masowo swoje schronienie w porze deszczowej(październik-marzec), podczas pierwszych ulewnych deszczy.

Rozród

Słabo zbadany. Okres godowy przypada w porze deszczowej zwykle od października do marca, a jego początek sygnalizuje pierwszy ulewny deszcz. Żaby masowo opuszczają kryjówki i kierują się w stronę okresowych stawów. Samce przy pomocy donośnego, gardłowego śpiewu wabią samicę. Podczas ampleksusu(kopulacja płazów) samica składa w wodzie skrzek, który jest natychmiast zapładniany przez samca. Po ok. dobie wykluwają się kijanki. Larwy żywią się głównie materią roślinną, głównie glonami. Rosną dość szybko i już po paru tygodniach dochodzi do pełnej metamorfozy w osobnika dorosłego, choć wielkość rodziców płaz osiąga w przeciągu kilku miesięcy.

Długość życia 

Brak danych.

Naturalni wrogowie 

Chacophrys pierottii z uwagi na skryty tryb życia rzadko bywa celem drapieżników. Zaobserwowano iż żaba(zwłaszcza osobniki młode) pada ofiarą węża Philodryas psammophidea i pokrewnego gatunku płaza Lepidobatrachus llanensis. Nieraz także młode Chacophrys pierottii są zjadane przez większe osobniki swojego gatunku.

Znaczenie dla człowieka

Chacophrys pierottii czasami spotykany w hodowlach, choć nie należy do zwierząt łatwo dostępnych. W Polsce gatunek niedostępny. W naturalnym środowisku nie posiada większego znaczenia dla człowieka, poza tym iż niepokojona może boleśnie ugryźć.

Ciekawostki

• W handlu znacznie popularniejszymi gatunkami od Chacophrys pierottii są spokrewnione żaba rogata(Ceratophrys ornata) i żaba Budgetta(Lepidobatrachus laevis). Nie są wymagającymi gatunkami, polecanymi nawet dla początkujących hodowców płazów, charakteryzującymi się dużym apetytem i ciekawym dla obserwatora sposobem polowania, oraz łatwością w oswojeniu do człowieka.

• Gatunek został po raz pierwszy naukowo opisany w 1948 roku przez francuskiego przyrodnika Jehan'a Albert'a Vellard'a.
• Chacophrys pierottii jest jedynym przedstawicielem rodzaju Chacophrys.
• Ceratophryidae jest dość starą rodziną płazów, która swoich przedstawicieli miała już w późnej kredzie ok. 90 mln lat temu(np. Baurubatrachus pricei). Obecnie reprezentowana jest przez 12 gatunków(w 3 rodzajach) występujących na terenie Ameryki Południowej. Żaby te charakteryzują się stosunkowo dużą głową, masywnym ciałem i szerokim otworem gębowym, nieco przypominając ropuchy. Często rodzina Ceratophryidae nazywana jest żabami rogatymi z uwagi na wyrostki nad oczami, występujące u niektórych przedstawicieli. Zamieszkują głównie tereny suche, zakopując się w ziemi i przeczekując pod nią okres suchy. Zwykle masowo wychodzą jedynie w porze deszczowej, która jest także ich okresem godowym. Żaby rogate są drapieżnikami, polują na duże bezkręgowce i małe kręgowce(kijanki na małe bezkręgowce wodne), jedynie Chacophrys pierottii w okresie larwalnym żywi się materią roślinną. W czasach prehistorycznych(ok. 70 mln lat temu) na terenie obecnego Madagaskaru żył duży przedstawiciel owej rodziny Beelzebufo ampinga, osiągający do 40 cm długości ciała i 4,5 kg masy ciała. Naukowcy sugerują iż tej wielkości płaz, mógł bez trudu polować na młode, niewielkie teropody. 

Bibliografia:

-https://es.wikipedia.org/wiki/Chacophrys_pierottii

-https://en.wikipedia.org/wiki/Chacophrys_pierottii

-https://en.wikipedia.org/wiki/Ceratophryidae

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Beelzebufo

-https://en.wikipedia.org/wiki/Baurubatrachus

-http://www.herpconbio.org/Volume_8/Issue_2/Pueta_Perotti_2013.pdf

-http://www.herpetologynotes.seh-herpetology.org/Volume6_PDFs/Pereyra_Herpetology_Notes_Volume6_page245-246.pdf

-http://www.terrarium.com.pl/125-ceratophrys-ornata-zaba-rogata/

-http://www.terrarium.com.pl/2623-lepidobatrachus-laevis-zaba-budgetta/