poniedziałek, 23 września 2013

Modraszek agestis - palearktyczny modraszek. Pod opieką mrówek.


  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Stawonogi
  • Gromada: Owady
  • Rząd: Motyle
  • Rodzina: Modraszkowate
  • Gatunek: Modraszek agestis(Aricia agestis)

Występowanie

Jest gatunkiem typowo palearktycznym, zamieszkujący Europe od południowej Szwecji po Włochy i Grecję oraz od Francji po góry Tienszan w Azji Środkowej. Widywany także na Bliskim Wschodzie i Afryce Północnej. Dokładny zakres występowania jest trudny do określenia, gdyż niektóre populacje mają tendencję do ekspansji na nowe tereny oraz efemeryczności. Motyl preferuje skraje lasów, suche łąki i murawy, tereny o podłożu wapiennym i piaszczystym, pola uprawne, zbocza o wystawie południowej i zachodniej oraz tereny zurbanizowane. 

Ogólny opis

Niewielki motyl u którego rozpiętość skrzydeł dochodzi do 24-27 mm. Wierzchnia część skrzydeł motyla jest ciemnobrązowa z srebrną obwódką i pomarańczowymi plamami blisko niej. Gatunek jest bardzo podobny do samicy modraszka ikara, od którego odróżnia go liczba pomarańczowych plam na wierzchniej stronie przedniego skrzydła u samicy agestisa(samica agestisa posiada 6 plam, a ikar 5). Podobnym gatunkiem jest także rzadszy modraszek artakserkses, który zazwyczaj nie posiada wyraźnych pomarańczowych plam na wierzchu skrzydeł oraz rozmieszczeniem plam na spodniej stronie skrzydła.

Dymorfizm płciowy

Słabo zaznaczony. Samica na wierzchniej stronie przedniego skrzydła posiada 6 pomarańczowych plamek, natomiast samiec posiada zazwyczaj 2 do 5 plam.

Populacja i zagrożenia 

Jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym, choć ogólnie uważany za gatunek niebyt liczny. Dawniej uważany był za gatunek rzadki, choć obecnie populacja modraszka ma tendencje do ekspansji min. na terytorium Wielkie Brytanii i Czech.Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia.

Pożywienie    

Gąsienica żywią się posłonkiem rozesłanym, bodziszkiem porozcinanym, bodziszkiem drobnym, bodziszkiem kosmatym i iglicą pospolitą. Osobnik imago nektarem kwiatowym.

Zachowanie

Dorosłe osobniki latają dość nisko, często przysiadając na kwiatach, aby zebrać nektar. Nie posiadają stałego terytorium, gdyż gatunek często przenosi swój teren bytowania, przelatując w ciągu dnia nawet 300 metrów. Motyle często gromadzą się w małe kolonię. Samce zazwyczaj przysiadają na kawałku roślinności, czyhając na przelatującą samice. Często broni swojego kawałka terytorium przed innymi samcami swojego, jak i osobnych gatunków(choć często po wyczuciu feromonów, wykrywa iż motyl nie należy do jego gatunku i zaprzestaje atak).

Rozród     

Kiedy samiec wypatrzy w swoim pobliżu samice, wzlatuje aby znaleźć się w jej pobliżu. Kiedy samica zaakcentuje adoratora, przystępują do krótkiego splotowego tańca, a następnie do kopulacji. Samica po udanych zalotach, wyszukuje odpowiedniego miejsca na złożenie jaj, zazwyczaj na roślinie żywicielskiej w pobliżu mrowisk. Po złożeniu białych jaj, wylęg następuje po tygodniu. Gąsienica powoli zjada cały liść rośliny. Po upływie 3-5 tygodni larwa przepoczwarza się, aby po 2-3 tygodniach zmienić się w dorosłego osobnika. W Polsce modraszek agestis w ciągu roku, wydaje dwa pokolenia motyli(pierwsze o wyżej opisanym rozwoju i zimujące). Gąsienice drugiego pokolenia, zimują pośród resztek roślinności blisko podłoża, tam też często są przygarniane przez mrówki, które zbierają je do podziemnych komór, a nawet samych mrowisk, gdzie przetrwają zimę. Na wiosnę gąsienica przepoczwarza się i przemienia w osobnika imago.
W Polsce gąsienice pierwszego pokolenia pojawiają się na przełomie czerwca i lipca, a drugiego w sierpniu i zimują, aż do kwietnia. Osobniki dorosłe można spotkać od maja do września.

Naturalni wrogowie

Wiele. Owadożerne ptaki, ssaki, pająki, łowiki, modliszki, ważki, pluskwiaki itp. Gąsienice dodatkowo zagrożone atakami gąsieniczników, niektórych muchówek i innych owadów parazytoidów.

Długość życia

Cały cykl motyli pierwszego pokolenia trwa 4 miesiące-ok. 2 miesiące stadium larwalne(czerwiec-lipiec) i nieco ponad 2 miesiące życia imago(koniec lipca, sierpień i wrzesień).
Cykl motyla drugiego pokolenia trwa dłużej ok. 11 miesięcy-9 miesięcy stadium larwalne(od sierpnia do kwietnia) i 2 miesiące osobnik imago(maj i czerwiec).

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie ma większego znaczenia dla człowieka. Gąsienica żeruje na dzikich roślinach, dlatego nie jest uznawany za szkodnika. Motyle dorosłe są czasami łowione w celach kolekcjonerskich.

Ciekawostki  

  • Mrówkami towarzyszącymi(opiekującymi się larwami motyla) modraszkowi agestisowi są wścieklice Sabuleta(Myrmica sabuleti), hurtnica podobna(Lasius alienus), podziemnica zwyczajna(Lasius flavus) oraz hurtnica pospolita(Lasius niger).
  • W rejonie Morza Śródziemnego notuje się trzecie pokolenie modraszka. Jajka składane są w kwietniu, lipcu i październiku.
  • Wyróżnia się 4 podgatunki modraszka agestisa(Aricia agestis agestis, Aricia agestis calida, Aricia agestis azerbaidzhana i Aricia agestis nazira).
  • Został opisany w 1775 roku.
  • W języku łacińskim słowo "agesti" oznacza "wieczność".
  • W języku angielskim modraszek agestis zwany jest brown argus, czyli modraszek brązowy. 
  • Do rodzaju Aricia zaliczanych jest ok. 134 gatunki modraszków. Najbliżej spokrewnionymi motylami z modraszkiem agestisem są modraszek artakserkses(Aricia artaxerxes), Aricia cramera, Aricia issekutzi i Aricia montentis. 
Bibliografia:

-Marcin Sielezniew i Izabela Dziekańska, Motyle dzienne, Wydawca: Multico (Oficyna Wydawnicza Multico).
-https://en.wikipedia.org/wiki/Aricia_agestis
-http://www.learnaboutbutterflies.com/Britain%20-%20Aricia%20agestis.htm

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz