Harmonia axyridis - azjatycki najeźdźca

inne nazwy: biedronka azjatycka, biedronka arlekin, biedronka harlekin, biedronka Halloween*

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Owady
• Rząd: Chrząszcze
• Rodzina: Biedronkowate
• Gatunek: Harmonia axyridis

Występowanie

Za pierwotny region występowania tego owada uważa się wschodnią Azję, począwszy od Syberii, Kazachstanu, Uzbekistanu, poprzez Rosję, Himalaje, Koreę, Mongolię, Chiny, Tajwan skończywszy na Japonii. Biedronka została wprowadzona w wielu rejonach świata w celu zwalczania mszyc, stając się gatunkiem inwazyjnym. Obecnie biedronka azjatycka została stwierdzona w Ameryce Północnej(od Meksyku, po Stany Zjednoczone i południową Kanadę), Ameryce Południowej(z wyjątkiem tropikalnej strefy amazońskiej), Afryce(Tunezja, Egipt, RPA) oraz w Europie(od Wielkiej Brytanii po Bośnię i Hercegowinę oraz Rumunię). Harmonia axyridis najbardziej lubi przebywać na otwartych terenach trawiastych, łąkach, polach uprawnych, lecz także lasach liściastych i terenach zakrzewionych.

Ogólny opis

Biedronka arlekin jest średniej wielkości przedstawicielem rodziny biedronkowatych o długości ciała od 5 do 8 mm, charakteryzujący się dosyć powszechnie występującym u tego gatunku zjawiskiem polimorfizmu. Ciało owada jest wypukłe i owalne. Pokrywy owada mają bardzo zmienne ubarwienie, choć najpowszechniej występuje czerwone w czarne kropki, pomarańczowe w czarne kropki i czarne w dwie czerwone plamy(są to 3 odmiany które najczęściej można spotkać w Europie). Ich przedplecze jest z reguły białe z czarnym wzorem przypominający literę "M" lub "W", co wyróżnia je od innych biedronek. Larwa biedronki Harmonia axyridis mierzy przeciętnie 1 cm długości i są przeważnie czarne z pomarańczowymi kolczastymi brodawkami, które występują w jednym rzędzie przy 3 stadium i w dwóch przy 4.

Dymorfizm płciowy      

Słabo zaznaczony.

Populacja i zagrożenia 

Gatunek występuje powszechnie na terenie swojego pierwotnego występowania oraz obecnie rozszerza swój zasięg. Uważany za gatunek inwazyjny na większości kontynentów, który wypiera rodzime gatunki owadów oraz doprowadza do szkód w uprawach. Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia oraz nie posiada żadnego statusu ochronnego.

Pożywienie

Głównym i przeważającym składnikiem diety biedronki azjatyckiej są owady z nadrodziny mszyc i czerwców, choć udowodniono że mogą zjadać także owady z rzędu rybików, roztocza, jaja ciem i motyli, małe ćmy, pyłek kwiatowy, a także, choć jest to rzadkością, innych przedstawicieli swojej rodziny. Czasami urozmaica swoją dietę w niektóre owoce np. winogrono. Gatunek wskazuje także tendencję do kanibalizmu w formie larwalnej, jak i dorosłej, zjadając jaja i larwy swojego gatunku.

Zachowanie

Harmonia axyridis jest gatunkiem o samotnym trybie życia, choć nie rzadko można spotkać grupę zimujących biedronek. Prowadzi dzienny tryb życia, poszukując przez większość czasu zdobyczy, na różnych roślinach. Często lata przeszukując roślinę, za rośliną. Nie posiadając stałego siedliska życia, dlatego nie są zwierzętami terytorialnymi. W okresie przedzimowym biedronka zapada w hibernację, wyszukując odpowiedniego miejsca, najczęściej szczeliny w drzewach, dziuple, sterty liści i kępy roślinności. Bardzo często hibernują w grupach, gdyż podczas snu uwalniają feromon przyciągający inne osobniki.

Rozmnażanie

Biedronka Harmonia axyridis rozmnaża się kiedy temperatura wzrośnie powyżej 12*C, czyli w klimacie Europejskim zazwyczaj od marca do października. Samica biedronki przyciąga samców przy pomocy feromonów, a następnie selektywnie wybiera osobnika o najintensywniejszym kolorze pokrywy, choć samica może kopulować z wieloma partnerami. Samica zazwyczaj po paru dniach składa ok. 25 jaj, choć często część jest niezapłodniona stając się pokarmem dla wyklutych larw. Po wykluciu i zjedzeniu niezapłodnionych jajek, larwy przystępują do żerowania. Żywią się zazwyczaj mszycami i są bardzo żarłoczne. Larwa zazwyczaj czterokrotnie liniej, a następnie przed przepoczwarzeniem przyklejają się do spodniej części liścia. Poczwarka zazwyczaj jest podobna do poczwarek innych biedronek, lecz w miejscu jej przytwierdzenia występują charakterystyczne brodawki. Po 30-60 dniach z poczwarki wydostaje się dorosły osobnik o jasnych barwach, które nabiera wraz z wiekiem.

Naturalni wrogowie

Biedronka ze względu na swoje intensywne barwy i wydzielanie żółtą hemolimfę, może skutecznie zniechęcać potencjalnych drapieżców. Do największych wrogów biedronki należą owadożerne ptaki, niektóre pluskwiaki np. Podisus maculiventris, mrówki zwłaszcza mrówka ogniowa Solenopsis invict, a także inne większe biedronki, które zagrażają głównie larwą i jajom.

Długość życia  

Przeciętnie 30-90 dni, choć w sprzyjających warunkach nawet 3 lata.

Znaczenie dla człowieka          

Obecnie biedronka azjatycka jest uważana za szkodnika, gdyż choć jest skutecznym niszczycielem koloni mszyc to nadgryza także niektóre uprawiane owoce np. winogrono, a podczas zbierania owoców zaniepokojona biedronka uwalnia hemolimfę, psując nie tylko walory smakowe winogronu, ale także produkowanego z niego wina. Ponadto biedronka arlekin znana jest z ataków na ludzi. Często przy niedoborze pokarmu, lub zaniepokojona może gryźć skórę, powodując niewielkie ranki, czasami prowadzące u osób uczulonych do nieprzyjemnych komplikacji.

Ciekawostki

• W Polsce po raz pierwszy stwierdzona w 2006 roku w Poznaniu i podczas tych kilku lat zdążyła zwiększyć swoją populację opanowując cały kraj w niektórych miejscach stając się plagą.
• W Ameryce Północnej sprowadzenie biedronki azjatyckiej przyniosło olbrzymie szkody, nie tylko dla człowieka przy zbieraniu plonów winogronu, lecz także dla ekosystemu. Biedronka arlekin wyparła biedronkę dwukropkę występującą naturalnie na tym kontynencie, które obecnie stała się rzadka, a w niektórych regionach zagrożona wyginięciem.
• W Europie po sprowadzeniu biedronki azjatyckiej zanotowano nagły spadek populacji innych gatunków biedronek, np. biedronki siedmiokropki, choć ta jako jedna z niewielu skutecznie poluje na larwy biedronki Harmonia axyridis.
• Masowe pojawienie się tej biedronki w Polsce zanotowano już w 2008 roku w Gdańsku.
• Jako jeden z niewielu owadów występuje w wielu odmianach barwnych. Najpopularniejsze to min. Succinea, Conspicua i Spectabilis.
• Rodzaj Harmonia liczy ok. 15 gatunków biedronek, min. dużą biedronkę cętkowaną*(Harmonia conformis), biedronkę czterokropkę*(Harmonia quadripunctata) i Harmonia yedoensis. 
  
  

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Harmonia_axyridis

-http://www.cbe-pan.pl/harmonia/inwazja.htm

-https://swiatmakrodotcom.wordpress.com/2011/08/28/biedronka-arlekin-azjatycka-harmonia-axyridis-niebezpieczny-najezdzca/

-http://www.klinikaroslin.com/ochrona-winorosli/16-biedronka-harmonia-axyridis

-http://www.wiadomosci24.pl/artykul/zarloczna_biedronka_harmonia_axyridis_198692.html

Barwena - piaskowy czyściciel

inne nazwy: barwena czerwonoprążkowana*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Okoniokształtne
• Rodzina: Barwenowate
• Gatunek: Barwena(Mullus surmuletus)

Występowanie

Zamieszkuje wody przybrzeżne do 90 metrów o piaszczystym, mulistym lub rzadziej żwirowym dnie północnej części Oceanu Atlantyckiego od Dakaru w Afryce Zachodniej po Kanał La Manche, czasami rozciągając swój zasięg o zachodni Bałtyk i strefę przybrzeżną Wysp Brytyjskich. Ryba spotykana także w Morzu Śródziemnym i Czarnym.

Ogólny opis 

Ciało ryby jest bocznie spłaszczone i lekko wydłużone o długości przeciętnie 10-25 cm(maksymalnie 40 cm), pokryte dosyć dużymi łuskami. Posiada dwie płetwy grzbietowe, pierwsza posiadająca 7-8 kolców promieniowych, a druga zwykle 8 miękkich promieni. Płetwa odbytowa posiada zwykle 9 promieni z czego zazwyczaj 2 są twarde. Pod brodą ryby widnieją dwa, dosyć grube wąsy o długości większej niż płetwa piersiowa. Ubarwienie ryby jest zwykle zmienne i zależy od pory roku i głębokości życia gatunku. Zwykle ciało jest czerwone lub żółtoczerwonawe z rozciągającymi się czerwonymi lub brązowymi pasami przez całe ciało oraz żółtymi smugami na bokach ryby. Część brzuszna ryby często przybiera postać czerwonego marmurkowania na jasnym kolorze łusek. Osobniki żyjące samotnie często nie posiadają owego marmurkowania. W okresach zimowych i na większych głębokościach ubarwienie ryby jest bardziej rozmyte.

Dymorfizm płciowy

Brak wyraźnego.

Populacja i zagrożenia 

Barwena jest rybą o wyraźnym znaczeniu gospodarczym. W 1999 roku połowy tej ryby szacowano na ponad 12 000 t. Gatunek nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia i wydaje się niezagrożony. Uważana za lokalnie liczną.

Pożywienie  

Zwykle skorupiaki, mięczaki i inne bezkręgowce wydobywane z dna morskiego.

Zachowanie

Ryba żyje zwykle w stadach do 50 osobników, choć nie rzadko może prowadzić samotniczy tryb życia, dlatego uważana jest za mniej towarzyską barwenę niż spokrewnione gatunki. Pożywiania szuka przekopując dno i wyłapując drobne żyjątka.

Rozmnażanie 

Tarło ryby przypada zwykle od lipca do września. Ryby trą się zwykle na piaszczystym dnie na głębokościach od 10 do 70 metrów. Ze złożonej ikry po kilku dniach wykluwają się larwy, które wchodzą w skład planktonu. Po osiągnięciu długości 5 cm przechodzą w przydenny tryb życia. Dojrzałość płciową osiągają po uzyskaniu ok. 10 cm długości ciała.

Naturalni wrogowie 

Duże ryby drapieżne(rekiny, płaszczki, tuńczyki), głowonogi, fokowate i inne drapieżne ssaki morskie.

Długość życia 

Brak danych. Prawdopodobnie ok. 13 lat.

Znaczenie dla człowieka 

Jest często poławiana i o średnim znaczeniu gospodarczym. Posiada bardzo smaczne mięso. Roczne połowy często przekraczają 12 000 t, a największymi połowami charakteryzuje się Libia i Francja.

Ciekawostki 

• Największe połowy tej ryby zanotowano w roku 2008-2009, gdzie rocznie przekraczały często 18 000 ton.
• Ryba została naukowo opisana w 1758 roku przez szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza.
• Czasami polska nazwa "barwena" odnosi się do wszystkich gatunków reprezentujących rodzaj Mullus. W polskim nazewnictwie ta nazwa odnosi się także do Mullus barbatus zwany barbatą.
• Rodzaj Mullus reprezentują 4 gatunki barwen min. barwena karaibska(Mullus auratus), barbata(Mullus barbatus), Mullus argentinae, opisywana barwena(Mullus surmuletus) oraz czasami Mullus phillipsi.
  
  

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Striped_red_mullet

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Barwena

-http://www.fishbase.org/summary/1327

-http://www.fao.org/fishery/species/3207/en

Leptodactylus fallax - żaba gigant

inne nazwy: gigantyczna żaba kanałowa*, kurczak górski* 

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy bezogonowe
• Rodzina: Leptodactylidae
• Gatunek: Leptodactylus fallax

Występowanie

Występowania tej żaby jest ograniczone do hawajskich wysp Dominikany i Montserrat, lecz niegdyś występowała także na wyspach Gwadelupa, Martinique, Saint Kitts, Nevis oraz prawdopodobnie na Saint Lucia i Antigua. Próby wprowadzenia płaza na Jamajkę i Portoryko nie odniosły skutku. Zamieszkuje zwykle wilgotne lasy, zarośla, wąwozy, tereny zalewowe, podnóża gór, plantacje, blisko strumieni i potoków. Nie lubi przebywać na użytkach zielonych i terenach górzystych, zazwyczaj jedynie do 430 m n.p.m.

Ogólny opis

Gigantyczna żaba kanałowa jest jednym z największych płazów bezogonowych na świecie. samice mogą osiągać wielkość 21 cm długości ciała i 700 gramów wagi. Skóra żaby jest zwykle koloru kasztanowo-brązowego, choć zaobserwowano zmienność umaszczenia w zależności od środowiska życia żaby. Boki żaby są zwykle pomarańczowe lub pomarańczowożółte, a brzuch jasnożółty. Płaz posiada charakterystyczny ciemny pas biegnący od pyska żaby, przez oko do łapy przedniej, oraz kilka pomniejszych ciemnych pasków znajdujących się na grzbiecie i udach zwierzęcia. Leptodactylus fallax posiada także dobrze widoczną, zwykle pojedynczą faldę skórną biegnącą przez cały grzbiet żaby. Oczy płaza są wyłupiaste i o złotawym kolorze, głowa duża i solidna, a łapy dobrze umięśnione.

Dymorfizm płciowy

Dobrze zaznaczony. Samice są większe od samców, a ponadto u samców występują tzw. zrogowaciałe ostrogi występujące na łapach, które ułatwiają przytrzymanie samicy podczas ampleksusu.

Populacja i zagrożenia

Żaba Leptodactylus fallax jest klasyfikowana jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Płaz wyginą z większości wysp na Hawajach, pozostawiając jedynie niewielką populację na wyspach Dominikana i Montserrat. Naukowcy sugerują iż od 1995 roku populacja żaby zmniejszyła się o ponad 80 %. Głównym i największym zagrożeniem dla tego płaza są polowania dla mięsa, które zdziesiątkowały populacje gatunku. Żaby były odławiane w dziesiątkach tysięcy sztuk, aż do 1990 roku kiedy płaz został objęty ochroną gatunkową, choć w 2003 roku gigantyczna żaba kanałowa została objęta ochroną częściową wyznaczając okres odławiania żab w celach konsumpcyjnych. Poważnym zagrożeniem jest także utrata naturalnego środowiska przez ingerencje ludzi oraz erupcje wulkanów. Wycinanie lasów i zarośli pod uprawy, osiedla ludzkie oraz wyniszczenie środowiska przez zanieczyszczenia i popiół wulkaniczny jest przyczyną zniknięcia kilku populacji z wyspy min. z Hills Centre(głównie przez wybuch wulkanu w 1995 roku). Kolejnym także poważnym dla zagrożeniem dla tej żaby jest rozprzestrzeniająca się choroba płazów spowodowana grzybem chytridiomycosis, który dziesiątkuje populacje żab na całym świecie.  Choroba rozprzestrzenia się w szybkim tempie na wyspie przez gatunki obce płazów, które są zawlekane wraz z uprawami bananowców. Na Dominikanie wszystkie obserwowane populacje uległy tej chorobie(w 2009 roku jedyna wolna populacja zachorowała). W 2010 roku wybuch wulkanu Soufrière Hills spowodował kolejne pogorszenie ocalałej populacji żab. W 1999 roku trzy samice i sześć samców zostało przeniesionych do Jersey Zoo w celach zachowania gatunku. Płaz na szczęście w miarę łatwo rozmnaża się w niewoli, a w 2011 i 2012 roku podjęto próbę reintrodukcji, zakończoną sukcesem.

Pożywienie                 

Leptodactylus fallax jest drapieżnikiem, polującym na owady, skorupiaki, mięczaki świerszcze, krocionogi, inne żaby, węże, jaszczurki oraz małe ssaki. Kijanki żywią się niezapłodnionymi zarodkami składanymi przez samice.

Zachowanie                  

Kurczak górski jest gatunkiem o nocnym i samotnym trybie życia. Po zapadnięciu zmierzchu żaba opuszcza swoją norkę, wykopaną w wilgotnej ziemi i wyrusza na żer. Zazwyczaj czeka zakamuflowana na podłożu wyszukując odpowiedniej ofiary. Jest niezwykle żarłoczna i zjada niemal wszystkie stworzenia, które zmieszczą się jej do pyska. Rzadko wchodzi do wody.

Rozmnażanie 

Leptodactylus fallax posiada niezwykły sposób rozmnażania, gdyż w przeciwieństwie do innych żab nie rozmnażają się w wodzie. Okres rozrodczy przypada zwykle pod koniec pory suchej(sierpień-wrzesień). Samce wyszukują odpowiedniego terenu do założenia gniazda, zwykle wykopując 50 cm podziemną norę i walczą o nią z innymi samcami. Samce przyciągają samice do gniazda, charakterystycznym "szczekaniem". Gdy przyciągnięta samica zaakceptuje samca, zachodzi do ampleksusu, podczas którego samica uwalnia płyny, a samiec trzepocząc tylnymi kończynami zmienia ją w piane. Po 9-14 godzinnym ubijaniu piany, samiec opuszcza norę, aby bronić ją przez intruzami, a samica składa jajka. Samica składa przeciętnie 25 000 jajek z czego większość jest niezapłodnionych i stają się pokarmem dla wyklutych larw. W ciągu 45 dni samica opiekuje się kijankami, ciągle odnawiając pianę, opuszczając gniazdo jedynie w celu pozyskania pożywienia. Młode żaby zazwyczaj  w liczbie od 20 do 43 opuszczają gniazdo, zwykle podczas najobfitszych opadów podczas pory deszczowej. Młode osiągają dojrzałość po 3 latach. Samica może rozmnażać się jedynie raz na sezon, lecz samce mogą kopulować z kilkoma samicami.

Naturalni wrogowie 

Brak danych. Prawdopodobnie niektóre ptaki drapieżne, zdziczałe koty, psy, świnie, a młodym osobnikom węże.

Długość życia 

ok. 12 lat.

Znaczenie dla człowieka 

Niegdyś żaba wyła masowo pozyskiwana ze względu na smaczne mięso, przypominające w smaku kurczaka(stąd nazwany górskim kurczakiem). Obecnie ma niewielkie znaczenie w przemyśle kulinarnym ze względu na okres ochronny żaby oraz uświadamianie ludzi o zagrożeniu w jakim znalazł się gatunek.

Ciekawostki  

• Jest jedną z największym żab na świecie.
• W przeciwieństwie do innych gatunków płazów, żaba Leptodactylus fallax nie rozmnaża się w wodzie, a młode kijanki trzymane są w specjalnie produkowanej przez samice pianie.
• Płaz jest nazywany kurczakiem górskim(Chicken Mountain) ze względu na to iż jego mięso w smaku przypomina kurczaka. Jednak nazwa "górski" może być myląca, gdyż żaba woli przebywać na obszarach nizinnych.
• W przeciwieństwie do innych żab, samica gigantycznej żaby kanałowej wskazuje wysoki poziom opieki macierzyńskiej min. pilnuje gniazda z kijankami i karmi je niezapłodnionymi jajkami.
• Leptodactylus fallax należy do rodzaju Leptodactylus, który liczy ponad 80 gatunków płazów min. świstka białowargiego(Leptodactylus mystacinus), świstka ropuchowatego(Leptodactylus bufonius), Leptodactylus macrosternum i Leptodactylus martinezi.
  
  

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Leptodactylus_fallax

-http://www.arkive.org/mountain-chicken/leptodactylus-fallax/

-http://www.iucnredlist.org/details/57125/0

-http://amphibiaweb.org/species/3322

-http://news.nationalgeographic.com/2016/01/160128-mountain-chicken-frog-endangered-animals/

Brodatogama brodata - tautologiczna jaszczurka

inne nazwy: agama brodata

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Agamowate
• Gatunek: Brodatogama brodata(Pogona barbata)

Występowanie

Zasiedla wschodnią część przybrzeżną Australii od granic Półwyspu Jork po Półwysep Eyrego, choć widywany w centrum, a nawet na zachodnim wybrzeżu Australii. Jaszczurkę najchętniej przebywa na terenach otwartych zadrzewionych, zaroślach, wrzosowiskach, a nawet na terenach zurbanizowanych np. pola uprawne.

Ogólny opis

Brodatogama dorasta przeciętnie do 60 cm długości ciała, z czego ok. 30 cm to długość ogona. Ciało jaszczurki posiada zazwyczaj ciemnoszary kolor , choć zdarzają się osobniki o czerwonawym, żółtobrunatnym, lub brązowym umaszczeniu. Osobniki nieletnie są jaśniejsze, zwykle jasnobrązowe z wzorzystymi paskami ciągnącymi się przez długość ciała i znikające wraz z wiekiem. Na bokach tułowia, przedramieniu i w okolicy głowy i gardła agamy znajdują się ostre, łuskowate wyrostki. Samiec potrafi nadymać swe podgardle, tworząc swoisty wachlarz, przypominający brodę. Podgardle ma zwykle czarny lub szaroczarny kolor, co kontrastuje z jego żółtym wnętrzem pyska.

Dymorfizm płciowy                   

Samce osiągają nieco większe rozmiary niż samica(przeciętnie samiec 60 cm, samica 50 cm). Samce ponadto potrafią nadymać swe ciemne podgardle, używane głównie w celach odstraszenia konkurentów.

Populacja i zagrożenia

Populacja jaszczurki nie jest zagrożona i wydaje się stabilna. Brodatogama brodata występuje na dosyć dużym obszarze oraz charakteryzuje się elastycznością w stosunku do wymagań środowiskowych. Głównymi zagrożeniami dla gatunku są nadmierne wypasy bydła, które konkuruje z jaszczurką o przestrzeń życiową oraz przekształcanie środowiska życia w wyniku działalności człowieka. Obecnie pojawiło się także inne zagrożenie, nielegalny przemyt w celach hodowlanych. Brodatogama nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia, nie podlega także ochronie gatunkowej.

Pożywienie    

Jest jaszczurką wszystkożerną z przewagą pożywienia pochodzenia roślinnego. Zjada liście, owoce, kwiaty, rośliny zielne, lecz także stawonogi, małe bezkręgowce i niewielkie kręgowce.

Zachowanie     

Broatogama jest gadem o dziennym  i częściowo nadrzewnym trybie życia. Najczęściej wyleguje się na gałęziach, konarach i pniach w eksponowanych miejscach, lecz w cieplejsze dni wycofuje się w miejsca zacienione. Samce są terytorialne, dlatego w sowim pobliżu tolerują jedynie samice i niedojrzałe osobniki. Walki samców zazwyczaj rozpoczynają się na rozpostarciu podgardla oraz otwarciu pyska, a jeśli żaden z konkurentów nie odpuści, rozpoczyna się walka. Brodatogama jest jedną z najagresywniejszych jaszczurek w swojej rodzinie, napastowana często gryzie i przyjmuje postawę odstraszającą.

Rozród 

W środowisku naturalnym okres rozrodczy przypada zazwyczaj pod koniec sierpnia, kiedy rozpoczynają się najcieplejsze dni. Samica składa zazwyczaj do 24 jaj, które zakopuje w wcześniej wykopanej norze. Młode przy korzystnej temperaturze klują się po ok. 50 dniach, po czym są całkowicie samodzielne. Młode osobniki mają zazwyczaj jaśniejsze umaszczenie niż osobniki dorosłe oraz posiadają paskowane wzory na ciele, które zanikają z wiekiem. Dojrzałość płciową osiągają przeciętnie po ok. 2 latach życia.    

Naturalni wrogowie

Dorosła jaszczurka ma niewielu naturalnych wrogów. Należą do nich węże, psy dingo, warany, krokodyle, a także psy i koty domowe.

Długość życia  

Brak danych. Prawdopodobnie ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Brodatogama brodata nie ma szczególnego znaczenia dla człowieka, po za tym że jest czasami trzymana jako zwierzę domowe.

Ciekawostki 

• Choć w polskim nazewnictwie nazywana czasami agamą brodatą to nie należy jej mylić z agamą Pogona vitticeps, która różnież jest nazywana agamą brodatą.
• Niegdyś dla brodatogamy używano nazwy łacińskiej Amphibolurus barbatus, która obecnie używana jest jako synonim.
• Bodatogama brodata swą nazwę zawdzięcza podgardlu u samca, które nadymione przypomina brodę.
• Jaszczurka została naukowo opisana w 1829 roku przez Georges'a Cuvier'a.
• Brodatogama brodata jest blisko spokrewniona z innymi reprezentantami rodzaju Pogona liczącego 8 gatunków min. z agamą brodatą(Pogona vitticeps), Pogona henrylawsoni, Pogona minima, Pogona microlepidota, Pogona nullarbor, Pogona minor i Pogona mitchelli.
  
  

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Brodatogama_brodata

-https://en.wikipedia.org/wiki/Eastern_bearded_dragon

-http://www.iucnredlist.org/details/170419/0

-http://dinoanimals.pl/zwierzeta/agama-brodata-brodatogama-brodata-pogona-barbata/

Dzierlatka dekańska - indyjski ziemny śpiewak

inne nazwy: dzierlatka Sykes'a*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Wróblowe
• Rodzina: Skowronki
• Gatunek: Dzierlatka dekańska(Galerida deva)

Występowanie

Zasiedla suche tereny otwarte Indii(od Rayadtug po Bhuj i Sitapur).

Ogólny opis

Dzierlatka dekańska jest niewielkim ptakiem osiągającym 12 cm długości ciała. Większość ciała jest blado-ruda, z widocznymi ciemnymi smugami, mniej wyraźnymi na stronie brzusznej ptaka. Posiada widoczny, charakterystyczny czubek. Oczy ptaka są brązowe, a dziób ciemnożółty z ciemniejszą częścią górną.

Dymorfizm płciowy

Brak. Płcie można rozpoznać jedynie po śpiewie, który wykonuje jedynie samiec.

Populacja i zagrożenie 

Nie badano ilościowej populacji dzierlatki dekańskiej, choć uważa się ją za lokalnie liczną. Jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski.

Pożywienie

Ptak wszystkożerny. Zajada nasiona traw, zielone części roślin, małe owady, pająki i inne bezkręgowce.

Zachowanie  

Dzierlatka dekańska jest ptakiem żerującym blisko ziemi, dlatego trudno ją zauważyć siedząca na drzewach. Nie jest ptakiem płochliwym, dlatego łatwo obserwować tą dzierlatkę. W chwilach zagrożenia odlatuje kilka metrów i przypatruje się napastnikowi. Samce często śpiewają, naśladując głos innych ptaków siedząc zazwyczaj na niewysokich krzewach lub niskich wzniesieniach, patrolując teren.

Rozród

Dzierlatka odbywa toki zazwyczaj wczesną wiosną. Samce intensywnie śpiewają poszukując partnerki, lub zachęcając ją do odbycia kopulacji. Ptaki łącza się zazwyczaj w pary monogamiczne. Gniazdo jest budowane w dobrze ukrytym miejscu na ziemi, przez obojga partnerów z traw, włosów, a czasami nawet z kamieni. Samica składa zwykle 2-4 jajka, które jedynie ona wysiaduje. Pisklęta wykluwają się po około 11-14 dniach i są karmione przez oboje rodziców, zazwyczaj małymi owadami. Po 9-10 dniach opuszczają gniazdo, a po ok. 20 dniach uczą się latać. Ptaki mogą odbywać 2-3 lęgi w roku.

Naturalni wrogowie

Dorosłe dzierlatki mogą stać się ofiarą sokołów, lisów i węży. Najbardziej narażone na atak są pisklęta, które jednak w celach obronnych posiadają kamuflujące upierzenie. Pisklęta dodatkowo mogą stać się ofiarą szczurów, łasicowatych oraz mięsożernych ptaków.

Długość życia 

Brak danych. Prawdopodobnie jak pokrewne gatunki może dosyć 8 lat.

Znaczenie dla człowieka        

Nie posiada większego znaczenia dla człowieka. Czasami uważany za zwierzę pożyteczne ze względu na zjadanie owadów żerujących na uprawach, jak i za szkodnika gdyż niszczy delikatne części roślin uprawnych.

Ciekawostki 

• Dzierlatka dekańska jest bardzo podobna do skowronka orientalnego(Alauda gulgula), który posiada lepiej widoczne smugi na piersi.
• Polska nazwa ptaka pochodzi od nazwy indyjskiego płaskowyżu Dekan. 
• W przeciwieństwie do większości ptaków śpiewających dzierlatki są monogamiczne.
• Dzierlatka dekańska jest blisko spokrewniona z innymi gatunkami dzierlatek reprezentującymi rodzaj Galerida(7 gatunków), są to między innymi dzierlatka malabarska (Galerida malabarica), dzierlatka wielkodzioba (Galerida magnirostris), dzierlatka rdzawa (Galerida modesta), dzierlatka długodzioba (Galerida macrorhyncha), dzierlatka iberyjska (Galerida theklae) i dzierlatka zwyczajna (Galerida cristata).
  
  

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Sykes%27s_lark

-http://www.hbw.com/species/sykess-lark-galerida-deva

Karlik średni - nietoperz z opuszczonych budynków

inne nazwy: karlik białoobrzeżony, karlik Kuhla  

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Nietoperze
• Rodzina: Mroczkowate
• Gatunek: Karlik średni(Pipistrellus kuhlii) 

Występowanie

Karlik średni obecnie występuj w Afryce Północnej, Madagaskarze, Europie Południowej i Azji Wschodniej. Jego zasięg rozciąga od Iberii w Europie Południowej przez Bliski Wschód i Kaukaz do Kazachstanu, Pakistanu i Indii, a czasami spotykany w Chinach. Karlik wciąż powiększa zakres swojego występowania(kilka osobników było widzianych na Wyspach Brytyjskich). Pierwotnie karlik średni występował u wybrzeży Morza Azorskiego, wraz z Krymem. Karlik zasiedla różne środowiska na poziomie do 2000 metrów n.p.m. Występuje na obszarach zurbanizowanych, miejskich, lasach, półpustyniach, obszarach otwartych itp.

Ogólny opis 

Karlik średni jest niewielkim nietoperzem osiągającym przeciętnie 8-10 cm długości ciała, 3,5 cm długości skrzydła i 5-10 gramów wagi. Ogon, jak na nietoperza, jest dosyć długi(osiąga 3-4,5 cm długości). Sierść jest jasnobrązowa lub czerwonobrązowa, czasami z czarnym odcieniem w kilku miejscach na ciele. Spód ciała jest zwykle jasny, często biały. Błony lotne są ciemne, zwykle czarne, często z białymi brzegami. U tego gatunku istnieją często zmiany w ubarwieniu w zależności od regionu występowania.

Dymorfizm płciowy

Samce są mniejsze od samic.

Populacja i zagrożenia 

Nie zbadano dokładnie liczebności karlika średniego, choć ze względu na jego rozpowszechnienie, wydaje się dosyć duża. Gatunek nie jest zagrożony wyginięciem i klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski. W Iranie i na Kaukazie jego liczebność wzrasta i wypiera karlika drobnego. Choć nie ma szczególnych zagrożeń dla populacji  tego nietoperza, to negatywnie może wpływać stosowanie pestycydów owadobójczych oraz używanie chemicznych środków na drewnianych konstrukcjach w miejscach przesiadywania karlika. Jest gatunkiem chronionym na mocy Konwencji Berneńskiej, także w Polsce.

Pożywienie

Małe owady, głównie muchówki, motyle, chrząszcze i błonkówki.

Zachowanie 

Karlik jest gatunkiem żyjącym w koloniach od 30 do 100 osobników, podobnie jak inne spokrewnione nietoperze. Dzień przesiaduje w ukryciu, głównie w szczelinach skalnych, jaskiniach i budynkach, często blisko osiedli ludzkich. Wieczorem opuszcza schronienie, często jako jeden z pierwszych nietoperzy i wyrusza na łowy. Do polowań używa wyczulonego słuchu i zmysłu echolokacji. Owady najczęściej łapie w locie. Karlik jest gatunkiem hibernującym w skalnych szczelinach  i piwnicach, zazwyczaj od października do stycznia. Zachowanie nietoperza nie jest dokładnie poznane, zwykle jedynie na podstawie zachowań pokrewnych gatunków.

Rozród 

Okres rozrodczy przypada głównie w sierpniu lub wrześniu. Młode rodzą się zazwyczaj wiosną lub wczesnym latem w liczbie od 1 do 2. Nietoperze usamodzielniają się po 4-5 tygodniach i uzyskują dojrzałość po ok. 1 roku życia. Zachowania rozrodcze karlika są słabo poznane i głównie opisywane na podstawie spokrewnionych gatunków.

Naturalni wrogowie

Ze względu na nocny tryb życia, karliki średni posiada jedynie kilku naturalnych wrogów. Pada on czasami ofiarą puszczyka zwyczajnego, płomykówki zwyczajnej,  uszatki zwyczajnej oraz innych sów. Z racji występowania na terenach miejskich i rolniczych, może padać ofiarą kotów i szczurów.

Długość życia 

Prawdopodobnie ok. 8 lat, jak spokrewnione karliki.

Znaczenie dla człowieka

Nietoperz uważany jest a gatunek pożyteczny, gdyż redukuje liczbę owadów np. komarów. Jest jednym z najbardziej licznych nietoperzy występujących w pobliżu bytowania człowieka, czasami przesiadując w zamieszkałych budynkach ludzkich(np. stajniach i piwnicach).

Ciekawostki

•  Niegdyś karlik średni był uważany za podgatunek Pipistrellus hesperidus, który występuje w Afryce Subsaharyjskiej i na Wyspach Kanaryjskich.
• Czasami populację występującą w Europie wschodniej klasyfikuje się jako odrębny gatunek Pipistrellus lepidus. Ostatnie badania genetyczne zasugerowały odrębność gatunku.
• Gatunek charakteryzuje się dosyć dużym współczynnikiem ekspansywności. Gatunek niegdyś występujący jedynie u wybrzeża Morza Azorskiego, obecnie poszerzył swój zasięg od Wielkiej Brytanii po Chiny.
• W Polsce karlika średniego odnotowano po raz pierwszy w 2004 roku. W Polsce objęty ochroną ścisłą.
• Po raz pierwszy został naukowo opisany w 1817 roku po nazwą  Vespertilio kuhlii przez Heinrich'a Kuhl'a w swojej pracy pt. Die Fledermäuse Deutschlands.
• Do rodzaju Pipistrellus zaliczanych jest ok. 50-80 gatunków nietoperzy min. karlik drobny(Pipistrellus pygmaeus), Pipistrellus subflavus, Pipistrellus collinus i karlik malutki(Pipistrellus pipistrellus).
  
  

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Kuhl%27s_pipistrelle

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Karlik_%C5%9Bredni

-http://www.iucnredlist.org/details/17314/0

-http://www.arkive.org/kuhls-pipistrelle/pipistrellus-kuhlii/

-http://www.eurobats.org/about_eurobats/protected_bat_species/pipistrellus_kuhlii

Dżin - duch spełniający życzenia

Pierwsze podania

Pierwsze dowody dotyczące wiary w dżiny pochodzą z Bliskiego Wschodu. Plemiona Arabskie przed-islamskie uważały dżiny za istoty dobre i uczciwe, twory samego boga, podobnie jak anioły w innych wierzeniach. W Księdze tysiąca i jednej Nocy wyróżnia się kilka rodzajów dżinów, min. anioły, maridy, ifrity, ghule i Shaytana. W teologii islamskiej dżiny zostały "ulepione" przez Boga, podobnie jak człowiek, lecz nie z gliny, lecz z bezdymnego ognia. Ponoć jeden z dżinów Shaytan został wypędzony z raju za szerzenie zła przez Boga. Dżiny podobnie jak człowiek posiadają wolną wolę, lecz są niewidoczne dla ludzi. Żyją w odosobnionych miejscach i podobnie jak ludzka dusza, po śmierci poddawane są osądowi bożemu.

Wygląd

Dżiny nigdy nie posiadały jednego wzorca dotyczącego ich wyglądu. W jednych z podań są niewidzialne i niemożliwe jest określenie ich wyglądu, w innych są zlepkiem żywiołów przybierający postać humanoidalną, zaś w innych są podobni do ludzi, lecz obdarzeni o wiele większą siłą. W wierzeniach można wyróżnić kilka rodzajów dżinów:

• Ifryt-zwany ifritem, afrytem, lub afritem. Bardzo często utożsamiany jako dżin złożony głównie z ognia. Wiele podań z arabskich i islamskich wierzeń podaje iż ifryty podobnie jak dżiny i ludzie, tworzą społeczeństwo złożone z dobra i zła, lecz zaznacza iż większość ifitów odwróciła się od Bofa i służy siłą piekielnym. Najsławniejszy ifryt pochodzi z Księgi z tysiąca i jednej Nocy, gdzie zazdrosny duch porywa księżniczkę, lecz główny bohater pokonuje w końcu zmiennokształtnego rywala podstępem.
  
  
• Marid- duch utożsamiany z żywiołem wody, pochodzący z wierzeń arabskich. Według różnych podań są najsilniejsze z dżinów, posiadają wielkie mocarstwa, lecz są bardzo aroganccy. Czasami w mitologi arabskiej słowo "Marid" oznacza także gigantów.
• Geniusz-duch mitologii rzymskiej, często przypisany danym osobą w celach obronnych. Geniuszom często przypisywano boskie moce
  
  
• Qareen-w literaturze islamskiej, dżin przypisany człowiekowi, który kusi go do wykonywania grzesznych rzeczy, na przekór Allahowi.

W środkach masowego przekazu   

Dżin jest popularną istotą często przedstawianą w współczesnych książkach i filmach. Najbardziej znanym dżinem jest ten występujący w filmie i serialu animowanym pt. Aladyn. Dżin staje się sługą Aladyna, który uwalnia go z magicznej lampy i obiecuje że spełni jego 3 życzenia, lecz ostatecznie Aladyn daje wolność Dżinowi. Dżiny występują także w filmie pt. Starcie tytanów(2010 rok). Dżiny reprezentują w nim osobną rasę pustynnych stworzeń, które obiecują pomóc Perseuszowi obalić plan Hadesa. Ich przywódca zgadza się uczestniczyć w wędrówce bohatera do końca, lecz ginie w starciu z Meduzą, poświęcając się. Dżiny są także popularne w grach np. Magic the Gathering, Dungeons & Dragons i w świecie Might and Magic. W Herosie Might and Magic, dżiny to potężne istoty często służące czarodziejom z Srebrnych Miast. Same posługują się potężnymi zaklęciami oraz charakteryzują się długowiecznością(prawdopodobnie w świecie Might and Magic są najdłużej żyjącymi istotami nieboskimi).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%BCinn

-https://en.wikipedia.org/wiki/Jinn

Welociraptor - szybki dinozaur złodziej

inne nazwy: velociraptor

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Zauropsydy
• Rząd: Dinozaury gadziomiedniczne
• Rodzina: Dromeozaury
• Gatunek: Velociraptor mongoliensis i Velociraptor osmolskae

Występowanie

Velociraptor mongoliensis zamieszkiwał tereny dzisiejszej Mongolii, a Velociraptor osmolskae tereny dzisiejszych Północnych Chin, gdzie w tamtych okresach były pokryte rozległą pustynią. Żył 75-71 milionów lat temu po koniec kredy.

Ogólny opis

Welociraptor był niewielkim, drapieżnym dinozaurem osiągającym przeciętnie 1,8 metra wysokości i ok. 20 kg wagi. Pysk dinozaura był wydłużony o długości 25 cm i uzbrojony w bardzo ostre zęby o liczbie 26-28. Dinozaur był dwunożny, a jego łapy były wyposażone w długie i ostre pazury. Stopy velociraptora posiadały szpony o długości ok. 13 cm. Szyja była długa i wygięta przypominając literę "S". Charakterystyczną cechą tego dinozaura był wyjątkowo duży mózg, co świadczyło iż był inteligentnym gatunkiem. Jest wielce prawdopodobne iż dinozaur posiadał upierzenie, lecz nie zostało to do końca potwierdzone.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. Samce prawdopodobnie były większe od samic.

Pożywienie

Welociraptor był mięsożercą. Prawdopodobnie polował na o wiele większe od siebie ofiary, współpracując z innymi przedstawicielami swojego gatunku, choć nie zostało to ostatecznie potwierdzone. Mógł być także padlinożercą.

Zachowanie

Prawdopodobnie velociraptor żył w stadach, a jego zachowania stadne były podobne do dzisiejszych watah wilków. Duży mózg świadczy o tym i planował swoje ataki, prawdopodobnie na duże, roślinożerne dinozaury współpracując z członkami swojego stada. Prawdopodobnie mógł biec z prędkością 35-55 km/h. Zagadką dotycząca velociraptora jest to czy był ciepło, czy zimnokrwisty. Jeśli stałocieplny(czyli prawdopodobnie pokryty piórami) to metabolizm dinozaura musiał być przyśpieszony, co wiąże się z większym zapotrzebowanie na składniki odżywcze z pożywienia.

Rozród

Jak przy prawie wszystkich dinozaurach i innych wymarłych gadach, zachowania rozrodcze są wielką tajemnicą dla człowieka. Welociraptory prawdopodobnie były jajorodne oraz opiekowały się sowimi młodymi.

Naturalni wrogowie

Większe, mięsożerne dinozaury i krokodyle.

Długość życia  

Brak danych, jak w przypadku innych dinozaurów.

Przyczyny wymarcia

Velociraptor jak i większość dromeozaurów, wyginęły pod koniec kredy podczas masowego wymierania kredowego, spowodowanego zmianami klimatycznymi.

Ciekawostki 

• Łacińska nazwa dinozaura velociraptor oznacza szybki złodziej, nazwa została nadana przez polską profesor Halszke Osmólską.
• Jest wielce prawdopodobne iż welociraptor posiadał pióra. Świadczą o tym kości, na których widnieją ślady, pozostawiane zazwyczaj przez pióra. Teoria jednak nadal nie została ostatecznie potwierdzona.
• Jedna z hipotez mówi iż długość szponów velociraptora świadczy o jego nadrzewnym trybie życia, podobnie jak mikroraptor. Teoria jest mało prawdopodobna ze względu na pustynne środowisko życia dromeozaura.
• W filmie pod tytułem Jurajski Park welociraptory były groźnymi drapieżcami, polującymi na ludzi, jednak jak podkreślają naukowcy, zachowanie dinozaurów tam przestawionych jest jedynie myślą reżysera i mija się w większości z prawdą.
• Velociraptor jest jednym z najpopularniejszych dinozaurów, zaraz po tyranozaurze, pterozaurze, triceratopsie i brachiozaurze.
• Obecnie do rodzaju Velociraptor zaliczane są dwa gatunki(Velociraptor mongoliensis i Velociraptor osmolskae). Blisko spokrewnionym dinozaurem z welicoraptorem jest deinonych(Deinonychus antirrhopus).            

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Welociraptor

-http://animals.nationalgeographic.com/animals/prehistoric/velociraptor-mongoliensis/

-http://a-dinosaur-a-day.com/post/116753000535/velociraptor-mongoliensis-v-osmolskae

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/v/velociraptor.html

Pteropus brunneus - już nie latający lis. Tajemniczy nietoperz.

inne nazwy: rudawka rdzawa*, rudawka z Percy Island* 

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Nietoperze
• Rodzina: Rudawkowate
• Gatunek: Pteropus brunneus 

Występowanie

Nietoperz był endemiczny dla wyspy Lady Julia Percy u wybrzeży Australii. Nie są znane dane na temat środowiska życia rudawki

Ogólny opis

Gatunek jest znany jedynie z jednego zbadanego osobnika. Samiec posiadał 21 cm długości ciała i 11,8 cm długości skrzydła. Ważył ok. 200 g. Sierść nietoperza była jasnobrązowa z płowożółtymi kępkami na bokach szyi. Głowa była nieco jaśniejsza od reszty ciała.

Dymorfizm płciowy  

brak danych.

Pożywienie 

brak danych dotyczących diety rudawki rdzawej. Prawdopodobnie, jak większość rudawek była głównie owocożerna.

Zachowanie  

Gatunek bardzo słabo poznany. Prawdopodobnie nietoperz żył w koloniach, podobnie jak inne rudawki(kilka niepotwierdzonych informacji).

Rozród

brak danych.

Naturalni wrogowie    

brak danych. Prawdopodobnie brak.

Długość życia 

Brak danych.

Przyczyny wymarcia

Nietoperz nigdy nie był obiektem badań. Po raz pierwszy nietoperz został schwytany przez kapitana Denham'a HMS Herald'a w 1859 roku i aż do 1878 roku był uważany za podgatunek rudawki żałobnej(Pteropus alecto gouldi). Za gatunek został uznany przez British Museum of Natural History po szczegółowych badaniach. Rok wymarcia rudawki nie jest znany i uważa się ją za jedno z wielu gatunków, które wymarło zanim zostało naukowo odkryte i opisane. Obecnie za przyczynę wymarcia uznaje się utratę środowiska życia.

Ciekawostki    

• Za gatunek wymarły został uznany w 1996 roku, choć gatunek wygasł prawdopodobnie kilkanaście lat wcześniej.
• Wyspa Lady Julia Percy Island została prawie całkowicie wylesiona. Przed przybyciem człowieka wyspę porastały lasy złożone z drzew z rodzaju araukaria i lasów namorzynowych. Wycinka drzew z niemal całej wyspy doprowadziła prawdopodobnie do wymarcia endemicznego nietoperza.
• Po za rudawką rdzawą* za wymarł uważa się 5 innych przedstawicieli rodziny rudawkowatych min. Pteropus subniger, Pteropus pilosus, Nyctimene sanctacrucis, Pteropus tokudae i acerodon dzienny(Acerodon lucifer). 

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/18718/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Dusky_flying_fox

-http://eol.org/pages/327259/overview