Goggia hexapora - karłowaty gekon liściopalcy

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskoskóre
• Rodzina: Gekonowate
• Gatunek: Goggia hexapora

Występowanie

Gatunek endemiczny dla Prowincji Przylądka Zachodniego i południowo-zachodnia część Prowincji Przylądka Północnego(RPA), zasiedlający rejony górskie od terenów pobliskich jeziora Brandvlei Dam(Prowincji Przylądka Zachodniego), przez pasmo górskie Cederberg, aż po góry Bokkeveldberge(Prowincji Przylądka Północnego).

Siedlisko

Zwykle wschodnie szczyty wzgórz(piaskowce) pokryte roślinnością typu fynbos, choć jaszczurka spotykana jest czasem na terenach trawiastych tzw. renosterveld.

Ogólny opis

Przedstawiciele rodzaju Goggia to niewielkie gekony o dużej, wyraźnie wyodrębnionej i grzbietowo-brzusznie spłaszczonej głowie. Oczy duże, wyłupiaste z pionową źrenicą. Korpus krótki i spłaszczony. Kończyny tylne i przednie podobnej długości, z płaskimi i zaokrąglonymi na końcówkach palcami(5 placów). Ogon długi(często o długości reszty ciała), gruby i walcowaty. U gekonów występuje autotomia ogona.

Goggia hexapora osiąga ok. 3,3 cm długości ciała(bez ogona). Duża głowa z zaokrąglonym pyskiem mierzy średnio 8 mm długości i 5,5 mm szerokości. Łuski w obrębie głowy lekko wypukłe, większe niż te znajdujące się na korpusie. Łuski na korpusie gładkie i płaskie, znacznie większe na części brzusznej. Gruby ogon osiąga długość ok. 2,5 cm długości i pokryty jest płaskimi i gładkimi łuskami. Ciało koloru jasnobrązowego, ciemno i jasno cętkowane(rzędowo, podłużnie w 5-6 szeregach). Część brzuszna jaśniejsza(kremowa) z drobnymi, ciemnymi plamkami. Ogon koloru jasnobrązowego z pomarańczowym i rozsianym, ciemnym cętkowaniem.

Dymorfizm płciowy

Brak szczegółowych danych. U samców występuje sześć zagłębień przed-analnych(preanal pores).

Populacja i zagrożenia 

Trend i liczebność gatunku nie jest poznana, a gatunek klasyfikowany jest jako niskiego ryzyka na wyginięcie, mimo iż jego zakres występowania nie jest duży(ok. 9600 km²). Przypuszcza się jednak iż jaszczurka występuje dość licznie na odpowiednim środowisku. Utrata siedliska oraz jego degradacja są głównymi zagrożeniami dla przetrwania gatunku. Niektóre siedliska gada zostały przekształcone w rejony rolnicze(ok. 80% renosterveld są przekształcone w użytki rolne). Dodatkowo rejony typu fynbos są często zdominowane przez gatunki inwazyjne np. sosny, które przekształcają endemiczny typ środowiska. Gatunek nie podlega próbą ochrony. Dokładniejsze poznanie gatunku i monitoring populacji może zmienić rangę zagrożenia gatunku, a także prowadzić do lepszego poznanie przyczyn i możliwości ochrony gekona.

Pożywienie

Nieduże owady np. mrówki i termity.

Zachowanie

Ekologia Goggia hexapora, jak i innych przedstawicieli rodzaju Goggia nie jest dokładnie zbadana. Goggia hexapora jest gatunkiem o nocnym trybie życia, ukrywającym się za dnia w szczelinach skalnych, lub pośród gęstej roślinności. Przypuszczalnie nie jest gatunkiem terytorialnym, ani agresywnym, gdyż często dzieli kryjówki wraz z innymi przedstawicielami swojego, lub innych gatunków jaszczurek.

Rozród

Jest gatunkiem jajorodnym, lecz nie znaleziono żadnych informacji dotyczących rozrodu, tego oraz spokrewnionych gatunków. Wiadomo jedynie iż niektórzy przedstawiciele Goggia, składają od 2 do 3 jaj.

Długość życia

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Z uwagi na niewielkie rozmiary, gekon często bywa obiektem polowań. Może zostać pochwycony przez drapieżne ptaki i ssaki, większe jaszczurki i węże. Udokumentowano także iż na Goggia hexapora polują skorpiony(z rodzaju Hadogenes).

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Podgatunki

Nie wyróżnia się.

Systematyka, pokrewieństwo i ewolucja

Rodzaj Goggia liczy obecnie 8 gatunków(Goggia braacki, Goggia essexi, Goggia gemmula, Goggia hewitti, Goggia hexapora, Goggia lineata, Goggia microlepidota i Goggia rupicola), występujących na terenie południowej Afryki. Niegdyś klasyfikowane jako przedstawiciele rodzaju Phyllodactylus(do 1997 roku). Przypuszczalnie najbliższymi krewniakami gekonów z rodzajów Goggia są rodzaje Dixonius, Haemodracon, oraz Phyllodactylus.

Sam podrząd gekonowych obejmuje bardzo duża liczbę przedstawicieli(ponad 1500 gatunków), zamieszkujące głównie tropikalne rejony na wszystkich kontynentach. Ewolucja gekonów nie jest dobrze poznana, głównie z powodu nikłych znalezisk. Najstarszym odnalezionym przedstawicielem podrzędu Gekkota(gekonowe) jest Cretaceogekko, którego pojedynczy okaz, został znaleziony w bursztynie, szacowanym na wiek 99-125 mln lat(środkowa kreda). Bardzo dobrze zachowane szczątki pokazują iż gekon posiadał kamuflujące ubarwienie ciała, oraz przylgi na palcach(lamelle) pozwalające wspinać się po powierzchniach pionowych(podobnie jak współczesne gatunki). Innym znanym wymarłym gekonem jest Hoburogekko suchanovi(wiek ok. 97 mln lat), znanym ze skamielin, który był przystosowany do życia na terenach pustynnych(podobnie jak niektóre współczesne gekony np. z rodzaju Agamura).

Ciekawostki

• Goggia hexapora często dzieli siedlisko i kryjówki wraz z innymi gatunkami jaszczurek min. z szyszkowcem zwyczajnym(Cordylus cordylus),  Phyllodactylus microlepidotus, Pachydactylus rugosus, Pseudocordylus microlepidotu, Hemicordylus capensis, Australolacerta australis, Agama atra i Trachylepis homalocephala.
• Gatunek został opisany w 1995 roku.
• W angielskim nazewnictwie rodzaj Goggia nazywany jest dwarf leaf-toed geckos, co tłumaczy się jako "karłowate gekony liściopalce". Mianem "leaf-toed geckos" określa się wiele rodzajów i pojedynczych gatunków gekonów, których końcowa część palców jest spłaszczona(trójkątna), przez co przypomina liść miłorzębu.   

Bibliografia:

-http://www.pachydactylus.com/pages/english/goggia/goggia-hexapora.php
-http://www.pachydactylus.com/pages/english/goggia/goggia.php

-http://www.iucnredlist.org/details/169700/0
-http://www.mapress.com/zootaxa/2008/f/z01847p068f.pdf
-https://en.wikipedia.org/wiki/Cretaceogekko
-https://en.wikipedia.org/wiki/Leaf-toed_gecko