Żmija turecko-irańska - jeden z najrzadszych węży

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Żmijowate
• Gatunek: Żmija turecko-irańska(Vipera wagneri)

Występowanie

Żmija turecko-irańska występuje na niewielkim terytorium we wschodniej Turcji na terenach prowincji Kars, Erzurum i Ağrı. Niegdyś jej zasięg sięgał aż po granicę turecko-irańską. Preferuje gęsto zarośnięte tereny trawiaste, lub skaliste na stoku północnym, zwykle w pobliżu rzek i strumieni na wysokości 1600-1900 m n.p.m.

Ogólny opis  

Żmija osiąga 70-95 cm długości ciała. Ciało dosyć masywne i krępe, głowa proporcjonalnie duża, wydłużona o trójkątnym zarysie i wyraźnie oddzielona od szyi. Tarczki głowowe niewielkie, trudno odróżnialne od łusek. Pysk zaokrąglony, pokryty drobnymi łuskami. Szyja przewężona i dosyć elastyczna. Ogon dosyć krótki. Ciało pokryte niewielkimi łuskami. Na szczycie głowy znajdują się 2 duże i wydłużone plamy, przypominające literę "V". Między nimi znajdują się także zwykle dwie mniejsze plamki. Od kącika oka po kąt pyska biegnie czarny pas. Ciało żmii koloru szarego, lub szarobrązowego z charakterystycznym wzorem, utworzonym z plam, rzadko ze sobą połączonych, biegnących od głowy po ogon. Plamy zwykle koloru brązowego, żółtego, lub pomarańczowego o czarnej obwódce. Oczy o charakterystycznej pionowej źrenicy. W górnej szczęce występują dwa zęby jadowe.

Dymorfizm płciowy

Samica osiąga nieco większe rozmiary.

Populacja i zagrożenia 

Klasyfikowany przez IUCN jako gatunek krytycznie zagrożony. Wąż był niegdyś obiektem wyłapywania ze środowiska naturalnego i sprzedawania jako zwierzę domowe, przez co populacja żmii drastycznie spadła. Jeszcze 15-20 lat temu wąż był gatunkiem pospolitym występującym aż po granice turecko-irańską, dziś jego populacja nie przekracza 2500 dorosłych osobników. Większość z nich żyje na terenie doliny rzeki Aras. Gatunek został objęty konwencją CITES w Załączniku II, mimo to jego liczebność nadal spada. Obecnie poważnym zagrożeniem dla tego gatunku stała się także budowa kompleksu zapór wzdłuż rzeki Aras, co spowoduje zatopienie siedliska na którym występuje największa koncentracja tego gatunku. Planuje się podjąć pewne kroki w celu ochrony tego gatunku min. chronić i tworzyć siedliska życia dla tego węża. Gatunek jest także rozmnażany w niewoli.

Pożywienie

Głównie małe ssaki, jak gryzonie, ryjówki, krety, a także ptaki, płazy, jaszczurki i czasami duże owady. Młode węże głównie owady, ślimaki i pierścienice.

Zachowanie

Słabo poznane. Gatunek o dziennym trybie życia. Często spotykana wygrzewającą się na skałach, lub korzeniach. Swojego jadu używa do polowań i obrony. Zaniepokojona ucieka, choć w ostateczności skula się spiralnie i gotuje się do ukąszenia.

Rozród

Słabo poznany. Jest gatunkiem jajożyworodnym. Samica rodzi 10-12 w pełni ukształtowanych młodych, które od razu po urodzeniu stają się samodzielne.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki drapieżne, jak gadożer, a także bociany, borsuki i jeże. Przez swoją jadowitość większość zwierząt jednak unika żmii turecko-irańskiej.

Długość życia 

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Żmija była niegdyś cennym obiektem dla hobbystów węży, przez co jej populacja drastycznie spadła. Obecnie rzadko spotykana w sprzedaży, głównie na czarnym rynku. Hodowana przez niektóre ogrody zoologiczne(min. St. Louis Zoo). Jej jad nie jest groźny dla zdrowego człowieka, a pokąsania przez ten gatunek są bardzo wyjątkowe, głównie ze względu na jej rzadkość.

Ciekawostki

• Żmija turecko-irańska została zakwalifikowana do 10 najrzadszych węży świata w 2014 roku(według Daryl'a George). Zyskała miejsce 10, przed żararaką Bothrops alcatraz i grzechotnikiem katalińskim(Crotalus catalinensis). Za najrzadszego węża świata został uznany połoz Liophis ornatus.
• 16 sierpnia 2013 roku w Zoo St. Louis urodziło się 9 młodych żmij turecko-irańska, co dla przetrwania gatunku jest wielkim krokiem na przód.
• Żmija została opisana w 1984 roku.
• Przez niektórych badaczy klasyfikowana do rodzaju Montivipera.
• Klasyfikowana do rodzaju Vipera liczącego 23-28 gatunków żmij do którego klasyfikuje się także żmiję bliskowschodnią(Vipera xanthina), żmiję zygzakowatą(Vipera berus) i żmiję nosorogom(Vipera ammodytes).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBmija_turecko-ira%C5%84ska

-https://en.wikipedia.org/wiki/Vipera_wagneri

-http://www.iucnredlist.org/details/22998/0

-http://eol.org/pages/790150/details