Palma z Wyspy Wielkanocnej - zniszczony raj

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Arekowce
• Rodzina: Arekowate
• Gatunek: Paschalococos disperta

Występowanie

Palma Paschalococos disperta występowała endemicznie na Wyspie Wielkanocnej, gdzie tworzyła rozległe lasy tropikalne na całej wyspie.

Opis gatunku

Dosyć duża palma, prawdopodobnie przypominająca palmę kokosową. Prawdopodobnie blisko spokrewniona z palmą Jubea (Jubaea chilensis). Nic więcej nie wiadomo o wyglądzie tego drzewa, gdyż nie znaleziono nigdy większych części tego drzewa, ani źródeł przedstawiających tą palmę.

Rozmnażanie

Zapewne nie odbiegało od zachowań rozrodczych innych palm. Owoce przypominały orzechy kokosowe.

Długość życia

Brak danych. Prawdopodobnie jak palma Jubea, rosła przez ok. 100 lat.

Przyczyny wymarcia

Kiedy pierwsi ludzie przybyli na wyspę Rapa Nui w 1280 r n.e., zastali prawdziwy raj, pełen drzew i pożywienia. Ludzie szybko zadomowili się na nowo odkrytej wyspie, na której ekosystem był wyjątkowo endemiczny. Maorysi korzystali z skarbów wyspy, robiąc z endemicznych palm łodzie, domy oraz środek transportu dla posągów Moai, które były produkowane w kamieniołomach masowo. Jedna z teorii wyginięcia palmy z Wyspy Wielkanocnej, mówi o tym iż człowiek nadmiernie korzystał z drewna, aż do wykorzystania całego surowca na wyspie. Druga bardziej trafna teoria, mówi o przywiezieniu na wyspę zwierzęcia, które od zarania wieków wędrowało z człowiekiem, szczura. Szczur pacyficzny zjadał orzechy palmy, przez co spowalniał proces odradzania się lasu. Wyspa została prawie całkowicie pozbawiona roślinności, co zmieniło klimat na wyspie, na wyjątkowo suchy. Plemiona Maorysów zaczęły poupadać, a wyspa zmieniała się z raju, na wyspę wojny, na której ludzie musieli konkurować o każdy kawałek pożywienia. Po przybyciu Europejczyków na wyspę, była ona już pozbawiona drzew. Prawdopodobnie ostatnie drzewo przetrwało do roku 1650.

Ciekawostki

• Prawdopodobnie ostatnie palmy rosły do roku 1650. Wynika to z badań znalezionego pyłku palmy.
• Palma Paschalococos disperta jest jedyną reprezentantką swojego rodzaju.
• Została opisana przez  John Dransfield, który badał palmy
• W 99% przypadków odkrycia orzechów tej palmy, miały one znamiona buszowania szczurów.
• Na wyspie Rapa Nui rosło jeszcze inne endemiczne drzewo, zwane Toromiro(Sophora toromiro), które obecnie jest wymarłe na wolności. Przetrwało dzięki Ogrodom Botanicznym i Norwegowi Thor Heyerdahl, który w 1960 r, zebrał nasiona z jednego drzewa, z którego pochodzą wszystkie obecne osobniki, choć mówi się także o innym drzewie z którego także zebrano nasiona. Drzewo toromiro jest ponownie wprowadzane na wyspę.
• Na wyspie po wycięciu endemicznych drzew, zaczęły dominować suche łąki z przewagą podgatunku turzycy Schoenoplectus californicus(Schoenoplectus californicus ssp. tatora), która jak badania pokazały, występowała na niej jeszcze przed przybyciem człowieka na wyspę.
• Na wyspie występowało 5 gatunków ptaków lądowych, dwa chruściele(kureczka z Wyspy Wielkanocnej*[Porzana sp.] i chruściel z Wyspy Wielkanocnej*[Rallidae gen. et sp. indet.]), dwie papugi(Psittacidae gen. et sp. indet. 1 i Psittacidae gen. et sp. indet. 2) i czapla(Ardeidae gen. et sp. indet.), o których informacji jest bardzo niewiele, dlatego ich klasyfikacja jest kłopotliwa. Na wyspie gnieździło się także około 30 gatunków ptaków morskich, obecnie kolonie tych ptaków są rzadkością na wyspie lub już nie istnieją.
• Obecnie na wyspie prawie cała fauna i flora jest reprezentowana przez gatunki obce. 

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Paschalococos

-https://es.wikipedia.org/wiki/Paschalococos_disperta

- http://www.trebrown.com/articles/blog/paschalococos-disperta-the-extinct-palm-from-easter-island/

-http://www.palmsociety.org/members/english/chamaerops/040/040-05.shtml

Żarłacz tępogłowy - niemiła niespodzianka

inne nazwy: żarłacz byczy, żarłacz wielkogłowy, rekin buldog, rekin sardyński, rekin zambezi, rekin van rooyena, rekin nikaraguański.

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Chrzęstnoszkieletowe
• Rząd: Żarłaczokształtne
• Rodzina: Żarłaczowate
• Gatunek: Żarłacz tępogłowy(Carcharhinus leucas)

Występowanie

Żarłacz tępogłowy jest spotykany powszechnie w strefach przybrzeżnych ciepłych oceanów całego świata, lecz także w rzekach, jeziorach i innych wystarczająco głębokich ciekach wodnych. Żarłacz tępogłowy w Atlantyku zamieszkuje strefę przybrzeżną w Amerykach od stanu Massachusetts po Brazylię i w Afryce od Maroko po Angole. W Oceanie Indyjskim, występuje od RPA po Kenie oraz od Indii i Wietnamu po Australię. W wodach śródlądowych zarejestrowano jego wystąpienie w rzece Brisbane(Australia), w kanale Scarborough(Australia), w rzece Amazonka(Ameryka Południowa), aż 4000 km od ujścia rzeki, w jeziorze Nikaragua(Ameryka Środkowa), w rzece Ganges(Azja), w rzece Brahmaputra(Azja), w rzekach Zachodniego Bengalu i Asamu, w wschodnich Indiach i  Bangladeszu, w rzece Zambezi(Afryka) i kilku kanałach w Afryce. Sporadycznie widywany w rzece Missisipi i Potomac(Ameryka Północna).

Ogólny opis

Żarłacz tępogłowy to duży, masywny rekin osiągający długość ok. 2,4 metra(u samic) i ok. 2,25 metra(u samców) i wagę ok. 130 kg(u samic) i ok. 95 kg(u samców). Największy zarejestrowany rekin miał długość 3,5 metra, a najcięższy 315 kg wagi. Grzbiet rekina jest zazwyczaj szary, a boki jasne. Żarłacz tępogłowy jest szerszy i większy w porównaniu do innych żarłaczy w jego rodzinie, a także jego płetwa ogonowa jest porównywalnie większa, lecz jego pysk jest mniejszy niż u innych żarłaczy.

Dymorfizm płciowy

Samice są nieco większe od samców.

Populacja i zagrożenia

Żarłacz tępogłowy jest zaliczany do gatunków o podwyższonym ryzyku na wyginięcie ze względu na prześladowania ze strony człowieka i nadmierne, niekontrolowane połowy, choć w niektórych miejscach żarłacz tępogłowy jest nadal liczny.

Pożywienie 

Żarłacze tępogłowe polują głównie na ryby kostnoszkieletowe oraz inne rekiny, wraz z innymi żarłaczami tępogłowymi, lecz jego ofiarami padają również żółwie, ptaki, delfiny, ssaki lądowe i lądowo-wodne, skorupiaki, szkarłupnie i płaszczki. Rekin ten także częściej niż inne rekiny, atakuje ludzi.

Zachowanie           

Żarłacz tępogłowy jest z reguły samotnym myśliwym, choć niekiedy może polować parami. Najczęściej pływają w wodach płytkich, gdzie polują na swoje ofiary. Jest bardzo terytorialny i zazwyczaj atakuje każdego intruza, który wkroczy na jego teren. Często wpływa do rzek i jezior poszukując pożywienia.

Rozród

Okres rozrodczy u żarłaczy tępogłowych przypada późnym latem lub wczesną jesienią, najczęściej w pobliżu ujść rzek. Po ciąży trwającej do 12 miesięcy, samica rodzi od 4-10 żywych młodych. Po urodzeniu młody rekin odpływa, aby uchronić się przed pożarciem przez matkę. Młody ma około 70 cm długości po urodzeniu. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 10 lat. Wszystkie młode rekiny przebywają zazwyczaj w przybrzeżnych lagunach lub ujściach rzek, aż do osiągnięcia odpowiedniego rozmiaru.

Naturalni wrogowie

Żarłacz tępogłowy jest często na szczycie łańcucha pokarmowego, lecz czasami bywają atakowane przez żarłacze tygrysie i żarłacze białe. Istnieją doniesienia o atakowaniu młodych rekinów przez słonowodne krokodyle różańcowe. Największym naturalnym wrogiem żarłacza tępogłowego, jest inny żarłacz tępogłowy.

Długość życia

Jest to jedna z największych zagadek dotyczących rekinów.

Znaczenie dla człowieka

Rekin ten często jest poławiany i tępiony, głównie ze względu na swoją złą sławę. Żarłacz tępogłowy jest agresywnym rekinem, który najczęściej ze wszystkich rekinów atakuje ludzi , głównie ze względu na to iż zamieszkują strefę przybrzeżną w pobliżu kąpiących się ludzi.  

Ciekawostki:

• Ma największy uścisk szczęk wśród wszystkich ryb chrzęstnych, ok 600 kg.
• Wraz z żarłaczem tępogłowym, żarłaczem białym i żarłaczem białopłetwym jest jednym z 4 rekinów atakujących ludzi.
• Żarłacze tępogłowe często atakują ludzi także wpływając do rzek. W rzece Ganges za ataki na ludzi obwiniano krytycznie zagrożonego rekina gangesowego*(Glyphis gangeticus) i tawrosza piaskowego(Carcharias taurus).
• Niegdyś w jeziorze Nikaragua odnotowano endemiczny gatunek rekina, zwanego rekinem z jeziora Nikaragua(Carcharhinus nicaraguensis), lecz po badaniach przeprowadzonych w roku 1961, okazało się że rekin jest zwykłym żarłaczem tępogłowym. Obecność żarłacza w tym jeziorze była o tyle dziwna, gdyż musiał on pokonać rzekę San Juan, gdzie nurt w niektórych miejscach jest wartki, a rzeka stroma, tak więc rekin musiał pokonać ją podobnie jak łosoś, skokami. Udowodnił to żarłacz, który został oznaczony w jeziorze i znaleziony później w oceanie.
• Jest jednym z najpopularniejszych z pośród 43 spodoustych mogących żyć w wodzie słodkiej.
• Do rodziny Carcharhinus zalicza się ok. 34 gatunki żarłaczy, np. żarłacza galapagoskiego (Carcharhinus galapagensis), żarłacza brunatnego(Carcharhinus plumbeus) i żarłacza rafowego(Carcharhinus amblyrhynchos)
  
  

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBar%C5%82acz_t%C4%99pog%C5%82owy

-https://en.wikipedia.org/wiki/Bull_shark

-http://www.iucnredlist.org/details/39372/0

-http://www.fishbase.org/summary/873

-https://www.flmnh.ufl.edu/fish/discover/species-profiles/carcharhinus-leucas

-http://animaldiversity.org/accounts/Carcharhinus_leucas/

-http://www.arkive.org/bull-shark/carcharhinus-leucas/

Syrena- mordercza piękność

Syrena

Pierwsze podania

Pierwsze podania na temat syren pochodzą z Odysei Homera. Syreny zamieszkiwały wysepkę, która znajdowała się między wyspą Ajai(zamieszkałą przez Kirkę), a wąwozami Skylly i Charybdy. Kusiły one żeglarzy swoim pięknym śpiewem, aby następnie ich zabić. Odyseusz przepływając w pobliżu siedliska syren rozkazał swoim towarzyszom zatkać uszy woskiem, a sam kazał się przywiązać do masztu i ignorować swoje rozkazy, aż do oddalenia się od syren, gdyż chciał on usłyszeć ich śpiew. Gdy szczęśliwie Odyseusz przeżył, usłyszawszy śpiew syren, one zdenerwowane i zrozpaczone popełniły samobójstwo rzucając się do morza. Inne podania mówią iż syreny zamieszkiwały wody w pobliżu miasta Fokaja, gdzie śpiewając wabiły ludzi, aby ich zabić. Mówiło się że syreny straciły pióra w konkursie śpiewania z muzami. Syreny przegrały, a w zamian muzy zrobiły sobie z ich piór korony. Inne podanie mówi o tym iż, syreny były wodnymi bestiami, szczęśliwymi w burze i sztormy i smutnymi w pogodne dni. Wabiły one swoim śpiewem żeglarzy, aby ich okraść, zabić i zjeść. Inna wersja mitu podaje także iż syreny był córkami Zeusa, które towarzyszyły zmarłym w drodze do Hadesu. Orfeusz który uczestniczył w wyprawie po złote runo, zagłuszał śpiew syren grą na lirze. Oburzone syreny rzuciły się do morza, zmieniając się w raf. Syreny istnieją także w mitologi rzymskiej, gdzie są jednymi z nimf morskich. W mitologi mezopotamskiej istniały stworzenia, uderzająco podobne do syren. Były niezwykle piękne, ale i mordercze. Syreny są obecna także w legendach krajów Europejskich np. Syrena warszawska, Syrena kopenhaska i Syrena Lorelei.

Wygląd

Pierwotnie w mitologi greckiej syreny posiadały ptasie ciało oraz głowę młodej kobiety. W późniejszych podaniach mitologi greckiej i rzymskiej syreny posiadały ciało ryby, lub jedynie ogon ryby oraz głowę lub ciało młodej, pięknej kobiety. Inne podania mówią o tym iż syreny posiadały bestialski wygląd, a jedyną rzeczą w nich piękną, był ich śpiew. Przykłady syren w różnych mitologiach i legendach:

• Syrena grecka-pierwotnie posiadały ciało ptaka oraz głowę kobiety. Według jednego z mitów, syreny przegrały pojedynek śpiewania z muzami i straciły swe upierzenie, przystosowując się do życia w morzu.

• Syrena rzymska-w mitologi rzymskiej syreny były jednymi z nimf morskich. Posiadały one rybie ciało i kobiecą głowę, lub rybi ogon zamiast nóg i ciało kobiety.
  
  
• Merman-stworzenie morskie, pół ryba, pół mężczyzna. Mermany widoczne są  w wielu mitologiach całego świata, podobnie jak syreny. Najbardziej znanym mermanem był Tryton, syn Posejdona i  Amfitryty. 

• Sirin-według rosyjskich podań, pół kobieta, pół ptak. Siriny były wrogo nastawione do ludzi, a każdy człowiek, który usłyszał pieśń Sirin, zapominał o ziemskim życiu i umierał. Sirin w przeciwieństwie do Alkonosty symbolizowały smutek i cierpienie.
• Alkonost-według podań rosyjskich, pół kobieta, pół ptak, podobnie jak Sirin. Jej pieśni były bardzo piękne, a człowiek który je usłyszał, nie chciał już słuchać nic innego. Alkonost symbolizuje szczęście.
                
• Harpia-według mitologi greckiej, stworzenie z ciałem ptaka i głową kobiety. Harpie zamieszkiwały wyspę, na której został uwięziony Fineus , król Tracji, za ujawnienie tajemnic boga Zeusa. Na wyspię było bardzo dużo pożywienia, lecz za każdym razem kiedy Fineus brał jedzenie, harpie podlatywały i zabierały mu je. Fineusa oswobodził w końcu Jazon i Argonauci.
  
  
• Syrena warszawska i kopenhaska-legenda mówi iż dwie siostry syreny przybyły z Atlantyku na Bałtyk. Jedna z nich upodobała sobie cieśninę duńską i od tej pory siedzi na skale u wejścia do portu w Kopenhadze. Druga siostra postanowiła popłynąć w głąb lądu używając rzeki Wisła. Kiedy wyszła na plażę, w pobliżu Starego Miasta w Warszawie postanowiła tu pozostać. Syrena plątała sieci, uwalniała ryby oraz opiekowała się rzecznymi stworzeniami, a ze względy na jej piękny śpiew rybacy nic nie mogli jej zrobić. Pewnego razu syrena została uwięziona przez bogatego kupca, który postanowił zarobić na niej pokazując stworzenie na jarmarkach. Człowiek umieścił ją w stajni, bez dostępu do wody. Młodemu parobkowi zrobiło się żal syreny i wraz z przyjaciółmi uwolnił ją. Syrena w zamian obiecała że stanie w obronie miasta, jeśli będzie taka potrzeba, dlatego Syrena warszawska przedstawiana jest zazwyczaj z tarczą i mieczem na znak gotowości do obrony miasta.  

• Trytony-pół mężczyzna, pół ryba. Prawdopodobnie synowie boga Trytona lub Posejdona. Morscy odpowiedniki satyrów. Często topiły statki, rzucając się z morza na jedną z burt i przechylając go.

• Syrena Lorelei-według niemieckich legend, kobieta która została zdradzona przez męża i rzuciła się z rozpaczy do morza, lecz zamiast utonąć zmieniła się w syrenę  Odtąd śpiewem przywołuje żeglarzy do ich zguby.

W środkach masowego przekazu

Syrena najczęściej przedstawiana jest jako kobieta, która zamiast nóg posiada rybi ogon i obdarzona jest niezwykle pięknym głosem. Najbardziej znaną syreną jest Mała syrenka z baśni Hansa Christiana Andersena, która jest inspirowana siostrą Warszawskiej syreny. Syreny są także widoczne w wielu grach, jako morskie stworzenia z hipnotyzującym głosem. np. Heroes Might and Magic IV i Might and Magic Heroes VI.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Syrena_(mitologia)

-https://en.wikipedia.org/wiki/Siren_(mythology)  

Pióropusznik strusi-piękność bez kwiatów

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Paprocie
• Rząd: Paprotkowce
• Rodzina: Onocleaceae
• Gatunek: Pióropusznik strusi(Matteuccia struthiopteris)

Występowanie

Zazwyczaj rośnie w wilgotnych lasach umiarkowanych oraz w pobliżu potoków i wilgotnych terenów wschodniej i północnej Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej.

Opis gatunku

Średniej wielkości paproć o pierzastych liściach dorastających do 170 cm, zwężających się ku dołowi i rosnących pionowo. W sierpniu-wrześniu wyrastają krótsze zarodnionośne liście(ok. 60 cm) intensywnie zielone, później brunatnieją.

Rozmnażanie

W okresie od sierpnia do września, paproć wytwarza tzw. liście zarodnikonośne. Początkowo są zielone, później zmieniają kolor na brązowy. Dosyć duże i brunatne zarodniki znajdują się w kubeczkach zarodnikowych umiejscowionych na blaszkach liściowych. Zazwyczaj kiełkują po ok. 15-20 dniach. Brunatne liście zarodnikowe pozostają w zimę na roślinie. Rozmnaża się także przez podział kłączy.

Zagrożenia

Roślina jak na razie nie zagrożone, lecz poważnym zagrożeniem dla tych paproci jest wykopywanie ich z naturalnego środowiska w celu uprawy jej jako roślina ozdobna. W Polsce podlega ścisłej ochronie.

Długość życia

Roślina wieloletnia.

Znaczenie dla człowieka

Pióropusznik strusi jest popularną paprocią ogrodową, która charakteryzuje się małymi wymaganiami oraz szybkim rozrostem. W Ameryce Północnej i Japonii pióropusznik strusi jest przysmakiem.

Warunki uprawy

Najlepiej rośnie w wilgotnym zacienionym miejscu, lecz toleruje także półcień i pełne słońce. Lubi glebę próchniczą na której intensywnie się rozrasta. Przy uprawie tej paproci należy uważać, aby nie zagłuszała ona innych roślin z powodu swojej ekspansywności.

Ciekawostki

•  u tej paproci występuje tzw. trofofil i sporofil, czyli liście przystosowane do fotosyntezy(trofofil) i liście zarodnikonośne(sporofil).
• nazwa paproci pochodzi od kształtu liści zarodnikonośnych, które przypominają wyglądem strusie pióro.
• pióropusznik strusi jest rośliną żywicielską dla kilku gatunków motyli np. ćmy Sthenopis auratus zamieszkująca Amerykę Północną.
• Jest blisko spokrewniony z pióropusznikiem pensylwańskim*(Matteuccia pensylvanica), inni przedstawiciele rodzaju Matteuccia(pióropuszników) jak na razie są mi nieznani ze względu na brak wiarygodnych danych.

Bibliografia:

-http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=e180

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pi%C3%B3ropusznik_strusi

-https://en.wikipedia.org/wiki/Matteuccia

-http://www.e-katalogroslin.pl/plants/4035,pioropusznik-strusi_matteuccia-struthiopteris

-https://www.rhs.org.uk/Plants/10920/Matteuccia-struthiopteris/Details

Arasari obrożny- kolorowy tukan

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Dzięciołowe
• Rodzina: Tukanowate
• Gatunek: Arasari obrożny(Pteroglossus torquatus)

Występowanie

Arasari obrożny zamieszkuje lasu tropikalne, począwszy od południowego Meksyku po Panamę, Kolumbię, Ekwador, Wenezuelę i Kostarykę.

Ogólny opis

Ptak ten mierzy około 40 cm długości i marzy ok. 250 gramów. Podobnie jak inne tukany, dziób ptaka jest duży i masywny, kolorowo ubarwiony(biało-czarno-czerwono-niebieski), a na jego końcu znajdują się wyrostki przypominając zęby. Pióra na głowie i grzbiecie są czarne, połyskujące na zielono. Pierś i spodnia część upierzenia ptaka jest żółta, posiada czerwony kołnierzyk oraz czarny pas przebiegający przez całą część brzuszną ptaka, czasami także występuje czarna plama na piersi ptaka. Uda ptaka są koloru kasztanowego.

Dymorfizm płciowy

Samice posiadają nieco mniejszy dziób niż samce.

Populacja i zagrożenia

Ptaki te są w miarę pospolite na terenie swojego występowania, choć w przyszłości może zagrażać im nadmierne kłusownictwo i utrata środowiska życia.

Pożywienie

Żywi się owocami, które zbiera bezpośrednio z drzew, lecz urozmaica swoją dietę w owady, jaja i pisklęta ptaków, jaszczurki i inne niewielkie stworzenia.

Zachowanie

Arasari obrożny żyje w małych stadach od 6 do 15 osobników, żerując w górnych partiach lasu. Lata dość szybko, a jego wołanie jest dosyć głośne.

Rozród

Okres godowy u tego tukana przypada od stycznia do maja. Para łączy się na całe życie. Budują gniazda w dziuplach, wysokich, dość starych drzew. W niej samica składa do 3 jaj, które przez 16 dnia wysiadują oboje rodziców. Młodymi opiekują się oboje rodziców oraz czasami młode z poprzedniego miotu. Po 6 tygodniach uzyskują samodzielność, choć dalej są dokarmiane przez rodziców. Nie wiadomo kiedy arasari obrożny uzyskuje dojrzałość płciową, lecz przypuszcza się że w wieku około 2-3 lat.

Naturalni wrogowie

Głównie drapieżne ptaki jak trębacze i białostrzęby.

Długość życia

do 20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Czasami bywa trzymany jako egzotyczny ptak domowy. Dosyć łatwo się oswaja. lecz większość ptaków pochodzi z naturalnego środowiska.

Ciekawostki:

• u arasari zaobserwowano nietypowe dla tukanów zachowania społeczne, gdzie w jednym gnieździe może spać nawet 6 dorosłych osobników, zwykle spokrewnionych ze sobą.
• w piórach arasary żyje wesz Austrophilopterus flavirostris, która pasożytuje prawdopodobnie na wszystkich gatunkach arasari.
• W niewoli arasari obrożny zjada psią karmę.
• Do rodzaju Pteroglossus do którego należy arasari obrożny, zalicza się także tukaniec(Pteroglossus bailloni), arasari czarnogłowy(Pteroglossus viridis), arasari amazoński(Pteroglossus azara) oraz inne ptaki, z pośród 14 gatunków arasari.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Arasari_obro%C5%BCny

-https://es.wikipedia.org/wiki/Pteroglossus_torquatus

-https://en.wikipedia.org/wiki/Collared_aracari

-http://animaldiversity.org/accounts/Pteroglossus_torquatus/

Gołąb wędrowny-najliczniejszy wymarły ptak

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Gołębiowe
• Rodzina: Gołębiowate
• Gatunek: Gołąb wędrowny(Ectopistes migratorius)

Występowanie

Zamieszkiwał Amerykę Północną. Latem przebywał od Gór Skalistych na wschodzie, po centralną Kanadę do północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych. Zimą przenosił się na południe od Stanów Zjednoczonych, czasami aż do Meksyku i Kuby.

Ogólny opis

Gołąb wędrowny swym rozmiarem przypominał gołębia skalnego, długość jego ciała wahała się w granicach 40 cm, przy wadze około 400 g. Posiadał długi ogon, długości ok. 20 cm. Głowa, grzbiet i kuper ptaka były koloru szaroniebieskiego, pierś za to koloru czerwonego.

Dymorfizm płciowy

Samce były nieco większe od samic, a ponadto posiadały czarne smugi na plecach i skrzydłach oraz różowawe zabarwienie na bokach szyi. Upierzenie samca mieniło się także w świetle na różne kolory. Samica oraz niedojrzałe ptaki posiadały ciemnobrązowe upierzenie na plecach oraz nie posiadały aż tak intensywnego koloru różowego na bokach szyi jak samce.

Pożywienie

Dieta gołębia wędrownego składała się głównie z orzeszków bukowych, żołędzi, kasztanów, nasion i jagód. W okresie letnim uzupełniał swoją dietę w małe bezkręgowce. Był uważany za szkodnika z powodu tego iż żywił się uprawami.

Zachowanie

Gołąb wędrowny był wyjątkowo społecznym ptakiem. Stada gołębi wędrownych liczyły od kilku tysięcy po 2 miliardy osobników, tworząc tym samym największe skupiska ptaków na Ziemi. Gołębie wędrowne migrowały na południe od Stanów Zjednoczonych w marcu i kwietniu. Stada migrujących gołębi tworzyły wielkie chmury zasłaniające niebo, a osiadające ptaki łamały gałęzie drzew i niszczyły roślinność swoimi odchodami.

Rozród

Ptaki te rozmnażały się w dużych koloniach, liczących nawet 120 milionów ptaków od marca do września, lecz głównie w okresie od  kwietnia do maja. Samce odprawiały godowy taniec przed samicami, nadymając swoją pierś i rozkładając ogon i skrzydła szurając nimi przy ziemi. Samce często nie odstępowały samic na krok. Jeśli samiec został zaakceptowany to jako para zostawali do końca życia. Pary budowały luźne gniazda na drzewach, nawet po 100 par na jednym drzewie. W gnieździe było składane jedynie jedno białe jajko i inkubowane przez 12-14 dni. Oboje rodzice opiekowali się jajkiem i wyklutym pisklęciem. Po 14 dniach młody gołąb opuszczał gniazdo i zwykle był tak troskliwie karmiony, że swoją masą przeważał dorosłego gołębia. Gołąb w tym czasie mógł już sam zadbać o siebie.

Naturalni wrogowie

Głównie ptaki drapieżne np. jastrząb, a także lisy, łasice, wilki, pumy, kojoty itp.

Długość życia

Martha, ostatni gołąb wędrowny w niewoli przeżyła 29 lat. Długość życia gołębi w stanie dzikim nie jest znana.

Przyczyny wymarcia

Główną przyczyną wymarcia gołębi wędrownych to masowe polowania i tępienia oraz utrata siedliska. Rodowici Amerykanie sporadycznie polowali na te gołębie, lecz w XIX wieku myśliwi masowo zakładali siatki na gołębie, strzelano do nich, używano jako ruchome cele do strzelania, a nawet jako nawóz dla rolników. Gołębie wędrowne zabijano tysiącami. W 1805 r para gołębi kosztowała jedynie 2 centy, a w XVIII i XIX wiecznej Ameryce mięsem gołębi wędrownych karmiono niewolników i choć w 1850 r populacja gołębia drastycznie spadła to polowania nie ustały. W 1878 r zanotowano ostanie wielkie gniazdowanie gołębia wędrownego, lecz gołębie szybko zostały doszczętnie wybite w liczbie miliona osobników. Poważnym zagrożeniem dla gołębia była też utrata siedliska. Tereny lęgowe gołębi zostały usunięte z drzew, choć naukowcy sądzą że gołębie i tak posiadały duże połacie lasów do gniazdowania. Nie wszyscy ludzie sądzili iż gołębie trzeba zabijać, niektóre instytucje postanowiły objąć ochroną gołębie wędrowne  lecz zazwyczaj nie odnosiło to skutków lub prawo było naginane. Ostatniego dzikiego osobnika tego gatunku zaobserwowano w 1900 r, lecz gołąb został zastrzelony przez chłopca z Ohio w USA. Naukowcy sądzą iż na wolności mogła pozostać jeszcze niewielka populacja gołębia wędrownego, lecz ptak ten mógł się pomyślnie rozmnażać jedynie w dużych stadach i z tego samego powodu ptaki te nie chciały rozmnażać się w niewoli. Ostatnie próby rozmnażania gołębi wędrownych w ogrodach zoologicznych nie powiodły się, kiedy to podjęto próbę rozmnażania gołębi wraz z gołębiami skalnymi jako rodzicami zastępczymi. Prawdopodobnie ostatnia gołębica przy życiu Martha była trzymana w The Cincinnati Zoo. Zdechła ona 1 września 1914 r w wieku 29 lat, i tą datę przyjęto jako datę wygaśnięcia gatunku.

Ciekawostki   

• Gołąb wędrowny był najliczniejszym ptakiem na Ziemi. Jego populacja liczyła ok. 5 miliardów osobników.
• Po zastrzeleniu ostatniego dzikiego gołębia na wolności w 1900 r, oferowano bardzo wysokie nagrody za żywego osobnika.
• Istniały doniesienia z Arkansas i Luizjany o zaobserwowaniu tego gołębia w stadzie 10-20 osobników, aż do roku 1930, lecz te doniesienie nie zostało potwierdzone.
• Ciało Marthy zostało zamrożone i wysłane do Smithsonian Institution, gdzie aktualnie znajduje się w muzealnym archiwum.
• Po wyginięciu gołębia wędrownego za wymarłe uważano pasożytnicze wszy żyjące na ciele gołębia wędrownego Columbicola extinctus i Campanulotes defectus, lecz w 2000 roku Columbicola extinctus zostało znaleziona na ciele gołębia pręgosternego (Patagioenas fasciata), a Campanulotes defectus uznano za błąd w identyfikacji innego gatunku Campanulotes flavus.
• W 1878 roku codziennie przez prawie 5 miesięcy ginęło ok. 50 000 gołębi.
• W przyszłości istnieje możliwość sklonowania gołębia wędrownego z fragmentów DNA z zachowanych okazów.
• Gołąb wędrowny był jedynym przedstawicielem rodzaju Ectopistes.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Go%C5%82%C4%85b_w%C4%99drowny

-https://en.wikipedia.org/wiki/Passenger_pigeon

-http://www.si.edu/encyclopedia_si/nmnh/passpig.htm

-http://www.audubon.org/magazine/may-june-2014/why-passenger-pigeon-went-extinct

-http://www.wbu.com/chipperwoods/photos/passpigeon.htm

-http://www.iucnredlist.org/details/22690733/0

Golem- bezduszne stworzenie

Golem

Pierwsze podania

Słowo golem pojawia się już w Biblii i nazwana jest tak forma pierwszego człowieka stworzonego przez Boga z gliny przed daniem mu daru życia. Późniejsze podania o golemie zawiera Talmud, który opisuje to jak Rava tworzy własnoręcznie człowieka zwanego gavra i posyła go do Rav Zeira, lecz ten nie potrafi przemówić. Później golemy pojawiają się kilka razy w różnych legendach i bajkach.np. Golem stworzony przez żydowskiego rabina Jehudę Löw ben Bezalela zwanego Maharal, który miał ochraniać Żydów. Jednak gliniany golem był pozbawiony duszy i rozumu, tak więc wykonywał jedynie polecenia swoich stwórców i nie miał własnej woli. W jednej z wersji golem ten wpadł w szał i zaczął zabijać swoich stwórców. Prawdopodobnie szczątki tego golema znajdują się w synagodze w Pradze.

Wygląd

Pierwotnie w Biblii golem to ciało człowieka, lecz bez duszy. W późniejszych przedstawieniach golem to humanoidalna konstrukcja zbudowana z gliny, był wysoki, potężnie zbudowany i wzbudzający respekt w oczach ludzi. W współczesnych przedstawieniach golemy już nie są złożone jedynie z gliny, ale istnieją także golemy kamienne, żelazne, złote, diamentowe, kościane, stalowe, a nawet magmowe i błotne. Istnieją także inne istoty, które powstały w sposób sztuczny min.:

• Homunkulus-inaczej mały człowiek. Często był przedmiotem pożądania przez alchemików, podobnie jak sławniejszy kamień filozoficzny. Ponoć można było go stworzyć używając korzenia mandragory, która rosła pod szubienicą, gdzie spadała sperma wisielca. Homunkulus miał być małym, inteligentnym stworzeniem, które zazwyczaj marzyło by stać się prawdziwym człowiekiem. Najsławniejszym homunkulusem był ten stworzony przez Wagnera w Fauście Johann Wolfgang von Goethe.

• Gargulec-Postać gargulca często zdobi dachy wielu budynków, legenda mówi o tym iż św. Romain pokonał potwora zwanego Gargouille, który nękał miasto Rouen. Święty pokonawszy potwora spalił jego ciało, lecz głowa i szyja stwora nie chciała się spalić(z powodu iż potwór zionął ogniem i ta część ciała była na niego odporna). Św. Romain umieściła więc głowę na dachu kościoła, a ta odstraszała swym wyglądem złe duchy. I tak od tego momentu ludzie budują gargulce na dachach budynków, aby odstraszały one złe duchy. Niekiedy w różnych dziełach gargulce są ożywiane i chronią fizycznie dany teren.

W środkach masowego przekazu

Golemy często są przedstawiane w wielu działach, jako twór ludzi o magicznych zdolnościach, lub innych magicznych stworzeń. Choć pierwotnie golem był budowany z gliny w wielu dziełach stwarza się go z przeróżnych materiałów, począwszy od błota i drewna, przez złoto i inne metale, skończywszy na magmie lub nawet zwłokach. Golemy występują w książkach Andrzeja Sapkowskiego Boży bojownik, a także Terry Pratchett Na glinianych nogach. Golemy występują także w wielu grach min. Dungeons & Dragons, Magic the Gathering i Heroes: Might and Magic.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Golem

-https://en.wikipedia.org/wiki/Golem