Moonfolk - chmurny lud z MTG

   Moonfolks, zwani Soratami to rasa stworzeń występująca w grze karcianej Magic: The Gathering, stworzona na potrzeby bloku Kamigawa. Niemal wszystkie karty tych stworzeń ograniczają się do owego dodatku. Wyjątkiem jest karta planeswalker(wędrowiec, obieżysfer) zwana Tamiyo, the Moon Sage, wydana w późniejszym bloku.

Moonfolks są dość tajemniczą, humanoidalną rasą. Ich ciało jest bardzo smukłej budowy, skóra biała, szara, lub jasnoniebieska, często zlewająca się kolorem z białymi włosami. Charakterystyczne dla moonfolks są ich długie, zwisające, podobne do króliczych uszy, które często zaczesywane są na włosy. Na czole i uszach często można spotkać znamiona w postaci linii, kropek, lub zawijasów. Rysy twarzy, ubiór, oraz fryzura przypominają kulturę japońską.

Moonfolks zamieszkują plan Kamigawa, którego tereny i kultura nawiązuje do historycznej Japonii. Miasta zamieszkałe przez chmurny lud zwany jest Otawara. Zakładane są wśród chmur, jednak ich dokładna lokalizacja utrzymywana jest w ścisłej tajemnicy. Stolicą moonfolks jest Oboro, pałac zwany Mglistym Księżycem.

Zwykle nie interesują się sprawami stworzeń zamieszkujących ląd. Posiadają spokojny i zrównoważony charakter. Wiele z aspektów ich życia jest owianych tajemnicą. Moonfolks posiadają niezwykłe zdolności magiczne. Należą do nich zwykle najwięksi magowie. W magiczny, lub bliżej nieznany sposób potrafią latać.

Postać moonfolk'a posiada swoje korzenie w słynnej w Japonii legendzie o króliczej pani, zwanej Lady Kaguya.

Wraz z moonfolks na planie Kamigawa występują:

• Nezumi - humanoidalna rasa szczurów. Zamieszkują zwykle tereny bagienne Takenuma i obrzeża ludzkich miast. Posiadają dość złowieszczy charakter. Nezumi często szkolą się na ninja, nekromantów i szamanów magii opartej na przywołaniu i kontroli insektów.
• Kitsune - rasa humanoidalnych stworzeń, przypominających lisy i wilki. Zwykle posiadają pionowe, długie uszy, wydłużony pysk, oraz długi, puszysty ogon. Zamieszkują głównie las Jukai, prowadząc przyjazną politykę w stosunku do ludzi. Posiadają niezwykle długie życie, bardzo trudne do oszacowania. Kitsune zwykle szkolą się na samurajów i kleryków(magii leczenia).
• Akki - rasa goblinów z Kamigawy, zamieszkujących tereny górskie. Nie akceptują obecności innych ras(są bardzo terytorialne). Przyjaźnie nastawione jedynie w stosunku do ogrów i roninów. Akki posiadają obsesyjne zainteresowanie ogniem i łupiestwem. Posiadają kulisty kształt ciała, wydłużone kończyny, zakończone długimi palcami i pazurami, długie nosy, małe rogi na czole, oraz grubą, pokrytą bruzdami i rogami skórę na grzbiecie. Ich skóra jest zwykle koloru czerwonego. Akki specjalizują się w szamaństwie magii opartej na ogniu. Szkolą także dobrych wojowników.
• Orochi - czyli lód wężoludzi. Zamieszkują las Jukai, żyjąc w plemionach. Orochi dzieli się na trzy główne plemienia: wojowników, zwiadowców i szamanów. Nie są zwykle przyjaźnie nastawieni do innych istot. Głowa orochi przypomina wężową, ich skóra pokryta jest łuską, natomiast liczba kończyn jest zwykle zwielokrotniona(zwykle podwójna). 

Bibliografia:
-http://mtgsalvation.gamepedia.com/Moonfolk
-http://mtgsalvation.gamepedia.com/Snake#Kamigawa
-http://mtgsalvation.gamepedia.com/Akki
-http://mtgsalvation.gamepedia.com/Fox#Kitsune
-http://mtgsalvation.gamepedia.com/Rat#Nezumi 

Kamelia mała - kwiecisty krzew z Japonii

inne nazwy: kamielijka

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Wrzosowce
• Rodzina: Herbatowate
• Gatunek: Kamelia mała(Camellia sasanqua)

Występowanie

Kamelia mała naturalnie zasiedla wyspy japońskie od wysp Kiusiu, Yakushima i południowej części wyspy Sikoku, po wyspę Riukiu. Gatunek uprawiany w wielu rejonach świata, czasem dziczejący. Na terenie Półwyspu Koreańskiego(Korea Południowa i Korea Północna) roślina uznawana jest za gatunek inwazyjny.

Siedlisko

Kamelia preferuje tereny o gęstym skupieniu krzewów(gąszcze), oraz trawiaste zbocza górskie.

Ogólny opis

Kamelia mała posiada pokrój krzewu, rozgałęziającego się nasady pnia, dorastającego od 0,5 metra do 5 metrów wysokości. Docelowe rozmiary osiąga zwykle w przeciągu 10-20 lat. Kora konarów i gałęzi jasnoszara, gładka, rzadko łuszcząca się, natomiast pędów zwykle ciemnobrązowa. Liście stałe(krzew wiecznie zielony), skrętoległe, pojedyncze, ciemnozielone, błyszczące, szerokie, eliptyczne i piłkowane na brzegach. Zwykle mierzą od 3 do 7 cm długości i 1-3 cm szerokości.

Rozmnażanie

Kamelia mała kwitnie od połowy do późnej jesieni, lecz jedynie na stanowiskach słonecznych. Kwiaty wyrastają w kącikach liści, zwykle pojedynczo, choć nierzadko po 2-3. Kwiat posiada 5-7 płatków(słabo zrośniętymi u nasady), 5-7-działowy kielich, 1 słupek i bardzo liczne pręciki. Kwiat osiąga od 5 do 7 cm średnicy. Płatki koloru od białego po ciemnoróżowy. Pręciki żółte. Roślina owadopylna, przyciągająca zapylaczy silnym zapachem kwiatu. Owoc w postaci okrągłej, zdrewniałej, pękającej torebki z licznymi nasionami.

Zagrożenia

Gatunek klasyfikowany jako niższego ryzyka na wyginięcie. Nie są znane poważne zagrożenia dla jego przerwania. 

Długość życia 

Do 100 lat.

Znaczenie dla człowieka

Kamelijka była znana w uprawie na terenie Japonii i Chin od wieków. Już podczas początków miasta Edo(obecne Tokio) ok. XV wieku, znane był pierwsze odmiany uprawne owej rośliny. Do Europy krzew dotarł dopiero w 1820 roku, za sprawą kapitana statku East Indiaman Richard'a Rawes'a na teren Londynu. Około roku 1870 holenderscy kupcy zaczęli handlować ową rośliną, importując ją na teren Europy, gdzie zaczęła być coraz bardziej popularna. Później została rozpowszechniona także na inne kontynenty.

Na terenie Japonii kamelia mała uprawiana była przede wszystkim jako roślina przemysłowa. Aromatyczne liście służyły jako dodatek do herbat, natomiast z owoców i nasion wytwarzano olej z drzewa herbacianego. Olej posiadał szerokie zastosowanie, jako paliwo do lamp olejnych, smar, przyprawa, lek, kosmetyk i opał. Roślina formowana była także na żywopłot.

Obecnie kamelia mała znana jest głównie jako roślina ozdobna o pięknych i silnie pachnących kwiatach. Wyselekcjonowano kilka odmian ozdobnych rośliny min. 'Rainbow', 'Hugh Evans', czy 'Narumigata'. Krzew cieszy się jednak o wiele mniejszą popularnością niż spokrewniona kamelia japońska(Camellia japonica). Na terenie Polski kamelia mała jest rzadko uprawiana, głównie na terenie arboretum, określana jako ciekawostka dendrologiczna.

Uprawa 

Kamelia mała zależy do roślin dosyć łatwych w uprawie, jeżeli spełni się jej niewygórowane wymagania. Krzew najlepiej rośnie na glebach gliniastych, piaskowych, lub iłowych. Gleba musi być wilgotna, lecz nie przemoknięta o odczynie kwaśnym, lub obojętnym. Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu(choć rośnie także w półcieniu i cieniu, choć słabiej kwitnie), osłonięte przed działaniem suchych i zimnych wiatrów, oraz porannego słońca. Krzew wytrzymuje krótkotrwałe spadki temperatury do minus 10-15°, dlatego w strefie klimatu umiarkowanego może być uprawiana jedynie w szklarniach, lub pokojowo.

Systematyka i pokrewieństwo

Kamelia mała przynależy do rodzaju Camellia, w którym liczba przedstawicieli jest kwestią sporną. Szacuje się iż rodzaj liczy od 100 do 300 gatunków, choć z uwagi na liczne hybrydy i morfologiczne podobieństwa, ciężko ocenić dokładną liczbę przedstawicieli. Obecnie znany jest ok. 3 tysięcy hybryd kamelii i herbat. Naturalnie rośliny zamieszkują tereny azjatyckie(głównie Azja Wschodnia, Azja Południowa, Azja Południowo-Wschodnia), oraz Indonezję, choć niektóre gatunki zadomowiły się także w wielu innych rejonach, za sprawą człowieka.

Kamelie i herbaty to wiecznie zielone krzewy i niskie drzewa, rosnące maksymalnie do 20 metrów wysokości. Liście różnych kształtów, ułożone skrętolegle i pojedynczo. Blaszka liścia zwykle gruba, ząbkowana na brzegach i błyszcząca. Najbardziej charakterystyczne dla rodzaju Camellia są ich kwiaty. Zwykle duże, widocznie prezentujące się o białym, różowym, lub czerwonym zabarwieniu. Kwiaty dzikich kamelii posiadają od 5 do 10 płatków, lecz kultywary uprawne miewają kwiaty pełne z licznymi płatkami.

Rośliny z rodzaju Camellia posiadają bardzo duże znaczenie dla człowieka. Zwłaszcza jeden gatunek posiada jedno z najważniejszych zastosowań, stosuje się go do sporządzania jednego z najbardziej popularnych napojów na świecie herbaty. Herbata chińska(Camellia sinensis) o której mowa, była już uprawiana przypuszczalnie w II wieku p.n.e. na terenie Chin, później z biegiem czasu roślina i sporządzany z niej napój rozpowszechnił się na całym świecie. Inne gatunki jak np. kamelia olejodajna(Camellia oleifera) znana jest z oleju, otrzymywanego z jej nasion, który posiada szerokie zastosowanie(jako lek, kosmetyk, przyprawa, smar, paliwo). Kamelie są także popularne w uprawie, jako rośliny ozdobne z uwagi na bardzo ładne kwiaty.

Mimo dużego znaczenia gospodarczego roślin z rodzaju Camellia, w naturalnym środowisku nie należą do gatunków pospolitych. Kamelie są na ogół roślinami rzadkimi, często o endemicznym charakterze występowania. Zagraża im niszczenie środowiska przez wycinkę lasów w celu pozyskania surowców, lub pod uprawę. Poważnie zagrożonymi gatunkami są min. Camellia azalea z terenów prowincji Guangdong(Chiny), Camellia amplexifolia występujący na terenie wyspy Hajnan(Chiny) i Camellia fangchengensis z regionu Kuangsi(Chiny).

Ciekawostki

• Rodzaj Camellia został stworzony przez Karola Linneusza i nazwany na cześć czeskiego botanika Georg'a Joseph'a Kamel'a. Zbiegiem okoliczności było to iż Kamel badał i opisywał kamelie, o czym nie wiedział Linneusz tworząc na jego cześć nazwę rodzaju.
• Gatunek został opisany przez szwedzkiego naturalistę Carl'a Peter'a Thunberg'a.
• Na terenie Japonii krzew nazywany jest Sasanqua(sazanka), skąd pochodzi nazwa epitetu gatunkowego owej rośliny.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kamelia_ma%C5%82a
-https://en.wikipedia.org/wiki/Camellia_sasanqua
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kamelia_(ro%C5%9Blina)
-http://www.telegraph.co.uk/gardening/howtogrow/3345638/Camellia-sasanqua-How-to-grow.html
-http://www.toyogreen.com/plant%20species/Shrubs/Camellia%20sasanqua.htm
-https://www.rhs.org.uk/advice/profile?PID=327
-https://www.rhs.org.uk/Plants/89149/i-Camellia-sasanqua-i-Hugh-Evans/Details?returnurl=%2fplants%2fsearch-results%3fform-mode%3dfalse%26query%3dCamellia%2bsasanqua%26aliaspath%3d%252fplants%252fsearch-results
  

Voay - madagaskarski krokodyl

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Krokodyle
• Rodzina: Krokodylowate
• Gatunek: Voay(Voay robustus)

Występowanie

Madagaskar. Szczątki krokodyla odnajdywane są na całym obszarze wyspy.

Siedlisko

Brzegi słodkowodnych i słonawych(możliwe iż także słonych) zbiorników wodnych, jak np. rzeki, jeziora, bagna.

Ogólny opis

Krokodyle to rząd dużych gadów o wydłużonym, masywnym, jaszczurczym ciele, pokrytym zrogowaciałą i grubą skórą. Głowa wyposażona w wydłużony, spłaszczony, mocny pysk w którym znajdują się liczne, ostre zęby. Nieduże oczy znajdują się wysoko na głowie. Ogon krokodyli jest długi, masywny i bocznie spłaszczony, natomiast kończyny krótkie i solidne. Palce kończyn tylnych spina błona pławna.

Voay był dużym gatunkiem krokodyla. Długość ciała szacowana jest na ok. 3,5-4 metrów długości(z czego 1/3 długości stanowi ogon), natomiast masa na ok. 170 kg. Pysk voay mógł osiągać od 20 do 30 cm długości(był krótszy i szerszy niż u krokodyla nilowego). Charakterystyczne dla owego gatunku były kostne rogi, umieszczone za oczodołami(zbudowane z kości łuskowych), które osiągały dość duże rozmiary(podobne struktury występują u krokodyla kubańskiego). Poza nieco masywniejszym rozmiarem(zwłaszcza kończyn), reszta szkieletu voay budową przypominała krokodyla nilowego.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. U krokodyli samce osiągają większe rozmiary.

Pożywienie 

Mięsożerca. Polował przypuszczalnie na ryby, skorupiaki, mięczaki, żółwie oraz większe kręgowce np. ptaki wodne i hipopotamy(Choeropsis madagascariensis).

Zachowanie

Brak danych. Zapewne jak inni przedstawiciele krokodyli, voay prowadził ziemno-wodny tryb życia. Krokodyle są na ogół terytorialne o samotniczym trybie życia, gromadząc w grupy jedynie przy niekorzystnych warunkach środowiskowych(np. suszy). Gady większość dnia spędzają w wodzie. Pływają głównie używając falujących ruchów ogona z kończynami złożonymi blisko ciała. Na ląd krokodyle wychodzą rzadko, głównie w celu wygrzania się, lub poszukiwania innego rewiru. Poruszają się na nim ociężale, choć potrafią rozwinąć ok. 10 km/h prędkości w razie potrzeby. Krokodyle na ogół polują z zasadzki. Polując na zwierzęta lądowe, wystawiają czubek nosa i oczy ponad powierzchnie. Kiedy wypatrzą zwierzynę powoli podpływają do niej, aby nagle wyskoczyć z otwartą paszczą i wciągnąć ją pod wodę. Mniejsze zwierzęta zabijają od razu i połykają w całości(zwykle przez przerwanie rdzenia kręgowego), większe podtapiają i rozrywają na kawałki. Polując na ryby, krokodyl czyha pod wodą, aż któraś podpłynie dostatecznie blisko. Wtedy szybkim uderzeniem paszczą na bok łapie ofiarę.

Voay posiadał bardziej masywną budowę kończyn, co może świadczyć o tym iż był bardziej przystosowany do lądowego trybu życia, niż obecne krokodyle.

Rozmnażanie

Brak danych. Krokodyle jak większość gadów są jajorodne. Samce przy pomocy infradźwięków(słyszanych zwykle jako piski) przywabiają samice na swoje terytorium. Samice w wcześniej zbudowanym gnieździe na lądzie blisko brzegu(kopiec, zagłębieni) zagrzebują złożone jaja. Po kilku miesiącach wykluwają się młode. Krokodyle jako jedyne gady opiekują się młodymi. Matka przyciągnięta piskami swoich dzieci, rozkopuje gniazdo, wydostając z niego krokodylki, oraz przenosi je w pysku do wody. Młode często pozostają blisko matki przez dany okres(od kilku miesięcy po kilka lat).

Długość życia

Brak danych. Krokodyle żyją ok. 30-50 lat.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie dorosły voay nie posiadał naturalnych wrogów. Młode osobniki mogły padać ofiarą ptaków drapieżnych, takich jak bielik madagaskarski, czy myszołów madagaskarski. Voay przypuszczalnie konkurował o pokarm i siedlisko z przybyłym blisko okresu jego wymarcia, krokodylem nilowym. Możliwe iż padał także ofiarą ludzi.

Jaja voay były najbardziej zagrożone atakami drapieżników. Gniazda krokodyli mogły być rabowane przez fanaloka, galidię, pasówkę i fossę.

Przyczyny wymarcia

Niepoznana. Voay wyginął ok. 100 roku n.e., co zbiegło się w czasie z przybyciem człowieka na wyspę. Istnieje kilka teorii tłumaczących zniknięcie krokodyla z wyspy. Jedna mówi o tym iż voay wymarł w wyniku polowań. Nie znaleziono dowodów na to iż krokodyl padał ofiarą pierwszych ludzi(prymitywną bronią bardzo ciężko było zabić gruboskórego gada), jednak wybicie i zmniejszenie liczebności potencjalnych ofiar krokodyla mogło być potencjalnie zgubne dla zwierzęcia. Także zmiany środowiskowe(wycinka lasów, przekształcanie terenów, niepokojenie), które były przyczyną zniknięcia niektórych gatunków endemicznych Madagaskaru, mogło odcisnąć swoje piętno na krokodylu voay. Inna teoria mówi o tym iż voay został wyparty przez konkurencyjny gatunek, krokodyla nilowego. Krokodyl nilowy rozpowszechniał się na Madagaskarze w okresie kiedy wymarł voay. Jednak badacze sądzą iż krokodyl zajął jedynie pustą niszę ekologiczną, pozostawioną przez wymarły gatunek. Oba gatunki posiadały przypuszczalnie także odmienną dietę(o czym świadczy kształt pyska). Krokodyl nilowy wybiera na ofiary duże zwierzęta, voay przypuszczalnie zadowalał się rybami, mięczakami i niedużymi zwierzętami. W znaleziskach paleontologicznych nie znaleziono jednak dowodów na współistnienie tych gatunków. Kolejna hipoteza mówi iż krokodyl wymierał z przyczyn naturalnych(zmiany środowiskowe spowodowane globalnym ocieplaniem się klimatu), a pojawienie się człowieka mogło jedynie przyśpieszyć ten proces.

Systematyka i pokrewieństwo

Początkowo voay został opisany pod nazwą Crocodylus robustus, a niektórzy badacze uznawali go za starszą, madagaskarską formę, lub podgatunek krokodyla nilowego. Dopiero bliższa analiza szczątków krokodyla, dowiodła iż anatomicznie gad przypomina bardziej krokodyla krótkopyskiego(Osteolaemus tetraspis). Dlatego w 2007 roku gatunek został zakwalifikowany do nowo powstałego, monotypowego rodzaju Voay. 

Rodzaj Voay jest klasyfikowany do kladu Osteolaeminae, wraz z współcześnie żyjącym krokodylem krótkopyskim(Osteolaemus tetraspis), oraz wymarłym Rimasuchus lloydi, Brochuchus pigotti i rodzajem Euthecodon(Euthecodon nitriae, Euthecodon brumpti i Euthecodon arambourgi).

Potomkowie obecnych krokodyli pojawili się ok. 83,5 milionów lat temu(kreda), choć pierwsze krokodylomorfy pojawiły się ok. 250 mln lat temu we wczesnym triasie(Pseudosuchia, Protosuchia). Krokodyloformy, od których pochodzą dzisiejsze krokodyle, jest jedyną linią ewolucyjną pseudozuchów(Pseudosuchia), które przetrwały wymieranie triasowe. W erze mezozoicznej krokodyloformy przeszły dużą radiację przystosowawczą, za sprawą pozostawionych nisz ekologicznych po wymarłych gatunkach. Powstały nieduże i szybkie drapieżniki np. Sphenosuchia, duzi, lądowi drapieżcy np. Sebecus, roślinożercy np. Phyllodontosuchus, oraz formy morskie z przekształconymi kończynami w płetwy min. Metriorhynchidae. We wczesnej kredzie pojawił się klad Eusuchia, obejmujący obecnie żyjące krokodyle. Za jednego z pierwszych krokodyli można uznać Borealosuchus. Krokodylowate mimo iż nazywane są żywymi skamielinami(gdyż poza ptakami są jedynymi archozaurami) są dosyć młodą radiacją.


Poza voay do czasów holoceńskich przetrwało kilka, dziś niespotkanych gatunków krokodyli, które mogły żyć w czasach ekspansji człowieka. Mekosuchus inexpectatus i Mekosuchus kalpokasi, dwa gatunki krokodyli, pierwszy żyjący na terenie wyspy Nowej Kaledonii, drugi w obrębie wyspy Efate. Gatunki te były ostaniami żyjącymi krokodylami lądowymi. Wymarły na krótko po pojawieniu się człowieka na wyspach ok. 4 tysiące lat temu(choć mogły przetrwać aż do I-II wieku naszej ery). Do czasów holoceńskich przypuszczalnie przetrwał także Ikanogavialis papuensis. Jego szczątki odnaleziono na terenie wyspy Woodlark(Morze Salomona, Papua-Nowa Gwinea). Był przedstawicielem rodziny gawialowatych, oraz ostatnim typowym morskim krokodylem. Nie wiadomo czy dotrwał do czasów, kiedy na wyspie pojawił się człowiek.

Ciekawostki

• Voay został po raz pierwszy opisany opisany przez francuskich przyrodników Alfred'a Grandidier'a i Léon'a Vaillant'a w 1872 roku. Został opisany przez nich jako Crocodylus robustus, jednak paleontolog Christopher Brochu w 2007 roku przeklasyfikował gatunek do rodzaju Voay, jako iż nie wskazywał bliższego pokrewieństwa ze współczesnymi krokodylami. Szczątki holotypu jakim dysponowali pierwsi badacze opisujący gatunek, obecnie uznawany jest jako zaginiony. 
• "Voay" w języku malgaskim oznacza "krokodyla".
• Szczątki voay(czyli czaszki, kręgi i osteodermy) są pozostałościami subfosylnymi, czyli szczątkami które nie uległy całkowitej fosylizacji(skamienieniu). Oznacza to zwykle że organizm zginą w geologicznym ujęciu dość niedawno(czasy historyczne, holocen). Pozostałości voay datowane są na 2 tysiące lat.
• Przypuszcza się iż voay występował na Madagaskarze już w późnym plejstocenie(ok. 125 tysięcy lat temu), lecz aby dokładnie poznać okresy w jakich występował gatunek, potrzebne są dodatkowe badania i znaleziska.
• Na Madagaskarze wymarło także kilka innych endemicznych gatunków zwierząt, wraz z przybyciem człowieka, min. palczak olbrzymi*(Daubentonia robusta), fossa olbrzymia*(Cryptoprocta spelea), nietoperz Hipposideros besaoka, lemury koala Megaladapis(Megaladapis edwardsi, Megaladapis madagascariensis i Megaladapis grandidieri), lemury leniwce*(Palaeopropithecus ingens, Palaeopropithecus maximus i Palaeopropithecus kelyus), mrówniki madagaskarskie(Plesiorycteropus germainepetterae i Plesiorycteropus madagascariensis), hipopotamy madagaskarskie*(Hippopotamus lemerlei i Hippopotamus madagascariensis), perkozek długodzioby(Tachybaptus rufolavatus), kuja białogardła(Coua delalandei), mamutaki(Aepyornis gracilis, Aepyornis hildebrandti, Aepyornis maximus i Aepyornis medius), ryby Pantanodon madagascariensis i Ptychochromis onilahy, cyclopoida Afrocyclops pauliani i Tropodiaptomus ctenopus.  

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Voay
-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/v/voay.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Voay
-http://www.foss-rec.net/12/13/2009/fr-12-13-2009.pdf
-https://en.wikipedia.org/wiki/Lists_of_extinct_animals
-https://en.wikipedia.org/wiki/Crocodilia
-https://en.wikipedia.org/wiki/Crocodylomorpha

Phoeniconotius eyrensis - duży, australijski flaming

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Flamingowe
• Rodzina: Flamingi
• Gatunek: Phoeniconotius eyrensis

Występowanie

Gatunek zamieszkiwał zapewne tereny Australii Południowej w pobliżu jeziora Eyre. Szczątki flamingów odnajdywane są na terenie pomniejszych jezior Kununka, Pitikanta i Ngapakaldi na wschód od głównego jeziora Eyre(tereny te zbiorowo nazywane są Lake Ngapakaldi to Lake Palankarinna Fossil Area).

Okres występowania

Szczątki datowane są na okres od późnego oligocenu do wczesnego miocenu(25-20 mln lat).

Siedlisko

Gatunek zapewne egzystował u brzegów płytkich, stałych i słonych jezior. 

Ogólny opis

Flamingi to rodzina, dużych ptaków o kilku charakterystycznych i rozpoznawalnych cechach. Ich szyja jest zagięta na kształt litery "S", nogi długie i cienkie z trzema palcami przednimi, spiętymi płoną pławną i jednym tylnym. Podczas lotu szyja i nogi zostają wyciągnięte. Ciało krępe, skrzydła długie, natomiast ogon krótki. Flamingi posiadają różową, szarą, lub białą barwę upierzenia z czarnymi lotkami. Dziób flamingów jest duży, gruby i zagięty ku tyłowi(u osobników młodych dziób niemal prosty z uwagi na inną dietę), wyspecjalizowany w wychwytywanie drobnego planktonu. Ptak przepycha językiem wodę, przez blaszki umieszczone w szczęce.

Phoeniconotius eyrensis był masywnie zbudowanym, dużym gatunkiem flaminga. Sądzi się iż osiągał nieco większe rozmiary niż obecnie występujący czerwonak(Phoenicopterus ruber), ok. 1,5 m, lecz z uwagi na znikomą ilość szczątków(głównie śródstopia i kości skokowej), trudno oszacować dokładną wielkość zwierzęcia. Powierzchnia stawowa spodniej części stopy nie jest tak dobrze rozbudowana jak u współczesnych flamingów, co może świadczyć o tym iż flaming nie był dobrym pływakiem. Natomiast gatunek posiada dobrze rozwinięty tylny palec, podobnie jak bociany, ibisy i żurawie(możliwe podobne przystosowania).

Dymorfizm płciowy

Brak danych. U flamingów występuje słabo widoczny dymorfizm płciowy. Zwykle samce osiągają nieco większe rozmiary.

Pożywienie 

Brak danych. Współczesne flamingi żywią się drobnymi żyjątkami, wychwytywanymi poprzez odfiltrowywanie wody przez dziób. W diecie flamingów znajdują się małe skorupiaki, mięczaki, larwy owadów, narybek, okrzemki, sinice, glony i nasiona roślin. Niektóre flamingi wyspecjalizowały się w pobieranie jednego typu pokarmu(np. flaming mały w spożywaniu sinic). Przypuszczalnie Phoeniconotius eyrensis także odżywiał się drobnymi organizmami wodnymi, lecz z uwagi na brak pozostałości czaszki, czy dzioba flaminga, pozostaje to jedynie hipotezą.

Zachowanie 

Brak danych. Przypuszczalnie jak obecne flamingi, Phoeniconotius eyrensis był gatunkiem stadnym, mogącym tworzyć nawet kilku tysięczne kolonie. Flamingi zamieszkują głównie tereny blisko brzegu, żerując w płytkiej wodzie, błocie, lub osadach dennych. Podczas brodzenia, flaming zatapia dziób, lub całą głowę, obracając ją o 180°(tak że żuchwa znajduje się nad szczęką). Mając lekko otwarty dziób, ruszając głową na boki i powoli krocząc ptak wyłapuje drobne żyjątka z wody, dzięki specyficznie ukształtowanemu dziobowi. Nadmiar soli w diecie wydalany jest przez gruczoły solne(umieszczone nad oczami). Flamingi są na ogół ptakami wędrownymi, zmieniającymi miejsce żerowania w razie potrzeby, przelatującymi nieraz bardzo dalekie dystanse. Aby wzbić się w powietrze potrzebują kilka metrów na rozpęd(podobnie jak kaczki, łabędzie, żurawie itp.). W razie zagrożenia flaming szybko próbuje odlecieć, odgłosem(trąbiącym, przypominającym głos gęsi) alarmując towarzyszy.

Phoeniconotius eyrensis w przeciwieństwie do współczesnych flamingów nie był tak dobrym pływakiem(powierzchnia stawowa spodniej części stopy nie jest dobrze rozbudowana), przez co sądzi się iż żerował jedynie na płyciznach. Obecność dobrze rozwiniętego tylnego palca(podobnie jak u bocianów, ibisów, czy żurawi), może świadczyć iż flaming preferował bardziej lądowe środowiska np. mokradła, zalane łąki. Phoeniconotius eyrensis współistniał na tym samym terenie z anatomicznie bardzo podobnym gatunkiem flaminga Phoenicopterus novaehollandiae.

Rozród

Brak danych. Flamingi łączą się w pary na całe życie. W obrębie płytkiej wody, lub na brzegu para buduje gniazdo w kształcie kopca z mułu, błota, kamieni i osadów dennych. Samica składa zwykle jedno jajo(rzadziej dwa), które wysiadywane jest przez oboje rodziców przez około 30 dni. Młode zwykle kilka dni po wykluciu opuszcza gniazdo, oraz grupuje się z innymi flamingami w podobnym wieku(tworzą tzw. żłobki)  Dziób młodych osobników posiada mniej wykrzywiony kształt, także nie jest zdolny do odfiltrowywania pokarmu z wody. Pisklęta karmione są specjalną wydzieliną mleko-podobną, zwaną ptasim mleczkiem. Substancja ta wydzielana jest przez wól obu płci. Zwykle w przeciągu 2-3 miesięcy od wyklucia flaming usamodzielnia się.

Długość życia

Brak danych. Flamingi są ptakami długowiecznymi, żyjącymi po kilkadziesiąt lat.

Naturalni wrogowie

Brak danych. Phoeniconotius eyrensis mógł padać ofiarą krokodyli, waranów, żabiru, wilków workowatych i lwów workowatych(Thylacoleonidae). W szczególności zagrożone atakami drapieżników były pisklęta.

Przyczyny wymarcia

Za bezpośrednią przyczynę wymarcia flaminga Phoeniconotius eyrensis uważa się zmiany klimatyczne. Pod koniec oligocenu klimat na terenie Australii stawał się coraz bardziej suchy, co doprowadziło do stopniowego zaniku wielu środowisk wodnych, w tym jeziora Eyre. Kontynent australijski był zamieszkiwany przez flamingi do późnego plejstocenu, lecz z uwagi na brak dużych, stałych systemów wodnych(na terenie Australii duży procent środowisk efemerycznych) obecnie wymarły.

Znaleziska 

Szczątki Phoeniconotius eyrensis zostały odnalezione na terenie Etadunna Formation nad jeziorem Pitikanta( Lake Ngapakaldi to Lake Palankarinna Fossil Area). Holotyp(z 1963 roku) składał się z kości skokowej i kości śródstopia(palców), które obecnie znajdują się w University of California Museum of Paleontology. Brak danych na temat innych znalezisk dotyczących Phoeniconotius eyrensis.

Systematyka i pokrewieństwo

Rząd flamingowych obejmuje obecnie 2 rodziny ptaków: flamingi(obecni przedstawiciele) i Palaelodidae(wymarła rodzina z rodzajami Adelalopus, Palaelodus i Megapaloelodus). Do owego rzędu klasyfikuje się także niepewny w klasyfikacji rodzaj Juncitarsus, Elornis i Leakeyornis. Flamingi niegdyś klasyfikowane były do rzędu bocianowych, lecz obecnie wyselekcjonowano dla nich odrębny rodzaj, a wyniki genetyczne zasugerowały iż najbliższym krewnym flamingów są perkozy. Obecnie rodzina obejmuje 6 gatunków flamingów w 3 rodzajach: flaming różowy(Phoenicopterus roseus), flaming karmazynowy(Phoenicopterus ruber), flaming chilijski(Phoenicopterus chilensis), flaming mały(Phoeniconaias minor), flaming andyjski(Phoenicoparrus andinus) i flaming krótkodzioby(Phoenicoparrus jamesi), lecz znanych jest także 8 gatunków wymarłych.

Najstarsze szczątki flamingów liczą sobie ok. 30-40 mln lat(późny eocen), lecz badacze sądzą iż rodzina powstała znacznie później. Skromne pozostałości utrudniają zagłębienie się w ewolucję flamingów, choć sądzi się iż ich przodkowie(min. Torotix, Gallornis i Scaniornis) żyli już we wczesnej kredzie. Przedstawiciele siostrzanej rodziny Palaelodidae, zwanej "pływającymi flamingami", łączą cechy flamingów i perkozowych. Wizerunkowo przypominają flamingi(długie nogi i szyja), choć ich anatomiczne przystosowania wykazują iż były ptakami świetnie pływającymi. Możliwe iż Palaelodidae odziedziczyły cechy pierwszych ogniw, łączących cechy perkozów i flamingów.

Obecnie flamingi można spotkać na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą i Australią. Jednak do późnego plejstocenu zamieszkiwały także kontynent australijski. Szczątki obecnie żyjącego flaminga karmazynowego(Phoenicopterus ruber) odnaleziono na owym kontynencie i jest przypuszczalnie ostatnim flamingiem tamże żyjącym. Flamingi preferują tereny o klimacie ciepłym, choć migrujące ptaki spotykano nieraz także na terenach, gdzie raczej się ich nie spodziewa(kilka obserwacji także na terenie Polski). Flamingi zasiedlają zwykle stałe i duże zbiorniki wodne, zwłaszcza jeziora o różnym poziomie zasolenia, laguny i delty rzek. W razie braku pokarmu lub wysychania zbiornika wodnego flamingi mogą migrować.

Flamingi osiągają od 80 cm do 150 cm długości ciała. Posiadają kilka charakterystycznych cech w budowie ciała(długie nogi, esowato zagiętą szyję, krótki ogon i dziób przystosowany do odfiltrowywania małych żyjątek z wody). Jednak najbardziej rozpoznawalną cechą flamingów jest ich upierzenie, zwykle występujące w kolorze różowym. Ów zabarwienie jest wynikiem występowania w piórach organicznego związku, zwanego astaksantyną(który magazynowany jest w ciele organizmów żywych). Flamingi zjadają drobne skorupiaki, które żywią się jednokomórkowymi algami, które wytwarzają ten związek.

Flamingi sporadycznie są obiektem polować dla mięsa i jaj, głównie przez ludność tubylczą. Regionalnie można także zakupić mięso i jaja ów ptaka. Czasami sprzedaje się także pióra flamingów, choć tracą one zabarwienie z czasem. Flamingi spotyka się także w prywatnych hodowlach i ogrodach zoologicznych.

Obecnie żaden z flamingów nie jest gatunkiem poważnie zagrożonym. Jedynie flaming andyjski uznawany jest za gatunek narażony. Pozostałe gatunki są klasyfikowane jako niższego ryzyka, lub bliskie zagrożenia. Flamingom zagrażają głównie zmiany środowiskowego, min. kopalnictwo(np. boraksu, który zatruwa wodę), wahania poziomu wody, erozja gleby, płoszenie przez ludzi oraz kłusownictwo. Wszystkie flamingi podlegają ochronie gatunkowej.

Phoeniconotius eyrensis jest obecnie jedynym przedstawicielem swojego rodzaju. Niektórzy autorzy klasyfikują go do rodzaju Phoenicopterus.

Ciekawostki  

• Phoeniconotius eyrensis posiada kilka cech anatomicznych wspólnych dla przedstawicieli rodzaju Palaelodus(rodzina Palaelodidae) min. duży, masywny tylny palec. Jednak dalsza, bardziej masywna, budowa śródstopia wskazuje bliższe podobieństwo ze współczesnymi flamingami. Z uwagi na te cechy gatunek najczęściej klasyfikowany jest do monotypowego rodzaju Phoeniconotius.
• Wraz z wysychaniem jeziora Eyre(jak i innych dużych zbiorników) z kontynentu australijskiego znikło wiele gatunków min. wężówka Anhinga walterbolesi, kanguroszczury z rodzaju Ngamaroo, koala Litokoala kutjamarpensis, jamraje z rodzaju Bulungu, oraz przypuszczalnie największe torbacze diprotodonty.
• Znany jest 8-9 gatunków wymarłych flamingów: 4 zamieszkujące Amerykę Północną i Środkową(Phoenicopterus floridanus, Phoenicopterus stocki, Phoenicopterus copei i Phoenicopterus minutus), 2-3 Australię(Phoeniconotius eyrensis, Phoenicopterus novaehollandiae i Phoeniconaias gracilis(?)) i po jednym europejskim(Phoenicopterus croizeti) i afrykańskim(Phoenicopterus aethiopicus). Fragmentaryczne i skąpe szczątki flamingów często były błędnie identyfikowane np. jako pozostałości po prehistorycznych bocianach, ibisach, czy siewkowcach, dlatego w literaturze często spotkać się można z pewnego rodzaju zamieszaniem dotyczącym klasyfikacji.

Bibliografia:

-http://australianmuseum.net.au/phoeniconotius-eyrensis

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/p/phoeniconotius.html 

-https://sora.unm.edu/sites/default/files/journals/condor/v065n04/p0289-p0299.pdf 

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Flamingi

-https://en.wikipedia.org/wiki/Flamingo

-https://it.wikipedia.org/wiki/Phoeniconotius_eyrensis

Morpho cypris - jeden z najpiękniejszych motyli świata

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Owady
• Rząd: Motyle
• Rodzina: Rusałkowate
• Gatunek: Morpho cypris

Występowanie

Morfida Morpho cypris można spotkać na terenie południowego Nikaragua, Kostaryki, Panamy, Kolumbii i zachodniej Wenezueli. Jego występowanie w innych częściach Wenezueli, oraz na terenie Ekwadoru wymaga potwierdzenia. Niektóre źródła mówią także o jego występowaniu na terenie Trynidadu i Tobago.

Siedlisko

Morpho cypris najczęściej żyje wśród koron drzew na terenie lasów deszczowych. Preferuje tereny wzdłuż cieków wodnych(strumieni, rzek), gdyż przerwy wśród koron drzew umożliwiają motylowi swobodny lot.

Ogólny opis

Skrzydła przednie, jak i tylne motyli z rodzaju Morpho posiadają podobną wielkość. Zwykle jedynie górny kraniec przedniej pary skrzydeł jest bardziej wydłużony. Brzegi skrzydeł mogą być delikatnie karbowane, zwłaszcza na tylnej parze skrzydeł. Głowa, tułów, odwłok i nogi zwykle ciemnego koloru. Podobnie jak u innych przedstawicieli rusałkowatych, pierwsza para odnóż zredukowana. Gąsienice zwykle czerwono-brązowe z jaśniejszymi plamami na grzbiecie i drażniącymi włoskami, gęsto usytuowanymi na części głowowej, oraz w kilku parzystych kępkach na grzbietowej części ciała. Pozostała część ciała pokryta rzadszym owłosieniem.

Morpho cypris jest dużym przedstawicielem rodziny rusałkowatych, osiągającym od 12 do 14 cm rozpiętości skrzydeł. U tego gatunku występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Przednia para skrzydeł samca jest koloru ciemno błękitnego z metalicznym połyskiem. Na skrzydłach ciągną się 2 rzędy białych plam. Jeden rząd blisko krańca skrzydła. Plamy są małe i rzadko połączone. Drugi rząd w okolicach środka skrzydła. Plamy są wyraźnie większe, często zlewają się ze sobą. Spód skrzydeł biało-brązowy. Zwykle odzwierciedla białe rzędy plam na wierzchniej stronie, lecz dodatkowo między nimi występują 3 duże, brązowe pawie oczka. Tylna para skrzydeł podobnie ciemno błękitna z metalicznym połyskiem. Rzędy białych plam kontynuują się na owym skrzydle, lecz zwykle łączą się ze sobą tworząc pręgę. Spód skrzydła biało-brązowy, odzwierciedla wierzchnią stronę. Między białymi pręgami, występuje 6 brązowych białych oczek, różnych wielkości(zwykle przednie większe). Samica koloru żółtobrązowego. Okolice brzegów skrzydeł, oraz przednia część przedniej strony skrzydła(discal cell) koloru czarnego, lub ciemnobrązowego. Na granicznej, ciemnej stronie skrzydła widoczny jest jasny(żółtobrązowy) rząd plam. Spód skrzydła biało brązowy, nieodzwierciedlający wierzchnią stronę. Widoczne brązowe pawie oczka(zwykle 3 na przedniej parze i 6 na tylnej). Gąsienica posiada zwykle mozaikę kolorów na ciele(czarny, zielony, brązowy, żółty i szary) z jasnozielonymi, dużymi dwiema plamami na grzbiecie. Spód ciała szary. Gąsienica posiada charakterystyczne dla morfidów owłosienie. Poczwarka koloru zielonego, kształtem przypominając odwróconą łezkę.

Dymorfizm płciowy

Bardzo wyraźny. Różnica w ubarwieniu skrzydeł(patrz wyżej). Nie zaobserwowano różnic w wielkości między płciami.

Populacja i zagrożenia

Morpho cypris nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Istnieje jednak kilka poważnych zagrożeń dla przetrwania gatunku min. utrata siedliska(wycinka i fragmentacja lasów, osuszanie terenów), oraz kolekcjonerstwo(motyle są masowo wyłapywane i sprzedawane kolekcjonerom). Niektóre podgatunki, jak Morpho cypris bugaba, Morpho cypris aphrodite i Morpho cypris schausi są motylami rzadkimi i traktowanymi jako zagrożone, mimo to nadal nie zostały wpisane na listę gatunków zagrożonych IUCN. Obecnie motyle chronione są jedynie na terenie parków narodowych, choć niektóre kraje(jak Kostaryka, czy Nikaragui) wykazały inicjatywę ochrony owego gatunku.

Pożywienie

Preferowaną rośliną żywicielską jest Inga marginata(rodzina bobowatych), lecz możliwe że może żerować także na innych gatunkach roślin. Imago odżywi się głównie sokiem mlecznym(ciecz wydostająca się z uszkodzonych tkanek roślinnych) i cieczą z sfermentowanych owoców. Przypuszczalnie jak inne motyle jego rodzaju, imago nie żywi się nektarem kwiatowym.

Zachowanie

Morpho cypris jest motylem dziennym. Imago żyje wśród koron drzew, choć w poszukiwaniu partnera może przemieszczać się między wszystkimi strefami lasu. Mimo iż motyl żyje wśród gęstych koron drzew, atrakcyjne są dla nich strefy otwarte(szerokie odstępy między koronami, spowodowanymi na przykład przepływającą rzeką). Samce morfida posiadają wojowniczy charakter. Nie akceptują na swoim terytorium nie tylko innych samców, lecz także innych motyli. Samce imago przez większość dnia, głównie w godzinach porannych i południowych, patrolują terytorium w poszukiwaniu partnera. Większość aspektów życia gatunku nie jest poznana.

Rozród

Brak danych. Przypuszczalnie cykl rozwojowy nie odbiega nadto od spokrewnionych gatunków. Kopulacja u morfidów trwa dosyć długo(od kilku godzin, przez kilka dni).  Samica składa skupisko małych, zielonych jaj na wierzchniej stronie liścia rośliny żywicielskiej. Po ok. 9 dniach wykluwają się gąsienice, które od razu zaczynają żerować. Gąsienice posiadają drażniące owłosienie, które przy kontakcie ze skórą powodują zwykle niegroźne oparzenia i wysypkę. Niektóre doniesienia mówią iż gąsienice morfidów przejawiają zachowania kanibalistyczne. Przed przeobrażeniem się w poczwarkę, larwa przechodzi ok. 4-6 wylinek. Przepoczwarczenie trwa ok. 3 dni. Poczwarka zwykle zawieszona jest na łodydze. Przy dotknięciu drga, emitując ultradźwięki, mające za zadanie odpędzić drapieżniki. Ukształtowany motyl uwalnia się ze skorupki poczwarki, rozkłada skrzydła w celu wysuszenia ich i odlatuje. Cały cykl od jajka do imago trwa ok. 100 dni.

Długość życia

Cały cykl życia morfida trwa ok. 140 dni. Imago żyje od 2 do 4 tygodni.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki np. złotopióry, tyrankowate, lecz także pająki, żaby i bazyliszki. Gąsienice posiadają bardzo skuteczny mechanizm obronny(włoski drażniące), jednak mało skuteczny przed atakiem mrówek. 

          

Znaczenie dla człowieka

Z uwagi na niepowtarzalne zabarwienie skrzydeł samców, motyl jest bardzo cenionym egzemplarzem w kolekcjach zbieraczy motyli. Najczęściej przywabia się je przy pomocy lekko sfermentowanych owoców, lecz z uwagi na żerowanie głównie w koronach drzew, gatunek rzadko zostaje uchwycony. Poza tradycyjnym zbieraniem motyli w celu ich wypreparowania, nierzadko poluje się na ten gatunek w celu jego sfotografowania. Rdzenna ludność wykorzystuje skrzydła morfidów jako rodzaj biżuterii. Niektóre morfidy są hodowane, głównie w celu zaspokojenia potrzeb kolekcjonerów na rynku, oraz jako atrakcja w motylarniach.

Systematyka i pokrewieństwo

Morpho jest rodzajem o niejednoznacznie określonej liczbie przedstawicieli. Niektóre źródła podają iż jest ich jedynie 29, inne znów uznają ponad 450 gatunków. Według Catalogue of Life obecnie znanych jest 83 gatunków z rodzaju Morpho. Jednak według niektórych badaczy pewne podgatunki należy klasyfikować jako gatunki, stąd zmienna liczba przedstawicieli rodzaju.

Morfidy należą do jednych z najpiękniejszych motyli świata. Połyskujące, żywo zabarwione skrzydła ustępują urodzie jedynie niektórym przedstawicielom rodzajów Papilio i  Ornithoptera. Do najbardziej rozpoznawalnych gatunków należą te o niebieskim zabarwieniu skrzydeł(np. Morpho rhetenor, Morpho didius). Kolor niebieski nie jest jednak wynikiem pigmentacji skrzydła. W rzeczywistości błękitne i zielone morfidy posiadają skrzydła w kolorze żółtobrązowym, lecz przestrzenie między łuskami skrzydeł motyli załamują światło, a bruzdy na ich powierzchni powodują jego dyfrakcję i interferencję. Światło niebieskie jest odbijane, natomiast inne kolory przepuszczane. Zwykle samce morfidów mogą pochwalić się błękitnym zabarwieniem skrzydeł, lecz u niektórych gatunków także samice posiadają jaskrawe ubarwienie, choć zwykle mniej intensywne niż u płci przeciwnej(np. Morpho anaxibia, Morpho didius). Jednak nie wszystkie morfidy posiadają niebieskie skrzydła, można spotkać motyle o ciemnobrązowych (np. Morpho hecuba) i białych skrzydłach(np. Morpho laertes). Morfidy osiągają także dość duże rozmiary, będąc jednymi z największych motyli świata. Najmniejszy morfid osiąga 7 cm rozpiętości skrzydeł(Morpho rhodopteron), natomiast największy do 20 cm rozpiętości(Morpho hecuba).

Morfidy zamieszkują tropikalne tereny, głównie lasy deszczowe(choć niektóre gatunki zasiedlają także tropikalne lasy suche i wtórne), na terenie Ameryki Łacińskiej(od Argentyny po Meksyk). Zasiedlają różne piętra lasu, od bliskiego runa leśnego po piętro koron drzew(natomiast samce morfidów poszukujące partnerek zwykle przeszukują wszystkie piętra). Morfidy są motylami o samotniczym trybie życia(poza okresem rozrodczym), o dosyć silnym terytorializmie. Morfidy korzystają przypuszczalnie z przystosowania zwanego mimikrą, używając do tego niebieskiego, dobrze widocznego i połyskującego, zabarwienia na skrzydłach. Motyle(zwłaszcza samce które najczęściej zmuszone są przeszukiwać las w poszukiwaniu partnerów) wykorzystując jaskrawą barwę, upodabniają się od zwierząt broniących się toksynom. Dodatkowo obecność oczek na skrzydle może mylić potencjalne drapieżniki, które aby uchwycić ofiarę zwykle celują w oczy. Motyl chroni ważniejsze części ciała, tracąc przy odrobinie szczęścia jedynie kawałek skrzydła. Większa ilość oczu może także zmylić drapieżnika, a ich wielkość może dawać złudzenie większego rozmiaru ofiary. Odpoczywający morfid składa skrzydła, a na widoku pozostawia brązową spodnią część. Motyl wykorzystuje zdolności kamuflujące, upodabniając się do martwej roślinności. Lecący motyl, u którego na zmianę pojawia się jaskrawa i ciemna strona skrzydła, może być także mylące dla drapieżnika. Ekologia morfidów nadal w dużej mierze pozostaje niepoznana.

Obecnie żaden przedstawiciel rodzaju Morpho nie jest notowany przez IUCN. Mimo to niektóre gatunki morfidów mogą być zagrożone wyginięciem, lecz z uwagi na brak badań nad populacjami i czynnikami zagrażającymi gatunkom, programy ochronne nie mogą zaistnieć. Większości gatunkom zagraża utrata siedliska(wycinka i fragmentacja lasów), kolekcjonerstwo i zmiany klimatyczne.

Ciekawostki 

• Samce Morpho cypris, wraz z Morpho rhetenor posiadaja najbardziej opalizujące na niebiesko skrzydła ze wszystkich morfidów.
• Słowo Morpho pochodzi z języka starogreckiego i jest zmodyfikowanym słowem określającym Afrodytę, boginię piękna. Natomiast epitet gatunkowy cypris to jedno z przydomków Afrodyty. 
• Wyróżnia się 9 podgatunków Morpho cypris(Morpho cypris cypris, Morpho cypris bugaba, Morpho cypris cellamaculosa, Morpho cypris chrysonicus, Morpho cypris cyanites, Morpho cypris erna, Morpho cypris lathyi, Morpho cypris lelargei, Morpho cypris magiscaeca). Czasami wyróżnia się także inne podgatunki np. Morpho cypris aphrodite i Morpho cypris schausi.
• Gatunek po raz pierwszy został naukowo opisany przez angielskiego entomologa John'a Obadiah'a Westwood'a w 1851 roku.       

Bibliografia:
-http://www.rainforest-alliance.org/species/blue-butterfly
-http://en.butterflycorner.net/morpho-cypris.453.0.html
-http://morpho.co/cypris.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Morpho_cypris
-http://mrnussbaum.com/amazon/blue_morpho/
-http://entnemdept.ufl.edu/creatures/bfly/blue_morpho.htm
-http://www.catalogueoflife.org/col/search/all/key/Morpho+cypris/fossil/0/match/1

Brzanka pręgowana - brzanka o rożnych formach

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Karpiokształtne
• Rodzina: Karpiowate
• Gatunek: Brzanka pręgowana(Haludaria fasciata)

Występowanie

Brzanka pręgowana zamieszkuje endemicznie południowe Indie, głównie na obszarze pasma górskiego Ghaty Zachodnie. Rybę można spotkać na terenie stanów Goa, Karnataka, Kerala, Tamilnadu, oraz południowo-zachodniej przybrzeżnej części stanu Maharasztra. Niektóre raporty mówią także o występowaniu tego gatunku na terenie południowej części stanu Andhra Pradesh.

Siedlisko

Ryba zasiedla większość biotopów na swoim zasięgu, od górskich potoków po bieg środkowy rzek, stawy, jeziora, rowy wodne i kanały irygacyjne. Preferuje wody płytkie o słabym nurcie z licznymi kryjówkami(roślinność wodna, opadłe liście).

Ogólny opis

Rodzaj Haludaria reprezentuje 4 gatunki niedużych ryb o wydłużonym, wygrzbieconym i masywnym ciele. Głowa trójkątna, wyposażona w parę wąsików i organ rostralny(narząd służący do odbierania bodźców elektrycznych z otoczenia, pomagający wyszukiwać pokarm w ciemności, umiejscowiony blisko oczu). Wzdłuż linii bocznej ciągnie się od 18 do 26 par łusek. Na ciele widoczne są poprzeczne, czarne i szerokie pasy(zwykle do 4). Płetwy krótkie, zwykle przeźroczyste, bezbarwne, lub delikatnie zabarwione.

Brzanka pręgowana osiąga ok. 6-7 cm długości ciała. Występuje w wielu wariantach barwnych, często zależnych od rejonu występowania. Ciało koloru od kremowego, żółtego po oranżowy, czerwony i filetowy, czasami z zielonawym opalizującym zabarwieniem niektórych części ciała. Liczba pasów zmienna, zwykle ryba posiada od 5 do 3 pręg, choć w rzadszych przypadkach może posiadać 2, lub 1 pas, bądź nie mieć ich w ogóle. Zwykle szerokie pręgi znajdują się tuż za okiem, nad płetwą piersiową i skrzelami, pod płetwą grzbietową, sięgając płetwy brzusznej, za płetwą grzbietową, nad płetwą odbytową, oraz u nasady płetwy ogonowej. Dodatkowo na boku ryby występuje sporadycznie szarawa, lub czarna plama(czasami przypominająca podłużną pręgę), łącząc nieraz prostopadle niektóre pręgi. Strona brzuszna jaśniejsza, zwykle blado kremowa. Płetwy przeźroczyste, lub zabarwione(zwłaszcza u samców). Zwykle czarne, lub czarniawe u nasady, natomiast reszta powierzchni płetw u niektórych odmian czerwona, lub czerwonawa(najlepiej wybarwiona jest zwykle płetwa grzbietowa, najmniej ogonowa). Tęczówka oka żółta, lub czerwona.

Dymorfizm płciowy

Widoczny. Samice są zwykle bardziej zaokrąglone w części brzusznej(zwłaszcza w okresie tarła), natomiast samce przybierają bardziej wyrazistą kolorystykę na ciele i płetwach.

Populacja i zagrożenia

Gtunek niezagrożony, klasyfikowany przez IUCN jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Liczebność gatunku nie została oszacowana, mimo to uważany jest za gatunek pospolity. Lokalnie może mu zagrażać utrata siedliska, poprzez zanieczyszczenie wód, oraz konkurencja ze strony gatunków wprowadzonych np. zmieniaka plamistego(Xiphophorus maculatus). Potrzebne są dalsze badania w poznaniu taksonomi, dystubucji i potencjalnych zagrożeń dla gatunku. Status taksonomiczny gatunku nie jest pewny, gdyż niektóre odmiany geograficzne mogą stanowić oddzielne gatunki, które wymagać będą ochrony przed wyginięciem.

Pożywienie

Gatunek wszystkożerny. Żywi się glonami, szczątkami roślin, małymi bezkręgowcami, oraz detrytusem organicznym.

Zachownie

Brzanka pręgowana jest gatunkiem stadnym o dziennym, jak i nocnym trybie życia(o czym siadczy obecność organu rostralnego). Najczęściej tworzy stada mieszane, wraz z innymi gatunkami ryb np. brzanką dwuplamą, brzanką czarnoplamą, brzanką arulia, Puntius sahyadriensis, Pethia setnai, Dawkinsia assimilis, Pethia punctata i Dawkinsia exclamatio. Samce często konkurują ze sobą, tocząc niegroźne przepychanki. Posiada łagodne usposobienie, zwykle pływając wśród gęstej roślinności. Wody w których występuje ryba często ulegają sezonowym wahanią składu chemicznego, jak i głębokości, mętności, oraz przeływu.

Rozród

W naturze okres rozrodczy przypada przypuszczalnie w porze deszczowej(od maja do października). Brzanka pręgowana jak większość ryb karpiowatych, rozrzuca ikrę, nie wskazując żadnej opieki rodzicielskiej. Podczas okresu tarła samce przybierają najbardziej intensywnych barw, często walczą ze sobą oraz aktywnie pływają za samicami. Najczęściej ryby trą się wśród gęstej roślinności, pod wieczór lub w nocy. Jednorazowe przyciśnięcie się do ciebie tarlaków, powoduje najczęściej uwolnienie ok. 6-8 ziarenek ikry, a samica może w sumie nieść jej ponad 100(informacja niepewna). Ikra zwykle opada na dno, lub przykleja się do roślin. Po zakończeniu tarła może zostać zjedzona przez ryby. Po ok. 24-48 godzinach z ikry wykluwa się narybek, który początkowo leży prawie nieruchomo, lecz już po ok. 24 godzinach zaczyna swobodnie pływać. Tempo wzrostu brzanki nie jest znane, choć ryby te uważa się za dość szybko rosnące. Większość brzanek dojrzałość płciową osiąga w wieku 4-6 miesięcy.

Długość życia

Brak danych. Brzanki żyją przeciętnie 4 lata.

Naturalni wrogowie

Głównie większe, drapieżne ryby np. Channa punctata.

Znaczenie dla człowieka

Brzanka pręgowana jest rybą spotykaną w akwarystyce. Nie należy do ryb popularnych, a na terenie Polski jest rybą rzadko spotykaną w domowych hodowlach. Jest jednak gatunkiem mało wymagającym(kH do 20°, pH 6-7,5, temp. 22-26°С, skład chemiczny wody mniej istotny), łagodnym z możliwością łączenia z innymi popularniejszymi gatunkami(np. neonami, bystrzykami,  innymi gatunkami brzanek). Nie jest poławiana w celach konsumpcyjnych.

Systematyka i pokrewieństwo

Brzanka pręgowana należy do rodziny karpiowatych, czyli ryb u których nie występują zęby właściwe, natomiast ich funkcję zastępują zęby gardłowe(gardzielowe) i żarna(płytki rogowe). Obecnie do owej rodziny klasyfikuje się ok. 3 tysiące gatunków, co czyni ją największą rodziną kręgowców świata.

Pierwotnie brzanka pręgowana została zakwalifikowana do rodzaju Cirrhinus, lecz kolejno przekwalifikowywano ją do rodzajów Barbus, Puntius i Dravidia. W roku 2013 gatunek został zakwalifikowany przez lankijskiego przyrodnika Rohan Pethiyagoda do nowo utworzonego rodzaju Haludaria(wcześniejsza nazwa Dravidia okazała się być zajęta).

Obecnie do rodzaju Haludaria klasyfikuje się najczęściej 4 gatunki(Haludaria afasciata, brzankę pręgowaną Haludaria fasciata, Haludaria kannikattiensis i Haludaria melanampyx), jednak z uwagi na brak dokładnych genetycznych badań nad przedstawicielami rodzaju, niektórzy badacze uznają więcej, lub mniej przedstawicieli. Czasami jako osobny gatunke traktuje się Haludaria grayi, czy Haludaria pradhani, natomiast równie często taksony Haludaria afasciata i Haludaria melanampyx uważane są za synonimy brzanki pręgowanej(Haludaria fasciata). Z uwagi na wiele form geograficznych brzaki pręgowanej, różniących się zabarwieniem i wzorem na ciele, oraz brak dokładnych badań filigenetycznych nad poszczególnymi populacjami, niektóre formy mogą być tak naprawde osobnymi gatunkami.

Wszyscy przedstawiciele rodzaju Haludaria zamieszkują południowe Indie. Haludaria kannikattiensis występuje na terenie stanu Tamilnadu. Gatunek posiada zwykle 2 pręgi, za okiem, oraz pod płetwą grzbietową, nie sięga jednak brzucha. Dodatkowo u nasady płetwy ogonowej znajduje się czarna plama, rzadziej pręga. Haludaria melanampyx występuje na terenie stanu Kerala(oraz możłiwe iż także na terenie stanu Karnataka). Wiadomo iż zwykle na jej ciele występuje do 3 pręg. Haludaria afasciata spotykany jest na terenie dystryktu Kanyakumari(stan Tamilnadu). Posiada zwykle jasne ubarwienie ciała.

Ciekawostki

• Zauważono iż ubarwienie brzanki pręgowanej często zależny jest od siedliska w jakim żyją. Ryby występujące w rejonach górskich(potokach) zwykle posiadają pomarańczowy kolor ciała, natomiast brzanki z dolnych biegów posiadaja zwykle filotewe, lub czerwone zabarwienie. Wzór(liczba pasów) na ciele natomiast zależna jest od rejonu występowania. Populacje ze stanu Goa posiadaja zwykle 5 pasów, ze stanu Karnataka i północnego stanu Kerala zwykle 4, natomiast ryby zasiedlające południowy i środkowy stan Kerala posiadają 3 pręgi. W południowym stanie Keral występuje także kilka populacji brzanki posiadającej jedynie 2 pręgi, natomiast na terenie dystykru Kanyakumari można spotkać ryby nie posiadające pasów.
• Brzanka pręgowana należy do ryb o łagodnym usposobieniu, nadającym sie do akwarium towarzyskiego. Najlepiej prezentuje sie w akwarium biotopowym z stonowanym oświetleniem, ciemnym podłożem, kawałkami czarnego dębu, lub driftwoodów i bogatą roślinnością(zwłaszcza pływającą). Najlepsze ubararwienie prezęntuje w większych stadach(minimum 10 sztuk). Jako rośliny biotopowe stosuje sie Lagenandra ovata i blyksa Auberta(Blyxa auberti). Jako ryby towarzyszące można wybrać danio malabarskie(Devario malabaricus), ryby z rodzaju Mesonoemacheilus, Travancoria i Garra. 
• Przy zamiarze rozmnażania barzanki pręgowanej należy upewnić się iż ryby rozrodowe pochodzą z tych samych populacji(odmian gograficznych). Ponieważ pomiędzy poszczególnymi formami mogą istnieć znaczne różnice genetyczne, może dochodzić do hybrydyzacji.
• Gatunek został opisany w 1849 roku przez angielskiego zoologa Thomas'a Caverhill'a Jerdon'a. 

Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/172367/0
-http://www.seriouslyfish.com/species/haludaria-fasciata/
-http://www.fishbase.org/summary/24700
-http://akwa-mania.mud.pl/ryby/ryby/rybyp/Puntius%20fasciatus.html
-http://www.akwa-mania.mud.pl/archiwum/a49/a49,1.html
-https://en.wikipedia.org/wiki/Cyprinidae

Hypogeophis rostratus - kolejny, lecz unikatowy marszczelec z Seszeli

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy beznogie
• Rodzina: Marszczelcowate
• Gatunek: Hypogeophis rostratus

Występowanie

Gatunek endemiczny dla 10 granitowych wysp Felicite, Sainte Anne, Praslin, Silhouette, Mahé, La Digue, Fregate, Cerf, Curieuse i  Grand Soeur.

Siedlisko

Zasiedla głównie pierwotne lasy deszczowe na terenach wzgórzystych, choć spotykany także na terenach górskich do 900 m n.p.m. Akceptuje pewien stopień zakłóceń w środowisku spowodowanych działalnością człowieka, dlatego marszczelca można spotkać na terenach plantacji, ogrodów wiejskich, oraz silnie zdegradowanych lasach.

Ogólny opis

Marszczelcowate posiadają wydłużone, wężowate i beznogie ciało, podzielone na segmenty, dzięki fałdom skórnym. Głowa zwykle szeroka i stosunkowo masywna. Marszczelce posiadają parę czuciowych, wyrostków na pysku(zwykle między oczami, a nozdrzami, lub pod nozdrzami). Otwór gębowy usytuowany na dolnej części głowy. Oczy uwstecznione pokryte skórą(u niektórych gatunków dodatkowo tkanką kostną). Nozdrza usytuowane na krańcu pyska, po jego bokach.   Marszczelce zwykle nie przekraczają 60 cm długości ciała. Nie posiadają ogona. Ich ciało pokrywa wydzielina jadowa o słabej toksyczności, choć jej dokładne oddziaływanie na organizmy żywe nie zostało poznane.

Hypogeophis rostratus jest dość małym marszczelcem, osiągającym od 20 do 37 cm długości ciała. Głowa stosunkowo mała o trójkątnym kształcie. Oczy widoczne, pokryte cienką warstwą skóry. Nozdrza dobrze widoczne. Wyrostki czuciowe(chemosensory) umiejscowione między oczyma, a nozdrzami po bokach pyska. Skóra zwykle koloru ciemnobrązowego, czasami delikatnie fioletowawa, jaśniejsza na brzusznej części ciała.

Dymorfizm płciowy

Brak danych.

Populacja i zagrożenia

Marszczelec uznawany przez IUCN jako niezagrożony i klasyfikowany jako gatunek najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Hypogeophis rostratus posiada endemiczny, lecz dość szeroki zakres występowania. Postępujące wylesianie wysp może potencjalnie zagrażać gatunkowi, choć z uwagi na łatwość w przystosowaniu się do środowisk zmienionych przez człowieka, przypuszczalnie czynnik ten nie ma większego znaczenia dla przetrwania gatunku.

Pożywienie 

Bezkręgowce glebowe np. dżdżownice. Przypuszczalnie także drobne kręgowce np. małe gryzonie, żaby itp.

Zachowanie

Słabo poznane. Hypogeophis rostratus bytuje w norach, wyrytych w wilgotnej ściółce, pod stosami liści, pniami, lub odpadkami. Na swoje ofiary poluje z zasadzki, kiedy bezkręgowiec przechodzi w pobliżu nory, lub wejdzie do niej. Marszczelec charakteryzuje się dosyć silnym zgryzem, przez co złapanej zdobyczy rzadko udaje się uciec, a płaz może z powodzeniem polować także na mniejsze kręgowce.  W deszczowe dni może opuszczać kryjówkę.  

Rozród

Słabo poznany. Przypuszczalnie okres rozrodczy przypada w porze deszczowej(grudzień-marzec). Samica składa jaja w norkach blisko niewielkich strumieni i zbiorników wodnych. Badacze sugerują iż samica Hypogeophis rostratus może złożyć od 6 do 30 jaj. Wysoka wilgotność ściółki, spotęgowana częstymi deszczami, zapobiega wyschnięciu jaj, którymi przypuszczalnie opiekuje się samica(owija się wokół nich), aż do wylęgu larw. Przypuszczalnie larwy od razu po wykluciu wędrują do pobliskich zbiorników wodnych, gdzie przechodzą metamorfozę. Cykl ten jednak nadal pozostaje tajemnicą.

Długość życia

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Brak danych. Marszczelec może padać ofiarą ptaków drapieżnych np. pustułki seszelskiej(Falco araeus), oraz wprowadzonych przez człowieka kotów i szczurów. Z uwagi na skryty tryb życia Hypogeophis rostratus rzadko bywa obiektem łowów.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Uważany przez miejscową ludność na zwierzę pożyteczne, polujące na szkodniki upraw, oraz spulchniające glebę.

Systematyka i pokrewieństwo

Marszczelce to rodzina bardzo słabo poznanych płazów beznogich, których ekologia, ewolucja, czy systematyka jest bardzo skromnie zbadana. Rodzina ta obejmuje obecnie ok. 100 gatunków, występujących na terenach obu Ameryk, Afryki, Azji, oraz na Seszelach. Przypuszczalnie marszczelce występowały już we wczesnym paleozoiku ok. 500-450 mln lat temu, o czym świadczy obecność marszczelców na Seszelach(min. Hypogeophis rostratus), będąc pozostałościami po superkontynencie Gondwana. Sama ewolucja tych płazów nie została jednak poznana, a naukowcy sądzą iż mogą one pochodzić od karbońskich lepospondyli, lub temnospondyli żyjących w karbonie, premie, triasie i kredzie.

Marszczelce prowadzą skryty tryb życia, zakopując się w glebie, ściółce, lub ukrywając się pod korzeniami, kamieniami itp. Większość gatunków jest jajorodna z przejściową formą larwalną w cyklu dojrzewania, choć u niektórych gatunków z jaj wykluwają się ukształtowane osobniki, zaś niektóre są jajożyworodne.

Z uwagi na skryty tryb życia u większości przedstawicieli bardzo trudno oszacować stan populacji. Mimo wszystko większość uważanych jest za gatunki niskiego ryzyka na wyginięcie, gdyż łatwo adaptują się do środowisk zmienionych przez człowieka(np. plantacji, ogrodów, parków).

Rodzaj Hypogeophis jest monotypowy(tylko jeden przedstawiciel), choć czasami zalicza się do niego także Grandisonia brevis. Obecnie najbliższych krewnych Hypogeophis rostratus można szukać wśród rodzaju Grandisonia i Praslinia, także zamieszkującymi Seszele.

Ciekawostki

• Na Seszelach występują 4 gatunki marszczelców z rodzaju Grandisonia(Grandisonia alternans, Grandisonia larvata, Grandisonia sechellensis i Grandisonia brevis), Hypogeophis rostratus, oraz Praslinia cooperi. Wszystkie te gatunki są jedynymi płazami beznogimi zamieszkującymi Seszele.
• Gatunek został opisany w 1829 roku przez francuskiego zoologa Georges Cuvier.
• Podobnie jak na większości ekosystemów wyspiarskich na Seszelach rozwinęła się unikatowa fauna i flora. Występują tu endemicznie min. papuzica seszelska(Coracopsis barklyi), dziwogon aldabrański(Dicrurus aldabranus), wikłacz seszelski(Foudia sechellarum), 6 gatunków nietoperzy(jedyne lądowe ssaki), słodkowodny krab Seychellum alluaudi, 5 endemicznych gatunków żab, kameleon Archaius tigris, 2 gatunki węży(Lycognathophis seychellensis, Lamprophis geometricus) oraz żółwie olbrzymie(Aldabrachelys gigantea). Oczywiście jak przy każdym wyspowym ekosystemie zajmowanym przez człowieka, wymienić można tu także gatunki wymarłe min. chaszczaka aldabrańskiego(Nesillas aldabrana) i aleksandrettę seszelską(Psittacula wardi).

Bibliografia:
-https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/13328/USNMP-16_970_1894.pdf?sequence=1&isAllowed=y
-http://www.iucnredlist.org/details/59566/0
-http://amphibiaweb.org/species/1901
-https://en.wikipedia.org/wiki/Caeciliidae
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Marszczelcowate
-https://books.google.pl/books?id=1ywLCAAAQBAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=Hypogeophis+rostratus+breed&source=bl&ots=0KaE91FAJT&sig=PJDmtQT6Zprkb9TbgEwkTbcsKMU&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiA4Luq7eTPAhWMJSwKHYg9DcsQ6AEIVjAI#v=onepage&q=Hypogeophis%20rostratus%20breed&f=false

Pelodiscus parviformis - żółwiak chiński mniejszy

inne nazwy: żółwiak chiński mniejszy*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Żółwie
• Rodzina: Żółwiakowate
• Gatunek: Pelodiscus parviformis

Występowanie

Gatunek stwierdzony w kilku rejonach Chin min. na terenie Regionu Autonomicznego Kuangsi-Czuang(Lingchuan County, Ziyuan County, Guanyang County, Xing'an County i Quanzhou County) i Hunan(Dong'an County, Qiyang County i Dao County). Niektóry raporty mówią o jego występowaniu na terenie Hajnanu, Tajwanu, Wietnamu, czy Japonii. Dokładny zakres występowania nie został określony. 

Siedlisko

Zbiorniki wodne(rzeki, stawy, kanały, jeziora, tereny bagienne itp.) o powolnym nurcie, zwykle o piaszczystym, lub błotnistym podłożu.

Ogólny opis

Żółwiakowate to charakterystyczna rodzina żółwi, które wyróżnia przede wszystkim budowa pancerza. Karapaks w przeciwieństwie do większości żółwi nie jest zbudowany z rogowych płytek, lecz pokryty elastyczną, szorstką, grubą i miękką skórą. Boki skorupy elastyczne i miękkie z uwagi na brak podpory kostnej(kość występuje jedynie w środkowej części karapaksu). Plastron, podobnie jak karapaks, pokryty skórą, lecz nie okrywa w całości części brzusznej gada(okryta jest część środkowa i przednia strony brzusznej). Kończyny wyposażone w wiosłowate łapy(palce połączone płona pławną), które posiadają trzy pazury(stąd ich inna nazwa żółwie trójpazurzaste). Szyja żółwiaków jest bardzo długa(często stanowi połowę długości karapaksu), natomiast głowa wydłużona, zakończona ryjkowato wydłużonym nosem.

Pelodiscus parviformis morfologicznie przypomina żółwiaka chińskiego, jednak osiąga mniejsze rozmiary 10-12 cm długości pancerza(karapaksu). Podobnie jak żółwiak chiński, karapaks jest koloru od oliwkowego po brązowy, czasami pokryty ciemnymi plamami(zwłaszcza u osobników młodych), natomiast plastron żółty, lub jasnokremowy. U osobników młodych(zwykle do 7 roku życia) plastron jest czerwono-pomarańczowy z czarnymi plamami. Kończyny i głowa koloru oliwkowego. Szyja i czasami głowa pokryta jasnożółtym cętkowaniem. U osobników młodych dodatkowo głowa i szyja może być pokryta ciemnymi paskami i liniami, które często odchodzą od oczu, a także na pancerzu i szyi mogą występować jasne, lub ciemne plamy. Oczy żółwiaka są duże, wyłupiaste. Szczęki mocne z odsłoniętymi, mięsistymi wargami. Ogon krótki.

Dymorfizm płciowy

Widoczny u osobników dorosłych. U żółwiaków występuje wielkościowy dymorfizm płciowy(samice osiągają większe rozmiary).

Populacja i zagrożenia

Nie jest znany stan populacji, ani potencjalne zagrożenia dla tego gatunku żółwiaka. Stopień zagrożenia według IUCN nie został obecnie określony. Żółwiowi może zagrażać utrata siedliska, oraz polowania dla mięsa, dodatkowo z uwagi na prawdopodobny mały zakres, żółwiak może być gatunkiem poważnie zagrożonym.

Pożywienie

Mięsożerca. Jego ofiarą padają ryby, skorupiaki, mięczaki, owady, płazy, oraz nieduże kręgowce(także młode osobniki własnego gatunku). Nie gardzi padliną.

Zachowanie

Ekologia gatunku nie jest poznana, choć przypuszcza się iż nie odbiega zanadto od zachowań spokrewnionego gatunku żółwiaka chińskiego. Żółwiaki są gadami o wodnym trybie życia, czasami jednak wychodzącymi na brzeg, kawałek konara, czy skałę w celu wygrzania się. Prowadzi głównie dzienny tryb życia. Większość dnia spędza zagrzebany w podłożu, wychylając jedynie długą szyję i głowę(którymi potrafi zaczerpnąć powietrza, nie ruszając się z miejsca), wypatrując(wzrok główny zmysł) potencjalnych ofiar. Poluje pod wodą, gdyż brak języka uniemożliwia mu połykanie pokarmu poza środowiskiem wodnym. Ofiary łapie z zasadzki(łapie przepływające zwierzęta), lecz nieraz aktywnie poluje. Szczęki żółwiaka z łatwością kruszą skorupy i pancerze skorupiaków i mięczaków. Dzięki nitkowatym kosmkom znajdującym się na błonie śluzowej gardzieli, żółwiak potrafi pobierać tlen z wody(poruszając wtedy rytmicznie pyskiem), dzięki czemu potrafi przez dłuższy czas przebywać pod wodą. Gad potrafi ponadto wydalać mocznik przez otwór gębowy. Jest to przystosowanie do życia w wodzie słonawej i słonej(choć Pelodiscus parviformis w takowych przypuszczalnie nie występuje), gdyż pobierany nadmiar soli z wodą nie wędruje przez cały układ pokarmowy/moczowy i nie obciąża nerek oraz nie zaburza równowagi chemicznej w ciele. Żółwiak jest gatunkiem samotniczym, zwykle nie akceptującym innego osobnika w swoim zasięgu. W razie zagrożenia żółw potrafi wycofać swoją szyję, głowę i kończyny pod osłonę skorupy, lecz nie zawaha się aktywnie bronić. Silne szczęki żółwiaka mogą z łatwością odgryźć palec człowiekowi. Gatunek zimujący.

Rozród

Brak danych. Żółwiak chiński do rozrodu przystępuje po wybudzeniu się z odrętwienia(ok. marca-kwietnia). Zwykle od czerwca do sierpnia samice składają jajka w wykopanych przez siebie niegłębokich norach. Samica żółwiaka chińskiego składa od 8 do 24 jaj, 2-3 razy w sezonie. Jajka żółwiaka mają ok. 2 cm średnicy. Średni czas inkubacji jaj trawa od 60 do 80 dni(w zależności od temperatury). Młode żółwiaki chińskie po wykluciu mierzą ok. 2-3 cm długości karapaksu. Po wykopaniu się z gniazda, żółwiaczki szybko wędrują w kierunku wody i szukają odpowiedniej kryjówki(młode żółwiaki prowadzą skryty tryb życia). Przez okres pierwszych 2 tygodni od wyklucia odżywiają się zmagazynowaną zawartością żółtka, później jednak przystępują do polowania na bezkręgowce.

Długość życia

Brak danych. Przypuszczalnie żyje podobnie jak żółwiak chiński, ok. 20-30 lat.

Naturalni wrogowie

Dorosłe osobniki zwykle nie posiadają naturalnych wrogów(czasami podawane są raporty o polowaniu na dorosłe żółwiaki przez aligatora chińskiego). Najbardziej narażone są jaja i osobniki młodociane, które mogą paść ofiarą lisów, ptaków(np. z rodziny krukowatych), łasicowatych, węży, większych ryb, a także dorosłych osobników własnego gatunku.

Znaczenie dla człowieka

Pelodiscus parviformis, jako gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Jednak mięso żółwiaków jest uważane za przysmak, dlatego są one obiektem polowań. Największy popyt na rynku konsumenckim ma mięso żółwiaka chińskiego, lecz z uwagi na trudność w rozróżnieniu tych dwóch gatunków, możliwe iż Pelodiscus parviformis posiada także znaczenie rynkowe(mięso może być błędnie sprzedawane jako pochodzące od żółwiaka chińskiego).

Systematyka i pokrewieństwo

Żółwiakowate to rodzina żółwi, które odznaczają się dość specyficznymi przystosowaniami. Pancerz żółwiaków zbudowany jest z kostnych płyt, lecz bez pancerza rogowego. Zamiast tego pancerz okrywa gruba i elastyczna skóra(podobnie jak u miekkoskórka dwupazurzastego). Żółwiakowate są często określane mianem najbardziej przystosowanych do wodnego życia żółwi słodkowodnych. Żółwiaki posiadają specyficzną budowę gardzieli(pokryta nitkowatymi, dobrze unaczynionymi kosmykami), która działa podobnie jak skrzela ryb(żółwiak potrafi pobierać tlen z wody, poruszając wtedy rytmicznie pyskiem). Żółwiaki należą do jednych z największych żółwi słodkowodnych. Wielki żółw Cantora(Pelochelys cantorii) może osiągać do 1 metra długości karapaksu i ok. 100 kg wagi.

Żółwiaki zamieszkują tereny Azji, Afryki i Ameryki Północnej. Zasiedlają głównie wody słodkie(jeziora, tereny bagienne, kanały, stawy i rzeki o słabym nurcie), lecz także wody słonawe i słone(ujścia rzek, wody przybrzeżne). Żółwiaki potrafią wydalać mocznik przez otwór gębowy, przez co picie słonej wody nie wyrządza szkód w organiźmie gada.

Najstarszy odnaleziony żółwiak(Trionyx kyrgyzensis) występował na terenie Azji(Azja Środkowa) we wczesnej kredzie(alb, ok. 112-99,6 mln lat temu), choć odnajdywano starsze fragmenty szkieletu żółwi(z okresów apt, nekom), które mogą należeć z dużym prawdopodobieństwem do przedstawiciela rodziny żółwiaków. Niegdyś za najstarszego przedstawiciela żółwiakowatych uznawano Sinaspideretes wimani(jura), jednak obecnie sądzi się iż należy klasyfikować go do rodziny miękkoskórowatych. W wieku cenomańskim(górna kreda, 93,5-99,6) żółwiaki przypuszczalnie pojawiły się w Ameryce Północnej. W eocenie żółwiaki obficie zamieszkiwały także tereny Europy(np. Trionyx ikoviensis, Trionyx messelianus).

Obecnie do rodziny żółwiaków zalicza się 31 gatunków obecnie żyjących. Wiele z nich jest gatunkami poważnie zagrożonymi np. Rafetus euphraticus, czy Palea steindachneri. Do najbardziej zagrożonego gatunku żółwia, odkąd Chelonoidis abingdoni uznany jest za wymarły(z listy 25 najbardziej zagrożonych żółwi świata, Turtle Survival Alliance), należy przedstawiciel żółwiakowatych, mianowicie żółwiak szanghajski(Rafetus swinhoei), którego populacja liczy 3 osobniki(2 samce i 1 samice), które trzymane są w zamkniętych ośrodkach. Podejmowano kilka prób rozmnożenia owego gatunku, lecz obecnie żadna nie przyniosła efektu. Na listę zakwalifikował się także inny gatunek żółwiaka Chitra chitra(na miejscu 12). Żółwiakom zagrażają min. nadmierne polowania, oraz utrata siedliska życia(zwłaszcza zanieczyszczenie wód).

Mięso żółwiaków jest spożywane w wielu rejonach świata. Zwłaszcza Chiny odznaczają się dużym popytem na ów składnik potraw. Mięso żółwia poddawane jest zwykle duszeniu, a następnie podawane wraz z pędami bambusa, migdałami, bądź sosem chili. Pierwotnie żółwie odławiano z naturalnego środowiska, co znacząco odbiło się na populacji wielu gatunków. Obecnie popularne są hodowle żółwiaków, zaopatrujące rynek w mięso tego gatunku, choć nie zlikwidowało to odłowów żółwi z naturalnego środowiska(choć znacząco zmniejszyło). W Chinach do najpopularniejszych zjadanych żółwiaków należy żółwiak chiński(Pelodiscus sinensis), oraz Palea steindachner(który w naturalnym środowisku jest gatunkiem poważnie zagrożonym). Mięsu żółwiaków przypisuje się także właściwości lecznicze(medycyna ludowa). Żółwiaki są także często hodowane jako domowe pupile. Zwłaszcza w Europie(także w Polsce) ciszą się dużą popularnością, jednak z uwagi na specyficzne wymogi, duże osiągalne rozmiary, oraz możliwość wyrządzenia krzywdy właścicielowi, polecane są dla doświadczonych pasjonatów. Do popularniejszych w hodowlach należą żółwiak chiński(Pelodiscus sinensis) i żółwiak drapieżny(Apalone ferox). Na terenie USA żółwiak chiński stał się gatunkiem inwazyjnym, obecnie o nieznanym wpływie na rodzime środowisko.       

Rodzaj Pelodiscus liczy obecnie 4 gatunków żółwiaków, min. żółwiaka chińskiego(Pelodiscus sinensis), oraz Pelodiscus maackii, Pelodiscus axenaria i Pelodiscus parviformis, które zostały wyodrębnione na podstawie badań genetycznych.

Ciekawostki

• Pelodiscus parviformis został wyodrębniony jako gatunek w 1997 roku.
• Gatunek bardzo słabo poznany. Wszyscy przedstawiciele rodzaju Pelodiscus są do siebie morfologicznie bardzo podobni, co utrudnia badanie zachowanie poszczególnych gatunków.
• Epitet gatunkowy "parviformis" tłumaczy się na "mniejszą formę". Odnosi się to do mniejszych rozmiarów osiąganych przez Pelodiscus parviformis w porównaniu do innych przedstawicieli rodzaju.  

  

Bibliografia:
https://www.researchgate.net/publication/273985399_Validity_of_Pelodiscus_parviformis_Testudines_Trionychidae_Inferred_from_Molecular_and_Morphological_Analyses
-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82wiak_chi%C5%84ski
-http://www.terrarium.com.pl/171-pelodiscus-sinensis-zolwiak-chinski/
-https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_softshell_turtle
-https://nas.er.usgs.gov/queries/factsheet.aspx?SpeciesID=1278
-http://www.reptilesmagazine.com/Turtles-Tortoises/Turtle-Care/Soft-Shelled-Turtle-Information-and-Care/
-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82wiakowate
-https://books.google.pl/books?id=xfq8hK-2Oj0C&pg=PA420&lpg=PA420&dq=paleontology+first+Trionychidae&source=bl&ots=tCINoarh9u&sig=gJnzaOczR3gVQUf0K1crBPgzFlk&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiXrZn-x9PPAhUHDSwKHaVqCN4Q6AEIXzAJ#v=onepage&q=paleontology%20first%20Trionychidae&f=false

Figówka czerwonobroda - mały wielbiciel fig

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Papugowe
• Rodzina: Papugi wschodnie
• Gatunek: Figówka czerwonobroda(Psittaculirostris edwardsii)

Występowanie

Figówka czerwonobroda zamieszkuje północną i północno-wschodnią część wyspy Nowa Gwinea od zatoki Yos Sudarso Bay(Jayapura, Indonezja) po półwysep Huon Peninsula i rzekę Markham(Papua-Nowa Gwinea).

Siedlisko

Wzgórzyste i nizinne lasy deszczowe i ich obrzeża do 800 m n.p.m. Czasami może zasiedlać obszary rolnicze.

Ogólny opis

Figówka czerwonobroda jest małej wielkości papugą, osiągającą 18 cm długości ciała i ok. 100 gram wagi. Ciało figówki jest krępej budowy, głowa duża, natomiast ogon krótki. Posiada jaskrawe upierzenie. Pióra wokół uszu i na policzkach są wąskie i długie. Górna część głowy koloru zielonego, podobnie jak kark, skrzydła, plecy, brzuch, kuper i ogon. Od oczu po tylną część głowy ciągnie się czarny pas. Policzki, gardło i pierś(pierś tylko u samców) koloru czerwonego z niebieskim paskiem powyżej piersi. Pióra wokół uszu papug koloru żółtego. Lotki zielono-lazurowe z kilkoma drugorzędowymi o czerwonych końcach. Dziób ciemnoszary, nogi szare. Oczy koloru czerwonego z szarą obwódką.

Dymorfizm płciowy

Widoczny. Pierś samicy zwykle posiada zielone zabarwienie(u samców czerwone), natomiast ich niebieski pas powyżej piersi jest szerszy. Osobniki młode podobne do samic.

Populacja i zagrożenia

Liczebność figówki czerwonobrodej nie została obliczona(szacuje się ją na ok. 100 tysięcy osobników), lecz uważa się ją za gatunek dość pospolity. Nie są znane istotne zagrożenia dla gatunku, choć w przyszłości ptakowi może zagrażać utrata siedliska i wyłapywanie osobników w celach handlowych(sprzedawane jako zwierzęta domowe).

Pożywienie

Papuga owocożerna. Żeruje głównie na figowcach i rzewni, lecz zjada także owoce innych drzew, krzewów, a także nektar kwiatowy, nasiona, oraz sporadycznie bezkręgowce żyjące na drzewach.

Zachowanie

Ekologia papugi dość skromnie poznana. Figówka czerwonobroda jest ptakiem o dziennym trybie życia, żyjącym zwykle w parach. Podczas owocowania drzew papuga może gromadzić się w stada do ok. 30 osobników(choć niektóre artykuły mówią o rejestracji żerujących stad liczących ok. 400 osobników). Często żeruje wraz z innymi gatunkami ptaków min. figówką zmienną, czy owocożerami. Figówka czerwonobroda jest ptakiem hałaśliwym, wydobywającym z siebie piskliwy i donośny odgłos(także podczas lotu) "skrit", czy "zsit", lub krótkie "ks"(opisywane jako dźwięk monety spadającej na betonowe podłoże). Figówka jest ptakiem aktywnym, skorym do zabaw. Zwykle przebywa wśród gęstych koron drzew, a dzięki zielonemu upierzeniu, łatwo kamufluje się. Rzadko schodzi na ziemie, zwykle jedynie w celu skorzystania z wodopoju. Podczas zaspakajania pragnienia, zwykle zażywa kąpieli(papuga zazwyczaj bardzo lubi wodę).

Rozród

Słabo poznany. Gnieżdżące się pary odnotowywano od stycznia do maja. Papugi za gniazdo wybierają nieduże dziuple, lub wgłębienia wysoko na dużych drzewach. W owym czasie papugi stają się agresywne(zwłaszcza samiec), odganiając inne ptaki(głównie swojego gatunku) z okolic gniazda. Samica składa od 2 do 3 białych jaja, które inkubuje przez okres 18-26 dni. Wysiaduje głównie samica, choć samce czasami ją zastępują. Po wykluciu oboje rodzice uczestniczą w dogrzewaniu i dokarmianiu piskląt. Pisklęta wykluwają się nagie, a ich skóra posiada ciemny kolor, lecz już po 6-7 tygodniach są prawie całkowicie upierzone i uczą się latać. W wieku 8-9 tygodni młode stają się samodzielne, lecz zwykle nadal przez kilka tygodni pozostają blisko rodziców. U spokrewnionych gatunków papugi wiek dojrzałości osiągają w przeciągu 12-36 miesięcy.

Długość życia

ok. 12 lat.

Naturalni wrogowie

Głównie ptaki drapieżne np. krogulce(Accipiter) i kanie(Haliastur).

Znaczenie dla człowieka

Figówka czerwonobroda jest papugą spotykaną w domowych hodowlach(rzadko). Należy do papug aktywnych, zabawnych i łatwych do oswojenia, a także atrakcyjnych z wyglądu, lecz nadal(zwłaszcza na europejskim rynku) należy do papug bardzo rzadko spotykanych.

W naturalnym środowisku może być szkodnikiem upraw, zwłaszcza drzew owocowych. Jej obecność, zwłaszcza w większych stadach, może być przyczyną nadmiernego hałasu.

Systematyka i pokrewieństwo

Figówka czerwonobroda należy do małego plemienia papug Cyclopsittini(5-11 gatunków), które zamieszkują tereny Nowej Gwinei i Australii. Przedstawiciele plemienia cechują się krępą budową ciała, proporcjonalnie dużą głową, krótkim ogonem, jaskrawym upierzeniem, a przede wszystkim niewielkim rozmiarem ciała. Figówka zmienna(Cyclopsitta diophthalma) jest najmniejszą australijską papugą(osiąga średnio 14 cm długości ciała).

Wiele aspektów życia figówek jest nieznana, mimo iż nie należą do gatunków rzadkich. Jak sama nazwa wskazuje, duży procent diety papug stanowią figi, lecz odżywiają się także wieloma innymi owocami, częściami zielonymi roślin, nasionami, nektarem, a także sporadycznie małymi bezkręgowcami. Zamieszkują tereny tropikalnych lasów, żyjąc w parach i rzadko łącząc się w grupki i stada.

Figówki nie są gatunkami zagrożonymi, niemal wszystkie są klasyfikowane przez IUCN jako mniejszego ryzyka na wyginięcie, z jednym wyjątkiem. Figówka czerwonoucha(Cyclopsitta coxeni), czasem uznawana za podgatunek figówki zmiennej(Cyclopsitta diophthalma coxeni), jest gatunkiem krytycznie zagrożonym wyginięciem, ograniczonym do niewielkiego obszaru na wschodzie Australii(południowo-wschodni Queensland i północno-wschodnia Nowa Południowa Walia). Poważnym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata siedliska, dzięki czemu papugi mają trudność w zdobyciu pożywienia i znalezieniu odpowiedniego miejsca lęgowego. Innym gatunkom zagraża podobnie utrata siedliska, oraz wyłapywanie żywych papug w celach handlowych(jako zwierzę domowe).

Figówki są spotykane w domowych hodowlach, choć obecnie należą do papug rzadkich w handlu, lecz o rosnącej popularności. Należą do papug figlarnych, żywiołowych i łatwych w oswajaniu, lecz wymagających doświadczenia nabywcy. Posiadają opinie umierających bez wyraźnych powodów. Trudno się aklimatyzują i wymagają specjalistycznej diety(bogatej w świeże owoce np. figi), lecz po zapienieniu odpowiednich warunków stają się papugami odpornymi i płodnymi. Do najpopularniejszych figówek w handlu należą figówka czerwonobroda(Psittaculirostris edwardsii) i figówka zmienna(Cyclopsitta diophthalma).

Obecnie do najbliższych krewnych figówek należą lory i loreczki(Loriini), oraz papużka falista(Melopsittacus undulatus). Rodzaj Psittaculirostris liczy obecnie 3-5 gatunków figówek min. figówkę tęczową(Psittaculirostris desmarestii), figówkę żółtobrodą(Psittaculirostris salvadorii), figówkę czerwonobrodą(Psittaculirostris edwardsii), oraz czasami uznawane za osobne gatunki (podgatunki figówki tęczowej): Psittaculirostris cervicalis i Psittaculirostris godmani.

Ciekawostki

• Gatunek został opisany w 1885 roku przez francuskiego zoologa Émile Oustalet. Jej nazwa została nadana na część francuskiego zoologa i paleontologa Alphonse Milne-Edwards'a.
• Figówka czerwonoucha(Cyclopsitta coxeni), uznawana czasem za podgatunek figówki zmiennej(Cyclopsitta diophthalma), jest najbardziej zagrożoną figówka, oraz jedną z najbardziej zagrożonych papug. Jej populacja w naturalnym środowisku szacowana była w 2000 roku na 100 osobników i nadal ulegała spadkowi. Niegdyś papuga była obiektem wyłapywań do prywatnych hodowli, dlatego istnieją spekulację iż mogła ona przetrwać w niewoli(prywatnych hodowlach, ogrodach zoologicznych). Jeżeli rzeczywiście odnaleziono by reprodukcyjną parę figówek czerwonouchych, byłby to fenomen i nadzieja na przetrwanie gatunku.
• Nie wyróżnia się podgatunków figówki czerwonobrodej.

Bibliografia:
-https://www.beautyofbirds.com/figparrotskeeping.html
-https://www.beautyofbirds.com/edwardsfigparrots.html
-http://www.worldlifeexpectancy.com/animal-life-expectancy
-http://www.iucnredlist.org/search
-http://www.iucnredlist.org/details/22727593/0
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Fig%C3%B3wka_zmienna
-http://www.mascotarios.org/en/lorito-de-edwards/
-https://en.wikipedia.org/wiki/Edwards%27s_fig_parrot
-http://www.iucnredlist.org/details/22684903/0
-http://www.hbw.com/species/edwardss-fig-parrot-psittaculirostris-edwardsii
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Fig%C3%B3wka_czerwonobroda

Kanczylek białoplamy - myszo-podobny jeleń

inne nazwy: kanczyl indyjski*(jako gatunek zbiorowy)

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Kanczylowate
• Gatunek: Kanczylek białoplamy(Moschiola meminna)

Występowanie

Kanczylek białoplamy zamieszkuje endemicznie Sri Lankę. Obecnie przyjmuje się iż kanczylek zamieszkuje większość wyspy(poza południowo-zachodnimi i centralnymi rejonami górskimi) od dystryktu Dżafna po Prowincję Środkową(bez południowych rejonów), północną Prowincję Zachodnią, północną Prowincję Sabaragamuwa, północno-wschodnią Prowincję Uva i północno-wschodnią Prowincję Południową, dalsze rejony zamieszkuje kanczylek żółtopręgi(Moschiola kathygre), który był uznawany(wraz z kanczylkiem białoplamym i indyjskim) za jedną z form kanczyla indyjskiego(Moschiola meminna). Badacze sądzą jednak iż kanczylek białoplamy zamieszkuje także rejony południowe wyspy i współistnieje z bardzo podobnym kanczylkiem żółtopręgim.

Siedlisko

Kanczylek białoplamy zasiedla nizinne tereny leśne o gęstym podszycie w strefie suchej(klimat podzwrotnikowy). Zwykle nie oddala się zanadto od źródła wody. Często spotykany także na terenach plantacji palmy kokosowej i ogrodach przydomowych.

Ogólny opis

Kanczyle należą do najmniejszych obecnie żyjących ssaków kopytnych o pierwotnych cechach. Posiadają klinowaty kształt ciała, bez ogona i trójkątną, bezrogą głowę. Występujące u tych zwierząt kły górne stale rosną, czasami wystając poza pysk(zwłaszcza u samców). Oczy duże. Kończyny bardzo cienkie.

Kanczylek białoplamy osiąga od 27 do 50 cm długości ciała i wagę ok. 3 kg. Kończyny o długości ok. 12-14 cm, smukłe z czterema placami, zakończonymi racicą. Futro koloru od płowo po ciemnobrązowy, ciemniejsze na grzbiecie i białe w spodniej części ciała. Na każdym boku może ciągnąć się do 5 jasnych(białych, lub kremowych) pasów, lub rzędów plam i wzorów. Bardzo podobny do spokrewnionych kanczylka indyjskiego i kanczylka żółtopręgiego, odróżniane jedynie na podstawie cech anatomicznych(budowa czaszki).

Dymorfizm ciała

Zaznaczony. Samce osiągają zwykle mniejsze rozmiary, natomiast ich kły górne często przerastają, wystając poza pysk zwierzęcia(kły używane są do walk).

Populacja i zagrożenia

Z pojedynczych badań terenowych nad tym gatunkiem, wiadomo iż występuję on dosyć powszechnie. Zasiedla pospolicie większość typów lasów na wyspie, lecz także plantację i przydomowe ogrody. Obecnie jednak z uwagi na rzadkość prowadzenia badań nad tym gatunkiem, oraz niejednoznacznym zasięgiem, liczebność populacji, jak i jej trend nie jest znany. Jednymi z najpoważniejszych zagrożeń dla kanczyla jest obecnie degradacja środowiska, przez wycinkę lasów pod uprawy, pastwiska i zabudowania mieszkalne, oraz pożary lasów. Kanczylek białoplamy potrafi jednak przystosować się do terenów zmienionych przez człowieka np. plantacji, ogrodów, przez co jego sytuacja nie jest aż tak poważna jak innych gatunków zwierząt. Kanczylek jest także celem polowań lokalnej ludności(bardzo mały wpływ na liczebność). Podczas wojny domowej na Sri Lance(2008-2009) na wielu terenach ochrona naturalnego środowiska została zawieszona, przez co kanczyl często bywał obiektem polowań z broni palnej, mimo to nie wydaje się aby miało to znaczący wpływ na liczebność ssaka. Obecnie prowadzi się okresowe polowania na kanczylki w celach sportowych i dla mięsa. Przez IUCN kanczylek białoplamy klasyfikowany jest jako niskiego ryzyka na wyginięcie.

Pożywienie

Gatunek głównie owocożerny. Zjada głównie opadłe owoce znajdowane w runie leśnym. Wybiera te z dużą zawartością białka i niską włóknistością(oskomian, chlebowiec). Spożywa również młode pędy drzew i krzewów, liście, trawy i pnącza. Zaobserwowano iż urozmaica dietę w owady i inne niewielkie bezkręgowce.

Zachowanie

Kanczylek białoplamy jest gatunkiem słabo poznanym, lecz z uwagi na podobieństwa morfologiczne, jak i behawioralne pozostałych dwóch gatunków z rodzaju Moschiola, przyjęto iż wzorcowe zachowanie kanczylków mogą występować także u kanczylka białoplamego. Żyje samotnie, rzadziej w parach. Ich aktywność przypada w dzień, jak i w nocy. U kanczylków występuje przypuszczalnie terytorializm, a kilka osobników jednocześnie można spotkać jedynie w okresie rozrodczym. Kanczyle porozumiewają się przy pomocy pisków i bodźców chemicznych. Nie występuje u nich zachowanie zwane "flehmen", czyli podnoszenie wargi górnej i odsłonięcie narządu Jacobsona w celu identyfikacji feromonalnej. Zamiast tego samce często zlizują mocz samicy w celu identyfikacyjnym. Nie rzadkie są walki samców, podczas których zwierzęta wymieniają się kopnięciami, oraz ugryzieniami, dotkliwymi z uwagi na wydłużone kły. Mimo terytorializmu, zwierzęta zwykle ignorują się wzajemnie, podczas wkraczania na nieswoje tereny. Zwykle kanczyle zachowują się cicho, ukrywając się wśród gęstej roślinności, co ułatwia im ubarwienie futra, unikając tym samym drapieżników. Zauważone szybko i zwinnie ciekają. Nie boją się schronić w wodzie, gdzie świetnie poruszają się.

Rozród

Zachowania rozrodcze kanczylka białoplamego są słabo poznane, a większość znanych informacji pochodzi z hodowli w niewoli. Okres rozrodczy kanczylka białoplamego trwa od czerwca do lipca. Samce w tym okresie przeszukują teren w poszukiwaniu gotowych do godów partnerek. U spokrewnionych gatunków przed kopulacją samiec piszczy, oraz ociera się o partnerkę, oznaczając ją przy pomocy gruczołu śródżuchwowego, podobne zachowanie może występować także u kanczylka białoplamego. Ciąża kanczylka trwa od 150 do 160 dni, po czym samica rodzi 1, bardzo rzadko 2 młode. Noworodek waży przeciętnie 320 gram, choć jego masa jest ściśle związana z masą matki. Młode ubarwieniem przypomina osobnika dorosłego. Zwykle w przeciągu 30 minut od narodzin potrafi ustać na nogach. Młode pozostają w ukryciu, a opieka matczyna ograniczana jest do minimum(przez co zmniejszone jest ryzyko wykrycia młodego przez drapieżnika). Matka odwiedza swoje dziecko tylko kilka razy dziennie na kilka minut, aby nakarmić go mlekiem. Okres usamodzielnienia i dojrzałości płciowej kanczylka białoplamego nie jest znany, lecz u spokrewnionego gatunku kanczyli, młode odstawiane jest od piersi w przeciągu 3 miesięcy od narodzin, a dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 4-5 miesięcy. U kanczyli występuje zjawisko rui poporodowej(samica może zajść w ciąże w przeciągu kilku dni od porodu).

Długość życia

Kanczyle w naturalnym środowisku żyją przeciętnie 8-12 lat. Jedyna udokumentowana długość życia kanczylka białoplamego w niewoli wynosiła 6 lat i 9 miesięcy.

Naturalni wrogowie

Głównie duże drapieżniki. Kanczylek białoplamy może padać ofiarą lamparta lankijskiego(Panthera pardus kotiya). Sporadycznie może padać ofiarą puchacza jarzębatego(Bubo nipalensis), krokodyli(błotnego i różańcowego), a osobniki młode waranów(bengalskiego, paskowanego) i węży(np. pytona tygrysiego). Kanczylek białoplamy może być także gospodarzem nicieni(Setaria) i świdrowców(Trypanosoma).

Znaczenie dla człowieka

Kanczylek białoplamy bywa obiektem polowań w celach sportowych, lub dla pozyskania dziczyzny, zwłaszcza dla ludności lokalnej. Często gatunek można spotkać na terenach plantacji i ogrodów, lecz nie jest postrzegany jako szkodnik. Istnieje kilka doniesień o przetrzymywaniu owego kanczylka w niewoli.

Systematyka i pokrewieństwo

Kanczylowate to rodzina ssaków parzystokopytnych o prymitywnej formie. Wyglądem przypominają krzyżówkę ssaka kopytnego z gryzoniem. Ich początków możemy szukać w późnym eocenie(33-38 milionów lat temu). Przykładem wczesnych kanczyli są min. Krabitherium waileki i Archaeotragulus krabiensis, wyglądem przypominające dzisiejszych przedstawicieli. Kanczyle podobnie jak inne przeżuwacze posiadają czterokomorowy żołądek, lecz księgi(trzeci przedżołądek) jest bardzo słabo rozwinięty. W przeciwieństwie do większości przeżuwaczy, sporadycznie odżywiają się pokarmem zwierzęcym(bezkręgowcami, rybami). Kanczyle nie posiadają poroża, ani rogów, natomiast podobną funkcję spełniają u nich wydłużone kły(okazalsze u samców). Niektóre kanczyle chętnie pływają i nurkują, zwłaszcza kiedy chronią się przed atakiem drapieżnika. Pierwotnie do rodziny kanczylowatych zaliczano 4 gatunki, jednak obecnie poprzez dokładniejsze badania ich liczba wzrosła do 10(obecnie żyjących). Znanych jest także kilka gatunków wymarłych. Obecnie kanczyle występują na terenie południowej i południowo-wschodniej Azji, Indonezji i w centralnej i zachodniej Afryce(wodnokanczyl afrykański), choć gatunki prehistoryczne zamieszkiwały także Europe Środkową, czy Azję Zachodnią. Większość kanczyli nie jest gatunkami zagrożonymi(6 notuje się jako niskiego ryzyka na wyginięcie, natomiast 3 jako brak danych odnośnie zagrożenia). Jeden gatunek kanczyl ciemny(Tragulus nigricans) jest poważnie zagrożony wyginięciem, głównie z uwagi na kłusownictwo i utratę siedliska.

Kanczylek białoplamy jest najbliżej spokrewniony z innymi przedstawicielami rodzaju Moschiola(rodzaj liczy 3 gatunki), min. z kanczylkiem żółtopręgim(Moschiola kathygre) i kanczylkiem indyjskim(Moschiola indica). Niegdyś(do 2005 roku) wszystkie 3 gatunki były klasyfikowane jako jeden kanczyl indyjski(Moschiola meminna).

Ciekawostki

•  Słowo "kanczyl" pochodzi z języka francuskiego i oznacza "małą kozę", natomiast epitet gatunkowy meeminna pochodzi z języka syngaleskiego i tłumaczy się jako "myszo-podobny jeleń".
• Z wyglądu kanczyle przypominają bardziej afrykańskie dujkery(antylopy) i amerykańskie aguti(gryzonie), lecz nie są z nimi spokrewnione(przykład konwergencji).
• Kanczyle są najmniejszymi kopytnymi świata. Kanczyl orientalny(Tragulus kanchil) waży ok. 2 kg, co czyni go najmniejszym kanczylem i ssakiem kopytnym świata. 
• Przypuszczalnie kanczyle są najbliższymi krewnymi wymarłej rodziny kopytnych Hypertragulidae, które zamieszkiwały tereny Ameryki Północnej, Azji i Europy 46,2-13,6 mln lat temu(eocen-miocen). Przypominały dzisiejsze sarny, lub piżmowce.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kanczylowate

-https://en.wikipedia.org/wiki/Chevrotain

-http://www.ultimateungulate.com/cetartiodactyla/Tragulidae.html

-http://www.iucnredlist.org/details/41779/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Moschiola_meminna/

-https://en.wikipedia.org/wiki/Hypertragulidae