Lis kapski - lis południowej Afryki

inne nazwy: lis przylądkowy, lis kama

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Drapieżne
• Rodzina: Psowate
• Gatunek: Lis kapski(Vulpes chama)

Występowanie

Zamieszkuje południowy kraniec Afryki Południowej wraz z Krajem Przylądkowym. Spotykany w Namibii, Botswany, Angoli, RPA, Zimbabwe, Mozambiku, Transwalu po półwysep Kaspijski. Wystąpienie w Suazi i Lesotho jest niepewne. Lis kapski preferuje tereny otwarte, sawanny i półpustynie, tereny zakrzewione oraz umiarkowanie zadrzewione. Unika terenów leśnych. Często spotykany na terenach uprawnych.

Ogólny opis  

Lis kapski jest niewielkim lisem. Długość ciała wynosi przeciętnie 55 cm, a wysokość w kłębie 36 cm. średnia masa ciała wynosi 2,6 kg. Wierzchnia część ciała jest zwykle szaro-czarna, a kończyny przednie wraz z głową rudawe. Na pysku widoczne są białe zabarwienia, a na kończynach tylnych i ognie czarne. Część brzuszna jest jasna, biaława. Ogon jest długi i puszysty o długości 30-40 cm, a jego końcówka jest zawsze czarna. Pyszczek jest szpiczasty i krótki, a uszy długie.

Dymorfizm płciowy 

Słabo zaznaczony. Samice są nieco mniejsze od samców.

Populacja i zagrożenia

Lis kapski jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski. Nie podjęto badań w celu ocenienia wielkości populacji tego lisa, lecz sama populacja wydaje się być stabilna. W niektórych rejonach lis kama staje się rzadszy, zaś w innych pomnożył swoją liczebność. Największym zagrożeniem dla lisa jest używanie trucizn, gdyż jest uważany za szkodnika atakującego młode zwierzęta gospodarskie. Utrata środowiska nie ma tak dużego znaczenia, gdyż lis dobrze sobie radzi  na terenach zurbanizowanych. Lis przylądkowy jest także zabijany w celu pozyskania jego futra.

Pożywienie 

Lis przylądkowy żywi się przede wszystkim małymi gryzoniami, owadami i innymi bezkręgowcami, królikami, młodymi zającami, ptakami, małymi gadami, padliną, a czasami także niektórymi owocami. Czasami, choć bardzo rzadko atakuje młode jagnięta i zwierzęta gospodarskie.

Zachowanie

Lis kapski prowadzi nocny i samotniczy tryb życia. Nawet monogamiczne pary, najczęściej polują samotnie. Najbardziej aktywny jest przed świtem i po zmroku, chociaż młode osobniki czasami żerują podczas dnia. Dzień spędza zwykle ukryty w podziemnej norze samodzielnie wykopanej, lub opuszczonej przez inne zwierzę np. postrzałkę. Nie przejawiają silnych instynktów terytorialnych, choć swój teren często oznaczają moczem o silnym zapachu(terytorium zwykle 1-5 km*2). Rzadko wydają z siebie jakikolwiek odgłos, choć odnotowane komunikowanie się poszczególnych osobników przy pomocy skomlenia, czy szczebiotania. Lis w postawie agresywnej warczy, jeży się oraz podnosi swój ogon nad grzbiet.

Rozród

Lis kapski jest gatunkiem monogamicznym. Pary łączą się zwykle od lipca do sierpnia. Lisy wskazują aktywność rozrodczą przez cały rok, choć jej nasilenie przypada od października do stycznia. Samica nosi ciąże przez 51-52 dni po czym rodzi od 1 do 6 młodych, lecz zwykle 4-5. Szczenięta pozostają w norze przez 4 miesiące, gdzie opiekują się nimi oboje rodzice. Samiec początkowo przez 2 tygodnie przynosi także pokarm samicy. Po upływie 6-8 tygodni są zwykle odstawiane od piersi. Szczenięta zwykle po 5 miesiącach usamodzielniają się i opuszczają grupę rodzinną, choć odnotowano przypadki kiedy młode z poprzedniego miotu pozostawały z rodzicami, kiedy ci mieli już kolejny miot. Młode z poprzedniego miotu zwykle wtedy pomagały rodzicom przy szczeniętach, lecz zwykle kiedy matka jest w ciąży odgania samodzielne młode. Lis kapski dojrzałość płciową uzyskują po osiągnięciu wieku 9 miesięcy. Zwykle rozmnażają się jedynie raz do roku, choć odnotowano dwa miotu w ciągu jednego roku.

Naturalni wrogowie 

Zwykle duże ptaki drapieżne, które zagrażają przede wszystkim młodym osobnikom, lecz także duże koty, hieny, protele, szakale i otocjony.

Długość życia

Na wolności do 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Lis kapski jest uważany za szkodnika i tępiony przez farmerów. Uważa się iż zabija on jagnięta i inne zwierzęta gospodarskie, lecz z badań wynika iż rzadko korzysta on z tego źródła pożywienia. Prawdopodobnie za większość ataków jest odpowiedzialny szakal czaprakowy i otocjon. Futro z lisa kama jest cenne w przemyśle futrzarskim.

Ciekawostki 

• Ponad 2500 osobników lisa kapskiego ginie rocznie z powodu prześladowań ze strony człowieka.
• Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Vulpes zamieszkującym południową część Afryki Południowej.
• Kiedy samica zdechnie podczas odchowu młodych, samiec przejmuje jej funkcję, jeśli chodzi o ochronę i opiekę nad młodymi.
• Największymi konkurentami lisa kapskiego są protele(Proteles cristata), szakale czaprakowe(Canis meomelas) oraz otocjony(Octocyon megalotis). Zwierzęta konkurują ze sobą o pożywienie oraz zabijają nawzajem swe młode przy sposobności.
• Lis kapski należy do rodzaju Vulpes reprezentowanego przez 12 gatunków lisów min. korsak(Vulpes corsac), lis tybetański(Vulpes ferrilata), lis długouchy(Vulpes macrotis), lis piaskowy(Vulpes rueppelli), lis płowy(Vulpes velox), lis afrykański(Vulpes pallida), lis afgański(Vulpes cana), lis bengalski(Vulpes bengalensis), fenek(Vulpes zerda), piesiec(Vulpes lagopus) i lis rudy(Vulpes vulpes).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Cape_fox

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Lis_przyl%C4%85dkowy

-http://www.arkive.org/cape-fox/vulpes-chama/

-http://www.iucnredlist.org/details/23060/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Vulpes_chama/

-http://www.biodiversityexplorer.org/mammals/carnivora/vulpes_chama.htm