Żółwiak gładkobrzegi - żółw rzeki Missisipi

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Żółwie
• Rodzina: Żółwiakowate
• Gatunek: Żółwiak gładkobrzegi(Apalone mutica)

Występowanie

Żółwiak gładkobrzegi zamieszkuje systemy wodne Ameryki Północnej. Spotykany jest od Luizjany do Północnej Dakoty, Minnesoty i zachodniej Pensylwanii, lecz spotykany również w Kolorado, Brazos, Sabine, Pearl, Alabamie i hrabstwie Escambia. Zamieszkują głównie duże systemy rzeczne, takie jak Ohio, Missisipi, Missouri i Allegheny, lecz spotykane także czasami w strumieniach o średnio szybkim prądzie, jeziorach, torfowiskach, stawach i rowach melioracyjnych. Preferują obszary o piaszczystym dnie, porośnięte niską roślinnością, unikają systemów wodnych o skalistym dnie. Sztucznie wprowadzony do Francji.

Ogólny opis

Żółwiak gładkobrzegi to dość duży żółw słodkowodny, którego skorupa może wynosić nawet 35,6 cm długości(u samicy). Podobnie jak u innych żółwiaków skorupa jest gładka i nie posiada tarcz rogowych. Pancerz jest jajowaty z gładką krawędziom. Kolor pancerza waha się od oliwkowego po pomarańczowobrązowego. Czasami na skorupie widnieją plamy i kreski. Plastron jest jasny, bez wzorów, czasami z widocznymi kośćmi. Głowa, ogon i kończyny mają podobne zabarwienie jak pancerz żółwia. Od oka żółwiaka biegnie kremowa lub pomarańczowa linia. Pysk żółwiaka jest rurkowaty z zaokrąglonymi nozdrzami, brak przegrody nosowej. Żółwiak gładkobrzegi oddycha całą powierzchnią ciała(nawet skorupą), lecz większość tlenu pobiera przez nozdrza z atmosfery. Bardzo podobny do żółwiaka kolcowatego, który wyróżnia się zaostrzoną krawędziom skorupy i pancerzem, który w dotyku przypomina papier ścierny.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samice osiągają o wiele większe rozmiary. Samce dorastają jedynie do 26,6 cm długości skorupy(samice do 35,6 cm). Samce posiadają także grubszy ogon, a otwór odbytowy znajduje się w pobliżu ogona, gdzie u samicy umiejscowiony jest w pobliżu krawędzi skorupy lub pod nią.

Populacja i zagrożenia

Choć żółwiak gładkobrzegi występuje powszechnie w miejscach swojego występowania, jest to gatunek dosyć skryty i rzadko można go wypatrzeć. Głównymi zagrożeniami dla tego żółwiaka są nadmierne wędkarstwo i rybołówstwo, co dewastuje lokalne populacje ryb, a także zanieczyszczenie wody, na które żółwiak jest szczególnie narażony z powodu pobierania tlenu z wody. Poważnym zagrożeniem jest także regulacja rzek i powodzie, które niszczą gniazda żółwi. Żółwiak gładkobrzegi charakteryzuje się jednak dużą rozrodczością, a populacja żółwia wydaje się stabilna, choć brak dostatecznej dokumentacji na temat stanu populacji żółwiaka gładkobrzegiego. Prowadzone są programy chroniące gniazda tych żółwi. Żółwiak gładkobrzegi nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia i uznawany jest za gatunek nie zagrożony.

Pożywienie

Żółwiak gładkobrzegi jest gatunkiem głównie mięsożernym. Żywi się rybami, płazami, małymi kręgowcami, stawonogami, pajęczakami, mięczakami, wijami i innymi bezkręgowcami. Sporadycznie zjada również roślinność wodną i lądową, korzenie roślin, morwę, owoce, nasiona i orzechy.

Zachowanie

Żółwiak gładkobrzegi jest na ogół żółwiem o samotniczym trybie życia, zazwyczaj aktywnym podczas dnia. Większość czasu spędza zanurzony pod wodą, lecz nie rzadko wychodzi na ląd. Podczas polowania zakopują się zazwyczaj w podłożu pod wodą i mogą pozostawać w takiej pozycji przez długi czas, wychylając jedynie co jakiś czas głowę nad powierzchnię w celu zaczerpnięcia powietrza. Zazwyczaj z podłoża widoczna jest jedynie głowa żółwiaka. Swoją zdobycz łapią używając w tym celu swojej długiej szyi. Zaobserwowano także iż samice zazwyczaj żerują na głębszych wodach, a samce na tych płytszych. Żółwiak gładkobrzegi jest gatunkiem hibernującym. Zazwyczaj od października do maja, żółwiaki pozostają w stanie snu zimowego, zakopane na dnie danego systemu wodnego(na obszarach południowych np. Nowy Meksyk, żółwiaki hibernują od listopada do kwietnia). Po wybudzeniu się ze snu w marcu lub kwietniu(w maju na bardziej oddalonych terenach na północ) żółwiaki zazwyczaj widywane są wygrzewające się na piaskowej plaży, na płyciźnie lub skałach. Podczas wygrzewania się, żółwiaki wyciągają swoją szyje i chowają kończyny do skorupy. W razie zagrożenia żółwie szybko uciekają i mimo swoich rozmiarów, są bardzo zwinne i szybkie na lądzie i pod wodą. Kiedy zostają złapane przez drapieżnika, chowają się całkowicie do skorupy.

Rozród

Okres godowy u tych żółwi przypada od kwietnia do czerwca i możliwe że także we wrześniu. Samce w tym okresie wyszukują samic gotowych do godów. Zazwyczaj nie przejawiają agresywności w stosunku do innych samców, lecz nie gotowe samice często atakują samce, nie rzadko powodują u nich rany. Samice gotowe do rozpoczęcia godów, nie przejawiają zazwyczaj agresywności. Samica zazwyczaj kopuluje z kilkoma samcami, a do zapłodnienia dochodzi i wyłącznie pod wodą. Samce zazwyczaj muszą podpłynąć do samicy i przez około 20 minut utrzymywać swoją pozycję. Samice budują gniazda zazwyczaj pod koniec maja do lipca, choć w północnej Minnesocie i Wisconsin żółwiaki budują gniazda od czerwca do początku lipca. Samice wykopują zwykle jamę o głębokości 15-30 cm, przy pomocy tylnych kończyn. Gniazda są zazwyczaj zlokalizowane 18-30 metrów od wody i są zazwyczaj gęsto zlokalizowane. Samica znosi jaja tylko raz do roku. Średnia ilość jaj waha się w granicach 15 do 25, choć obserwowano gniazda, gdzie samica zniosła tylko 1, lub aż 33 jajka. Młode żółwiaki wylęgają się po upływie 8-12 tygodni. Do przebicia skorupki jajka, młode żółwie używają pazurów w przednich kończynach. Pisklęta po wykluciu są całkowicie niezależne, a ich skorupa mierzy przeciętnie 4 cm. Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku 4 lat, samice w wieku 9 lat. U tych żółwi zaobserwowano pewne zjawisko podczas ciąży samicy. Samica wytwarza wysoki poziom niepolarnych lipidów, które dostarczają energie do zarodków, a energia ta jest o wiele większa, niż byłaby konieczna do przeżycia potomstwa, tak więc młode po wykluciu mają bardzo wysoki wskaźnik lipidów i działają one jako źródło pożywienia, przez długi czas, aż pisklę samo nie będzie przyjmować pokarmu. Dlatego młode żółwiaki gładkobrzegie mogą przetrwać w środowisku, gdzie pożywienia jest bardzo mało.

Naturalni wrogowie

Dorosły żółwiak ma bardzo mało naturalnych wrogów, a głównymi drapieżnikami zagrażającymi dorosłemu osobnikowi są aligatory amerykańskie i ludzie. W poważnym niebezpieczeństwie są jednak młode żółwie, które padają ofiarą szopa pracza, żółwia jaszczurowatego, skunksa zwyczajnego, wrony rybożernej, mrówki ogniowej, lisa rudego, muchówki z rodziny Sarcophagidae, kreta Scalopus aquaticus, bielika amerykańskiego, żółwia sępiego, węży wodnych, a także psów.

Długość życia

Nie zarejestrowano maksymalnej długości życia tego żółwia, lecz przypuszcza się że może dożywać 20 lat w stanie dzikim. Długość życia w niewoli nie jest potwierdzona, lecz przypuszcza się że dożywa 25 lat.

Znaczenie dla człowieka

W niektórych regionach są wyłapywane i spożywane. Czasami bywają hodowane w niewoli. Czasami są źle postrzegane prze rybaków, gdyż zaplątane w sieci żywe żółwie mogą dotkliwie pogryźć nieostrożnego człowieka.

Ciekawostki

• Wyróżnia się dwa podgatunki żółwia gładkobrzegiego: Apalone mutica mutica(zamieszkujący centralne Stany Zjednoczone), Apalone mutica calvata(występujący od Luizjany do Zachodniej Florydy).
• Wcześniej żółwiak gładkobrzegi posiadał inną nazwę łacińską Trionyx muticus.
• Tendencja do zjadania danego pokarmu różni się nieco pomiędzy płciami. Samce lubią urozmaicać swoją dietę w owoce i nasiona morwy, za to samice wolą żywić się larwami owadów.
• Rodzaj Apalone liczy obecnie 3 gatunki żółwiaków, min. żółwiaka gładkobrzegiego, żółwiaka drapieżnego(Apalone ferox) i żółwiaka kolcowatego(Apalone spinifera).
  
  

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/165596/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Smooth_softshell_turtle

-http://animaldiversity.org/accounts/Apalone_mutica/