Tarczowiec madagaskarski - jaszczurka z Madagaskaru.

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Tarczowcowate
• Gatunek: Tarczowiec madagaskarski(Zonosaurus madagascariensis)

Występowanie

Tarczowiec jest szeroko rozpowszechniony na terenie Madagaskaru, oraz pobliskich wysp np. Nosy Be, Nosy Komba, Nosy Sakatia i Nosy Tanikely. Występuje także na terenie atolu Cosmoledo(Seszele), oraz wyspy Grande Glorieuse(Glorieuses). Jaszczurka preferuje otwarte wilgotne lasy, lasy zdegradowane, oraz plantację, gdzie zachowana jest odpowiednia wilgotność, oraz duży dostęp promieni słońca. Podgatunek Zonosaurus madagascariensis insulanus(występuje na terenie atolu Cosmoledo i wyspy Grande Glorieuse) zamieszkuję formację roślinną typu busz. Nie występuje na terenach górzystych.

Ogólny opis

Tarczowiec madagaskarski jest jaszczurką, osiągającą ok. 30-35 cm długości ciała. Ciało wydłużone, ogon długi, będący nieraz dłuższy niż reszta ciała. Głowa stożkowata, pokryta szeregiem dużych tarczek. Kończyny dobrze rozwinięte, masywne. Ubarwienie zmienne. Grzbiet i boki ciała występują w zabarwieniu brązowym, czarnym, rdzawym, kremowym, pomarańczowym, szarym, oraz kombinacji kilku tych kolorów, nieraz z cętkowaniem ułożonym podłużnie, tworzącym czasami ciemne, lub jasne pręgi. Od przedniej części oka po nasadę ogona(lub nieraz nachodzącą na część ogona) w górnym odcinku bocznym, ciągnie się gruba, jasna linia, zwykle ciemno obramowana. Część brzuszna zwykle jasna, kremowa, lecz występują także osobniki o pomarańczowym brzuchu. Bardzo podobny do niektórych przedstawicieli swojego rodzaju min. Zonosaurus aeneus i Zonosaurus ornatus.

Dymorfizm płciowy

Brak danych.

Populacja i zagrożenia 

Populację tarczowca madagaskarskiego uznaję się za dosyć dużą i stabilną. Z uwagi na duży zasięg gatunku, oraz łatwość dostosowania się do środowiska zmienionego przez człowieka, gad nie jest uznawany za gatunek zagrożony i notowany przez IUCN jako najmniejszej troski. Nie są znane istotne zagrożenia dla populacji gatunku. Jedynie przyszłość podgatunku Zonosaurus madagascariensis insulanus występującego na terenie atolu Cosmoledo, oraz wyspy Grande Glorieuse, jest niepewna. Owe wyspy koralowe posiadają płaską powierzchnie(do 17 m n.p.m), a Zonosaurus madagascariensis insulanus występuje od 1 do 3 m n.p.m.. Z uwagi na podnoszący się poziom mórz, środowisko życia jaszczurki może zostać zatopione. Planuje się podnieć rangę zagrożenia podgatunku do narażonego na wyginięcie.

Pożywienie 

Głównie bezkręgowce, sporadycznie małe kręgowce.
 

Zachowanie

Ekologia gatunku słabo poznana. Prowadzi naziemny tryb życia, czasami wspinając się na skały, czy pnie drzew. Dzień spędza na poszukiwaniu pożywienia i wygrzewaniu się. Najbardziej aktywny jest około godziny 12, kiedy najwięcej promieni słonecznych dociera do dna lasu.  Tarczowiec jest jaszczurką ciepłolubną, poprawnie funkcjonującą w temperaturze 25-35°C, przy wilgotności powietrza ok. 80%(choć toleruje nawet znaczne spadki wilgotności). Noc spędza w norze, zwykle własnoręcznie wykopanej. W razie zagrożenia szybko ucieka, a ogon w razie potrzeby może ulec autotomii(odrzucenie ogona).

Rozród

Zachowania rozrodcze gatunku nie zostały poznane. Gatunek jajorodny.

Naturalni wrogowie

Większe drapieżniki np. fossy, tenreki i ptaki drapieżne.

Długość życia

Brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Występuje często na terenie plantacji, lecz z uwagi na zjadanie owadów i innych bezkręgowców, jest uważany za zwierzę pożyteczne. Bardzo rzadko trzymany w niewoli, powszechnie uważa się iż nie występuje w handlu.

Ciekawostki

• Przedstawiciele rodzaju Zonosaurus, wraz z przedstawicielami siostrzanego rodzaju Tracheloptychus, są endemicznymi jaszczurkami Madagaskaru i Seszeli. Wyewoluowały przypuszczalnie z tarczowców rodzaju Gerrhosaurus, kiedy wyspy zostały oddzielone od kontynentu afrykańskiego.

• Gatunek został opisany w 1831 roku przez brytyjskiego zoologa John'a Edward'a Gray'a. Został opisany pod nazwą Cicigna madagascariensis.

• Wyróżnia się obecnie dwa podgatunki tarczowca madagaskarskiego min. Zonosaurus madagascariensis madagascariensis i Zonosaurus madagascariensis insulanus. Dawnej za odmianę tarczowca madagaskarskiego uważano Zonosaurus ornatus(dawniej Cicigna madagascariensis var. ornata).

• W ujęciu jaszczurek, poza rodzajami Zonosaurus i Tracheloptychus na Madagaskarze występuje także kilka rodzajów endemicznych kameleonów, scynków i gekonów, a także endemiczna rodzina jaszczurek, zwana madagaskarkowatymi.

• Rodzaj Zonosaurus liczy obecnie 17 gatunków tarczowców min. Zonosaurus trilineatus, Zonosaurus laticaudatus i Zonosaurus boettgeri.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Madagascar_girdled_lizard

-http://www.iucnredlist.org/details/61436/0

-http://www.wildherps.com/species/Z.madagascariensis.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Zonosaurus
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Zonosaurus

-http://islandbiodiversity.com/Phelsuma%2014-6.pdf