Wilkołak - dziki likantrop

Pierwsze podania

Postać człowieka zmieniającego się w wilka, występuje w niemal wszystkich wierzeniach cywilizacji, które miały styczność z wilkiem. Wilkołaki można spotkać począwszy od wierzeń starożytnych Greków, Rzymian, czy Słowian, skończywszy na kulturze Indian północnoamerykańskich.

Postać istoty

Postaci wilkopodobne można spotkać w wierzeniach i kulturze wielu cywilizacji min:

• Król Likaon - król Arkadii, pochodzący z mitologi greckiej. Królestwo Likaona często odwiedzali bogowie, lecz ten powątpiewając w ich wielką moc, postanowił poddać próbie największego z bogów Zeusa. Król zabił swojego syna, obdarł ze skóry, ugotował, oraz podał odwiedzającemu go bogowi jako danie. Zeus jednak od razu rozpoznał iż podane mu mięso to człowiek. Wściekły bóg ukarał Likaona i jego synów zmieniając ich w wilki, oraz wskrzesił zabitego syna(Arkasa). Inna wersja mówi iż Dionizos zamienił króla i jego synów w wilki, aby uchronić ich przed gniewem Zeusa(gdyż bóg wina nie był przeciwny kanibalizmowi).
• Luperkus - rzymskie bóstwo, utożsamiane z wilkiem(później z faunem). Chronił pasterzy i ich stad przed wilkami. Jego siedzibą była jaskinia Luperkal w której wilczyca karmiła Romulusa i Remusa.
• Wilkołaki i wilkodłaki - w kulturze słowiańskiej istnieje dużo motywów człowieka, który mógł przemienić się w wilka. Jedna z legend mówi o wężokształtnym człowieku zwanym Zmaj Ogneni Wuk. Mógł zmieniać się w węża, lecz pod postacią ludzką pokrywało go nadmierne owłosienie. Posiadał on także zdolność zmieniania swoich kompanów w zmiennokształtnych, głównie wilkołaki. Inne legendy mówią o ludziach, którzy przybierali postać wilka. Księżyc w pełni dawał im moc, lecz srebro osłabiało, a nawet zabijało wilkołaki.
• Mit Algonkinów - jeden z mitów indiańskiego plemienia Algonkinów mówi o mężczyźnie, który ożenił się z dwiema kobietami, które nieustannie go zdradzały. Jednak mężczyzna bardzo kochając swe żony, postanowił przenieś się wraz z nimi na pustkowie i zacząć od nowa, będąc odizolowanym od reszty społeczeństwa. Jednak żony nie popierały czynu swego męża, tak wiec pewnego razu postanowiły go zabić. Kobiety wykopały dziurę, którą przykryły gałęziami, oraz czaszką bizona na której zwykle mężczyzna odpoczywał. Kiedy mąż przybył z polowania, usiadł na czaszce i zapadł się w dół. Żony tymczasem zwinęły namiot i powróciły do obozu, mówiąc wszystkim iż ich małżonek zginą. Okaleczony mężczyzna uwięziony w jamie nie potrafił się z niej wydostać, lecz w tym czasie przez prerie przechodził wilk, który zauważywszy człowieka w beznadziejnej sytuacji zawył z litości. Wycie zwabiło inne wilki, które pomogły wydostać się mężczyźnie z jamy. Stary wilk przywódca w magiczny sposób uleczył człowieka, dając mu wilcze cechy i wygląd. Mężczyzna przysiągł wierność wilczemu stadu, lecz pewnego razu napotkał swoich towarzyszy, którzy rozpoznali dawnego kompana. On opowiedział im o podstępie jakiego dopuściły się jego żony, które później zostały należycie ukarane.

Wygląd

Wilkołak najczęściej przedstawiany jest jako zmiennokształtny, czyli człowiek mogący zmienić się w wilka. Zwykle wilkołak w ludzkiej formie nie odróżnia się niczym od zwykłych ludzi, choć czasami podawane są pewne cechy, jak krzaczaste i zrośnięte brwi, nadmierne owłosienie ciała, włosy na czole kształtujące trójkąt, żółte i przenikliwe oczy, czy pentagram, lub symbol księżyca, głównie na dłoni, które pozwalały rozpoznać wilkołaka w ludzkiej formie. Kilka z tych cech posiadał wilkołak z cyklu opowiadań J.K. Rowling Harry Potter Fenrir Greyback, natomiast Remus Lupin nie odróżniał się wyglądem od zwykłych ludzi. Największe różnice w wyglądzie w zależności od podania można zaobserwować u człowieka w formie wilkołaka. W niektórych podaniach człowiek po przemianie zmienia się po prostu w wilka, obdarzonego niezwykłą siła i szybkością(np. The Vampire Diaries), lub w wilka o nienaturalnym rozmiarze(np. Twilight), jednak także często zmienia się w hybrydę wilka i człowieka o wydłużonym pysku, owłosionym ciele, wydłużonych zębach i pazurach, oraz dwunożnej, garbatej postawie(np. Harry Potter, The Wolfman). Wilkołakami określane są także wargi w powieściach J.R.R. Tolkien Władca Pierścieni i Hobbit.

Umiejętności i skutki wilkołactwa

• Pełnia Księżyca - człowiek w wielu podaniach mógł przemienić się w wilkołaka jedynie podczas pełni Księżyca(Harry Potter, The Wolfman). W innych zaś kontrolował swoją przemianę(Twilight), mogąc zmienić się w wilka w dogodnej sytuacji. Czasami podczas pełni Księżyca wilkołak zyskiwał jedynie więcej siły, a czasami rósł jego popęd seksualny.
• Nadnaturalna siła, zwinność i szybkość - wilkołak po przemianie zyskiwał wielką siłę, która wraz z zwinnością i szybkością dawała temu stworzeniu niezwykłe możliwości i pustoszącą moc. Zwykle także wilkołak w formie człowieka posiadał nadnaturalną siłę(np. The Vampire Diaries)
• Wyostrzone zmysły - wilkołaki nawet w ludzkiej formie posiadały bardziej wyczulony węch, słuch i wzrok(widząc w ciemnościach), a po przemianie ich zmysły jeszcze bardzie się wyostrzały.
• Szybka regeneracja - rany wilkołaka zwykle szybko się zabliźniały, także bardzo trudno go zabić.
• Życie w watasze - wilkołaki w wielu podaniach są stworzeniami stadnymi, żyjącymi w grupach dowodzonych przez wilkołaka alfa(The Vampire Diaries, Twilight). Instynkt nakazuje niższym wilkołakom być posłusznym dominatorowi i wykonywać jego rozkazy.
• Jad wilkołaka - w wielu powieściach jeżeli jad, znajdujący się w ślinie wilkołaka dostanie się do krwiobiegu człowieka to ten zmienia się w wilkołaka. W Pamiętnikach wampirów wilkołaczy jad zabija wampiry, a jedynym antidotum jest krew hybrydy(pół wilkołaka, pół wampira)
• Nienawiść do wampirów - Wilkołaki i wampiry często są do siebie wrogo nastawione, prawdopodobnie z powodu konkurencji o te same ofiary(ludzi). W Pamiętnikach wampirów ugryzienie wilkołaka zabija wampira, przez co te dwa stworzenia nie darzą się sympatią, natomiast w Zmierzchu obecność wampirów pobudza wilkołaki do przemian. Wilkołaki w tym cyklu nienawidzą wampirów, gdyż te niegdyś przybyły na ich tereny i zabijały członków ich rodzin.
• oraz wiele innych, zwykle unikatowych umiejętności dla danego wilkołaka w danym dziele np. wykrywanie kłamstw przez wilkołaki z Pamiętników wampirów, czy podwyższona ciepłota ciała wilkołaków z Zmierzchu.

Wrażliwości 

• Srebro - podstawowa wrażliwość wilkołaka. Według wielu mitów i legend srebro było jedynym lekarstwem na wilkołactwo, mogące zdjąć klątwę likantorpi z człowieka. W wielu książkach i filmach np. Underworld kontakt srebra z ciałem wilkołaka powodowało ból, a przebicie ciała stworzenia przy pomocy srebrnej broni powodowało jego śmierć. W powieści A. Sapkowskiego Wiedźmin wilkołaka można zabić trafiając srebrną kulą w jego serce.
• Ogień - oparzenia zwykle zaburzają proces regeneracji, dlatego wilkołaki unikają, lub boją się ognia.
• Tojad - w niektórych podaniach tojad posiada niekorzystne działanie na wilkołaki. W Pamiętnikach Wampirów kontakt tojadu ze skórą wilkołaka powoduje oparzenia, natomiast spożycie go powoduje poważne osłabienie, choć niektóre wilkołaki jak Tyler Lockwood spożywały tojad,przed przemianą, aby stanowić mniejsze zagrożenia dla otaczających go ludzi.
• Odcięcie głowy, rozczłonkowanie i wyrwanie serca- są to zwykle skuteczne sposoby na zabicie wilkołaka, lecz ze względy na dużą wytrzymałość i siłę tego stworzenia, dosyć trudne do zrealizowania.
• Jemioła -  w niektórych, zwłaszcza tych starszych podaniach jemioła skutecznie ochrania przed atakiem wilkołaka. Współcześnie w wielu książkach i filmach jemioła, podobnie jak czosnek u wampira, nie oddziałuje w żaden sposób na wilkołaka.
• Zdjęcie klątwy - wilkołactwo było czasami określane mianem klątwy, za które rzucenie obwiniano czarownice. Także za sprawą magii można było oczyścić ciało człowieka z brzemienia likantorpi. Klątwę mógł nakładać także inny wilkołak, poprzez ugryzienie, a zdjąć ją można było jedynie zabijając wilkołaka, który ją nałożył. W opowiadaniach typu Zmierzch, czy Pamiętniki Wampirów wilkołakiem nie można było się stać, lecz trzeba było się nim urodzić.

Stosunki z innymi rasami

• Stosunek z ludźmi - wilkołaki są zwykle realnym zagrożeniem dla zwykłego człowieka, zwłaszcza opętane szałem zabijania. Jednak mimo to często należą one do społeczności ludzkiej, czasami nie wiedząc iż co pełnie przemieniają się w krwiożerczego stwora. W cyklu opowiadań Zmierzch wilkołaki żyją w odosobnionych, rodzinnych klanach.
• Stosunek z wilkołakami- Wilkołaki i wampiry często są do siebie wrogo nastawione, prawdopodobnie z powodu konkurencji o te same ofiary(ludzi). W Pamiętnikach wampirów wampir ginie jeśli zostanie ugryziony przez wilkołaka, a w cyklu Zmierzch wampiry często toczą walki przeciw wilkołakom, choć może je połączyć wspólny cel. W opowiadaniach Pamiętniki Wampirów możliwa jest hybryda wilkołaka i wampira, lecz nie jest to owoc namiętnej miłości, lecz magiczne przemienienie wilkołaka w wampira.

Skutki wilkołactwa 

• Przemiana - wilkołaki zwykle nie posiadają kontroli nad swoją przemianą(jak np. w Pamiętnikach Wampirów, czy The Wolfman). Podczas pełni księżyca człowiek samoistnie przemienia się w wilkołaka, często nie mając kontroli nad swoimi czynami. W serialu The Originals wilkołak może uchronić się przed przemianą używając magicznego pierścienia, podobnie jak chronią się wampiry przed słońcem. W cyklu opowiadań Zmierzch wilkołaki zwykle kontrolują swoją przemianę(chyba że zostaną poważnie rozdrażnione) i mogą zmienić się w wilka w dogodnej sytuacji.
• Szał - wilkołaka zwykle można łatwo rozdrażnić i rozgniewać przez co staje się naprawdę niebezpieczny, nawet dla bliskich osób. W Pamiętnikach Wampirów wilkołaki łatwo wytrącić z równowagi, a urazę trzymają dosyć długi okres, natomiast w cyklu Zmierzch gniew może wywołać niekontrolowaną przemianę w wilka.
• oraz wiele innych skutków np. potrzeba trzymania się w stadzie, lub nienawiść do wampirów.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilko%C5%82ak
-https://en.wikipedia.org/wiki/Werewolf