Gekon koncertowy - wokalna jaszczurka

inne nazwy: gekon szczekający, gekon piaskowy

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Gekonowate
• Gatunek: Gekon koncertowy(Ptenopus garrulus)

Występowanie

Zamieszkuje tereny Namibii, Botswany, Zimbabwe i Prowincji Przylądka Północnego na terenie Republiki Południowej Afryki. Preferuje tereny pustynne o wysokich temperaturach w ciągu dnia i niskiej wilgotności powietrza.

Ogólny opis

Jest małym, krępym, lecz stosunkowo masywnym gekonem naziemnym. Osiąga 4-6 cm całkowitej długości ciała z czego 1/3 to ogon. Głowa duża, wyraźnie oddzielona od reszty ciała, zakończona zaokrąglonym pyskiem. Oczy duże, osadzone na bokach głowy z zielonożółtą tęczówką. Ogon nie jest tak gruby, jak u innych pustynnych gekonów. Palce zakończone drobnymi pazurkami. Brak haczykowatych przylg. Podstawowa barwa gekona to piaskowożółtym do brązowego w liczne ciemne i jasne plamki, jednak mogą występować różne warianty kolorystyczne u tego gatunku. Strona brzuszna zwykle jasna.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samce posiadają zwykle nieco większe głowy, a ich podgardle jest zwykle żółte(czasami żółty kolor obejmuje całą przednią część ciała). Samce wydają także charakterystyczne odgłosy.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Spotykany licznie na terenach swojego występowania, a jedynym znanym zagrożeniem jest nadmierny odłów żywych osobników w celach handlowych. Rozmnażany w niewoli, lecz rzadko.

Pożywienie

Gekon wyspecjalizował się w polowaniu na termity, lecz może zjadać także inne małe bezkręgowce.

Zachowanie

Prowadzi nocny tryb życia. Dzień spędza w wykopanych przez siebie norach, nawet o 1 metrze głębokości. Pojedynczy gekon zwykle zasiedla terytorium o powierzchni 1 metra*2 dokoła nory, lecz na danym terenie jest zwykle bardzo duże zagęszczenie gekonów koncertowych, które tworzą swoje populację. Nory budowane są zwykle w bliskim sąsiedztwie gniazd termitów. Mogą żerować gromadami, otaczając ze wszystkich stron gniazdo owadów. Gekony te są jednak bardzo płochliwe i w razie potrzeby szybko uciekają do swoich nor. W niesprzyjających warunkach hibernują, zwykle od lipca do października(?) . Samce mogą wydawać bardzo głośne dźwięki, przypominające szczekanie małego szczeniaka, brzmiąc nie więcej tak "czyk-czyk". Ciekawe jest jednak to iż samce z poszczególnych populacji wydają różne odgłosy, np. o innym natężeniu, lub częstotliwości, a jaszczurki reagują jedynie na dźwięki wydobywane przez osobnika ze swojej populacji, ignorując odgłosy wydobywane przez samca z innej grupy.

Rozród

Słabo zbadany. Zachowania rozrodcze najbardziej nasilają się na początku października, keidy gekony wybudzają się z hibernacji. Samce charakterystycznymi szczęknięciami próbują zwabić potencjalną partnerkę. Po udanych zalotach, samica wyszukuje zacienionego i w miarę wilgotnego miejsca, gdzie zakopuje dwa złożone jaja. Okres inkubacji trwa około 60 dni. Po wykluciu się gekony mierzą nieco ponad 2 cm. Okres dojrzałości płciowej jest nieznany.

Naturalni wrogowie

Głównie węże, lisy i inne duże jaszczurki.

Długość życia

ok. 4-5 lat. W niewoli do 6 lat.

Znaczenie dla człowieka

Gekon czasami spotykany w hodowlach terrarystycznych, choć mimo iż rozmnaża się w niewoli, większość osobników pochodzi z odłowu. Polecany dla doświadczonych hodowców gadów.

Ciekawostki

• Terrarium dla tej jaszczurki powinno wynosić przynajmniej 60 cm długości i 30 szerokości. Wysokość nie jest istotna, lecz ważne jest aby zapewnić jaszczurce grubą warstwę piaskowej gleby, niezasypującej się przy kopaniu nor. Odpowiednią temperaturę powinna zapewnić lampa grzewcza o dużej mocy, choć poza norą jaszczurką posiada szeroką tolerancję temperaturową(30-22°C). Wilgotność ok. 50-60%. Wodę gekony pobierają przez skórę z wilgotnej gleby.
• Mimo iż gekony piaskowe z różnych populacji morfologicznie nie różnią się praktycznie niczym, to reagują jedynie na odgłosy samców ze swojej populacji. Możliwe że jest to jeden z czynników, który utrudnia rozród jaszczurek w niewoli, gdyż należało by znaleźć osobniki, które należały do jednej populacji.
• Wyróżnia się 2 podgatunki gekona piaskowego Ptenopus garrulus garrulus i Ptenopus garrulus maculatus. Obecnie jednak badacze spekulują co do ważności owych podgatunków.
• Został opisany w 1866 roku przez brytyjskiego zoologa John'a Edward'a Gray. 
• Do rodzaju Ptenopus zaliczany jest także Ptenopus carpi i Ptenopus kochi.

Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Ptenopus
-http://www.terrarium.com.pl/281-ptenopus-garrulus-gekon-szczekajacy/
-http://www.pachydactylus.com/pages/english/ptenopus/ptenopus-garrulus-garrulus.php
-http://uts.cc.utexas.edu/~varanus/Hibbitts%20et%20al%20barkingGecko.pdf

Cykadojad szary - wędrowny ptak szponiasty

inne nazwy: kanialuk szary

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Szponiaste
• Rodzina: Jastrzębiowate
• Gatunek: Cykadojad szary(Ictinia plumbea)

Występowanie

Jest ptakiem wędrownym. Zamieszkuje tereny wschodniego Meksyku, Gwatemali, Belize, Hondurasu, Nikaragua, Kostaryki, Panamy, a także południowego Paragwaju, północnej Argentyny, południowej Brazylii, wyspy Trynidad, oraz południowych terenów granicznych Boliwii. Zimuje w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej, Ekwadorze, Peru, Brazylii(z wyjątkiem południowych rejonów), północnej i wschodniej Boliwii, północnym Paragwaju. Zasiedla zwykle nizinne lasy tropikalne i subtropikalne, ale spotykany jest także na drzewiastych sawannach.

Ogólny opis

Ptak mierzy 29-38 cm długości ciała, przy masie 190-280 gramów. Rozpiętość skrzydeł wynosi 70-85 cm. Upierzenie szare, bledsze na głowie i brzuchu ptaka. Podczas lotu, od spodniej strony skrzyła, wyraźnie widoczne pomarańczowe zabarwienie piór pierwszorzędówek. Ogon krótki, czarny z dwoma, lub trzema białymi poprzecznymi pasami. Skrzydła stosunkowo długie, szpiczasto zakończone. Oczy czerwone, natomiast nogi pomarańczowe. U osobników młodocianych spód ciała jest białoszary z ciemnymi smugami. Brakuje im także pomarańczowego koloru na skrzydłach.

Dymorfizm płciowy

Niewyraźny. Samice nieznacznie większe.

Populacja i zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym i klasyfikowany jako niższego ryzyka na wyginięcie przez IUCN. Jego populacja szacowana jest na ponad 500 tysięcy ptaków i utrzymuje się na stabilnym poziomie. Nie są znane poważne zagrożenia dla tego gatunku.

Pożywienie

Ponad 90% diety cykadojada stanowią owady, głównie prostoskrzydłe i ważki. Rzadziej upoluje małego gryzonia, nietoperza, węża, jaszczurkę, czy ślimaka.

Zachowanie

Jest ptakiem aktywnym za dnia, widywanym samotnie, lub w parach. Jest jednym z niewielu migrujących ptaków drapieżnych. Zwykle z miejsc lęgowym wylatuje na początku jesieni, czyli okolice sierpnia i września. Często wtedy można go spotkać w większych grupach. Zimuj zwykle w lasach tropikalnych, lub subtropikalnych, powracając na macierzyste tereny około lutego. Ofiary zwykle łapie w locie, rzadziej goni zwierzynę pieszo. Bardzo rzadko krąży i zwykle lata w linii prostej, między drzewami, lub goniąc ofiarę. Jego głos to charakterystyczny świst: sii siii oo.

Rozród

Okres rozrodczy przypada zwykle pod koniec lutego, zwykle od razu po przybyciu na tereny lęgowe. Gody cykadojadów są rzadko obserwowane, lecz wiadomo iż samiec pilnuje swojej partnerki, przed innymi konkurentami. Tworzą pary monogamiczne. Gniazdo budowane jest na gałęziach drzew(często na rozwidleniach) z patyków i kawałków roślin na wysokości ok. 10 metrów. Często gniazdo budowane jest w sąsiedztwie gniazda os, lub pszczół, które ochraniają pisklęta przed niebezpiecznymi gzikami. Samica składa 2 bladoniebieskie jajka. Jajka inkubowane są przez oboje rodziców w okresie ok. 30 dni. Pisklęta karmione są przez rodziców przez ok. 6 tygodni. Po ok. 30 dniach uczą się latać, a po ok. 40 dniach usamodzielniają się. Dojrzałość płciową uzyskują po ok. 2 latach.

Naturalni wrogowie

Dla dorosłych osobników głównym zagrożeniem jest szop pracz. Jednak pisklęta są narażone na ataki ze strony sów, węży, mrówek, krukowatych, wilgowronów i kukawek.

Długość życia

Przypuszczalnie ok. 10 lat.

Znaczenie dla człowieka

Kontrolują populacje owadów, lecz w obronie gniazda mogą atakować nawet ludzi.

Ciekawostki

• Cykadojady najłatwiej rozróżnić od innych jastrzębiowatych po jaskrawych lotkach.
• Nie wyróżnia się podgatunków tego ptaka.
• Jest jednym z ptaków, które mimo niewielkich rozmiarów, potrafi ochraniać gniazdo przed o wiele większymi zwierzętami.
• Został opisany w 1788 roku przez niemieckiego przyrodnika Johann'a Friedrich'a Gmelin
• Obecnie rodzaj Ictinia liczy jeszcze jeden gatunek ptaka, cykadojada jasnogłowego(Ictinia mississippiensis).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kanialuk_szary

-https://es.wikipedia.org/wiki/Ictinia_plumbea

-https://en.wikipedia.org/wiki/Plumbeous_kite

-http://neotropical.birds.cornell.edu/portal/species/overview?p_p_spp=121116

-https://www.beautyofbirds.com/plumbeouskites.html

-http://www.hbw.com/species/plumbeous-kite-ictinia-plumbea

Wieloryb biskajski - niegdyś najliczniejszy, dzisiaj najrzadszy

inne nazwy: wal biskajski

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Walenie
• Rodzina: Wieloryby gładkoskóre
• Gatunek: Wieloryb biskajski(Eubalaena glacialis)

Występowanie

Zamieszkuje wody umiarkowane i subpolarne północnego Atlantyku. Niegdyś zamieszkiwał obszar na wschodzie od Sahary Zachodniej przez Azory, Zatokę Biskajską, zachodnią część Wysp Brytyjskich po Przylądek Północny(Norwegia) i Islandię, a na zachodzie od wybrzeży Teksasu przez Florydę, Georgie(miejsca rozpłodowe) po Morze Labradorskie. Obecnie wieloryb biskajski przypuszczalnie wymarł z wielu miejsc na wschodnim zasięgu, jak wynika z przeprowadzonych badań, jednak nie do końca potwierdzając jego całkowite wymarcie(widuje się pojedyncze okazy). W zależności od pory roku wieloryba biskajskiego można znaleźć w pobliżu zatok, półwyspów i wód przybrzeżnych. Obszary te stanowią zwykle miejsca godowe samców i tereny odchowu młodych przez samice. Na północnym zasięgu wieloryby żerują zwykle na wodach otwartych, polując na widłonogi. Cztery miejsca o największym zagęszczeniu wali biskajskich to Zatoka Browns-Bac­ca­ro , Zatoka Fundy, Zatoka Maine i Zatoka Cape Cod, trzy pierwsze miejsca osiągają głębokość do 150 m, natomiast Zatoka Cape Cod jest nieco płytsza.

Ogólny opis

Jest bardzo dużym ssakiem morskim osiągającym 13-16 metrów długości ciała, przy wadze ok. 70 ton. Posiada charakterystyczne modzele siedzeniowe(u fiszbinowców zwane czapką) na głowie, przypominające białe narośle. Otwór gębowy szeroki, wygięty w dół, rozpoczynający się tuż pod okiem i mieszczący 5 metrowe fiszbiny w ilościach ok. 300 płyt fiszbinowych po obu stronach jamy gębowej. Grzbiet szeroki, pozbawiony płetwy grzbietowej, natomiast posiada szerokie i łopatkowe płetwy piersiowe, które pomagają także w sterowaniu. Potężny ogon zakończony szeroką płetwą ogonową. Wieloryb jest zwykle koloru ciemnoszarego, lub czarnego, czasami z białymi plamami w okolicach brzucha.

Dymorfizm płciowy

Samice są zwykle większe od samców.

Populacja i zagrożenia

Już od XI wieku Baskowie polowali na te olbrzymy głównie w Zatoce Biskajskiej. Wieloryb biskajski, zwany przez wielorybników wielorybem właściwym był idealnym celem do polowań. Zamieszkiwał głównie tereny przybrzeżne, nie osiągał dużych prędkości, posiadał duże pokłady oleju, a jego ciało z racji iż posiadało grubą warstwę tłuszczu, nie tonęło, dlatego wieloryba nie trzeba było wyciągać na statek i spokojnie holować go do brzegu. Wal biskajski był cennym źródłem tranu i mięsa. Od XIV do XVIII wieku polowania na wieloryby biskajskie nasiliły się, głównie w okolicy Wysp Brytyjskich, Islandii i Norwegii, a już w 1650 roku odnotowano spadek ich populacji. Jednak polowania najbardziej nasiliły się w XIX wieku, kiedy zabito ponad 100 tysięcy wielorybów biskajskich, aż do początków XX wieku kiedy waleń stanął na granicy wymarcia. W 1935 roku uregulowano połowy wielorybów, zakazując zabijania wieloryba biskajskiego. Ochrona gatunku została poszerzona w 1972 roku wraz z ustawą o ochronie ssaków morskich. Szacuje się iż w Atlantyku żyje jedynie ok. 300 osobników, a gatunek może wymrzeć w przeciągu 200 lat. Obecnie jest jednym z najbardziej zagrożonych ssaków, mimo iż niegdyś jego populacja była jedną z najliczniejszych wśród wielorybów gładkoskórych. Przypuszczalnie populacja z wschodniego Atlantyku(z wybrzeży Europy i Afryki) wymarła, gdyż w latach 1960-99 odnotowano jedynie 8 potwierdzonych obserwacji wieloryba. Naukowcy oszacowali iż obecnie populacja wala biskajskiego zwiększa się o 2,5% na rok(co i tak jest bardzo małym przyrostem). Obecnie największym zagrożeniem dla tych wielorybów są kolizję z statkami, gdyż wieloryb odpoczywając na powierzchni nie zauważa w porę przepływającego statku. Kolejnym poważnym zagrożeniem są zaplątania w sieci, głównie te zakładane na dorsze i homary. W latach 1970-99 odnotowano 16 zgonów spowodowanych kolizją ze statkiem, oraz 8 przypadków śmierci spowodowanej zaplątaniem w sieci rybackie(co dla populacji 300 osobników stanowi poważny cios). Przypuszczalnie także tzw. hałas morski, spowodowany przez nadmierny ruch statków, powoduje zaburzenia stresowe u tych wielorybów. Globalne ocieplenie może mieć także poważny wpływ na wieloryby(zmiana ilości pożywienia, temperatury wody, prądów morskich). Przez IUCN wieloryb biskajski klasyfikowany jest jako poważnie zagrożony gatunek.

Pożywienie

Wieloryb biskajski żywi się małymi skorupiakami unoszącymi się w toni wodnej min. krylem i widłonogami.

Zachowanie

Wieloryb biskajski jest gatunkiem wędrownym. W okresie zimowym(listopad-grudzień) wędrują na południe w celach rozrodczych. Miejsce godów wielorybów biskajskich jest nieznane. Zimę wieloryby spędzają u wód przybrzeżnych, gdzie także samice odchowują swoje młode. W okresie letnim w czerwcu wieloryby migrują na północ do żerowisk i pozostają na nich do października. Polują na małe skorupiaki, blisko powierzchni, otwierając szeroko pysk i pobierając ogromne ilości wody. Fiszbiny filtrują wodę z małych żyjątek. Kiedy wal czuję iż znaczna ilość skorupiaków osadziła się na fiszbinach, zamyka pysk i językiem zgrania ofiary. Zwykle nie pożywia się, jeśli nie odnajdzie odpowiedniego skupiska zooplanktonu. Spotykany zwykle samotnie, choć może tworzyć małe grupki. Do komunikacji służą im wydawane dźwięki o niskiej częstotliwości(przypuszczalnie). Nie osiąga zwykle dużych prędkości, przeciętnie 10 km/h. Może wstrzymać oddech na 10-20 minut. Czasami może wyskakiwać nad powierzchnie wody.

Rozród

W okresie zimowym(listopad-grudzień) wieloryby biskajskie wyruszają na południe. Już wtedy samce często zalecają się do samic, dotykając je pyskiem. Wieloryby biskajskie są poligamiczne. U samców nie zaobserwowano zachowań agresywnych w stosunku do siebie. Miejsce gdzie wieloryby wędrują w sezonie godowym jest nieznane. Wiadomo tylko iż ciężarne samice, których ciąża trwa 12 miesięcy, wędrują do ciepłych wód przybrzeżnych, zwłaszcza ku wybrzeżom Florydy i Georgie. Tam na przełomie grudnia/marca rodzą 1 młode. Noworodek w chwili urodzenia mierzy 4-6 metrów długości ciała i waży ok. 1,4 tony. Młode jest karmione mlekiem matki przez okres ok. 1 roku. Mleko wydalane jest przez samice pod wysokim ciśnieniem, aby nie miało styku z wodą słoną podczas karmienia młodego. Młode szybko rośnie i w wieku 18 miesięcy osiąga już 12 metrów. Młode trzyma się blisko matki poznając trasy wędrówek do żerowisk. Dojrzałość płciową wale biskajskie uzyskują na przełomie 5-10 roku życia. Samica zwykle wydaje jedno młode co 3-4 lata.

Naturalni wrogowie

Zwykle ogromne rozmiary chronią wieloryba przed potencjalnymi drapieżnikami. Jedynie młode mogą być narażone na ataki dużych rekinów i orek(które w dużych stadach, mogą zagrozić nawet dorosłemu osobnikowi).

Długość życia

Przypuszczalnie ok. 50 lat, choć możliwe iż podobnie jak spokrewnione wieloryby może dożyć ponad 100 lat.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś ważny cel dla wielorybników. Polowano na nie głównie dla oleistego tłuszczu, stosowanego w lampach olejowych i dla mięsa. Obecnie stanowi ważną atrakcje ekoturystyki.

Ciekawostki

• Samce wieloryba biskajskiego posiadają największe jądra wśród zwierząt, osiągając wagę 525 kg.
• Populacja wschodnia wala biskajskiego jest potencjalnie uważana za wymarłą. Niegdyś wieloryby te rozmnażały się także w Zatoce Biskajskiej(stąd nazwa wieloryba), a także wędrowały aż po wybrzeże Sahary Zachodniej, czasami wpływając do Morza Śródziemnego.
• Ciało wieloryba w 40% składa się z tłuszczu o niskiej gęstości, dlatego martwy wieloryb unosi się na powierzchni wody.
• Najbliżej spokrewnionymi gatunkami z walem biskajskim są wal biskajski południowy(Eubalaena australis), obecnie jeden z najpospolitszych wielorybów, oraz Eubalaena japonica, najbardziej zagrożony waleń na świecie, bardzo rzadko spotykany, sugerowano także jego wymarcie. Wszystkie trzy gatunki były niegdyś zaliczane jako jeden.
• Do rodzaju Eubalaena zalicza się także 2 wymarłe w prehistorii gatunki min. Eubalaena shinshuensis i Eubalaena belgica.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/North_Atlantic_right_whale

-http://www.iucnredlist.org/details/41712/0

-http://www.nmfs.noaa.gov/pr/species/mammals/whales/north-atlantic-right-whale.html

-http://animaldiversity.org/accounts/Eubalaena_glacialis/

-http://www.arkive.org/north-atlantic-right-whale/eubalaena-glacialis/

-http://wwf.panda.org/what_we_do/endangered_species/cetaceans/about/right_whales/north_atlantic_right_whale/

-http://marinebio.org/species.asp?id=191

Mamuna - porywaczka dzieci

Pierwsze podania

Istota z wierzeń dawanych Słowian. Przedstawiana jako demon o kobiecej, lecz szkarłatnej postaci. Jej cechą charakterystyczną były obwisłe piersi, którymi ponoć prała bieliznę. Wierzono iż mamuny(zwane dziwożonami) porywają niemowlęta, podmieniając je na własne, brzydkie dzieci. Potomek mamuny odznaczał się niekształtnie zbudowanym ciałem, ułomnością fizyczną, nieznośnym zachowaniem, dużym apetytem. Podmienione dziecię szybko dojrzewało, wyrzynały mu się wcześnie zęby, rosły długie pazury, a włosy wyrastały na całym ciele. Mały odmieniec cechował się także nieznośnością, strachem przed rodzicami, częstym płaczem i bezsennością, a także niezwykłym apetytem, mogąc zjeść niemal wszystko w każdych ilościach, nawet alkohol. Potomek dziwożony rzadko dorastał, zwykle umierał jako dziecko z powodu niedorozwoju. Kiedy jednak dorósł odznaczał się nieufnością wobec ludzi, oraz niemożnością nauki mowy. Jednym ze sposobów na uchronienie się przed podmianą dziecka przez mamunę było przywiązanie czerwonej wstążki na rączkę niemowlaka, lub wózek, albo nakładanie dziecku czerwonej czapeczki. Jeśli jednak mamuna podmieni dziecko, potomka dziwożony należy porzucić. Mamuna zrozpaczona krzykami swojego dziecka, wróci po nie i odda rodzicom ich dziecko. Mamuny miały mieszkać w jaskiniach, osypiskach i w jeziorach. Mamuną mogła stać się kobieta brzemienna zmarła przy porodzie, nieślubna matka, stara panna i akuszerka.

Wygląd

Mamune przedstawia się zwykle jako szkaradne i pokraczne kobiety o obwisłych piersiach, długich splątanych włosach, kościstej posturze z wyjątkiem dużego brzucha, oraz owłosionym ciele. Męskim odpowiednikiem mamuny był:

• Mężyk - zwany małym mężem, lub małym mężczyzną. Mężyk odznaczał się pokraczna budową ciała, ziemistą cerą, oraz długą brodą. Podobnie jak mamuna porywał, lub podmieniał niemowlęta, choć był także groźny dla kobiet w połogu. Uprowadzone dzieci zabierał do podziemi. Nienawidził stali, dlatego dla ochrony dzieci, kładziono przy kołyskach stalowe rzeczy.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mamuna

-https://www.slawoslaw.pl/mamuna-dziwozona/

Gazela jemeńska - wymarły gatunek, lub podgatunek?

inne nazwy: Gazela Królowej Saby

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Krętorogie
• Gatunek: Gazela Królowej Saby(Gazella bilkis)

Występowanie

Spotykana jedynie w Jemenie w pobliżu górzystych terenów miasta Ta'izz. Możliwe iż zamieszkiwała także tereny Al Wabra Wildlife Farm(rezerwat przyrody) w Katarze, gdzie została przypuszczalnie sfotografowana, jednak do dziś nie wiadomo czy przedstawione zwierzę to w rzeczywistości gazela Królowej Saby. Spotykana jedynie na zboczach górskich, porośniętych wilczomleczami(Euphorbia) na wysokości od 1230 do 2150 m n.p.m.

Ogólny opis

Gazela Królowej Saby była średniej wielkości roślinożernym ssakiem o długości ciała ok. 90-110 cm i wadze 15-20 kg. Ciało gazeli było smukłe z wydłużoną szyją i kończynami. Sierść koloru płowego, lub ciemnobrązowego z wyjątkiem białego brzucha, zadu, pyska i wewnętrznej części kończyn. Nad okiem biegł zwykle biały pas. Po bokach ciała oraz między oczami, a nozdrzami biegł czarny pas. Ogon krótki, koloru czarnego. Rogi o długości 10-30 cm, nieznacznie wykrzywione do środka.

Dymorfizm płciowy

Widoczny. Samce osiągały nieco większe rozmiary, oraz posiadały dłuższe rogi.

Pożywienie

Roślinożerca. Głównie trawy, liście drzew i krzewów.

Zachowanie

Słabo poznane. Gazela obserwowano jedynie kilkakrotnie. Żyła w małych grupkach, zwykle do 3 osobników, choć nierzadko widywano samotne osobniki. Unikała kontaktu z człowiekiem, dlatego trzymała się z dala od ludzkich osiedli i dróg. Mogła lokalnie wędrować w poszukiwaniu pożywienia.

Rozród

Brak danych. Przypuszczalnie nie odbiegało zbytnio od zachowań rozrodczych innych spokrewnionych gazel.

Naturalni wrogowie

Młode i osłabione osobniki mogły paść ofiarą szakali, lisów i hieny pręgowanej.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Do 1951 roku gazela Królowej Saby była w mirę liczna. Przypuszczalnie została wytępiona podczas działań wojennych w rejonach Jemenu, gdzie masowo na nią polowano dla mięsa. Podczas badań terenowych w roku 1992 nie odnaleziono żadnego osobnika tego gatunku, a z relacji miejscowej ludności wynikło iż gazeli nie widywano już od kilku lat. W 1985 roku została sfotografowana para gazeli w Al Wabra Wildlife Farm w Katarze, jednak nie wiadomo czy owe zwierzęta zależą do wyżej opisywanego gatunku. Aż do 2000 roku gazela Królowej Saby była klasyfikowana jako gatunek/podgatunek krytycznie zagrożony, później już jako wymarły. Zebrano jedynie 5 okazów muzealnych znajdujących się w Chicago Field Museum of Natural History.

Ciekawostki

• Nazwa gazeli, pochodzi od biblijnej królowej Saby, rządzącej Królestwem Saba, leżącym w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego(obecny Jemen).
• Czasami uznawana jako podgatunek gazeli arabskiej(Gazella arabica), która także jest gatunkiem wymarłym. Jednak w 2012 roku badania genetyczne przeprowadzone nad znaną czaszką i skórą należącą do gazeli arabskiej, udowodniły iż w rzeczywistości należą do Gazella gazella, lub jej hybrydy. Dlatego obecnie takson Gazella arabica uznawany jest za niepewny.
• Wymarłym gatunkiem gazeli jest także gazela czerwona*(Eudorcas rufina) obecnie także uznawana za takson niepewny, gdyż istnieją skromne dane o tym gatunku, a niektórzy badacze sądzą iż mogła być podgatunkiem gazeli rudoczelnej(Eudorcas rufifrons). Inną ostatnią wymarłą gazelą jest Gazella saudiya, traktowana niekiedy jako podgatunek gazeli dorkas(Gazella dorcas).
• Obecnie do rodzaju Gazella klasyfikuje się 8 gatunków współcześnie żyjących(gazela edmi[Gazella cuvieri], gazela Lodera[Gazella leptoceros]), 3 gatunki wymarłe(gazela Królowej Saby, gazela arabska[Gazella arabica] i  Gazella saudiya), oraz kilkanaście gatunków wymarłych w prehistorii (Gazella borbonica, Gazella pilgrimi).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Queen_of_Sheba%27s_Gazelle

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Gazela_jeme%C5%84ska

-http://www.iucnredlist.org/details/8987/0

-http://www.petermaas.nl/extinct/speciesinfo/bilkisgazelle.htm

-http://eol.org/pages/308551/details

Pelorovis - czyżby przodek bawołu?

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Krętorogie
• Gatunek: Pelorovis antiquus

Występowanie

Zamieszkiwał otwarte tereny trawiaste Afryki subsaharyjskiej od 2,5 milionów lat temu(wczesny plejstocen) do 12 000 lat temu(późny plejstocen). Niektóre dowody archeologiczne wskazują iż mógł żyć na terenie Afryki Północnej jeszcze 4 tysiąca lat temu(holocen).

Ogólny opis

Pelorovis był dużym ssakiem krętorogim, przypominającym z wyglądu bawoła afrykańskiego. Dobrze zbudowana czaszka wyposażona była w ponad 1 metrowe rogi, skręcone do góry u tego gatunku. Zapewne rogi mogły osiągać nawet 2 metry długości, lecz nie odnaleziono kompletnych rogów dorosłego osobnika, gdyż zbudowane z kreatyny nie przetrwały próby czasu. Ciało było krępe, lecz masywne. Dorosły osobnik mógł osiągać ok. 3 m długości ciała, 190 cm wysokości, przy masie 1200-2000 kg. Wraz z Bison latifrons posiadał największe rogi wśród ssaków krętorogich.

Dymorfizm płciowy 

Przypuszczalnie samce były większe i masywniejsze. Obie płcie posiadały rogi.

Pożywienie

Przypuszczalnie głównie roślinność trawiasta.

Zachowanie

Brak danych. Przypuszczalnie zwierzę stadne, często wędrujące w poszukiwaniu nowych pastwisk. Swoich masywnych rogów zwierzęta używały do obrony przed drapieżnikami, oraz podczas walk o hierarchie.

Rozród

brak danych. Samica rodziła przypuszczalnie 1 młode.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie głównym wrogiem pelorovisa był lew. Młode osobniki mogły także padać ofiarą hien, lampartów i likaonów.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Pelorovis wymarł przypuszczalnie podczas tzw. wymierania plejstoceńskiego, podczas którego w wyniku ocieplania się klimatu wymarła niemal cała megafauna. Przypuszczalnie w wyniku zmian w środowisku, lub/i konkurencji ze strony innych gatunków np. bawoła afrykańskiego pelorovis wymarł. Mógł przetrwać do 4 tysięcy lat temu, tak więc jego wymarcie może wiązać się także z ekspansją człowieka.

Ciekawostki

• Szczątki Pelorovis antiquus są odnajdywane na terenie całej Afryki subsaharyjskiej, jednak kompletny szkielet został odnaleziony na terenie Algierii w pobliżu miasta Dżilfa.
• Przez pierwszych badaczy Pelorovis antiquus został zakwalifikowany do rodzaju Bubalus. Niektórzy badacze sugerują iż mógł być przodkiem bawoła afrykańskiego(Syncerus caffer).
• Pelorovis jest często przedstawiany na naskalnych malowidłach przez pierwszych ludzi np. na terenie Libii.
• Pelorovis antiquus jest blisko spokrewniony z Pelorovis oldowayensis o bardziej smukłej budowie ciała i rogach skręconych w dół, oraz z Pelorovis turkanensis o rogach mniej skręconych, skierowanych w górę. Czasami do rodzaju Pelorovis klasyfikuje się także Pelorovis howelli.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Pelorovis

-http://prehistoric-fauna.com/Pelorovis-antiquus

-http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2011/04/28/great-bubalus-rock-art/

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/p/pelorovis.html

Darwiniothamnus tenuifolius - cienkolistkowy krzew Darwina

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Astrowce
• Rodzina: Astrowate
• Gatunek: Darwiniothamnus tenuifolius

Występowanie

Krzew rośnie endemicznie na Galapagos min. na wyspach Santa Cruz, Pinta, Floreana i Isabela. Występuje zwykle na suchych terenach nizinnych, lub wilgotnych terenach górzystych.

Ogólny opis

Darwiniothamnus tenuifolius jest niewielkim, rozłożystym krzewem, osiągającym ok. 3 metry wysokości. Liście podłużne, lancetowate, najczęściej wyrastające w gronach na końcówkach gałęzi, osiągając ok. 10 cm długości.

Rozmnażanie

Kwiaty zebrane w koszyczek o średnicy ok. 1 cm. Wytwarzane pojedynczo, lub w gronie na końcówkach gałęzi rośliny. Część rurkowata kwiatu żółta, natomiast języczkowata biała z licznymi płatami. Owoc w formie niełupki o średnicy ok. 1 mm o włosowatej szczecince na górnej części , ułatwiającej rozprzestrzenianie nasion przez wiatr.

Zagrożenia

Klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożeniu, głównie ze względu na swój ograniczony zasięg występowania. Inne potencjalne zagrożenia dla tego gatunku nie są znane.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Czasami uprawiany w arboretum i prywatnych kolekcjach.

Warunki uprawy

brak danych. 

Ciekawostki

• Jego anglojęzyczna nazwa "thin-leafed darwin's shrub", oznacza w tłumaczeniu "cienkolistkowy krzew Darwina".
• Wymienia się dwie odmiany Darwiniothamnus tenuifolius(Darwiniothamnus tenuifolius var. santacruzianus i Darwiniothamnus tenuifolius var. tenuifolius). Czasami wymienia się także Darwiniothamnus tenuifolius var. glandulosus.
• Do rodzaju Darwiniothamnus klasyfikuje się 3 gatunki krzewów min. Darwiniothamnus alternifolius, Darwiniothamnus lancifolius i Darwiniothamnus tenuifolius.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Darwiniothamnus_tenuifolius

-https://en.wikipedia.org/wiki/Darwiniothamnus

-http://www.iucnredlist.org/details/39134/0

Dermacentor variabilis - wektor gorączki plamistej Gór Skalistych

inne nazwy: amerykański kleszcz psi*, kleszcz leśny* 

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Pajęczaki
• Rząd: Kleszcze
• Rodzina: Ixodidae
• Gatunek: Dermacentor variabilis

Występowanie

Kleszcz szeroko rozpowszechniony w Ameryce Północnej. Występuje w Kanadzie na wschód od prowincji Saskatchewan, w Stanach Zjednoczonych od Montany po Południowy Teksas i Florydę, a także odnaleziony w Kalifornii. Najobficiej występuje jednak we wschodnich Stanach Zjednoczonych. Preferuje ekotony(czyli strefę przejściową między dwoma ekosystemami).

Ogólny opis

Dermacentor variabilis jest brązowym, lub czerwonobrązowym kleszczem z szarym, lub srebrnawym oznaczeniem na tułowiu. Wielkość kleszcza jest zależna od płci i stopnia napojenia krwią. Nienapojona samica osiąga 5 mm długości, natomiast przy spijaniu krwi może osiągać 15 mm długości. Samce osiągają średnio 3,5 mm długości. U samców tarczka tułowiowa zajmuje większość powierzchni grzbietowej. Otwór gębowy typu hypostom, przystosowany do wysysania krwi, wyposażony w liczne ząbki utrzymujący go na skórze żywiciela. U osobników dorosłych występują 4 pary odnóż, wyposażone w pazurki, mocno przyczepiające się do powierzchni na której znajduje się kleszcz. U kleszcza występują 3 stadia rozwojowe, 0,5 mm larwa z 6 odnóżami, żółtym kolorem ciała w stanie nienapojonym i szarym, a nawet czarnym kiedy napoi się krwią. Nimfa osiąga 0,9 mm długości i jest żółtoszara podczas głodówki i ciemnoszara podczas napojenia krwią. W obu etapach niedojrzałe kleszcze nie posiadają szarawych lub srebrnawych oznaczeń na ciele oraz rozwiniętych narządów płciowych.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samice są większe, natomiast u samców tarczka tułowiowa zajmuje większość powierzchni grzbietowej.

Populacja i zagrożenia

Pasożyt. Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Na terenie swojego występowania gatunek liczny.

Pożywienie

Larwy, nimfy i dorosłe samice krew zwierząt, głównie stałocieplnych. Dorosłe samce nie muszą się pożywiać, choć czasami korzystają z okazji napojenia się krwią.

Zachowanie

Dorosłe kleszcze Dermacentor variabilis zimują w glebie i stają się aktywne od kwietnia do września. Samice zwykle czekają na potencjalne ofiary, często wspinając się na niewielkie krzewy i łodygi roślin, bardzo rzadko wspinają się powyżej 1,5 m. Kleszcze posiadają bardzo czuły węch i tzw. narząd Hallera pozwalający im wyczuć zmiany temperaturowe, co ułatwia im znajdowanie ofiar. Kiedy zwierzę przechodzi koło kleszcza ten próbuje uczepić się skóry ofiary, a następnie wędruje po ciele wyszukując odpowiedniego miejsca na wbicie się. Najczęściej szukają miejsc o podwyższonej temperaturze, gdzie naczynia krwionośne znajdują się blisko skóry np. pachwiny, czy uszy. Po napojeniu się krwią samica po ok. 5-14 dniach odczepia się i spada na podłoże. Zwykle wtedy jej zdolności ruchowe są ograniczone i polega zwykle na swoim mimetyzmie(napojona podobna o ziarna), aby uchronić się przed drapieżnikami. Kleszcz posiada także bardzo twardy pancerz, dlatego większość drapieżników nie interesuje się nim. Kleszcza niezwykle trudno odczepić od skóry, gdyż na swoim narządzie gębowym, posiada liczne ząbki.

Rozród

Po odczepieniu się samicy od ciała żywiciela w przeciągu 10 dni wytwarza ona jajka z białek zawartych we spitej krwi. W okresie tym wytwarza ona także feromon, przyciągający samca. Do zapładnia dochodzi zwykle na podłożu, choć może także dojść do niego na ciele żywiciela. Samiec dzięki nogogłaszczkom umieszcza swoje nasienie w narządach płciowych samicy. Samica może znieść 4 000 do 6 500 jaj, z których po 26-40 dniach wykluwają się larwy. Po wykluciu larwy pozostają na ziemi, lub wspinają się na roślinność wyszukując odpowiedniego gospodarza, zwykle są nimi gryzonie. Larwa bez żywiciela może przetrwać nawet 11 miesięcy. Po ok. 2-14 dniach pasożytowania, odczepia się od żywiciela, trawiąc krew i przechodząc wylinkę, przemieniają się w nimfę w przeciągu jednego tygodnia. Nimfa następnie wyszukuje odpowiednio większego gospodarza np. oposa, szopa, i żeruje na nim przez okres ok. 3-10 dni. Bez pożywiania się może przetrwać 6 miesięcy. Następnie odpada i przechodzi wylinkę, przemieniając się w osobnika dorosłego(zwykle trwa to kilka tygodni). Samica zwykle umiera po złożeniu jaj, samiec po zapłodnieniu samicy.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki, pajęczaki i mrówki.

Długość życia

Cały cykl rozwojowy kleszcza trwa od 54 dni do 2 lat w zależności od warunków środowiskowych i dostępności pożywienia.

Znaczenie dla człowieka

Kleszcz Dermacentor variabilis może pasożytować także na człowieku. Może przenosić wiele groźnych chorób min. gorączkę plamistą Gór Skalistych i tularemię. Kleszcz pasożytuje także na wielu zwierzętach domowych i hodowlanych, a przy masowych atakach może powodować znaczne osłabienie organizmu i anemię.

Ciekawostki

• Kleszcze są jednymi z najmniej lubianych zwierząt. Aby pozbyć się wbitego kleszcza, należy złapać go przy samej główce przy pomocy pęsety, lub specjalnych pętelek i zdecydowanym ruchem pociągnąć w swoja stronę, odrywając cały aparat gębowy od skóry. Jednak czasami głowa kleszcza zostaje oderwana i nadal znajduje się w ciele. Należy wtedy bezzwłocznie udać się do lekarza, który usunie w całości kleszcza. Definitywnie nie można niczym smarować pasożyta(np. olejem, masłem), ani zgniatać, przypalać, czy wykręcać owada, gdyż może to spowodować wymioty u kleszcza, a co za tym idzie uwolnić wszystkie mikroorganizmy do ciała żywiciela.
• Najlepszą ochroną przed kleszczami są oględziny swojego ciała, zwłaszcza w miejscach mniej widocznych np. pachwiny, gdyż można natknąć się na ewentualne wędrujące osobniki, szukające odpowiedniego miejsca. Swoich pupili można ochraniać za pomocą specjalnych kropli i obroży przeciw-kleszczowych, zwłaszcza z zawartą substancją DEET. Stosuje się także na większą skale, opryskiwanie pestycydami, danego terenu, kontrola ilości dzikich zwierząt, a także rutynowe odkleszczanie dzikich osobników, a także wysypywanie kartonowych rurek, nasączonych środkiem przeciw-kleszczowym, które zebrane przez gryzonie do budowy gniazda, chronią je przed atakami kleszczy.
• Poza gorączką plamistą Gór Skalistych i tularemią, kleszcz Dermacentor variabilis może spowodować także boreliozę, anaplazmozę ludzką i wiele innych.
• Na terenie Polski żyje ok. 20 gatunków kleszczy. Najpospolitszym gatunkiem jest kleszcz pospolity(Ixodes ricinus). 
• Rodzaj Dermacentor liczy obecnie 34 gatunki kleszczy min. Dermacentor marginatus, Dermacentor pavlovskyi i Dermacentor ushakovae.  

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Dermacentor_variabilis

-http://entnemdept.ufl.edu/creatures/urban/medical/american_dog_tick.htm

-http://eol.org/pages/514561/overview

-http://animaldiversity.org/accounts/Dermacentor_variabilis/

-http://www.tickencounter.org/tick_identification/dog_tick

Płoć portugalska - ryba z Limy

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Karpiokształtne
• Rodzina: Karpiowate
• Gatunek: Płoć portugalska(Achondrostoma oligolepis)

Występowanie

Zamieszkuje północną i środkową Portugalię głównie w dorzeczu rzeki Limia, Alcobaça i Mondego. Zamieszkuje zwykle stające, lub wolno płynące wody słodkie.

Ogólny opis

Ryba osiąga 15-18 cm długości ciała(maksymalnie 25 cm). Ciało wydłużone i wysoko wygrzbiecone. Głowa stosunkowo mała z niewielkim otworem gębowym. Zęby gardłowe jednorzędowe. Płetwa grzbietowa krótka i dosyć wysoka o 10-11 miękkich promieniach, natomiast płetwa odbytowa podobnej wielkości do grzbietowej, także o 10-11 miękkich promieniach. Płetwy piersiowe o 17-18 miękkich promieniach. Płetwa grzbietowa koloru ciemnoszarego, reszta jasno czerwona. Linia boczna posiada 42-45 dużych i kolistych łusek. Strona grzbietowa zwykle koloru zielonooliwkowego, natomiast boki jasnoszare. Strona brzuszna jasna. Całe ciało posiada srebrzysty połysk. Od pokrywy skrzelowej po płetwa ogonową ciągnie się jasnoszara smuga.

Dymorfizm płciowy 

U samców w okresie tarła może pojawiać się biała, ospowata wysypka w okolicy głowy i grzbietu.

Populacja i zagrożenia

Ryba klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski. Mimo iż trend i wielkość populacji jest nieznana to przypuszczalnie zmniejsza się w wyniku zmian środowiskowych, głównie za sprawą eksploatacji piasku rzecznego, zanieczyszczeń i wysychania zbiorników wodnych z powodu ocieplenia klimatu. Ryba wymieniana w Załączniku II Dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej, oraz w Załączniku III Konwencji Berneńskiej. Nie jest poławiana gospodarczo.

Pożywienie

Głównie plankton, szczątki roślinne, larwy owadów i robaki wodne.

Zachowanie

Ryba stadna i płochliwa. Często przebywa blisko brzegu w gęstej roślinności. Ryba nie lubi silnego przepływu wody. Przeważnie spotykana w czystych wodach. Ekologia ryby dosyć słabo poznana.

Rozród

Okres tarła trwa od kwietnia do lipca. W tym czasie samce zyskują ospowatą wysypkę. Samica składa od 20 000 do 50 000(w zależności od wielkości samicy) ziarenek ikry o średnicy 1,5 mm, zapładnianych następnie przez mlecz samca i przyczepiających się do pobliskiej roślinności na płytkich wodach przybrzeżnych, gdzie odbyło się tarło. Narybek kluje się po 1-2 tygodniach. Przez pierwsze kilka dni są przyczepione do roślinności przy pomocy śluzowatej wydzieliny produkowanej w okolicy głowy i korzystają z zapasów woreczka żółtkowego. Dojrzałość płciową uzyskują po osiągnięciu 15 cm długości, czyli po ok. 1 roku.

Naturalni wrogowie

Głównie większe ryby drapieżne np. sumy.

Długość życia

ok. 15-20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Ryba nie jest poławiana gospodarczo.

Ciekawostki

• Ryba opisana dopiero 2005 roku.
• Rodzaj Achondrostoma w 2007 roku został wyodrębniony z rodzaju Chondrostoma.
• Rodzaj Achondrostoma zawiera 4-5 gatunki ryb, występujących jedynie na Półwyspie Iberyjskim(poza jednym) min. płoć hiszpańską(Achondrostoma arcasii), płoć portugalską(Achondrostoma oligolepis), Achondrostoma occidentale i Achondrostoma salmantinum. Obecnie do tego rodzaju zalicza się także Acinocheirodon melanogramma, która jako jedyna nie występuje na Półwyspie Iberyjskim, a w Brazylii.

Bibliografia:

-http://www.fishbase.org/summary/23609

-https://ca.wikipedia.org/wiki/Achondrostoma_oligolepis

-http://www.iucnredlist.org/details/135442/0

-http://mare.ispa.pt/ficheiros/artigos/robalo2005b.pdf

Phrynobatrachus mababiensis - mała, afrykańska żabka

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy bezogonowe
• Rodzina: Petropedetidae
• Gatunek: Phrynobatrachus mababiensis

Występowanie

Zamieszkuje południową Afrykę od Tanzanii, Angoli(poza północno-zachodnim obszarem) i południa Demokratycznej Republiki Konga, przez Zambię, Malawi, Mozambik, Zimbabwe, północną Botswanę, Suazi, Namibii(poza południem) i wschodnią część Republiki Południowej Afryki. Ze względu na nieścisłości taksonomiczne, północna granica zasięgu nie jest poznana i może rozciągać się aż po Etiopię i Sudan. Zasiedla głównie zadrzewione sawanny, wilgotne tereny trawiaste, rzadziej użytki zielone. Dobrze sobie radzi także na terenach bagiennych, w pobliżu słodkowodnych zbiorników i na obszarach zurbanizowanych.

Ogólny opis

Jest niewielką żabą, osiągająca 2-3 cm długości ciała. Ciało koloru jasnobrunatnego, często z ciemnobrązowymi plamami na ciele. Brzuch jasny. Od pyska przez cały grzbiet ciągnie się żółtawy, pomarańczowy, lub jasnobrązowy pasek. Na grzbiecie płaza występują liczne brodawki.

Dymorfizm płciowy

Samice nieznacznie większe. Samce wyposażone w worek krtaniowy.

Populacja i zagrożenia

Gatunek klasyfikowany jako najmniejszej troski. Spotykany dosyć często i przypuszczalnie jego populacja utrzymuje się na stabilnym poziomie. Nie są znane istotne zagrożenia dla tego gatunku płaza.

Pożywienie

Niewielkie owady, np. muszki i komary.

Zachowanie

Jest gatunkiem przeważnie o dziennym trybie życia, choć podczas pory deszczowej odnotowano całodobowy cykl aktywności. Spotykane w grupach jedynie podczas pory godowej. Podczas pory suchej zwykle przebywają w pobliżu zbiorników wodnych(np. kałuż, stawów), lecz unikają nadmiernej wilgotności np. nie lubią zamieszkiwać lasów, zwłaszcza deszczowych. W okresie godowym samce mogą stawać się agresywne w stosunku do innych rywali. Swoją gotowość do godów samce ukazują przy pomocy rzekotania, które zwabia samice. Zasilone wokalne zaloty są słyszalne zwłaszcza w godzinach nocnych, gdzie samiec zwykle śpiewa ukryty wśród roślinności wodnej na płytkim brzegu zbiornika.

Rozród

Przypada podczas pory deszczowej, czyli w okolicy marca. Samiec wokalnymi zalotami próbuje przyciągnąć samice. Zwykle podczas godów spotykane w grupach. Kiedy samica wyrazi chęć kopulacji, dochodzi do ampleksusu. Samica składa ok. 500 jajeczek ikry w kilku porcjach w pobliżu roślinności na płytkim brzegu, zapładnianej następnie przez samca. Jajka mierzą przeciętnie 1 mm średnicy. Kijanki wykluwają się po ok. 2 dniach i mierzą średnio 6 mm długości. Po ok. 5 tygodniach przekształcają się w osobnika dorosłego. Dojrzałość płciową uzyskują przypuszczalnie po ok. 5 miesiącach.

Naturalni wrogowie

Głównie węże, takie jak Crotaphopeltis hotamboeia i Atheris nitschei, oraz ptaki np. czapla złotawa.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

• Żaby z rodzaju Phrynobatrachus są zwykle do siebie bardzo podobne, dlatego często w ich przypadkach występują nieścisłości taksonomiczne.
• Phrynobatrachus mababiensis jest bardzo podobny do Phrynobatrachus parvulus. Gatunki zwykle rozróżniane po rzekotaniu samca w okresie godowym, jednak te w przypadku Phrynobatrachus mababiensis jest podobne do żaby Hemisus marmoratus.
• Opisana w 1932 roku przez południowoafrykańskiego zoologa Vivian'a Frederick'a Maynard'a Fitzsimons.
• Rodzaj Phrynobatrachus liczy 76-89 gatunków płazów, min. Phrynobatrachus krefftii, Phrynobatrachus chukuchuku i Phrynobatrachus batesii.

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/58124/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Phrynobatrachus_mababiensis

-https://es.wikipedia.org/wiki/Phrynobatrachus_mababiensis

-http://amphibiaweb.org/species/3786

Frynosoma rogata - krwawa obrona

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Frynosomowate
• Gatunek: Frynosoma rogata(Phrynosoma cornutum)

Występowanie

Zamieszkuje tereny Ameryki Północnej od południowo-wschodniego stanu Kolorado, Kansas i południowo-zachodniego Missouri, przez stan Oklahoma, Teksas, Nowy Meksyk(z wyjątkiem północno-zachodniego obszaru), południowo-wschodnią Arizonę, zachodnią Luizjanę, aż po północny Meksyk. Występowanie na terenie stanu Arkansas nie zostało potwierdzone. Gad został introdukowany na tereny Karoliny Północnej i Florydy. Jaszczurka zamieszkuje suche i otwarte tereny z rzadką i rozproszoną roślinnością np. pustynie, stepy, wydmy.

Ogólny opis

Jest największą frynosomą z rodzaju Phrynosoma, osiągającą 9-14 cm długości ciała. Kształt ciała nietypowy, grzbietowobrzusznie spłaszczony i bardzo szeroki w części tułowiowej. Ogon krótki, podobnie jak kończyny. Z wyglądu przypomina ogoniastą ropuchę. Posiada kilka rzędów kolców po bokach korpusu, głowy i ogona. Dwa duże kolce przypominające rogi, znajdują się na tyle głowy. Brzuch koloru szarego, lub brązowawego, natomiast strona grzbietowa koloru beżowoszarego z jasnymi, żółtymi, lub czerwonymi plamami. Czarne plamy z jasną obwódką na grzbiecie jaszczurki, otaczają zwykle kolce grzbietowe.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny, wielkościowy. Samiec mniejszy osiągający ok. 9-10 cm długości ciała, samica zwykle dorasta do górnych granic wielkościowych dla tego gatunku.

Populacja i zagrożenia

Frynosoma rogata klasyfikowana jest jako gatunek niższego ryzyka na wyginięcie. Jednak w stanie Oklahoma i Teksas jest notowana na liście gatunków zagrożonych. Frynosoma jest wyłapywana z naturalnego siedliska i przetrzymywana jako zwierzę domowe. Zagrażają jej także utrata siedliska, oraz stosowanie pestycydów i ekspansja mrówek ogniowych, które zmniejszają populację tzw. mrówek zbożowych(Pogonomyrmex maricopa, Pogonomyrmex occidentalis itd.), głównych ofiar jaszczurki. Ogólna populacja gada wydaje się utrzymywać jednak na stabilnym poziomie.

Pożywienie

Głównie tzw. mrówki zbożowe(Pogonomyrmex maricopa, Pogonomyrmex occidentalis itd.), ale także czasami upoluję świerszcza, termita, chrząszcza, czy jego larwę.

Zachowanie

Jest jaszczurką o dziennym trybie życia. Zwykle godziny poranne spędza na wygrzewaniu się, a w południe kiedy temperatura gwałtowanie rośnie, często ukrywa się w cieniu, lub zakopuje w piasku. Zakopując się w piasku jaszczurka czasami chroni się także przed chłodem. Do kopania używa swoich kolców na bokach i głowie, ruchem korpusu przegrzebując piaszczystą glebę. Hibernuję od lipca do kwietnia, zwykle w norach wykopanych przez inne zwierzęta(np. gryzonie), lub pod skałami. Niemal 70% ofiar frynosomy stanowią tzw. mrówki zbożowe, dlatego można ją często spotkać w pobliżu ich mrowisk. Ciekawy jest mechanizm obronny frynosom. Posiada doskonały kamuflaż, a zaatakowana szybko zakopuje się w piasku. Jeśli zostanie wykopana, lub złapana, jaszczurka nadyma się, udając większą niż jest w rzeczywistości, a także syczy i symuluję atak . Potrafi także nagle zerwać się, mimo jej powolności. Jeśli wszystkie poprzednie techniki obronne nie odstraszą napastnika, frynosoma w wyniku podniecenia wstrzymuje odpływ krwi z głowy. Nadmiar krwi gromadzi się w kąciku oka, wyposażonego w małe pęcherzyki, które pękają pod naporem ciśnienia i cienki strumień krwi tryska w stronę napastnika. Krew frynosomy posiada nieprzyjemny smak, dlatego większość drapieżników odpuszcza atak. Krew często dostaje się do oka frynosomy, dlatego przez pewien czas gad jest ślepy. Jaszczurka może kilkukrotnie powtórzyć wytrysk krwi, który strumień może sięgać 1 m.

Rozród

Okres lęgowy trwa od kwietnia, aż do lipca. Samica po ok. 2 miesiącach po godach, składa w wilgotnej, piaszczystej glebie średnio 7 jaj(2-15 jaj), które zakopuje w piaskowym zagłębieniu i zaciera ślady kopania(aby utrudnić drapieżnikom odnalezienie gniazda). Jaja mierzą średnio 1-2 cm średnicy i inkubowane są przez okres ok. 45-55 dni. Młode po wykluciu mierzą ok. 1,2 cm i wyglądają jak miniaturowe wersję osobników dorosłych. Małe jaszczurki są całkowicie samodzielne. Dojrzałość płciową uzyskują po ok. 2-3 latach. Samica w ciągu jednego sezony składa zwykle do 2 porcji jaj.

Naturalni wrogowie

Głównie psowate.

Długość życia

brak danych

Znaczenie dla człowieka

Jest czasami spotykana w hodowlach w niewoli. Frynosoma jest narodowym gadem stanu Teksas.

Ciekawostki

• Wyrzucanie w stronę wroga strumienia krwi jest charakterystyczną obroną frynosom, niespotykaną u innych gatunków zwierząt. Jednak zagadką jest dlaczego mocno podniecona jaszczurka w niektórych momentach może powstrzymać wytrysk krwi.
• Frynosoma rogata jest największą frynosomą swojego rodzaju.
• Została opisana w 1825 roku przez amerykańskiego zoologa Richard'a Harlan.
• Pierwotni jaszczurka opisana jako "Horned frog", czyli rogata żaba, gdyż z wyglądu przypomina nieco płaza.
• Rodzaj Phrynosoma liczy 15 gatunków frynosom, min. frynosomę krótkorogą(Phrynosoma douglassii), frynosomę królewską(Phrynosoma solare) i frynosomę szerokonosą(Phrynosoma platyrhinos).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Frynosoma_rogata

-https://en.wikipedia.org/wiki/Texas_horned_lizard

-http://www.iucnredlist.org/details/64072/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Phrynosoma_cornutum/

-http://uts.cc.utexas.edu/~varanus/phryno.html

-http://www.reptilesofaz.org/Lizards-Subpages/h-p-cornutum.html

Krogulec trzypręgowy - łowca z Afryki

inne nazwy: krogulec afrykański*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Szponiaste
• Rodzina: Jastrzębiowate
• Gatunek: Krogulec trzypręgowy(Accipiter tachiro)

Występowanie

Krogulec zamieszkuję Afrykę od Senegalu i Gwinei, przez Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberie, Ghanę, południowe Togo, południowy Benin, południową Nigerię, Kamerun, Republikę Środkowoafrykańską, południowy Sudan Południowy, Ugandę, Kenię, południową Somalię, Etiopię, Erytreę, aż po Angolę(z wyjątkiem południowo-zachodniego obszaru), Zambię, Zimbabwe, Mozambik, północne Namibii, północną i wschodnią Botswanę, oraz wschodnie i południowe tereny przybrzeżne Republiki Południowej Afryki. Zasiedla zwykle tereny leśne, min. lasy wiecznie-zielone, lasy galeriowe, regle, lasy liściaste i podobne siedliska o gęstej pokrywie roślinnej.

Ogólny opis

Krogulec mierzy przeciętnie 35-40 cm długości ciała, przy wadze 160-230 gramów samce i 230-510 gramów samice. Rozpiętość skrzydeł ok. 70 cm. Wierzchnia część ciała szaro-niebieskawa z nieco jaśniejszą głową. Spód ciała szaro-kremowy z wyraźnym, ciemnym poprzecznym pręgowaniem. U samców spód ciała przybiera często kolor rdzawy, którego u samicy brak, lub jest słabo widoczny. Tęczówki pomarańczowe. Nogi żółte z hakowato zakrzywionymi pazurami. Przednia część dzioba żółta. tylna szara. Ogon stosunkowo długi, prosto ścięty, zwykle z trzema poprzecznymi pasami, jasnymi na wierzchu ogona, zaś ciemnymi od spodu.

Dymorfizm płciowy

Samica wyraźnie większa od samca. U samic nie występuje wyraźny kolor rdzawy na spodzie ciała(wyraźny u samców), natomiast jej pręgi są nieco grubsze i wyraźniejsze.

Populacja i zagrożenia

Gatunek klasyfikowany przez IUCN jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Uważany za ptaka dość powszechnego i często spotykanego, najliczniejszego krogulca Afryki. Mimo to odnotowano spadek jego populacji, przypuszczalnie z powody niszczenia środowiska życia krogulca.

Pożywienie

Głównie małe ptaki, gryzonie(np. wiewiórki), małe nietoperzem, jaszczurki, węże, żaby, owady i kraby.

Zachowanie

Prowadzi zwykle skryty tryb, choć czasami widywany szybując w powietrzu. Ofiar nie wypatruje z powietrza. Jeśli krogulec zauważy potencjalną zwierzynę, cichym lotem blisko ziemi zbliża się do ofiary, często do ostatniego momentu ukrywając się między roślinnością, wykorzystując element zaskoczenia. Może także pieszo gonić swoją zdobycz, wykorzystując silne i długie nogi do wyciągnięcia zwierzęcia np. z nory. Rzadko wydaje z siebie głos, zwykle jedynie w obronie gniazda. Żyje zwykle samotnie, lub w parach. Prowadzi dzienny tryb życia.

Rozród

Zachowania rozrodcze odnotowano od września do kwietnia w Afryce południowej. Samica zwykle obiera sobie duże terytorium, na którym znajdują się także kilka mniejszych terytoriów samców. Kiedy samica wybierze odpowiedniego samca, wykonują zwykle charakterystyczny dla krogulców lot, chwytając się za nogi i koziołkując w powietrzu. Gniazdo budowane jest na drzewie, na niewielkiej wysokości z gałęzi, zwykle jest dobrze ukryte, często wśród epifitów. Samice składają jaj zwykle od września do listopada w ilości od 2 do 3. Jajka są białe i nakrapiane, oraz inkubowane przez ok. 30 dni. Pisklęta uczą się latać już po 35 dniach, a usamodzielniają się po 2-3 miesiącach. Para wydaje zwykle jeden miot rocznie. Dojrzałość płciową uzyskują po ok. 1 roku.

Naturalni wrogowie

Głównie kotowate.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

• U krogulców występuje osobliwa różnica wielkościowa pomiędzy płciami, gdzie samica jest wyraźnie większa od samca. Dlatego samice mogą także polować na nieco większe ofiary, niż mniejsze samce.
• Z krogulca trzypręgowego wyodrębniono krogulca białobrodego(Accipiter toussenelii).
• Został opisany w 1800 roku przez francuskiego zoologa François Marie Daudin.
• Rodzaj Accipiter liczy obecnie 47-53 gatunki krogulców, w tym dwa wymarłe, min. krogulca plamiastego(Accipiter griseiceps), krogulca żałobnego(Accipiter imitator) i krogulca tropikalnego(Accipiter erythropus).

Bibliografia

-http://www.hbw.com/species/african-goshawk-accipiter-tachiro

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Krogulec_trzypr%C4%99gowy

-https://en.wikipedia.org/wiki/African_goshawk

-https://es.wikipedia.org/wiki/Accipiter_tachiro

-http://www.globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8157

-http://www.iucnredlist.org/details/22727697/0

Borowiec wielki - migrujący nietoperz

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Nietoperze
• Rodzina: Mroczkowate
• Gatunek: Borowiec wielki(Nyctalus noctula)

Występowanie

Jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym, występującym w Europie po południową Skandynawię na północy(nie występuje w Szkocji i Irlandii) i góry Ural i Kaukaz na zachodzie. W Azji spotykany od Turcji po Izrael i Oman, a także w zachodnim Turkmenistanie, zachodnim Kazachstanie, Uzbekistanie, Kirgistanie i Tadżykistanie, aż po zachodnią Syberię, góry Himalaje, Birmę, Wietnam i zachodnią Malezję. Występowanie w Afryce Północnej, przypuszczanie aż po Mozambik, wymaga potwierdzenia. Jego środowiskiem życia są przede wszystkim lasy, głównie liściaste. Spotkać go można także na terenach bagiennych, wśród zadrzewień śródpolnych, w parkach i na terenach miejskich. Spotykany do 1000 m n.p.m., choć podczas migracji może osiągać większe wysokości.

Ogólny opis

Jest jednym z największych europejskich nietoperzy, osiągając 6-8 cm długości ciała i 20-40 gramów wagi. Rozpiętość skrzydeł wynosi 30-40 cm. Posiada gęste i jedwabiste futro koloru jasnobrązowego, do czerwonobrązowego z lekkim połyskiem w okresie letnim. Spód ciała nieco jaśniejszy. Pyszczek dosyć szeroki, koloru czarnego. Oczy dobrze widoczne. Uszy krótkie, szerokie i zaokrąglone, koloru czarnego o długości 1-2 cm. Skrzydła dosyć wąskie o kolorze czarnobrązowym. Ogon o długości 4-6 cm. U osobników młodocianych futro zwykle jest ciemne.

Dymorfizm płciowy

Brak wyraźnego.

Populacja i zagrożenia

Klasyfikowany przez IUCN jako gatunek najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Jest gatunkiem dosyć licznym, lecz zagraża mu utrata siedliska min. wycinanie starych drzewostanów, które służą nietoperzom za kryjówki, a także stosowanie pestycydów, które zmniejszają ilość potencjalnych ofiar borowca, oraz mogą powodować śmiertelne zatrucia w jego organizmie. Nietoperz podlega na terenie większości państw na jego zasięgu, ochronie na mocy Konwencja w Bonn(o ochronie gatunków wędrownych) i Konwencja Berneńskiej(o ochronie dzikiej fauny i flory). Wielkość populacji borowca wielkiego jest nieznana.

Pożywienie

Nietoperz owadożerny. Poluje na owady, głównie ćmy, skrzydlate mrówki i chrząszcze, które są jego ulubioną zdobyczą. Odnotowano jeden przypadek kiedy borowiec wielki upolował i zjadł mysz domową.

Zachowanie

Jest gatunkiem o nocnym trybie życia i poza okresem rozrodczym i zimowym, żyje raczej samotnie. Za kryjówkę używa zwykle dziupli drzew, szczelin skalnych i budynków(strychów, szczelin). Na łowy wylatuje zwykle wcześnie, jeszcze zanim zajdzie słońce. Jest jednym z najwcześniej latających nietoperzy Europy. Swych ofiar szuka zwykle między drzewami, nad polami, a przede wszystkim nad zbiornikami wodnymi, polując na roje unoszących się owadów. Do wyszukiwania celów i poruszania się w ciemnościach służy mu zmysł echolokacji, wykorzystując ultradźwięki. Jego wzrok(wbrew powszechnemu przekonaniu) jest także dobry, lecz zbędny w nocy. Lata szybko(ok. 50 km/h), często gwałtowanie skręcając i nurkując. Podczas okresu jesiennego nietoperze migrują bardziej na południe, lub południowy-zachód, aby uniknąć surowszych zim. Podczas wędrówek potrafi przebyć nawet 2000 km. Hibernuje od października do kwietnia, często kolonijnie(do 1000 osobników) w dziuplach drzew, budynkach(strychy, wieże kościelne), szczelinach skalnych, rzadziej w jaskiniach. Pod koniec maja samice zwykle tworzą kolonie rozrodcze, samce zwykle żyją samotnie z dużym instynktem terytorialnym. Dosyć wrażliwy na chłód, dlatego często zamarza podczas surowych zim.

Rozród

W klimacie z chłodnymi zimami okres godowy przypada od sierpnia do października, w cieplejszych zaś od września do maja. Samce w tym okresie zajmują terytoria, oznakowując granice za pomocą dźwięku, pisków słyszalnych dla człowieka, często wydawanych podczas lotu, lub z kryjówek. Wokół terytorium samca zwykle gromadzą się haremy samic ok. 5 osobników(maksymalnie do 20). Kopulacja odbywa się w kryjówce haremowej, lecz obserwowano także kopulacje w miejscach hibernacji(nie obserwowano wtedy zachowań terytorialnych). W wyniku kopulacji dochodzi jedynie do zaplemnienia, a samica przechowuje plemniki samca podczas hibernacji. Do zapłodnienia dochodzi wiosną(kwiecień). W maju samice tworzą kolonie rozrodcze, natomiast samce często żyją osobno, zwykle samotnie. Ciąża trwa 70-75 dni po czym samica rodzi 2 młode(rzadziej 1, czy 3). Na Wyspach Brytyjskich samica częściej rodzi 1 młode. Młode pozostają w kryjówkach i żywią się mlekiem matki. Po ok. 4 tygodniach uczą się latać, a po 8-9 tygodniach uzyskują samodzielność. Dojrzałość płciową borowiec uzyskuje po ok. 1,5 roku. Samica może dać jedynie jeden miot rocznie.

Naturalni wrogowie

Głównie ptaki drapieżne i niektóre węże.

Długość życia

8-12 lat.

Znaczenie dla człowieka

Często żyją w pobliżu ludzkich osiedli i często uważane są za zwierzęta pożyteczne, redukujące ilość owadów. W Polsce nietoperze te mogą być rezerwuarem wścieklizny, choroby bardzo groźnej dla zwierząt i ludzi, w innych krajach zaś rezerwuarem dżumy i krętka Borrelia recurrentis(wywołuje chorobę dur powrotny), który przenoszony jest na ludzi przez wszy i kleszcze.

Ciekawostki

• Borowiec wielki jest nietoperzem wędrującym, szukającym odpowiedniego miejsca na przezimowanie. Najdłuższa zarejestrowana migracja wynosiła 2347 km.
• Czasami trzymane w niewoli, głównie w celach badawczych.
• Borowiec wielki żyje na terenie całego kraju(Polski), omijając jedynie wyższe partie gór.
• Na terenie Polski stwierdzono 3 gatunki nietoperzy z rodzaju Nyctalus, min. borowca wielkiego, borowiaczka i borowca olbrzymiego.
• Rodzaj Nyctalus liczy 8 gatunków borowców min. borowca olbrzymiego(Nyctalus lasiopterus), borowca chińskiego*(Nyctalus plancyi) i borowca japońskiego*(Nyctalus furvus).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Borowiec_wielki

-https://en.wikipedia.org/wiki/Common_noctule

-http://www.iucnredlist.org/details/14920/0

-http://www.arkive.org/noctule-bat/nyctalus-noctula/

-http://www.bmpankowscy.pl/index.php?go=borowiec_wielki

-http://www.bats.org.uk/pages/noctule_bat.html

-http://animaldiversity.org/accounts/Nyctalus_noctula/

Beholder - oko zła

Pierwsze podania

Beholder jest jednym z klasycznych potworów stworzonych przez grę Dungeons & Dragons już w roku 1975. Przedstawiony jako lewitująca głowa, z wielkim, pojedynczym okiem pośrodku i mackami. Ich wygląd wzbudza zwykle strach i obrzydzenie, choć same beholdery uważają siebie za istoty doskonałe. Żyją w koloniach, posługują się magią, a walczą przy pomocy promieni emitujących z oczu. Mogą także posługiwać się telekinezą, petryfikacją, oraz swoimi ostrymi zębami. Wraz z rozwojem świata fantastycznego w grze D&D pojawiły się nowe gatunku beholderów(tyran, wiekowa kula, widmo kuli), a także pokrewne i bardzo podobne beholderowate. W innych grach jak Tibia beholderzy posługują się magią, przyzywając szkielety, natomiast w świecie Might and Magic znane są pod nazwą obserwatorzy i złe oczy.

Wygląd

Przedstawiane zwykle jako kula mięsa, z dużym i pojedynczym okiem, szeroką paszczą i mackami o długości zależnej od gatunku. Zwykle poruszają się przy pomocy lewitacji, lub długich macek. Krewnymi beholderów w wiecie D&D są:

• Beholderowate - istoty bardzo podobne do beholderów, lecz zwykle o mniejszych rozmiarach. Charakteryzują się zdolnością latania, wystrzeliwanymi promieniami z gałki ocznej, oraz kulistym kształtem, choć są wyjątki. Do beholderowatych zalicza się min. gałka oczna, oko głębin, pocałunek śmierci i egzaminator.

W środkach masowego przekazu

W grze Dungeons & Dragons widać najwyraźniej przedstawioną postać beholdera. Rasa występuje także w grze Heroes Might and Magic, gdzie ich pochodzenie jest zwykle owiane tajemnicą. W Heroes III M&M obserwatorzy zostali stworzeni przez Ajit, podczas eksperymentów nad złymi oczyma.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Beholder_(Dungeons_%26_Dragons)

Sowica białolica - sowa z Nowej Zelandii

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Sowy
• Rodzina: Puszczykowate
• Gatunek: Sowica białolica(Sceloglaux albifacies)

Występowanie

Sowa była gatunkiem endemicznym dla Nowej Zelandii. Występowała min. na Wyspie Północnej, Wyspie Południowej, Wyspie Stewart. Notowana od miasta Porirua, po Karaka. Zasiedlała zwykle tereny skaliste na obszarach otwartych, lub skrajach lasów.

Ogólny opis

Sowa mierzyła 35-40 cm długości ciała, ok. 25 cm rozpiętość skrzydeł i ok. 600 gramów wagi. Upierzenie ptaka żółtobrązowe z ciemno brązowymi smugami na całym ciele. Białe pasy mogły występować na górnych pokrywach skrzydeł i szyi. Ogon biały, lub jasnobrązowy w ciemne pasy. Wokół oczu, na twarzy znajdowało się tarczowate zabarwienie upierzenia, koloru białego, choć widywano osobniki z brązowym zabarwieniem tarcz. Oczy koloru ciemnopomarańczowego. Nogi żółtawe, a dziób szarożółty.

Dymorfizm płciowy

Niezbadany. Istnieją przesłanki iż samiec był intensywniej ubarwiony, oraz nieco mniejszy.

Pożywienie

Głównie duże owady, jak chrząszcze Weta, duże dżdżownice, a także ptaki, nietoperze  i jaszczurki, zwykle do 250 gramów wagi. Później jej ofiarami stawały się także myszy i szczury.

Zachowanie

Gatunek o głównie nocnym trybie życia, spotykanym samotnie, lub w parach. Często spotykana w pobliżu koloni ptaków min. petrelków, modrolotków, czy bekasów, na które sowa polowała. Zwykle upatrzoną zdobycz goniła pieszo, choć nie rzadko podlatywała zabijając ofiarę z lotu. Odgłosy sowy opisywane jako głośne krzyki, składające się z serii ponurych świstów, lub podobne do szczekania młodego psa.

Rozród

Okres godowy przypadał od września do października. Sowy budowały gniazdo z suchej trawy na skalistych półkach, lub między skałami. Samica składała dwa jaja, które inkubowała przez ok. 25 dni. Samiec nie wysiadywał jaj, a jedynie dokarmiał samice podczas tej czynności.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie ptaki drapieżne jak sokół nowozelandzki, błotniak moczarowy, możliwe także iż błotniaka Eylesa*(wymarły, Cyrk eylesi) i orła Haasta. Później także koty i gronostaje.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Ptak wymarł z Nowej Zelandii po przybyciu europejczyków. Jeszcze w 1845 roku, kiedy znany kolekcjoner ptaków Percy Earl przekazał zdobyte okazy ptaka do British Museum, sowa była w miarę liczna, jednak w ciągu niemal 40 lat jej populacja całkowicie wygasła. W 1880 roku sowa była spotykana niezwykle rzadko, a w roku 1914 odnaleziono ostatniego martwego osobnika w Bluecliffs Station. Niepotwierdzone obserwacje zarejestrowano jeszcze w 1925 roku i 1927 roku nad jeziorem Waikaremoana. Prawdopodobne odgłosy sowy był słyszalne przypuszczalnie do 1960 roku. Spadek populacji sowicy białolicej wiąże się przypuszczalnie z niszczeniem środowiska pod uprawy, oraz wprowadzeniem gatunków inwazyjnych. Wprowadzone szczury i myszy dziesiątkowały populację potencjalnych ofiar sowy, choć one same często były zjadane przez sowę. Przypuszczalnie krytycznym ciosem dla sowicy okazało się wprowadzenie gronostaja i kota, które miały zmniejszyć populację gryzoni i królików. Sowa często stawała się ofiarą tych drapieżników, aż w końcu gatunek wyginą.

Ciekawostki

• Z angielskiego zwana laughing owl "śmiejąca sowa", lub scoundrel owl "sowa łajdak", z uwagi na jej odgłosy, przypominające nikczemny śmiech.
• Zachowało się parę fotografii przedstawiających sowice białolicą.
• Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki sowicy białolicej Sceloglaux albifacies albifacies i Sceloglaux albifacies rufifacies.
• Została opisana jako gatunek w 1845 roku przez angielskiego zoologa George'a Robert'a Gray.
• Sowica białolica była jedną z dwóch sów występujących endemicznie na Nowej Zelandii. Drugą jest sowica ciemnolica(Ninox novaeseelandiae), obecnie niezagrożona wyginięciem.
• Z zebranych wypluwek na stanowiskach paleontologicznych, należących do sowicy białolicej wynika iż polowała na 28 gatunków ptaków, hatterie, 3 gatunki żab, 4 gatunki gekonów, 1 gatunek scynka, 2 gatunki nietoperzy i 2 gatunki ryb.    
• Obecnie 45 gatunków ptaków występującym na Nowej Zelandii klasyfikuje się jako wymarłe. Większość wymarłą tuż po przybyciu Polinezyjczyków, lub europejczyków. Zalicza się do nich min. pingwin Waitaha*(Megadyptes waitaha), łopatonos Scarlett'a(Malacorhynchus scarletti) i bekas rdzawy(Coenocorypha iredalei).
• Jest monotypowym przedstawicielem rodzaju Sceloglaux.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Sowica_bia%C5%82olica

-https://en.wikipedia.org/wiki/Laughing_owl

-http://www.hbw.com/species/laughing-owl-sceloglaux-albifacies

-http://www.nzbirds.com/birds/whekau.html

-http://www.iucnredlist.org/details/22689496/0

Kairuku - wymarły duży pingwin

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Pingwiny
• Rodzina: Spheniscidae
• Gatunek: Kairuku(Kairuku grebneffi)

Występowanie

Pingwin zamieszkiwał tereny przybrzeżne na terenie obecnej Nowej Zelandii, 25-27 mln lat temu podczas późnego oligocenu.

Ogólny opis

Kairuku był dużym gatunkiem pingwina osiągającym 1,3 metra wysokości i szacunkową wagę ok. 60 kg. Ciało pingwina było bardziej smukłej budowy niż współczesnych pingwinów, jego dziób był dłuższy, podobnie jak płetwy. Przypuszczalnie kość ramienna Kairuku grebneffi była najdłuższa wśród wszystkich pingwinów wszech czasów. Nogi były krótkie i długie, podobne do współczesnych pingwinów.

Dymorfizm płciowy  

brak danych.

Pożywienie

Z uwagi na jego długi i smukły dziób, podobny do włóczni, badacze sądzą iż ofiarami kairuku stawały się głównie ryby i kalmary.

Zachowanie

Jak wszystkie pingwiny, kairuku był przystosowany do życia w oceanie. Na lądzie poruszał się niezgrabnie i powoli, natomiast w wodzie szybko i z gracją.

Rozród

brak danych.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie głównie rekiny i squalodony(prehistoryczne, drapieżne walenie).

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Niejasne. Przypuszczalnie wymarł z powodu zmian środowiskowych, choć nie wyklucza się wymarcia z powodu pojawienia się nowych drapieżników, lub konkurencji.

Ciekawostki

• Do rodzaju Kairuku klasyfikuje się czasami jeszcze jeden gatunek pingwina Kairuku waitaki. W odróżnieniu od Kairuku grebneffi, jego końcówka dzioba była zakrzywiona, a kręgosłup posiadał nieco odmienną budowę.
• Nazwa "kairuku" w języku Maorysów oznacza "nurka, wracającego z jedzeniem".
• Przypuszczalnie kairuku był ostatnim żyjącym tzw. gigantycznym pingwinem, do których zalicza się także anthropornis, icadyptes i pachydyptes. Wszystkie gigantyczne pingwiny wymarły przypuszczalnie przed 25 mln lat.
• Przynajmniej 4 gatunki pingwinów egzystowało obok Kairuku grebneffi. Badacze sądzą iż każdy z tych pingwinów wyspecjalizował się w łapaniu innych gatunków ryb, dlatego mogły spokojnie współistnieć obok siebie, bez wypierającej konkurencji o pożywienie. Przykładem pingwina żyjącym wraz z kairuku jest korora(Korora oliveri).
• Pierwsze szczątki kairuku zostały odnalezione już w 1940 roku, a były to zaledwie kawałki kości ramiennej, dlatego za holotyp uznaje się niemal kompletny szkielet odnaleziony w 1977 roku w pobliżu rzeki Waihao. Pingwin został jednak opisany i zrekonstruowany dopiero w roku 2012.  

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Kairuku_grebneffi

-http://www.livescience.com/18680-tallest-penguin-zealand.html

-http://terranature.org/penguinKairuku.htm