Tilapia Zilliego - niszczarka makrofitów

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Okoniokształtne
• Rodzina: Pielęgnicowate
• Gatunek: Tilapia Zilliego(Coptodon zillii, lub Tilapia zillii)

Występowanie

Naturalnie występuje w Afryce min. w wolno płynących wodach o gęstej roślinności południowej części Maroka, w rzekach Bandama, Boubo, Mé, Oshun, Volta, Niger, Comoé, Bia, Ogun, Senegal, Sassandra, Nil, Jordania, środkowych dorzeczach Konga(Ubangi, Uele, Ituri i Itimbiri), a także w jeziorach Szari, Czad, Albert i Rudolfa. Ryba została wprowadzona do niektórych krajów min. na Hawaje, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych, Portoryko, wyspę Saipan, Alaskę, Florydę i do wielu rejonów Stanów Zjednoczonych.

Ogólny opis

Dorasta do 30-40 cm długości ciała. Ciało tilapii wysoko wygrzbiecone i bocznie spłaszczone. Profil głowy prosty, trójkątny z dosyć małym otworem gębowym i grubymi wargami. Płetwa grzbietowa dosyć wysoka i długa, sięgająca po ogon ryby. Składa się z 13-16 twardych promieni i 10-14 miękkich. Końcowa część płetwy grzbietowej wydłużona i ukośnie skierowana w stronę ogona. Płetwa odbytowa wysoka z 3 twardymi promieniami i 8-10 miękkimi. Ubarwienie ryby zależne od stanu emocjonalnego i dojrzałości. Ciało zwykle koloru oliwkowo-brązowego o niebieskawym połysku. Wargi ciemnooliwkowe, dolna często u dorosłych osobników, koloru ciemnoczerwonego. Na głowie ryby mogą pojawiać się ciemne, pionowe pasy. Po bokach ciała(najczęściej w stanie podniecenia) można zaobserwować od 7 do 9 ciemnych, poprzecznych pasów. Wzdłuż linii bocznej może także ciągnąć się pojedynczy ciemny pas. Płetwa grzbietowa i ogonowa oliwkowa, często z czerwonym, lub żółtawym obramowaniem. Na nieparzystych płetwach często występują żółte plamy. Płetw ogonowa zaokrąglona. Brzuch i dolna część głowy często czerwone, zwłaszcza w okresie godowym.

Dymorfizm płciowy

Nie występuje.

Populacja i zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym. Występuje dosyć licznie na swoim naturalnym zakresie. Gatunek inwazyjny w krajach do których został wprowadzony, wypierający niektóre gatunki rodzimych ryb. Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN.

Pożywienie

Delikatne części roślin, glony, drobne bezkręgowce, ikra. Preferuje makrofity.

Zachowanie

Gatunek lubiący przebywać wśród gęstej roślinności, często tworzący niewielkie stada. Osobniki niedojrzałe często występują na ternach zalewowych. Toleruję wodę słoną nawet do 40 ‰, choć w naturalnym środowisku występuje najwyżej w zasoleniu 29 ‰. Jest także w miarę odporna na zmiany temperaturowe wody, tolerując wodę od 10° C do 36 ° C.

Rozród

Okres rozrodczy w zależności do rejonu i klimatu przypada w różnych porach roku. Zwykle notuje się tarło tilapii Zilliego w miesiącach letnich(lato), choć w klimacie ciepłym okres rozrodczy może przypadać przez cały rok. Tworzy pary monogamiczne. Głównie samiec buduje gniazdo na kształt niewielkiego, okrągłego zagłębienia w podłożu. Samica składa w nim ok. 1000 jajeczek ikry, która jest zapładniana przez samca, a następnie obarczana opieką przez oboje rodziców. Ryby często wachlują nad ikrą płetwami, dostarczając rozwijającym się zarodkom tlen, oraz usuwając metabolity. Rodzice agresywnie odpędzają intruzów. Wylęg narybku następuje po ok. 1 tygodniu. Małymi rybkami opiekują się także oboje rodziców, aż do osiągnięcia przez nie ok. 6-7 cm długości ciała. Dojrzałość płciową uzyskują po osiągnięciu ok. 20 cm długości ciała.

Naturalni wrogowie

Większe ryby, krokodyle, ptaki wodne, wydry itp.

Długość życia

Przypuszczalnie ok. 5-8 lat.

Znaczenie dla człowieka

Tilapia poławiana komercyjnie, zwykle o niewielkim znaczeniu gospodarczym. Czasami hodowana w akwakulturach, a także obiekt hodowali w akwarystyce(wyjątkowo).

Ciekawostki

• Jest gatunkiem inwazyjnym. Mimo iż często nie umie przetrwać okresu zimowego w niektórych krajach to zaadaptowała się do większości środowisk w Stanach Zjednoczonych. Uważana za potencjalnego szkodnika roślin i konkurenta o pożywienie dla ryb min. szkodnik plantacji ryżu w Kalifornii.Tilapię Zilliego uważa się także za jeden z czynników, który doprowadził do zmniejszenia populacji karpieńca pustynnego(Cyprinodon macularius). Na Florydzie tilapia stała się głównym zagrożeniem dla ikry niektórych rodzimych ryb, natomiast w Hyco Reservoir(Karolina Północna) wprowadzona tilapia do jeziora spowodowała wytępienie całego makrofitu w przeciągu 2 lat.
• Tilapia Zilliego w przeszłości była klasyfikowana do rodzaju Tilapia, jednak definicja tego taksonu bywała zmieniana wielokrotnie, także niektórzy badacze nadal uznają tilapię Zilliego, jako jego reprezentantkę. Większość jednak klasyfikuje gatunek do rodzaju Coptodon, który został wyodrębniony w 2013 roku.
• Tilapia Zilliego, podobnie jak większość afrykańskich pielęgnic, posiada dwie linie boczne.
• Rodzaj Coptodon liczy 34 gatunki tilapii z czego 3 gatunki są nadal nieopisane. Do tego rodzaju zalicza się min. Coptodon flava, Coptodon rendalli i Coptodon kottae.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Coptodon

-https://en.wikipedia.org/wiki/Tilapia_zillii

-http://eol.org/pages/219723/hierarchy_entries/57405368/overview

-http://www.fishbase.org/summary/1390

-http://nas.er.usgs.gov/queries/factsheet.aspx?SpeciesID=485