Ridbok zwyczajny - skryta antylopa o dużych uszach

inne nazwy: bohor, ridbok bohor*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Krętorogie
• Gatunek: Ridbok zwyczajny(Redunca redunca)

Występowanie

Bohor zamieszkuje środkową i wschodnią Afrykę od Gambii, południowego Senegalu, Gwinei Bissau, północnej Gwinei i przygranicznych południowych terenach Martyniki przez południową Mali, Burkina Faso(poza północnymi terenami), północne Wybrzeże Kości Słoniowej, północną Ghanę, północne Togo, północne Benin, środkową, zachodnią i wschodnią Nigerię, północny Kamerun, południowy Czad, Republikę Środkowoafrykańską, północne terytoria Demokratycznej Republiki Konga, aż po południowy Sudan, Sudan Południowy, zachodnią i środkową Etiopię, zachodnią Erytreę, Ugandę, południową i zachodnią Kenię(oraz małe tereny na północy), wschodnią Rwandę, wschodnie Burundi i Tanzanię. Przypuszczalnie wymarł z terenów Ugandy, Togo i Wybrzeża Kości Słoniowej. Zamieszkuje głównie nizinne tereny zalewowe porośnięte wysoką trawą, lub zalesione. Spotykany także na wysoko-trawiastych sawannach. Rzadziej spotykany na obszarach górskich i użytkach zielnych, gdzie roślinność nie osiąga wysokich rozmiarów.

Ogólny opis 

Bohor jest średniej wielkości antylopą, osiągającą 100-135 cm długości ciała i 65-89 cm wysokości w kłębie, przy wadze 35-65 kg. Ogon osiąga 18-20 cm długości. Bohor jest dosyć masywnej budowy o żółtawym(najczęstszy), brązowym, lub szarawym wierzchnim okryciu ciała. Spód ciała biały. Kończyny bohora koloru białego z ciemniejszym pasem ciągnącym się przez całą kończynę po zewnętrznej przedniej ich części(cecha najczęściej spotykana u podgatunku Redunca redunca wardi). Spód ogona, pierścienie wokół oczu i pyska, dolna szczęka i górna część gardła koloru białego. Posiada charakterystyczne dla tego gatunku antylopy duże i owalne uszy. Sierść bohora jest silnie pachnąca i natłuszczona, dzięki licznie rozproszonych po ciele i dosyć dużych gruczołach łojowych. Samce posiadają krótkie, grube i haczykowate rogi. W zależności od gęstości występowania gatunku rogi mają różną wielkość od 20 do 40 cm. Im zwierzęta są bardziej rozproszone tym rogi są mniejsze. Rogi posiadają poprzeczne zgrubienia o wierzchołku skierowanym do przodu. Osobniki młode posiadają ciemniejsze umaszczenie, oraz dłuższą sierść.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samce są o 10-20% większe od samic. Samice osiągają zwykle 65-76 cm wysokości w kłębie i wagę 35-45 kg. Samce posiadają także bardziej wyraziste ubarwienie i nieco grubszą szyję. U samców występują również rogi, których brak u samic.

Populacja i zagrożenia 

Bohor jest klasyfikowany jako gatunek niższego ryzyka na wyginięcie, mimo iż jego liczebność powoli spada. Ogólna wielkość populacji szacowana jest na ponad 100 tysięcy osobników. Niegdyś gatunek bliski zagrożeniu w wyniku intensywnych polowań i choć obecnie intensywność łowów na ten gatunek spadł to nadal jest on zagrożony poprzez degradację jego naturalnego siedliska. Często tereny zalewowe są przekształcane w pola uprawne, osiedla ludzkie, lub niszczone poprzez budowę zapór. Odnotowano także sporadyczne zgony zwierząt w wyniku kolizji z pojazdami samochodowymi i utonięć w sztucznych basenach(zwłaszcza w porach suchych). Antylopa stała się rzadka min. w północnym Kamerunie, Czadzie i Tanzanii, oraz przypuszczalnie wymarła z terenów Ugandy, Togo i  Wybrzeża Kości Słoniowej. Badacze jednak i tak są zdania iż gatunek jest w miarę odporny na oddziaływanie człowieka w przeciwieństwie do innych gatunków antylop. W celu ochrony bohora powstało kilka rezerwatów i parków narodowych na terenie Afryki min. Park Narodowy Manovo-Gounda St. Floris i Park Narodowy Komoé. Bohor uważany jest za gatunek rzadki.

Pożywienie

Jest gatunkiem typowego roślinożercy. Preferuje trawy o wysokiej zawartości białka i niskiej błonnika(np. Sporobolus i Hyparrhenia). Rzadko zjada rośliny dwuliścienne. W przypadku braku preferencji żywieniowej tej antylopy, zadowoli się ona innym źródłem białka roślinnego np. liśćmi drzew i krzewów. Czasami wkracza na tereny uprawne, gdyż lubi zjadać pszenice i inne zboża. Zwykle przebywa w sąsiedztwie źródeł wody z których często korzysta, aby zaspokoić pragnienie, choć dużo wody czerpie także z pożywienia i może się bez niej obyć przez niedługi okres

Zachowanie

Jest antylopą o zmiennym cyklu aktywności, choć najczęściej widywana żerującą po zmierzchu. Żyje samotnie, lub w niewielkich grupach. Samice często tworzą luźne stada w okresie wychowu młodych, kiedy brak wytaczającej ilości kryjówek. Jest antylopą skrytą i czujną. Jej formą obrony jest pozostać niezauważaną w wysokich trawach i trzcinach. Jednak kiedy zostanie zauważona, powoli wycofuje się, aby nagle zerwać się od ucieczki wydobywając z siebie charakterystyczny gwizd, ostrzegający inne pobliskie osobniki. Uciekając skacze, podobnie jak impala. Samce, jak i samice są terytorialne. Rewir samca obejmuje zwykle 25-60 ha, natomiast samic 15-40 ha. Granice swoich terenów nie znaczą substancjami zapachowymi, ale sygnałami dźwiękowymi, przypominającymi gwizd. Samice rzadko toczą walki o terytorium, zwykle instynktownie utrzymują dystans, choć nierzadko tworzą grupy na terenach gdzie trudno o kryjówkę. Samce są do siebie w miarę tolerancyjne, czasami tworząc grupy kawalerskie. Samce walczą jedynie o prawa do samic. Zazwyczaj rewir dominującego samca pokrywa się z 2-5 rewirami samic i odgania on pozostałe samce ze swojego terytorium. Samce podczas walki próbując nawzajem nadziać przeciwnika na swoje rogi, często przepychając się krzyżując swoją broń. Nierzadko walka kończy się śmiercią słabszego samca. Duże skupiska bohorów są zwykle obserwowane w okolicach wodopojów. Bohor większość czasu spędza na żerowaniu i obserwowaniu okolicy.

Rozród

Samce bohorów dojrzałość płciową osiągają po 3-4 latach życia, natomiast samice już po 1 roku i mogą przystępować do rozrodu co roku. Krycia zwykle występują przez cały rok, choć ich szczyt odnotowuje się w porze deszczowej. Ciąża trwa 7,5 miesiąca po czym samica rodzi 1, rzadziej 2 młode. Przez okres 8 tygodni młode pozostaje w ukryciu w gęstej trawie, a matka oddala się od niego na odległość 20-30 metrów. Zbliża się do młodego jedynie na 3-4 minuty, aby go umyć i nakarmić, zwykle raz podczas dnia i dwa razy w nocy. Po 8 tygodniach młode zaczyna wędrować wraz z matką, Po 4 miesiącach młode może przejść na pokarm stały, choć często nadal ssie matkę. Cielęta są zwykle odstawiane od piersi po 8-9 miesiącach, wtedy też stają się samodzielne.

Naturalni wrogowie

Głównie lwy, lamparty, krokodyle nilowe, likaony i hieny cętkowane.

Długość życia

W niewoli dożywają ok. 10 lat. Najstarszy bohor dożył w niewoli 18 lat. Długość życia na wolności nie jest dokładnie poznana. 

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś obiekt intensywnych polowań dla mięsa i skór. Obecnie polowania na bohory są popularne jedynie w Ugandzie, gdzie przy pomocy psów tropi się te nieuchwytne zwierzęta. Poroże samca bohora jest cenny trofeum dla wielu myśliwych. Uważany przez rolników za szkodnika upraw, gdyż często wkracza na tereny uprawne, zwłaszcza pola zbożowe. Czasami trzymany w ogrodach zoologicznych(rzadko).

Ciekawostki

• Wyróżnia się 5 podgatunków bohora, różniących się przede wszystkim umaszczeniem ciała(Redunca redunca redunca, Redunca redunca bohor, Redunca redunca cottoni, Redunca redunca nigeriensis i Redunca redunca wardi).
• Został opisany po raz pierwszy przez niemieckiego botanika i zoologa Peter'a Simon'a Pallas'a w 1767 roku.
• Rodzaj Redunca poza bohorem liczy jeszcze 2 gatunki antylop min. ridboka południowego(Redunca arundinum) i ridboka górskiego(Redunca fulvorufula).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Ridbok_zwyczajny

-https://en.wikipedia.org/wiki/Bohor_reedbuck

-http://www.iucnredlist.org/details/19392/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Redunca_redunca/

-http://www.arkive.org/bohor-reedbuck/redunca-redunca/

-http://www.ultimateungulate.com/Artiodactyla/Redunca_redunca.html