Zaglossus hacketti - kolczatka olbrzymia

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Stekowce
• Rodzina: Kolczatkowate
• Gatunek: Zaglossus hacketti

Występowanie

Australia. Szczątki zwierzęcia odnaleziono w jaskini Mammoth Cave na terenie Autralii Zachodniej.

Okres występowania

Plejstocen. Zaglossus hacketti przypuszczalnie wymarł ok. 55 tysięcy lat temu.

Ogólny opis

Prakolczatka Zaglossus hacketti znana jest tylko z jednego znaleziska, kilku kości(głównie nóg i kręgów), mających znaki nacięć i spalenia, dlatego nie do końca wiadomo jak dokładnie wyglądało zwierzę. Przypuszczalnie Zaglossus hacketti przypominał dzisiejsze kolczatki, ciało było krępej, kulistej budowy, kończyny wyposażone w długie pazury, a ogon krótki. Charakterystyczną cechą kolczatek jest długi ryjek(stanowiący 2/3 długości głowy) z małym otworem gębowym i wydłużonym językiem, pokrytym lepką śliną, a także kolce występujące na grzbietowej części ciała. Jednak główną cechą odróżniającą Zaglossus hacketti od innych przedstawicieli kolczatkowatych była jego wielkość. Osiągał on ok. 1 metra długości ciała, ok. 50 cm wysokości i ok. 30 kg wagi, co czyniło go największym znanym stekowcem. Kończyny wymarłej prakolczatki posiadały trochę inne promocję co do ciała, niż u spokrewnionych gatunków. Były nieco dłuższe, a środek ciężkości był przesunięty bliżej kończyn tylnych, co przypuszczalnie pozwalało na podnoszenie się na nich, podczas zrywania kory z spróchniałych drzew.  

Dymorfizm płciowy

Brak danych. Przypuszczalnie jak u współczesnych gatunków samce posiadały ostrogi, płasko wzdłuż kończyny, wysuwane w razie zagrożenia(u współczesnych kolczatek ostroga nie wytwarza jadu), u samicy natomiast w okresie rozrodczym tworzyła się torba lęgowa(tzw. wylęgarka). 

Pożywienie

Przypuszczalnie podobnie jak inne kolczatki był gatunkiem owadożernym, polującym na mrówki, termity, pierścienice, larwy i inne drobne bezkręgowce.

Zachowanie

Brak danych. Przypuszczalnie jak spokrewnione gatunki, prowadził samotniczy tryb życia. Dzięki dłuższym kończynom, mógł poruszać się szybciej niż współczesne kolczatki. Ofiar wyszukiwał przy pomocy węchu i przypuszczalnie słuchu, a dzięki długim pazurom gatunek potrafił sprawnie wykopywać owady, rozkopywać gniazda i kopać nory. Przypuszczalnie Zaglossus hacketti mógł także zrywać korę z spróchniałych drzew w poszukiwaniu mrówek i larw owadów, także dzięki kończynom tylnym na które mógł przenieś środek ciężkości i unieś ciało, opierając się przednimi kończynami o daną powierzchnie(np. drzewo, podczas zrywania kory). Jak krewniacze gatunki zapewne posiadał kolce, które służyły mu do ochrony przed drapieżnikami.

Rozród

Brak danych. Kolczatki jak inne stekowce są jajorodne, składają zwykle jedno jajo i inkubują je w torbie lęgowej, tworzonej na czas rozrodu. Młode po wykluciu żywią się mlekiem matki. Kolczatki w przeciwieństwie do innych ssaków nie posiadają sutków, a młode ssie miejsce na skórze, pod którą umieszczone są gruczoły mlekowe(pod wpływem ssania tworzy się rzekomy sutek). Matka przez jakiś czas chroni młode w torbie lęgowej, lecz po wytworzeniu przez niego kolców i zyskaniu pewnej samodzielności, pozostawia go w norze, kiedy wyrusza na żer.

Długość życia

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Z uwagi na kolczastą ochronę Zaglossus hacketti przypuszczalnie rzadko bywał celem drapieżników. Prakolczatce mogły jednak zagrażać takie zwierzęta jak wilkowór tasmański, megalania, czy lew workowaty. Młode pozostawione w norze mogły być dodatkowo narażone na ataki węży i waranów.

Przyczyny wymarcia

Brak danych. Zaglossus hacketti wymarł przypuszczalnie ok. 55 tysięcy lat temu, podobnie jak wiele innych plejstoceńskich zwierząt Australii. Zbiegło się to z przybyciem ludzi na kontynent. Odnalezione szczątki Zaglossus hacketti posiadały znaki cięcia i przypalenia, co oznacza iż zwierzę zostało z pewnością upolowane i zjedzone przez pierwszych ludzi. Także niektóre naskalne malowidła bardzo przypominają dużą kolczatkę, co świadczy o tym iż aborygeni dobrze znali te zwierzę, możliwe iż systematycznie na nie polowali. Przyczyny wymarcia gatunku nie są znane, choć przypuszcza się iż Zaglossus hacketti wymierał z powodu zmian środowiskowych(wysuszanie się klimatu), kiedy to człowiek przybył na teren Australii, a poprzez polowanie i przekształcanie środowiska, mógł przyspieszyć ostateczne wymarcie gatunku.   

    

Systematyka i pokrewieństwo

Rodzaj Zaglossus liczy 3 obecnie żyjące gatunki prakolczatkę nowogwinejską(Zaglossus bruijni), prakolczatkę górską(Zaglossus attenboroughi) i prakolczatkę papuaską(Zaglossus bartoni), oraz 2 gatunki wymarłe Zaglossus hacketti i Zaglossus robustus. Jest obecnie jednym z dwóch rodzajów kolczatek z współcześnie żyjącymi gatunkami(drugim jest Tachyglossus z jednym przedstawicielem kolczatką australijską). Megalibgwilia jest jedynym znanym rodzajem wymarłych kolczatkowatych z dwoma gatunkami Megalibgwilia ramsayi i Megalibgwilia robusta, których występowanie datowane jest na miocen i późny plejstocen. Obecni przedstawiciele rodzaju Zaglossus występują na terenie Nowej Gwinei, będąc gatunkami rzadkimi i krytycznie zagrożonymi, występującymi na terenach górskich lasów. Prakolczatki są obecnie największymi stekowcami, osiągającymi do 100 cm długości ciała i do 16,5 kg wagi(kolczatka papuaska Zaglossus bartoni). Ich pysk jest dłuższy niż u kolczatki australijskiej, natomiast kolce na ciele rzadsze i krótsze, wystające pośród grubego futra. Prakolczatki prowadzą nocny tryb życia, dzień spędzając w podziemnych norach. W przeciwieństwie do kolczatki australijskiej, prakolczatki polują częściej na dżdżownice i larwy, niż na mrówki. Obecnie nadal są bardzo słabo poznanymi gatunkami.

Ciekawostki

• Stekowce to rząd ssaków o dość prymitywnych cechach, charakteryzujące się przede wszystkim jajorodnością. Pod koniec XVIII wieku John Hunter(gubernator koloni karnej w Sydney) wysłał skórę dziobaka z krótkim opisem i rysunkiem zwierzęcia do towarzystwa naukowego na terenie Anglii. Brytyjczycy jednak nie uwierzyli w autentyczność odkrycia niezwykłego zwierzęcia, przeczuwając oszustwo. W tym samym okresie angielski zoolog George Shaw opisał kolczatkę(Tachyglossus aculeatus), lecz przedstawił ją jako bliskiego krewniaka mrówkojada. W 1799 roku nadał nazwę gatunkową dziobakowi(Ornithorhynchus anatinus), lecz nie zaznajomił się z naturą zwierzęcia. W swoich dziełach badacz opisywał kolczatkę jako łożyskowca, bliskiego krewniaka mrówkojada wielkiego(Myrmecophaga tridactyla), lub nawet ogniwo pośrednie między mrówkojadem, a jeżozwierzem(Hystrix). Na początku wieku XIX brytyjski lekarz sir Everard Home przeprowadził sekcję dziobaka i kolczatki i zapoznawszy się z ich zdumiewającą anatomią, odkrył że są ze sobą blisko spokrewnione. Nazwa stekowce odnosi się do steku, końcowej części jelita, gdzie łączą się układy pokarmowy, wydalniczy i rozrodczy, który występuje u tych ssaków.
• Jaskinia Mammoth Cave leżąca blisko miasta Margaret River w Australii Zachodniej słynie ze swoich dużych zasobów skamieniałości z przed ponad 35 tysięcy lat. Jako wykopalisko paleontologiczne jaskinia została odkryta około roku 1904. Znaleziono tu nie tylko kolczatkę Zaglossus hacketti(skamieniałości zwierzęcia znaleziono tylko w tym miejscu), lecz także szczątki wilków workowatych, oraz dużych, roślinożernych torbaczy zygomaturusów(Zygomaturus).
• Zaglossus hacketti został opisany w 1914 roku przez brytyjskiego paleontologa Ludwig'a Glauert'a. W przeciągu 5 lat Glauert i jego asystenci zebrali ponad 10 tysięcy próbek kości i odkryli 3 nowe wymarłe gatunki(w tym Zaglossus hacketti).
• Kolce kolczatki są mocno osadzone w mięśniach, dlatego bardzo trudno je odczepić od ciała, podobnie jak u jeży. 

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Zaglossus_hacketti

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/z/zaglossus-hacketti.html

-http://www.megafauna.com.au/view/megafauna/zaglossus-hacketti

-https://twilightbeasts.wordpress.com/2014/06/23/a-prickly-giant-with-a-very-long-tongue/

-https://en.wikipedia.org/wiki/Mammoth_Cave_(Western_Australia)