Przepiórnik czarnogardły - odwrócone rolę płci

inne nazwy: przepiórnik madagaskarski*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Siewkowe
• Rodzina: Przepiórniki
• Gatunek: Przepiórnik czarnogardły(Turnix nigricollis)

Występowanie

Ptak zamieszkuje endemicznie Madagaskar, lecz został wprowadzony także na Reunion, Mauritius, Juan de Nova i Glorieuses. Populacja z Mauritiusa obecnie uważana jest za wymarłą, natomiast przepiórniki z Reunion przypuszczalnie dostały się na wyspę poprzez naturalna ekspansję. Preferują tereny otwarte np. bezdrzewne łąki, sawanny, otwarte tereny trawiaste, a także otwarte, suche lasy i zarośla.

Ogólny opis

Przepiórnik czarnogardły mierzy przeciętnie 13-16 cm długości ciała, przy wadze 67-84 gramów i rozpiętości skrzydeł 70-88 cm. Samice i samca rozróżnia dosyć wyraźny dymorfizm płciowy, lecz w przeciwieństwie do większości gatunków zwierząt, samica jest intensywniej ubarwiona. Broda, szyja i środkowa część piersi samicy jest koloru intensywnie czarnego. Czubek głowy jasnobrązowy z białymi, drobnymi plamkami, czoło koloru szarawego z białym nakrapianiem. Boki głowy białe z czarnymi plamami i smugami. Od dolnej części dzioba, przez szyję, po obu stronach ciała, rozciąga się biały pas. Tył głowy, grzbiet i pokrywy skrzydłowe koloru szarobrązowego w czarne, białe i rudawe smugi. Dolna część skrzydła z dominacją koloru rudego z czarnymi i białymi, nieregularnymi cętkami. Dolna część grzbietu i kuper koloru szarobrązowego w czarne, lekko faliste wzory. Brzuch, klatka piersiowa i pierś koloru jasnoszarego, lub białego. Samiec jest podobnie ubarwiony, lecz nie posiada czarnego oznaczenia na brodzie, szyi i piersi. Jego broda i szyja są zwykle koloru białego. W górnej część piersi posiada zwykle faliste, czarne oznaczenia, a jego pióra na czole są zwykle koloru płowego. Kolor rudy jest u samca bardziej przyciemniony. Dziób i nogi ptaka koloru jasnoszarego(brak kciuka). Oczy koloru jasnoniebieskiego.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samica nieco większa od samca, a ponadto posiada intensywniejsze ubarwienie(patrz wyżej. ogólny opis).

Populacja i zagrożenia

Gatunek klasyfikowany jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Populacja nie została oszacowana ilościowo, choć ptak spotykany jest dosyć powszechnie na północy, zachodzie i południu Madagaskaru. Mniej pospolity na wschodzie i terenach górzystych. Gatunek obcy na wyspach Reunion(możliwe iż naturalna ekspansja), Juan de Nova i Glorieuses, lecz nie odnotowano ich negatywnego wpływu na tamtejszy ekosystem. Niegdyś zamieszkiwał również Mauritius(gdzie także został wprowadzony), lecz wymarł. Obecnie nie są znane poważne zagrożenia dla tego gatunku.

Pożywienie

Gatunek roślinożerny. Żywi się przede wszystkim nasionami traw i innych roślin, małymi owocami i orzechami. Czasami urozmaica dietę w niewielkie bezkręgowce.

Zachowanie

Jest gatunkiem żyjącym samotnie, lub w małych grupkach do 4 osobników. Prowadzi dzienny i naziemny tryb życia. Potrafi latać na krótkie dystanse, lecz robi to bardzo niechętnie. W razie potrzeby potrafią bardzo szybko biec. Rzadko wydobywają z siebie jakikolwiek dźwięk, jedynie samica podczas okresu godowego może wydobywać z siebie głębokie buczenie. Tryb życia gatunku dosyć skromnie poznany.

Rozród 

Przepiórnik czarnogardły jest poligamiczny. Okres godowy przypada od grudnia do lutego, podczas którego samica patroluje teren, wydobywając z siebie nawołujące dźwięki. Samice mogą toczyć walki o względy samca. Po udanych tokach, samiec buduje gniazdo w ziemi w formie niewielkiego zagłębienie usłanego suchym mchem. Samica następnie składa od 2 do 4 jaj o wadze 5-8 g. Jedynie samiec wysiaduje jaja. Samica w tym czasie patroluje swoje terytorium na którym może znajdować się 2 do 4 samców, którym wcześniej złożyła jaja. Inkubacja jaj trwa 13-16 dni. Przez pierwszy tydzień jedynie samiec opiekuje się pisklętami, lecz później może dołączyć do niego samica. Po ok. 20 dniach pisklęta stają się niezależne. Wiek dojrzałości płciowej jest nieznany.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie węże(np. boa madagaskarski), ptaki drapieżne(np. bielik madagaskarski) i fossa.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek hodowany w niewoli jako ptak ozdobny. W naturalnym środowisku jest uważany za gatunek pożyteczny, zjadający nasiona chwastów, lecz nie uszkadzającym roślin uprawnych.

Ciekawostki

• Gatunek jest hodowany już od 1913 roku.
• Został opisany w 1789 r. przez niemieckiego przyrodnika Johann'a Friedrich'a Gmelin.
• Przepiórniki nie są jedynymi ptakami z "odwróconą rolą płci". Inną rodziną są min. długoszpony.
• Jedną z charakterystycznych cech przepiórników jest brak kciuka u nogi.
• Ornitolodzy zaobserwowali związek między poziomem testosteronu u samic przepiórników, a ich wielkością i upierzeniem. Otóż im wyższy poziom tego androgenu, tym samica jest większa, oraz posiada bardziej intensywny kolor czarnego oznaczenia na brodzie i szyi.
• Rodzaj Turnix liczy 15 gatunków ptaków min. przepiórnika czarnopierśnego(Turnix melanogaster), przepiórnika wyspowego(Turnix everetti) i przepiórnika płowego(Turnix olivii).

Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Madagascan_buttonquail
-http://www.hbw.com/species/madagascar-buttonquail-turnix-nigricollis
-http://animaldiversity.org/accounts/Turnix_nigricollis/
-http://www.iucnredlist.org/details/22680552/0