Krągłogłówka uszasta - prawie jak agama kołnierzasta

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Agamowate
• Gatunek: Krągłogłówka uszasta(Phrynocephalus mystaceus)

Występowanie

Zasiedla pustynie i półpustynie o piaszczystym podłożu na terytorium Iranu, północnego Afganistanu, wschodniego Kaukazu, Kazachstanu oraz prawdopodobnie w południowej części Obwodu astrachańskiego.

Ogólny opis

Krągłogłówka uszasta jest dosyć duża jaszczurką osiągającą często długość 24 cm, co czyni ją największym przedstawicielem rodziny Phrynocephalus. Na ciele krągłogłówki widnieją nieregularne jasne plamy, a ubarwienie jaszczurki najczęściej zależy od koloru podłoża na którym przebywa, lecz zwykle jest kremowa lub jasnobrązowa. Brzuch jest zwykle jaśniejszy od reszty ciała, a u dorosłych osobników na klatce piersiowej widnieje czarna plama. Ogon jaszczurki jest długi, gruby, lekko spłaszczony i stanowi środek komunikacji z innymi przedstawicielami swojego gatunku, dlatego często jest wyginany i zwijany. Kończyny posiadają długie palce, na których znajdują się wydłużone łuski zwiększające powierzchnie, dzięki czemu gad sprawnie porusza się po piasku. Najbardziej charakterystyczną cechą krągłogłówki jest występowanie nietypowych fałdów skórnych w okolicy pyska, które w stanie podniecenia są unoszone i wraz z łuskami imitującymi zęby, dają złudzenie iż jaszczurka jest groźnym przeciwnikiem. Dodatkowo różowe ubarwienie wewnątrz pyska, mocno kontrastuje z jasnym ubarwieniem krągłogłówki. Uniesione wyrostki przypominają uszy stąd zwyczajowa nazwa jaszczurki.

Dymorfizm płciowy

Samiec jest większy i bardziej masywniejszy od samicy. U samców zaobserwowano także intensywniejsze ubarwienie, zwłaszcza plam i lepiej rozwinięte fałdy w okolicach pyska.

Populacja i zagrożenia

Krągłogłówka uszasta nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia i nie jest wymieniana w żadnych załącznikach CITES i Aneksie UE. Jaszczurka uważana jest za lokalnie pospolitą i nie zauważono żadnych poważnych zagrożeń dla tego gatunku.

Pożywienie

Niewielkie bezkręgowce, zwłaszcza pustynne owady(prostoskrzydłe, mrówki).

Zachowanie

Jest na ogół zwierzęciem o dziennym trybie życia, funkcjonuje na powierzchni nawet w najgorętsze pory dnia, unikając kontaktu z gorącym piaskiem unosząc tułów i ogon i stojąc jedynie na dwóch łapach, chłodząc dwa luźne kończyny. Jaszczurka przebywa głównie w małych koloniach z jednym dominującym samcem i kilkoma samicami. Między samcami często dochodzi do starć. Samce rozpościerają fałdy skórne i zawijają ogon w spiralę, dodatkowo głośno sycząc, lecz jeśli ta poza nie zniechęci rywala, dochodzi do walki. Zaobserwowano hierarchie w haremie samic. Jaszczurka jest znana także z błyskawicznego zakopywania się w piasku w razie zagrożenia. Unika obszarów porośniętych roślinnością i pokrytych skałą. Budują nory, które mogą osiągać ponad 1 metr głębokości. Zazwyczaj te głębsze służą krągłogłówkowi do zimowania. Gatunek zapada w sen zimowy od września do kwietnia.

Rozród

Okres rozrodczy przypada zazwyczaj po ok. 3 tygodniach po zakończeniu snu zimowego. Samce prezentują się przed samicami, rozpościerając fałdy skórne oraz ponosząc ogon na grzbiet i zwijając go w spiralę. Zainteresowana samica porusza głową w stronę samca, natomiast samica nie zainteresowana godami udaje martwą przed samcem. Samice od maja do lipca znoszą 1-6 jaj w specjalnie przygotowanej komorze lęgowej. Inkubacja trwa do 50 dni, a młode krągłogłówki posiadają ok. 5 cm długości.

Naturalni wrogowie

Zdziczałe psy, koty, węże, ptaki drapieżne, dzierzby itp.

Długość życia

ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Jaszczurka jest najczęściej hodowanych przedstawicieli rodzaju Phrynocephalus, lecz większość osobników pochodzi z odłowów i często nie przeżywają transportu.

Ciekawostki

• Wyróżnia się dwa podgatunki krągłogłówki uszastej(Phrynocephalus mystaceus mystaceus  i Phrynocephalus mystaceus galli).
• Został opisany w 1776 przez zoologa i botanika Petera Simona von Pallasa.
• Angielska nazwa jaszczurki "Secret Toadhead Agama" może oznaczać skrytą agamę ropuszogłową.
• Rodzaj Phrynocephalus liczy ponad 45 gatunków krągłogłówek min. krągłogłówkę słoneczną(Phrynocephalus helioscopus), krągłogłówkę perską(Phrynocephalus persicus) i krągłogłówkę śnieżną*(Phrynocephalus theobaldi).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Phrynocephalus_mystaceu

-http://www.terrarium.pl/t/species/_/phrynocephalus-mystaceus-kragloglowka-uszasta-r380

-http://www.terrarium.com.pl/15298-phrynocephalus-mystaceus-kragloglowka-uszasta/

-http://smakterrarium.pl/mala-jaszczurka-wielka-paszcza-phrynocephalus-mystaceus/