Bilbil białooki - władca krzewów

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Wróblowe
• Rodzina: Bilbile
• Gatunek: Bilbil białooki(Pycnonotus capensis)

Występowanie

Bilbil białooki zamieszkuje tereny południowej i południowo-zachodniej Republiki Południowej Afryki. Jego zakres rozciąga się wzdłuż wybrzeża od wschodnich rejonów Prowincji Przylądkowej Wschodniej przez całe wybrzeże Prowincji Przylądkowej Wschodniej, aż po południowo-wschodnie tereny Prowincji Przylądkowej Północnej. Preferuje tereny zakrzewione, formacje roślinne typu fynbos, lasy wydmowe, przybrzeżne zakrzewienia, lasy akacjowe, tereny podmiejskie, parki i ogrody. Ptak spotykany także na pustynnym ekoregionie Succulent Karoo.

Ogólny opis

Bilbil białooki jest średniej wielkości bilbilem, osiągającym 19-21 cm długości ciała i wagę 28-47 g. Posiada czarnobrązowe, matowe upierzenie z białą, dolną częścią brzucha i podbrzusza. Głowa ciemnobrązowa z ciemniejszymi bokami, wyposażona w lekko spadzisty, niewielki grzebień, dający charakterystyczny kwadratowy jej kształt. Wokół oczu występuje biały pierścień. Dziób czarny, delikatnie zakrzywiony. Oczy ciemnobrązowe. Bilbil białooki posiada charakterystyczne żółte zabarwienie pokrywy podogonowej. Ogon czarnobrązowy z białawym końcem o długości porównywalnej do długości korpusu ptaka. Nogi ptaka czarne. U osobników młodocianych upierzenie posiada oliwkowoszary kolor.

Dymorfizm płciowy

Niezauważalny. Samice są zwykle nieco mniejsze od samców.

Populacja i zagrożenia

Gatunek niezagrożony. Ptak lokalnie pospolity, mimo iż populacja nie została oszacowana ilościowo. Nie są znane poważne zagrożenia dla populacji bilbila białookiego, choć lokalnie może mu zagrażać przekształcanie środowiska naturalnego. Gatunek klasyfikowany przez IUCN jako niskiego ryzyka na wyginięcie.

Pożywienie

Głównie owoce, które stanowią ok. 90% diety ptaka. Bilbil żeruje głównie na Nylandtia scoparia, Acacia cyclops, Rhus crenata, Chrysanthemoides monilifera i Rapanea gilliana. Dietę urozmaica w nasiona, nektar kwiatowy, a także niewielkie stawonogi.

Zachowanie

Bilbil białooki jest ptakiem o dziennym trybie życia, spotykanym parami, lub w małych grupach. Żeruje wśród gałęzi krzewów i niskich drzew, rzadko schodząc na ziemię. W przeciwieństwie do niektórych gatunków bilbili(np. bilbila cienkodziobego) jest ptakiem dość żywym, łatwym do wypatrzenia. Najczęściej przesiaduje na szczytowych częściach rośliny drzewiastej, często też wtedy śpiewa. Głos bilbili jest główną cechą rozpoznawczą gatunków, a u bilbila białookiego są to podwójne(lub kilku frazowe), krótkie gwizdy "pip-pip". Prowadzi osiadły tryb życia, lokalnie może przemieszczać się w poszukiwaniu owocujących roślin.

Rozród

Bilbil białooki może rozmnażać się od sierpnia do marca, lecz szczyt okresu rozrodczego przypada od września do października/listopada(w zależności od rejonu występowania). Jest ptakiem monogamicznym, najczęściej łączącym się w stałe pary. Samiec śpiewem zachęca samice do odbycia godów. Otwarte gniazdo na kształt filiżanki, budowane jest z fragmentów roślin(traw, gałązek, korzonek na fundamencie większych gałęzi) i ukryte wśród listowia krzewu, lub niskiego drzewa. Budową zajmuje się tylko i wyłącznie samica(zwykle zajmuje to 2-10 dni), natomiast samiec patroluje teren i ostrzega przed ewentualnymi zagrożeniami. W utworzonym gnieździe samica składa od 2 do 5 różowawych, nakrapianych jaj, które samodzielnie wysiaduje przez ok. 11-13 dni. Często opuszcza gniazdo(ok. 20-40 razy dziennie), aby żerować. Średnio samica poświęca jedyne ok. 60% dnia na wysiadywanie. Po wykluciu pisklęta dokarmiają oboje rodzice. Przez pierwsze kilka dni młode karmione są głównie bezkręgowcami, lecz później owoce stanowią większy procent ich diety. Kilka dni przed nabyciem zdolności latania, młode opuszczają gniazdo, przysiadając i poruszając się na pobliskich gałęziach. Uczą się latać kilka dni po opuszczeniu gniazda, lecz nadal przez ok. 2 tygodnie są dokarmiane przez rodziców. W pełni niezależne młode stają się po ok. 50 dniach od narodzin, zaczynają wtedy także śpiewać. Brak danych na temat wieku w jakim młode uzyskują dojrzałość płciową.

Naturalni wrogowie 

Głównie węże i kotowate(np. serwal). Jaja bilbila często padają ofiarą jajożera i kukułki czarno-białej(pasożyt lęgowy).

Długość życia

Brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada większego znaczenia dla człowieka. Lokalnie może być uważany za szkodnika upraw.

Ciekawostki

• Bilbile są dosyć dużą rodzina ptaków, obejmującą ok. 130 gatunków. Występują na terenach Afryki i Azji, choć niektóre sporadycznie widywane w Europie. Bilbile są na ogół małe(od 13 do 30 cm), posiadają krótka szyję, długie ogony i krótkie, zaokrąglone skrzydła. Upierzenie ptaków od skromnego, kamuflującego po barwne i kontrastujące. Zwykle obie płcie ubarwione podobnie, choć istnieją gatunki o tak różnym upierzeniu samca i samicy, że początkowo płcie zostały opisane jako osobne gatunki. Bilbile są ptakami bardzo wokalnymi, także samice, choć ich śpiew nie należy do najładniejszych. Ptaki tej rodziny zwykle zamieszkują korony drzew i krzewów. Niektóre gatunki jak bilbil zbroczony i czerwonoplamy spotykane w handlu, jednak w Polsce bardzo rzadko(są także gatunkami inwazyjnymi w niektórych rejonach).   
• Gatunek podobny i często mylony z spokrewnionymi bilbilem ogrodowym(Pycnonotus barbatus) i bilbilem czerwonookim(Pycnonotus nigricans). Zwykle rozpoznawane po śpiewie, zwłaszcza młode osobniki. Na obszarach gdzie zakresy tych gatunków pokrywają się, może dojść do hybrydyzacji.

• Gatunek został po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1766 roku. 

• Rodzaj Pycnonotus liczy 44-48 gatunków bilbilów. Do tego rodzaju zaliczamy min. bilbila łuskowanego(Pycnonotus squamatus), bilbila arabskiego(Pycnonotus xanthopygos) i bilbila złotolicego(Pycnonotus finlaysoni).

Bibliografia:

-http://www.hbw.com/species/cape-bulbul-pycnonotus-capensis

-https://en.wikipedia.org/wiki/Cape_bulbul

-https://en.wikipedia.org/wiki/Bulbul

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pycnonotus

-https://www.beautyofbirds.com/capebulbuls.html

-http://www.uni-bielefeld.de/biologie/animalbehaviour/krueger/publications/Ostrich_75_211_216.pdf

-http://www.biodiversityexplorer.org/birds/pycnonotidae/pycnonotus_capensis.htm

-http://www.iucnredlist.org/details/22712677/0