Ridbok zwyczajny - skryta antylopa o dużych uszach

inne nazwy: bohor, ridbok bohor*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Krętorogie
• Gatunek: Ridbok zwyczajny(Redunca redunca)

Występowanie

Bohor zamieszkuje środkową i wschodnią Afrykę od Gambii, południowego Senegalu, Gwinei Bissau, północnej Gwinei i przygranicznych południowych terenach Martyniki przez południową Mali, Burkina Faso(poza północnymi terenami), północne Wybrzeże Kości Słoniowej, północną Ghanę, północne Togo, północne Benin, środkową, zachodnią i wschodnią Nigerię, północny Kamerun, południowy Czad, Republikę Środkowoafrykańską, północne terytoria Demokratycznej Republiki Konga, aż po południowy Sudan, Sudan Południowy, zachodnią i środkową Etiopię, zachodnią Erytreę, Ugandę, południową i zachodnią Kenię(oraz małe tereny na północy), wschodnią Rwandę, wschodnie Burundi i Tanzanię. Przypuszczalnie wymarł z terenów Ugandy, Togo i Wybrzeża Kości Słoniowej. Zamieszkuje głównie nizinne tereny zalewowe porośnięte wysoką trawą, lub zalesione. Spotykany także na wysoko-trawiastych sawannach. Rzadziej spotykany na obszarach górskich i użytkach zielnych, gdzie roślinność nie osiąga wysokich rozmiarów.

Ogólny opis 

Bohor jest średniej wielkości antylopą, osiągającą 100-135 cm długości ciała i 65-89 cm wysokości w kłębie, przy wadze 35-65 kg. Ogon osiąga 18-20 cm długości. Bohor jest dosyć masywnej budowy o żółtawym(najczęstszy), brązowym, lub szarawym wierzchnim okryciu ciała. Spód ciała biały. Kończyny bohora koloru białego z ciemniejszym pasem ciągnącym się przez całą kończynę po zewnętrznej przedniej ich części(cecha najczęściej spotykana u podgatunku Redunca redunca wardi). Spód ogona, pierścienie wokół oczu i pyska, dolna szczęka i górna część gardła koloru białego. Posiada charakterystyczne dla tego gatunku antylopy duże i owalne uszy. Sierść bohora jest silnie pachnąca i natłuszczona, dzięki licznie rozproszonych po ciele i dosyć dużych gruczołach łojowych. Samce posiadają krótkie, grube i haczykowate rogi. W zależności od gęstości występowania gatunku rogi mają różną wielkość od 20 do 40 cm. Im zwierzęta są bardziej rozproszone tym rogi są mniejsze. Rogi posiadają poprzeczne zgrubienia o wierzchołku skierowanym do przodu. Osobniki młode posiadają ciemniejsze umaszczenie, oraz dłuższą sierść.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Samce są o 10-20% większe od samic. Samice osiągają zwykle 65-76 cm wysokości w kłębie i wagę 35-45 kg. Samce posiadają także bardziej wyraziste ubarwienie i nieco grubszą szyję. U samców występują również rogi, których brak u samic.

Populacja i zagrożenia 

Bohor jest klasyfikowany jako gatunek niższego ryzyka na wyginięcie, mimo iż jego liczebność powoli spada. Ogólna wielkość populacji szacowana jest na ponad 100 tysięcy osobników. Niegdyś gatunek bliski zagrożeniu w wyniku intensywnych polowań i choć obecnie intensywność łowów na ten gatunek spadł to nadal jest on zagrożony poprzez degradację jego naturalnego siedliska. Często tereny zalewowe są przekształcane w pola uprawne, osiedla ludzkie, lub niszczone poprzez budowę zapór. Odnotowano także sporadyczne zgony zwierząt w wyniku kolizji z pojazdami samochodowymi i utonięć w sztucznych basenach(zwłaszcza w porach suchych). Antylopa stała się rzadka min. w północnym Kamerunie, Czadzie i Tanzanii, oraz przypuszczalnie wymarła z terenów Ugandy, Togo i  Wybrzeża Kości Słoniowej. Badacze jednak i tak są zdania iż gatunek jest w miarę odporny na oddziaływanie człowieka w przeciwieństwie do innych gatunków antylop. W celu ochrony bohora powstało kilka rezerwatów i parków narodowych na terenie Afryki min. Park Narodowy Manovo-Gounda St. Floris i Park Narodowy Komoé. Bohor uważany jest za gatunek rzadki.

Pożywienie

Jest gatunkiem typowego roślinożercy. Preferuje trawy o wysokiej zawartości białka i niskiej błonnika(np. Sporobolus i Hyparrhenia). Rzadko zjada rośliny dwuliścienne. W przypadku braku preferencji żywieniowej tej antylopy, zadowoli się ona innym źródłem białka roślinnego np. liśćmi drzew i krzewów. Czasami wkracza na tereny uprawne, gdyż lubi zjadać pszenice i inne zboża. Zwykle przebywa w sąsiedztwie źródeł wody z których często korzysta, aby zaspokoić pragnienie, choć dużo wody czerpie także z pożywienia i może się bez niej obyć przez niedługi okres

Zachowanie

Jest antylopą o zmiennym cyklu aktywności, choć najczęściej widywana żerującą po zmierzchu. Żyje samotnie, lub w niewielkich grupach. Samice często tworzą luźne stada w okresie wychowu młodych, kiedy brak wytaczającej ilości kryjówek. Jest antylopą skrytą i czujną. Jej formą obrony jest pozostać niezauważaną w wysokich trawach i trzcinach. Jednak kiedy zostanie zauważona, powoli wycofuje się, aby nagle zerwać się od ucieczki wydobywając z siebie charakterystyczny gwizd, ostrzegający inne pobliskie osobniki. Uciekając skacze, podobnie jak impala. Samce, jak i samice są terytorialne. Rewir samca obejmuje zwykle 25-60 ha, natomiast samic 15-40 ha. Granice swoich terenów nie znaczą substancjami zapachowymi, ale sygnałami dźwiękowymi, przypominającymi gwizd. Samice rzadko toczą walki o terytorium, zwykle instynktownie utrzymują dystans, choć nierzadko tworzą grupy na terenach gdzie trudno o kryjówkę. Samce są do siebie w miarę tolerancyjne, czasami tworząc grupy kawalerskie. Samce walczą jedynie o prawa do samic. Zazwyczaj rewir dominującego samca pokrywa się z 2-5 rewirami samic i odgania on pozostałe samce ze swojego terytorium. Samce podczas walki próbując nawzajem nadziać przeciwnika na swoje rogi, często przepychając się krzyżując swoją broń. Nierzadko walka kończy się śmiercią słabszego samca. Duże skupiska bohorów są zwykle obserwowane w okolicach wodopojów. Bohor większość czasu spędza na żerowaniu i obserwowaniu okolicy.

Rozród

Samce bohorów dojrzałość płciową osiągają po 3-4 latach życia, natomiast samice już po 1 roku i mogą przystępować do rozrodu co roku. Krycia zwykle występują przez cały rok, choć ich szczyt odnotowuje się w porze deszczowej. Ciąża trwa 7,5 miesiąca po czym samica rodzi 1, rzadziej 2 młode. Przez okres 8 tygodni młode pozostaje w ukryciu w gęstej trawie, a matka oddala się od niego na odległość 20-30 metrów. Zbliża się do młodego jedynie na 3-4 minuty, aby go umyć i nakarmić, zwykle raz podczas dnia i dwa razy w nocy. Po 8 tygodniach młode zaczyna wędrować wraz z matką, Po 4 miesiącach młode może przejść na pokarm stały, choć często nadal ssie matkę. Cielęta są zwykle odstawiane od piersi po 8-9 miesiącach, wtedy też stają się samodzielne.

Naturalni wrogowie

Głównie lwy, lamparty, krokodyle nilowe, likaony i hieny cętkowane.

Długość życia

W niewoli dożywają ok. 10 lat. Najstarszy bohor dożył w niewoli 18 lat. Długość życia na wolności nie jest dokładnie poznana. 

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś obiekt intensywnych polowań dla mięsa i skór. Obecnie polowania na bohory są popularne jedynie w Ugandzie, gdzie przy pomocy psów tropi się te nieuchwytne zwierzęta. Poroże samca bohora jest cenny trofeum dla wielu myśliwych. Uważany przez rolników za szkodnika upraw, gdyż często wkracza na tereny uprawne, zwłaszcza pola zbożowe. Czasami trzymany w ogrodach zoologicznych(rzadko).

Ciekawostki

• Wyróżnia się 5 podgatunków bohora, różniących się przede wszystkim umaszczeniem ciała(Redunca redunca redunca, Redunca redunca bohor, Redunca redunca cottoni, Redunca redunca nigeriensis i Redunca redunca wardi).
• Został opisany po raz pierwszy przez niemieckiego botanika i zoologa Peter'a Simon'a Pallas'a w 1767 roku.
• Rodzaj Redunca poza bohorem liczy jeszcze 2 gatunki antylop min. ridboka południowego(Redunca arundinum) i ridboka górskiego(Redunca fulvorufula).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Ridbok_zwyczajny

-https://en.wikipedia.org/wiki/Bohor_reedbuck

-http://www.iucnredlist.org/details/19392/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Redunca_redunca/

-http://www.arkive.org/bohor-reedbuck/redunca-redunca/

-http://www.ultimateungulate.com/Artiodactyla/Redunca_redunca.html

Harpia - złośliwe ptaszysko

Pierwsze podania

Harpie występują w mitologi greckiej i opisuje je mit o ukaraniu króla Fineusa. Fineus, król Turcji, był człowiekiem obdarzonym darem jasnowidzenia, jednak nie podobało się to Zeusowi z racji tego iż obwiniał króla o ujawnianie bożych tajemnic. Porwał więc pewnego razu Fineusa i uprzednio oślepiając go, umieścił na wyspie zamieszkałej przez harpie. Na wyspie rosło dużo pożywienia, lecz zanim król mógł do niego dosięgnąć, złośliwe harpie porywały mu go. Swoimi odchodami zanieczyszczały także większość zjadliwych rzeczy. Nieszczęsny król był uwięziony na wyspie, aż do przybycia Jazona i Argonautów. Fineus został uratowany przez skrzydlatych sprzymierzeńców Boreadów, którzy odgonili harpie, jednak żadnej nie umieli złapać. Później zginęli z racji przepowiedni mówiącej o tym iż zginą jeśli nie będą potrafili kogoś dogonić. Fineus z wdzięczności wskazał drogę bohaterom do skał Symplegady. Trzy harpie nękały także dusze zmarłych w drodze do Tartaru. Mitologia podaje także imiona brutalnych sióstr: Aello(czyli wichura), Ocypete(szybkie skrzydło) i Kelajno(ciemność). Kelajno(rzadziej podaje się Aello) spłodziła razem z Zefirem nieśmiertelne konie Achillesa(Baliosa i Ksantosa).

Wygląd  

Najczęściej opisywane jako niezwykle brzydkie istoty o kobiecej głowie i ciele ptaka drapieżnego, lub kobiecym ciele i skrzydłach ptaka. Według mitologi najbrzydsza z sióstr harpii była Ocypete, której brzydzili się nawet bogowie. W innych podaniach przedstawiana czasem jako piękna kobieta o ptasim ciele. Podobnymi do harpii są:

• Syrena grecka-pierwotnie posiadały ciało ptaka oraz głowę kobiety. Według jednego z mitów, syreny przegrały pojedynek śpiewania z muzami i straciły swe upierzenie, przystosowując się do życia w morzu.
• Sirin-według rosyjskich podań, pół kobieta, pół ptak. Siriny były wrogo nastawione do ludzi, a każdy człowiek, który usłyszał pieśń Sirin, zapominał o ziemskim życiu i umierał. Sirin w przeciwieństwie do Alkonosty symbolizowały smutek i cierpienie.
• Alkonost-według podań rosyjskich, pół kobieta, pół ptak, podobnie jak Sirin. Jej pieśni były bardzo piękne, a człowiek który je usłyszał, nie chciał już słuchać nic innego. Alkonost symbolizuje szczęście.

W środkach masowego przekazu

Harpie występują w Bokiej Komedii Dantego, w XIII Pieśni Piekła, jako mieszkanki siódmego kręgu, wraz z samobójcami. Harpio-podobne stworzenie występuje także w Opowieściach z Narnii jako kapłanki złych mocy. Występują także w cyklach gier Dungeons & Dragons, Magic The Gathering i Heroes Might and Magic. W świecie Heroes Might and Magic III harpie był reprezentantkami frakcji Loch, lecz w późniejszych cyklach wspomaga frakcję Twierdza. W świecie Ashan została stworzona przez magów, jako hybryda człowieka i ptaka.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Harpie_(mitologia)

-https://en.wikipedia.org/wiki/Harpy

-http://pl.mitologia.wikia.com/wiki/Harpie

Mamutowiec olbrzymi - kruchy gigant

inne nazwy: sekwoja olbrzymia, sekwojadendron, welingtonia, mamutowe drzewo

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Nagonasienne
• Rząd: Cyprysowce
• Rodzina: Cyprysowate
• Gatunek: Mamutowiec olbrzymi(Sequoiadendron giganteum)

Występowanie

Występuje na terenie gór Sierra Nevada(Kalifornia), głównie na ich zachodnich zboczach(Calaveras, Madera, Fresno, Mariposa, Placer, Tulare & Tuolumne Counties). Jego zakres jest silnie rozdrobniony i mierzy łącznie ok. 14 200 ha. Rośnie między 1500-2500 metrem n.p.m, tworząc leśne gaje.

Ogólny opis

Mamutowiec olbrzymi jest bardzo dużym drzewem, osiągającym nawet ponad 80 metrów wysokości(obecnie największy 84 m). Pień drzewa jest prosty, wyraźnie rozszerzony u nasady o grubej i czerwonobrązowej korze, pękającej i łuszczącej się płatami u starszych okazów. Młode pędy są zielonoszare, z wiekiem brązowieją. U młodych okazów korona gęsta i stożkowata, natomiast u starszych bardziej cylindryczna z konarami wyrastającymi dopiero na dużych wysokościach. Igły łuskowate, grube i ostro zakończone, zwykle koloru ciemnozielonego, lub niebieskozielonego. Pojedyncza igła osiąga 5-10 mm długości i ułożona jest w trzech podłużnych szeregach.

Rozmnażanie

Gatunek jednopienny. Kwitnie zwykle od marca do kwietnia. Kwiatostany wytwarzane są na końcach pędów. Kwiatostany męskie są owalne, białawe, zbudowane z 12-20 sporofili u mierzące ok. 4-8 mm długości. Zawsze rosną pojedynczo na końcówce pędu. Kwiatostan żeński jest elipsoidalny o długości 4-9 cm i 5 cm szerokości, zbudowany z zdrewniałych i silnie przylegających łusek. Pierwotnie rosną wzniesione, później zwisają. Szypułka stale grubieje wraz z dojrzewaniem nasion. W każdej łusce znajduje się od 3 do 9 jasnobrązowych, spłaszczonych i oskrzydlonych nasion o długości 3-6 mm. Szyszka osiąga maksymalną wielkość jesienią następnego roku, a dojrzewa po ok. 3 latach. Po wysypaniu nasion jeszcze długo pozostaje na drzewie(nawet do 20-30 lat). Szybko kiełkuje. Siewka posiada od 3 do 5 liścieni.

Zagrożenia

Wraz z odkryciem mamutowca, zaczął on wzbudzać zainteresowanie wielu ludzi. Gaje sekwojowe zaczęto wycinać, głównie w celu pozyskania odpornego na gnicie drewna, mimo iż było ono także kruche, a całość niezwykle ciężka. Często podczas ścinania drzewa w wyniku kolizji z ziemią, duży procent drewna ulegał rozkruszeniu. Jenak i tak ludzie zniszczyli ponad 90% pierwotnych lasów, które porastał mamutowiec. Od 1955 roku tereny na którym występuje sekwoja olbrzymia zostały objęte ochroną prawną. Obecnie największym zagrożeniem dla gatunku są pożary lasów, które szybko rozprzestrzeniają się w wyniku wprowadzenia obcych gatunków podszytowych przez człowieka. Mamutowiec olbrzymi jest obecnie klasyfikowany jako gatunek zagrożony, a jego populacja wydaje się maleć.

Długość życia

Nawet do kilku tysięcy lat. Najstarsze datuje się na ok. 3,5 tysiąca lat.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś jego drewno masowo wykorzystywano po odkryciu drzewa. Charakteryzowało się czerwonawym kolorem, lekkością i niezwykłą odpornością na gnicie u warunki atmosferyczne. Drewno zachowywało swoje właściwości, nawet u drzew padłych kilka tysięcy lat temu. Jednak drewno jest niezwykle trudne w obróbce ze względu na swoją kruchość, dlatego obecnie nie posiada wielkiego znaczenia. Obecnie nie ścina się już dzikich i wiekowych okazów, a uprawia na specjalnych plantacjach(mamutowiec ma dosyć duży przyrost). Czasami młode drzewka używane jako choinki świąteczne. Dziś największą popularnością mamutowiec cieszy się w uprawie, jako ładnie prezentujące się i nie trudne w uprawie drzewo. Lasy sekwojowe są także dosyć dużą atrakcją turystyczną.

Warunki uprawy

Jest drzewem uprawianym głównie w Europie i Chinach. W Polsce rzadki, uprawiany głównie na zachodzie kraju. Często przemarza, dlatego młode drzewka należy okrywać na zimę. Mamutowca przed zimą wzmacnia się także siarczanem potasu w nawozie. Lubi stanowiska nasłonecznione o wilgotnej glebie, wtedy też ma największy przyrost(nawet 1 metr rocznie). Wyselekcjonowano kilka odmian mamutowca w uprawie.

Ciekawostki

• Obecnie największy mamutowiec osiągnął 84 metry(Generał Sherman), lecz naukowcy szacują iż niektóre osobniki ścięte w XIX wieku mogły osiągać nawet 135 metrów.
• Zaraz po sekwoi wieczniezielonej(Sequoia sempervirens) i eukaliptusowi królewskiemu(Eucalyptus regnans) jest największym współcześnie żyjącym drzewem.
• W Polsce największy okaz mamutowca rośnie w Brwicach i osiąga obecnie 27 metrów. Niegdyś większe okazy rosły w Kłaninie i Glinnej, lecz przemarzły.
• Wraz z sekwoją wieczniezieloną, jest drzewem symbolizującym Kalifornie.
• Mamutowiec mimo iż był dobrze znany rdzennej ludności Ameryki to przez nowych kolonizatorów został odkryty dopiero w 1833 roku przez Josepha Walkera. Od roku 1853 gatunek był błędnie opisywany, aż do 1939 roku kiedy została przyjęta diagnostyka botanika Johna Buchholza, który zakwalifikował mamutowca do monotypowego rodzaju Sequoiadendron. Wcześniej często uważany za odmianę sekwoi wieczniezielonej. 
• Jest obecnie monotypowym przedstawicielem rodzaju Sequoiadendron. Znany jest jeszcze jeden gatunek kopalny Sequoiadendron chaneyi.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Sequoiadendron_giganteum

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Mamutowiec_olbrzymi

-https://en.wikipedia.org/wiki/Sequoiadendron

-http://www.monumentaltrees.com/en/trees/giantsequoia/giantsequoia/

-http://www.kew.org/science-conservation/plants-fungi/sequoiadendron-giganteum-giant-redwood

-http://www.iucnredlist.org/details/34023/0

-http://www.conifers.org/cu/Sequoiadendron.php

Uszanka japońska - utracony skarb

inne nazwy: uchatka japońska

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Drapieżne
• Rodzina: Uchatkowate
• Gatunek: Uszanka japońska(Zalophus japonicus)

Występowanie

Uchatka zamieszkiwała przybrzeżne tereny Morza Japońskiego wzdłuż Półwyspu Koreańskiego, Wysp Japońskich(obie strony wyspy), Wysp Kurylskich, aż po Morze Ochockie wzdłuż południowych krańców Kamczatki. Niepotwierdzone dane mówią o jej występowaniu w Zatoce Pohaj na Morzu Żółtym. Uchatki japońskie widywane były głównie na terenach przybrzeżnych, rzadko wypływając dalej niż 16 km w morze. Dosyć często wychodziły na plaże, aby odpocząć.

Ogólny opis

Gatunek nieco podobny do spokrewnionej uchatki kalifornijskiej. Występował u niej wielkościowy dymorfizm płciowy. Samce osiągały 2,3-2,5 metra długości i wagę 450-560 kg, natomiast samicę przeciętnie 1,6 m długości i wagę ok. 150 kg. Podobnie jak inne uchatki, ich ciało było smukłe i wydłużone, kończyny zmienione w płetwy zaginane pod tułów. Łeb wydłużony, przypominający psi. Skóra pokryta ciemną, nieprzemakalną i gęstą sierścią. Pod skórą znajdowała się gruba warstwa tłuszczu.

Dymorfizm płciowy

Widoczny u dorosłych osobników. Różnica w wielkości płci(patrz wyżej. ogólny opis).

Pożywienie

Przypuszczalnie podobnie jak spokrewnione gatunki, uchatka japońska polowała głównie na ryby i kalmary.

Zachowanie

Bardzo słabo poznane. Uchatka japońska, podobnie jak spokrewnione gatunki, była zwierzęciem społecznym, głównie o dziennym trybie życia. Bardzo często wychodziły na ląd, aby odpocząć. Na lądzie uchatki poruszały są dosyć sprawnie, odpychając się od ziemi płetwami, zachowując wyprostowane ciało. W wodzie były zwinne i szybkie. Z nie do końca poznanych przyczyn, lubiły przebywać i odpoczywać w jaskiniach i grotach.

Rozród

Rozmnażały się w koloniach, które gromadził się na piaszczystych, lub skalistych plażach. Przypuszczalnie podobnie jak spokrewnione uchatki jej ciąża trwała ok. 1 roku po czym rodziła 1 młode.

Naturalni wrogowie

Głównie duże rekiny, jak żarłacz biały i tępogłowy, oraz orka.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Na uchatki japońskie ludzie polowali od wieków, jednak japońska encyklopedia Wakan Sansai Zue z XVIII wieku opisuje mięso uchatki japońskiej jako niesmaczne, a jedynie ich tłuszcz używany był jako paliwo do lamp. Polowano na nie także w celu pozyskania narządów wewnętrznych, używanych przez tradycyjną medycynę, oraz dla wibrysów, które ponoć używane były do odtykania rur. Z uchatki japońskiej pozyskiwano także skórę, przekształcaną na różne wyroby i klej. Jednak największym zagrożeniem były dla nich prześladowania ze strony rybaków. Na początku XIX i XX wieku polowania na uchatki nasiliły się, np. w 1900 roku zabito aż 3200 osobników, a w 1915 roku ich populacja zmniejszyła się do ok. 300 osobników. W 1930 roku odnotowano już jedynie kilkanaście osobników. W roku 1940 kiedy gatunek znalazł się na skraju wymarcia, zakazano komercyjnych polowań na niego. Ostatnią kolonię uchatek, liczącą 50-60 zwierząt zaobserwowano w 1951 roku na wyspach Dokdo. Później pojedynczych obserwacji dokonywano w 1960-70 roku. Ostatniego nieletniego osobnika obserwowano w 1974 roku w pobliżu wyspy Rebun, choć być może była to zbiegła uchatka kalifornijska. Uchatki japońskie były także przetrzymywane w cyrkach i ogrodach zoologicznych, jednak nigdy ich nie rozmnażano.

Ciekawostki

• W 2007 roku South Korean Ministry of Environment ogłosiło iż Korea Północna, Poludniowa, Chiny i Rosja, chcą współpracować w celu przywrócenia lwów morskich do Morza Japońskiego. W przypadku jeśli żadna uchatka japońska nie zostanie odnaleziona po intensywnych poszukiwaniach, ze Stanów Zjednoczonych zostaną sprowadzone uchatki kalifornijskie i wypuszczone na wolność. Projekt ma na celu przywrócenie równowagi ekologicznej, oraz promocję ekoturystyki.
• Uchatka japońska od kalifornijskiej oddzieliła się ok. 2,2 mln lat temu w późnym pliocenie.
• Uchatka japońska jest jednym z czterech wymarłych ssaków wodnych, zaraz po mniszce antylskiej(Monachus tropicalis), krowie morskiej(Hydrodamalis gigas) i delfinie chińskim(Lipotes vexillifer).
•  Plotki głoszą iż koreańscy żołnierze ćwiczyli celność strzelając do uchatek.
• Rodzaj Zalophus liczy 3 gatunki uchatek min. wymarłą uchatkę japońską, uchatkę kalifornijską(Zalophus californianus) i uchatkę galapagoską*(Zalophus wollebaeki).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_sea_lion

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Uszanka_japo%C5%84ska

-http://www.iucnredlist.org/details/41667/0

-http://www.petermaas.nl/extinct/speciesinfo/japanesesealion.htm

-http://cryptomundo.com/cryptozoo-news/japanesesealion/

-http://www.sealion-world.com/japanese-sea-lion/

Pachyrinozaur - grubonosy jaszczur

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Zauropsydy
• Rząd: Dinozaury ptasiomiedniczne
• Rodzina: Ceratopsy
• Gatunek: Pachyrinozaur(Pachyrhinosaurus canadensis)

Występowanie

Pachyrinozaur zamieszkiwał tereny dzisiejszej Alberty(Kanada), gdzie rósł prehistoryczny las iglasty(tajga) ok. 71-75 mln lat temu(późna kreda).

Ogólny opis

Pachyrhinosaurus canadensis był największym z pachyrinozaurów osiągając 7-8 metrów długości ciała i wagę 3-4 ton. Nie posiadał rogów na czaszce(jak większość centrozaurów), lecz zgrubiałe i grube wypustki nad nosem, oraz nieco mniejsze nad oczyma, u Pachyrhinosaurus canadensis nieznacznie oddzielone od siebie wąskim rowkiem. Pachyrinozaur posiadał także charakterystyczną kryzę, pokrytą dwoma dużymi i kilkoma mniejszymi rogami. Dwa główne znajdowały się w górnej części kryzy, charakterystycznie zakrzywione w kierunku boków kostnego kołnierza. Nieco wyżej znajdowały się także dwa mniejsze zakrzywione rogi, skierowane w przeciwnym kierunku. Pośrodku kryzy znajdował się także jeden główny róg, czasami z kilkoma mniejszymi skierowanymi do przodu. Reszta ciała masywna z długimi kończynami o podobnej wielkości i długim, grubym ogonem.

Dymorfizm płciowy

Przypuszczalnie występował, lecz nie został on dokładnie poznany.

Pożywienie

Roślinożerca.

Zachowanie

Był  zapewne gatunkiem stadnym, na co wskazuje zbiorowy grób kilkunastu zwierząt odnaleziony w 1972 roku w formacja Waptiti(Kanada). Stado pachyrinozaurów przypuszczalnie zaskoczyła powódź. Odnaleziono wśród skamieniałości także szczątki zwierząt młodych, co może wskazywać na to iż zwierzęta te opiekowały się swoimi młodymi. Odnalezienie w szczątkach pachyrinozaura linii zatrzymanego wzrostu, świadczy o tym iż nie opuszczały terenów podbiegunowych podczas nocy polarnej.

Rozród  

brak danych. Przypuszczalnie opiekowały się młodymi.

Naturalni wrogowie

Duże i mięsożerne teropody np. albertozaur.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia 

Pachyrinozaury mogły wymrzeć podczas tzw. wymierania kredowego ok. 66 mln lat temu, kiedy to wymarły wszystkie dinozaury, plezjozaury, mozazaury, pterozaury, oraz wiele innych grup zwierząt i roślin. Obecnie najpopularniejsza hipoteza mówi o uderzeniu planetoidy w powierzchnie Ziemi, co spowodowało wymieranie.

Ciekawostki

• Pierwsze szczątki pachyrinozaura zostały odkryte w 1946 roku w formacji Horseshoe Canyon w Albercie przez amerykańskiego paleontologa Charles'a Mortram'a Sternberg'a.
• W roku 1972 w Albercie(formacja Waptiti) odkryto duże nagromadzenie szczątków należących do Pachyrhinosaurus lakustai. W sumie odnaleziono 14 czaszek i ponad 3,5 tysiąca pozostałych elementów kostnych.
• Rodzaj Pachyrhinosaurus liczy 3 gatunki min. Pachyrhinosaurus canadensis, Pachyrhinosaurus lakustai i Pachyrhinosaurus perotorum.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pachyrinozaur

-https://en.wikipedia.org/wiki/Pachyrhinosaurus

-http://mentalfloss.com/article/62977/10-resilient-facts-about-pachyrhinosaurus

-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/p/pachyrhinosaurus.html

-http://landbeforetime.wikia.com/wiki/Pachyrhinosaurus

-http://dinopedia.wikia.com/wiki/Pachyrhinosaurus

Karaluch - kandydat do przetrwania końca świata

inne nazwy: karaczan wschodni, karakon, karakon indyjski

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Owady
• Rząd: Karaczany
• Rodzina: Prusakowate
• Gatunek: Karaluch(Blatta orientalis)

Występowanie

Karalucha można spotkać na całym świcie, tam gdzie tylko znajduje się człowiek. Nie wiadomo do końca gdzie pierwotnie występował, choć sądzi się iż mogły to być wilgotne lasy Afryki i południowej Rosji. Niegdyś sądzono iż pochodzi z Azji, jak wskazuje jego nazwa gatunkowa. Obecnie jest gatunkiem synantropijnym, zasiedlającym ludzkie mieszkania, magazyny, piwnice, budynki inwentarskie itp. W klimacie umiarkowanym za swe siedlisko życia wybiera zwykle budynki sezonowo dogrzewane.

Ogólny opis

 U karaczana wschodniego występuje dosyć widoczny, wielkościowy dymorfizm płciowy. Samica osiąga od 20 do 27 mm długości ciała, natomiast samiec od 18 do 30 mm. Ciało owada jest owalne i spłaszczone grzbietobrzusznie, koloru brunatno-brązowego z nieco jaśniejszymi kończynami i pokrywami skrzydłowymi. Głowa mała, osłonięta mocno rozwiniętym przedpleczem. Po bokach głowy znajduje się para dużych oczu, złożonych z 2-3 przyoczek. Czułki długie, wieloczłonowe, często dłuższe niż reszta ciała(zwykle u samców). Pokrywy skrzydłowe u samców sięgają połowy długości odwłoka i chronią dobrze rozwinięte przezroczyste skrzydła. U samic skrzydła, jak i pokrywy skrzydłowe niemal całkowicie zredukowane. Kończyny wyposażone w wyraźne kolce, zwłaszcza na goleniach i udach. Na końcu odwłoka znajdują się krótkie przysadki.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny. Różnica w rozmiarach płci, w długości czułek i pokryw skrzydłowym(patrz wyżej. ogólny opis). Samica zwykle posiada także ciemniejsze ubarwienie ciała.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Jest gatunkiem bardzo licznym, czasami przybierającym formę plagi. Dlatego często stosuje się chemiczne formy stabilizacji jego liczebności. Uważany za jednego z najliczniejszych i najbardziej rozpowszechnionych owadów świata.

Pożywienie

Wszystkożerny. Żywi się wszelką materią roślinną, jak i zwierzęcą. Zjada głównie artykuły spożywcze, odpadki komunalne, produkty o postępujących procesach gnilnych, a nawet papier, czy przedmioty wykonane ze skóry.

Zachowanie

Karaluch prowadzi nocny tryb życia. W środowisku naturalnym w dzień ukrywa się pod opadłymi liśćmi, konarami, lub w szczelinach skalnych, lub drzewnych. W nocy wychodzi na żer. Samce mimo iż posiadają skrzydła, nie latają(w przeciwieństwie o większości karaczanów). Owad jednak szybko i sprawnie biega. W ludzkich domostwach ukrywa się między tapetami, listwami, pod podłogą i w innych ciasnych i ciemnych miejscach. Żerując na artykułach spożywczych, często zanieczyszcza je. Jest z natury płochliwy, wyczuwając zagrożenie przy pomocy włosków czuciowych umieszczonych na odwłoku. Pożywienia szuka przy pomocy wyczulonego węchu, jednak jego wzrok jest bardzo słaby. Jest także bardzo czuły na fale dźwiękowe i świetlne. Jest wrażliwy na niską i zbyt wysoką temperaturę, jednak bardzo odporny na głód. Zarówno osobnik dorosły, jak i larwa mogą nie jeść przez kilka miesięcy. Wskazują cechy stadne, komunikując się za pomocą wydzielanego zapachu. Karaczan oddzielony od stada, zwykle chaotycznie go poszukuje.

Rozród

Już kilka dni po linieniu samica jest gotowa do kopulacji. Samiec w przeciwieństwie do większości prusaków, w czasie godów jest bardzo bezpośredni, bardzo ukrócając czas zalotów. Podczas kopulacji wymachuje skrzydłami. Po odbyciu godów, samica w swoich narządach rodnych formuję kokon, zwany ooteką. Kokon wydalany jest następnie w przeciągu 12 h do 5 dni. Jest zwykle biały, a później ciemnieje. Ooteka ma zwykle 12 mm długości, 6 mm szerokości i znajduje się w nim 16 jaj, a każde ulokowane w osobnej komórce. Samica po upływie kilku dni zagrzebuje kokon w piasku, lub ukrywa go w wąskiej szczelinie. Rozwój zarodków trwa od kilkudziesięciu dni do 2 miesięcy. Zazwyczaj ok. 30% zarodków ginie. Larwa po wykluciu przypomina małego osobnika dorosłego. Pierwotnie jest koloru białego, lecz wraz z koleją wylinką robi się coraz ciemniejsza. Rozwój larwy trwa 6-12 miesięcy w zależności od warunków środowiskowych(czasami może wydłużyć się aż do 4 lat). Przy temperaturze ok. 27° C rozwój trwa 279 dni. W tym czasie larwa linieje 6 razy. Samica odbywa kopulację jedynie raz, lecz później co kilkanaście dni składa kokon. W ciągu swojego życia może złożyć ich aż 50.

Naturalni wrogowie

Większe zwierzęta owadożerne np. ptaki, jeże, borsuki itp.

Długość życia

Okres larwalny - 6-12 miesięcy.
Długość życia dorosłego osobnika - 1-1,5 roku.

Znaczenie dla człowieka

Karaluch Blatta orientalis jest uważany za jednego z najbardziej wytrzymałych szkodników ludzkich domostw i żywności. Żerując często zanieczyszcza żywność, a jego odchody mogą posiadać znaczne ilości czynników chorobotwórczych., mogących wywoływać zatrucia układu pokarmowego, dyzenterie, biegunki itp. Alergeny wytwarzane przez karaluchy mogą powodować reakcję alergiczne, a nawet astmę oskrzelową . Obecnie prowadzi się chemiczne zwalczania tych owadów, które jednak wskazują wysoką odporność na te środki. Karaluch jest także zwierzęciem laboratoryjnym, zwykle jako tester środków owadobójczych.

Ciekawostki

• W klasyfikacji na najbardziej niebezpiecznego szkodnika dla człowieka, uzyskał miejsce 6.
• Karaczan jest jednym z najodporniejszych zwierząt. Może przeżyć kilkumiesięczną głodówkę, żyć z obciętą głową nawet do 9 dni, oraz wytrzymać promieniowanie jonizujące śmiertelne dla większości żywych organizmów.
• Karaczany są jedną z najpierwotniejszych grup owadów, która nie zmieniła się od setek milionów lat. Były jedną z pierwszych grup owadów, oraz jedną z niewielu pierwotnych które dotrwały o dziś.
• Niektóre gatunki karaczanów przystosowały się do życia w ściśle określonym środowisku np. w gniazdach mrówek.
• Rodzaj Blatta liczy 3 gatunki karaczanów min. karaczana wschodniego(Blatta orientalis), Blatta lateralis i Blatta furcata. Sam rząd karaczanów liczy ok. 4600 gatunków z czego w Polsce żyje 16(7 rodzimych).
• Karaczan wschodni, karaczan prusak(Blatella germanica), oraz karaczan amerykański(Periplaneta americana) to jedne z najbardziej rozpowszechnionych karaczanów na świecie 

Bibliografia:

-http://www.homeopaci.pl/blatta-orientalis.html

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Karaluch

-https://en.wikipedia.org/wiki/Oriental_cockroach

-http://animaldiversity.org/accounts/Blatta_orientalis/

-http://entomology.ifas.ufl.edu/creatures/urban/roaches/oriental_cockroach.htm

-http://www.terrarium.pl/t/species/_/blatta-orientalis-karaczan-wschodni-r692

Karp - udomowiona ryba o największym znaczeniu wśród ryb hodowlanych

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Karpiokształtne
• Rodzina: Karpiowate
• Gatunek: Karp(Cyprinus carpio)

Występowanie 

Karp naturalnie zasiedla wody słodkie należące do zlewiska Morza Czarnego, Kaspijskiego i Jeziora Aralskiego. Obecnie rozpowszechniony niemal na całym świecie, poza rejonami podbiegunowymi i północną Azją. Preferuje wody ciepłe, wolno płynące, lub stojące, głównie jeziora i rzeki o wolnym nurcie, mulistym, lub piaszczystym dnie i gęstej roślinności wodnej.

Ogólny opis

Karp jest dużą słodkowodną rybą osiągającą 75-100 cm długości ciała(największy złowiony mierzył 113 cm), przy masie 30-35 kg(najcięższy ważył 46 kg). Ciało dzikiego karpia(sazana) jest wydłużone, wrzecionowate, bocznie spłaszczone o krępej budowie. Głowa jest niewielka z wysoko położonymi otworami nosowymi. Otwór gębowy jest mięsisty z wyraźnymi wargami o położeniu końcowym. Na górnej wardze znajdują się 2 pary wąsików o różnej długości. Łuski cykloidalne, dosyć duże i mocno osadzone na skórze. Płetwa grzbietowa długa, delikatnie wcięta. Płetwa ogonowa wyraźnie wcięta, o zaokrąglonych brzegach. Płetwa piersiowa osadzona nisko. Grzbiet zwykle barwy brązowej do czarnozielonej. Boki ciała jaśniejsze ze srebrnym połyskiem, natomiast brzuch żółtawy, lub biały. Płetwa grzbietowa i  ogonowa koloru szaroniebieskiego, natomiast reszta koloru czerwonawego. Istnieją liczne odmiany karpi, odznaczające się silnym wygrzbieceniem, szerokim ciałem i zmodyfikowaną ilością łusek, a także odmiany ozdobne o wyrazistych barwach ciała.

Dymorfizm płciowy

Słabo widoczny. Samce posiadają dłuższe płetwy parzyste i dłuższą płetwę odbytową, natomiast samice odznaczają się nieco szerszym ciałem i masywniejszą głową. W okresie godowym u samców pojawia się perłowa wysypka na głowie i płetwach piersiowych.

Populacja i zagrożenia

Na swoim naturalnym siedlisku sazany występują coraz rzadziej, głównie wskutek gospodarczej działalności człowieka. W wyniku regulacji brzegów rzek, rzadko powstają zalewowe łąki na których karp przystępuje do tarła. Zaobserwowano poważny spadek populacji tej ryby np. w rzekach Ren, czy Dunaj, dlatego dzikiego sazana zakwalifikowano do gatunków narażonych na wyginięcie. Obecnie tworzy się specjalne projekty ochronne np. mające na celu przekształcenie starych żwirowni i starorzeczy na rezerwaty karpi, lub sztuczna hodowla dzikich karpi, a następnie zarybianie nimi naturalnych zbiorników.

Pożywienie

Dorosłe osobniki żywią się wyłącznie bentosem, głównie larwami owadów(np. ochotkowate), skorupiakami, mięczakami i innymi przydennymi bezkręgowcami. Czasami może zjadać rybią ikrę i szczątki ciała martwych ryb. Sezonowo zjada również pokarm roślinny np. glony, rośliny wodne, nasion. Narybek odżywia się planktonem, głównie wrotkami, widłonogami i wioślarkami.

Zachowanie

Karp jest rybą aktywną głównie po zmroku. Dzień spędza w głębokich miejscach. Żeruje w płytkich wodach, gdzie przeszukuje piaszczyste, lub muliste dno w poszukiwaniu pokarmu. Sazan zwykle napełnia pysk duża porcją mułu, po czym wypluwa go, wyszukując następnie zawieszonych w wodzie organizmów, lub roślin. Zanim opadną na dno, karp  zręcznie je chwyta. Przed połknięciem pokarm zostaje rozdrobniony przez zęby gardłowe. Karp jest zwykle rybą ostrożną i płochliwą, najczęściej spotykaną w małych grupkach. Wraz z nastaniem zimy, kiedy temperatura spada poniżej 8°C karp schodzi na głębsze miejsca i aż do nastania wiosny, nie pobiera pokarmu. Optymalna temperatura dla prawidłowych czynności życiowych sazana powinna wynosić 23-25°C. W wodach zimniejszych rzadziej żeruje, osiągając mniejsze rozmiary, a słoneczne dni spędza zwykle na wygrzewaniu się przy płyciznach. Toleruje także wody słonawe do 2‰. Toleruje niską koncentrację tlenu w wodzie.

Rozród

Sazany dojrzałość płciową uzyskują po 3 roku życia przez samce i 4 roku przez samice. Karp trze się na wiosnę, lub wczesnym latem w zależności od warunków klimatycznych, kiedy woda osiągnie 18-20°C. W klimacie umiarkowanym zwykle od maja do lipca. Karp na tarlisko wybiera zwykle płytkie, nagrzane rozlewiska z obfitą miękką roślinnością. Karpie żyjące w jeziorach, wybierają zwykle niewielkie zatoki o ciepłej wodzie. Podczas tarła zwykle do 3 samców rywalizuje o względy samicy. Okrążają wybrankę, uderzają płetwami ogonowymi o powierzchnie wody, oraz wysuniętymi wargami stymulują samicę w okolicach płetw piersiowych i boków ciała. Samica zwykle osiada na dnie, gdzie ciasno ustawiają się obok niej samce. Samica uwalnia do 1,5 miliona małych(ok. 1,5 mm średnicy) jajeczek, zwykle w 3-4 porcjach, które natychmiastowo pokrywane są nasieniem samców. Lepka ikra przykleją się do pobliskiej roślinności, a rozwój zarodków zależny jest od temperatury wody. W temperaturze wody 16 - 24°C narybek kluje się po 3-5 dniach. Młode rybki posiadają na głowie narząd czepny, przyczepiając się do pobliskich roślin i pozostają nieruchome przez 1-3 dni, korzystając z zawartości żółtka. Po tym okresie odczepiają się od roślin i unoszą się ku powierzchni, aby nabrać powietrza i napełnić pęcherz pławny. Od tego momentu potrafią sprawnie pływać i polować na plankton. Po ok. 20 dniach narybek osiąga 18 mm długości ciała i zaczyna polować na organizmy przydenne. Na terenach tarliskowych pozostają przez kilka tygodni, aż do opadnięcia poziomu wody. Wtedy też spływają do głównego koryta rzeki, lub na głębsze partie jeziora. Ryba po 3 latach życia osiąga rozmiary dorosłego osobnika.

Naturalni wrogowie

Młode karpie mogą paść ofiarą szczupaka pospolitego, szczupaka amerykańskiego, bassa wielkogłowego, sandacza, oraz ptaków wodnych, jak czapla. Osobniki dorosłe, poza człowiekiem, bardzo rzadko podają ofiarą drapieżników.

Długość życia

Ok. 40 lat.

Znaczenie dla człowieka

Karp jest jedną z ryb o najistotniejszym znaczeniu dla człowieka. Został udomowiony przypuszczalnie w Chinach ok. V w p.n.e.(rzecz sporna), natomiast do Europy trafił przypuszczalnie wraz z Rzymianami, którzy propagowali hodowle tej ryby. Jednak prawdziwy przełom w hodowli karpia nastał w XIII-XVI wieku, kiedy to mnisi rozpoczęli jego masową hodowle w przyklasztornych stawach. Obecnie ryba rozpowszechniona na całym świecie ze względu na smaczne mięso i ważny obiekt dla wędkarstwa sportowego. Jest także jednym z symboli chrześcijaństwa, gdyż właśnie tą rybę jedzono przy wieczerzach. Jedynie w Australii i Ameryce Północnej hodowle karpi są mniej rozpowszechnione, gdyż ich mięso na tych kontynentach uważane jest za niesmaczne. Odmiana ozdobna, zwana karpiem koi jest popularną rybą trzymaną w oczkach wodnych.

Ciekawostki

• Wyróżnia się 4 podgatunki dzikiego karpia. Karp europejski Cyprinus carpio carpio głównie z Dunaju i Wołgi, karp Deniz Cyprinus carpio yilmaz z Anatoli Tureckiej, karp amurski Cyprinus carpio haematopterus z Azji Wschodniej i karp Cyprinus carpio rubrofuscus z Azji Południowo-Wschodniej, czasami traktowany jako osobny gatunek Cyprinus rubrofuscus. 
• Karp może się krzyżować z karasiem chińskim(Carassius auratus).
• Wyróżnia się kilka odmian hodowlanych karpia. Najpopularniejsze to karp królewski(zwany galicyjskim, lub lustrzeniem), karp pełnołuski, karp bezłuski(golec), karp zatorski i karp koi.
• Koi to odmiana ozdobna karpia wyselekcjonowanego w Japonii ponad 200 lat temu z azjatyckich podgatunków karpi. Nie posiada ona wygrzbieconego ciała, osiąga niewielkie rozmiary i jest prawie pozbawiona łusek. Natomiast ich barwy są bardzo wyraziste. Znanych jest ok. 100 odmian barwnych karpia koi.
• Na każdy 1mm^3 nasienia samca karpia, przypada ok. 36 milionów plemników, które jednak zachowują ruchliwość jedynie przez 2 minuty. Dlatego duża część ikry uwalnianej przez samice nie jest zapładniana.
• Występowanie karpi często niesie ze sobą negatywny wpływ na jakość wody. Przekopując muliste dno, karpie często powodują zmętnienie wody. Wykopują one także rośliny, a także zjadają młode pędy i nasiona.
• Na terenie Polski karp rozmnaża się niezwykle rzadko. Większość ryb występujących w polskich wodach to efekt celowych zarybień. 
• Karp posiada bardzo duże znaczenie gospodarcze. Jego światowe połowy przekraczają 200 tysięcy ton rocznie. Jest także rybą cenioną przez chrześcijan, gdyż zwykle to właśnie ona jest główną potrawą na wigilijnym stole.
• Rodzaj Cyprinus liczy 24 gatunki ryb(w tym 2 wymarłe) min. Cyprinus longipectoralis, Cyprinus intha i Cyprinus dai.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Common_carp

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Karp

-http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/Cyprinus_carpio/en

-http://animaldiversity.org/accounts/Cyprinus_carpio/

-http://www.fishbase.org/summary/1450

-http://nas.er.usgs.gov/queries/factsheet.aspx?speciesID=4

-http://www.iucnredlist.org/details/6181/0

Czarniaczek górski - salamandra bezpłucna o znaczeniu w nauce

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy ogoniaste
• Rodzina: Bezpłucnikowate
• Gatunek: Czarniaczek górski(Desmognathus ochrophaeus)

Występowanie

Czarniaczek górski występuje w południowo-wschodniej Ameryce Północnej. Zasiedla podnóża gór Adirondack i Appalachów w Stanach Zjednoczonych. Niewielka populacja występuje także w południowo-wschodniej prowincji Quebec(Kanada), północno-wschodnim Kentucky, oraz środkowo-zachodniej Georgi. Zamieszkuje tereny w pobliżu strumieni i potoków górskich, zwykle w wilgotnych lasach górskich(preferuje lasy świerkowe). Czarniaczek jest wrażliwy na zmiany wilgotności powietrza, dlatego nigdy nie spotyka się go na obszarach otwartych, daleko od źródła wody. Spotykany zazwyczaj między 975-1400 metrem n.p.m.

Ogólny opis

Czarniaczek górski jest gatunkiem salamandry, osiągającym 7-10 cm długości. Ciało jest długie i smukłe pokryte lśniącą skórą. Kończyny są dosyć duże, zwłaszcza tylne, a ogon długi i wąski o walcowatym kształcie. Głowa jest szeroka, wyraźnie oddzielona od reszty ciała z szerokim pyskiem i wyłupiastymi oczyma, osadzonymi na jej szczycie. Dorosłe osobniki posiadają różne zabarwienie ciała od żółtego, pomarańczowego przez oliwkowy, brązowy, aż po szary, czarny i czerwony. Ciało czarniaczka posiada także marmurkowaty deseń. Najczęściej przez grzbiet salamandry ciągnie się rząd ciemnych plam, często przypominających falowanie, a po bokach ciała od oka po kraniec ogona można zauważyć czarny pas. Grzbiet jest zwykle także nieco jaśniejszy, podobnie jak brzuch. Wraz z wiekiem, oznaczenia ciała stają się bardziej ciemne. U osobników o ciemnym ubarwieniu(czarnym, ciemnobrązowym) wzory na ciele są rzadko widoczne. Larwa mierzy zwykle 17 mm długości ciała, posiada słabo widoczny pas rozciągający się od oka po ogon, a ich ubarwienie jest brunatne w ciemne plamy. Posiada także parę krótkich, pierzastych i białych skrzeli, które są utrzymywane przez krótki okres.

Dymorfizm płciowy

Niewyraźny. Samiec nieznacznie większy od samicy. Posiada również nieco bardziej zakrzywioną szczękę niż samica. Samce tracą również rząd zębów(vomerine teeth), gdy osiągną 6-7 cm długości ciała, natomiast u samic pozostaje on do końca życia.

Populacja i zagrożenia

Czarniaczek górski jest notowany przez IUCN jako najmniejszej troski, choć niektóre organizację klasyfikują go jako bliski zagrożenia. Salamandrze mogą zagrażać wycinki lasów, lecz także niewielkie przekształcenia środowiska(np. podcinanie drzew) w wyniku czego zwiększa się temperatura i obniża wilgotność blisko gruntu. Poważnym zagrożeniem jest także zanieczyszczenie wód przez rolnictwo i przemysł, a także nadmierna eksploatacja wód górskich. Zmiany klimatyczne mogą także źle wpływać na populacje tego wrażliwego płaza. Obecnie jednak sądzi się iż liczebność czarniaczka górskiego utrzymuje się na stabilnym poziomie, powyżej 100 tysięcy osobników.

Pożywienie

Larwa poluje na małe skorupiaki wodne, larwy owadów, pajęczaki itp. Dorosłe osobniki odżywiają się dżdżownicami, pajęczakami, owadami i krocionogami.

Zachowanie

Dorosły czarniaczek górski jest gatunkiem typowo lądowym o głównie nocnym trybie życia. W ciągu dnia pozostaje w ukryciu, zwykle w norce w ziemi. Podczas dnia może pojawiać się jedynie podczas deszczy. W nocy większość czasu spędza na polowaniu. Zwykle poluje z zasadzki. W rzadkich przypadkach może wspiąć się na niewysoki krzew, lub drzewo, jeśli wyczuje odpowiednią zdobycz. Nie wskazują zachowań terytorialnych, dlatego kilka osobników może zamieszkiwać jedną norę. Zapadają w hibernację, zwykle od października po marzec/kwiecień(kiedy temperatura wynosi >5*C), zimując w swojej norce. Salamandra potrafi odrzucić swój ogon w razie zagrożenia, aby uciec w bezpieczne miejsce. Jednak zwykle nie bywa celem drapieżców z uwagi na toksyczną wydzielinę gruczołów skórnych.

Rozród

Czarniaczek górski rozmnaża się dwa razy do roku w okresie wiosennym i jesiennym, zwykle w kwietniu, wrześniu i październiku. Kiedy samiec napotka gotową do godów samice, wykonuję przednią charakterystyczny taniec, podczas którego nacina zębami skórę partnerki, wprowadzając do ran feromony, działające stymulująco na samice. U tych płazów występuje zapłodnienie wewnętrzne. Samiec pozostawia nasienie na ziemi, które następnie zbiera samica. Samica ma możliwość przechowywania plemników pojedynczego samca, aby samoistnie się zapładniać, nawet przez okres 1-2 lat. Po zapłodnieniu samica nosi jajka przez ok. 3 miesiące, a następnie składa zwykle od 12-20 jaj(zdarzają się 3, lub nawet 27 jaj) w szczelinie, pod pniem lub w jamce w ziemi, znajdującej się blisko płytkiej wody. Samice następnie strzeże jaj, aż do momenty wyklucia się larw. Czas do wylęgu się larw jest zmienny i zależy od wysokości n.p.m(ok. 30 dni). Przez ten okres samica bardzo rzadko poluje. Ciekawe jest to że samica może zaadoptować jaja innej samicy, jeśli ta z jakiegoś powodu nie może się nimi zająć. Po wykluciu się larwy udają się do źródła wody i w niej się rozwijają. Po upływie 2-3 tygodni przechodzą metamorfozę w osobnika dorosłego i opuszczają na stałe środowisko wodne. Czarniaczek górski uzyskuje dojrzałość po upływie ok. 3 lat.

Naturalni wrogowie

Dorosłe osobniki mogą paść ofiarą pończosznika, węża Diadophis punctatus, małych gryzoni i innych ssaków, oraz ptaków. Larwy, oraz młode osobniki są narażone dodatkowo na ataki innych gatunków salamander min. źródlika i żółcika, które mogą potraktować niewielkiego czarniaczka jako pokarm. 

Długość życia

Przypuszcza się iż ok. 20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Czarniaczek górski odgrywa dużą rolę w badaniach laboratoryjnych i nauce. Biolodzy używają tych płazów, aby lepiej poznać zjawisko metamorfozy. Jest take ważnym elementem w badaniach na genetyką, biologią i transplantacją tkanek. Substancja wytwarzana przez gruczoły skórne płaza jest wykorzystywana w toksykologii.

Ciekawostki 

• Salamandry bezpłucne nie posiadają płuc, ani skrzeli. Oddychają przy pomocy błony śluzowej znajdującej się przy gardzieli i jamie gębowej, oraz poprzez skórę. Jednak aby skóra prawidłowo funkcjonowała pod względem wymiany gazowej, musi zachować odpowiednią wilgotność. Dlatego dla czarniaczka górskiego wilgotność powietrza jest tak ważna.
• Bezpłucnikowate charakteryzują się obecnością bardzo dużych komórek w organizmie, co jest przyczyną bardzo wolnego metabolizmu tych płazów(dlatego są dosyć odporne na głód). Potrafią przez krótki okres czasu, podczas niekorzystnych warunków środowiskowych, zaciągnąć dług tlenowy i przejść na metabolizm beztlenowy.
• Niektórzy badacze sądzą iż wzór na grzbiecie czerniaczka upodabnia go do bezpłucników(Plethodon), które ze względu na nieprzyjemny smak mięsa, są unikane przez drapieżniki.
• U bezpłucnikowatych radiacja adaptacyjna(radiacja polegająca na tym iż, grupa spokrewnionych osobników, posiada odmienne przystosowania) uległa dosyć wysokiemu postępowi, gdyż znane są formy typowo wodne, lądowe, wodno-lądowe, pustynne, nadrzewne, a nawet podziemne.
• Rodzaj Desmognathus liczy 21 gatunków płazów min. salamandrę czarniawą(Desmognathus fuscus), Desmognathus quadramaculatus i Desmognathus aeneus.

Bibliografia:
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Desmognathus&where-species=ochrophaeus

-https://en.wikipedia.org/wiki/Allegheny_Mountain_dusky_salamander

-http://animaldiversity.org/accounts/Desmognathus_ochrophaeus/

-http://www.iucnredlist.org/details/59253/0

-http://www.paherps.com/herps/salamanders/mtndusky_salamander/

-http://explorer.natureserve.org/servlet/NatureServe?searchName=desmognathus+ochrophaeus

Pyton żółtogłowy - pyton bez receptorów termoczułych

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Pytony
• Gatunek: Pyton żółtogłowy(Aspidites ramsayi)

Występowanie

Występuje endemicznie w Australii. Jego zasięg rozciąga się od wschodniego wybrzeża Australii Zachodniej(od Zatoki Rekina do rejonu Wheatbelt), po środkową część stanu. Zamieszkuje także teren od rejonu Pilbara(Australia Zachodnia) przez południową część Terytorium Północnego i północną część Australii Południowej, po południowy i południowo-zachodni Queensland, oraz północno-zachodnią Nową Południową Walię. Preferuje tereny suche, takie jak półpustynie, wydmy i podobne tereny piaszczyste.

Ogólny opis

Pyton żółtogłowy osiąga od 1,5 do 2,3 metrów długości ciała. Ciało węża jest masywne i krępe, zwężające się ku ogonowi. Głowa lekko spłaszczona, niezauważalnie oddzielona od reszty ciała(brak cefalizacji) z małymi i czarnymi oczyma. Łuski niewielkie i gładkie. Wąż jest zwykle koloru brązowego, oliwkowego, pomarańczowego, bądź kremowego z wyraźnym pręgowaniem, lub moręgowaniem przebiegającym poprzek grzbietu. Pręgi mogą przybierać kolor ciemny, lub jasny, a także mogą tworzyć wyraźny wzór, lub być jedynie delikatnie zarysowane. Strona brzuszna kremowa z żółtymi, brązowymi, lub jasnoróżowymi plamkami. Głowa koloru żółtego, lub pomarańczowego, brak pręgowania. Nad oczyma występuje zwykle nieco ciemniejsze zabarwienie, niż reszta głowy. W przeciwieństwie do większości pytonów nie posiada jamek termoczułych.

Dymorfizm płciowy

Samice zwykle nieco większe, natomiast u samców występują większe i bardziej rozwinięte pazury odbytowe. 

Populacja i zagrożenia

Jest gatunkiem poważnie zagrożonym(IUCN), jednak czasami bywa uznawany przez inne źródła jako krytycznie zagrożony wyginięciem. Głównymi zagrożeniami dla tego gada jest utrata siedliska życia, wskutek zmian w zagospodarowywaniu ziemi, głównie pod uprawy i wypas. Ostry spadek populacjo odnotowano już w 1989 roku, a w przeciągu ostatnich 10 lat jego populacja zmniejszyła się o co najmniej 50%. W 1996 roku spekulowano także jego wymarcie na wolności. Dużym zagrożeniem dla węża są także wprowadzone drapieżniki, takie jak dingo i lis, a sam człowiek także zabija pytona żółtogłowego, myląc go często z jadowitą nibykobrą Pseudonaja nuchalis. Bywa także wyłapywany i sprzedawany na czarnym rynku, jako zwierzę domowe. Obecnie pyton objęty jest ochroną gatunkową, oraz programem rozmnażania w niewoli i reintrodukcji, głównie prowadzony przez Ogród zoologiczny w Adelaide(Australia). Jego popyt na rynku jest obecnie zaspakajany w większości przez osobniki urodzone w niewoli. Jest notowany w CITES Załącznik II.

Pożywienie

Głównie małe ssaki, jaszczurki i ptaki.

Zachowanie

Jest wężem o nocnym trybie życia. Dzień spędza ukryty, zwykle pod powalonymi kłodami, lub opadłymi liśćmi. W nocy wyrusza na polowanie. Nie do końca wiadomo czym kieruje się pyton w lokalizowaniu swych ofiar(gdyż nie posiada termoreceptorów). Może w tym celu używać zmysłu węchu, dotyku, lub wzroku(choć ten jest dość słaby). Czasami wabi swoje ofiary(zwłaszcza jaszczurki i ptaki) poruszając koniuszkiem ogona, sam będąc zakopanym. Najczęściej zabija swe ofiary w jamach, gdzie często nie ma wystarczająco dużo miejsca. Wąż złapaną ofiarę przygważdża do ścian jamy(w której nie potrafi użyć wężowego splotu) i próbuje ją udusić. Upolowane zwierzę często broni się przed napastnikiem, dlatego dzikie osobniki często pokryte są licznymi bliznami. Pokarm połykają bardzo szybko(najszybciej wśród pytonów), lecz odznaczają się najwolniejszym metabolizmem i zdolnością trawienia wśród pytonów. W porze suchej, kiedy brak wystarczającej ilości ofiar, mogą jeszcze bardziej zmniejszyć swój metabolizm, wytrzymując bardzo długi okres bez jedzenia. W nieco chłodniejsze pory, może przenosić się do gniazd termitów, aby zachować odpowiednią ciepłotę ciała. Nie są wężami agresywnymi i rzadko gryzą, jednak bardzo głośno syczą. Dobrze pływają, choć na ich terenach rzadko mogą wykorzystać tą umiejętność.

Rozród

Okres godowy przypada zwykle od maja do sierpnia. Samce w tym okresie często zaciekle walczą, oplatając i gryząc się wzajemnie. Nierzadko dochodzi także do śmierci słabszego samca. Samica może kopulować z wieloma samcami na sezon, a sama kopulacja trwa średnio 10-150 minut. Podczas ok. 2-3 miesięcznej ciąży samica odmawia przyjmowania pokarmu, przybiera na wadze i często wywraca się na grzbiet. W zacisznym miejscu samica składa 5-19 jaj, którymi opiekuje się przez cały okres inkubacji, owijając swoje ciało wokół nich. Wężyki wykluwają się po 2-3 miesiącach i mierzą przeciętnie ok. 50 cm. Młode węże po wykluciu stają się całkowicie samodzielne, a samica przestaje się nimi opiekować. Pyton żółtogłowy dojrzałość płciową uzyskuje po ok. 4-5 latach życia.

Naturalni wrogowie 

Głównie psy dingo. Rzadko pada ofiarą innych drapieżników, ze względu na swoje podobieństwo do jadowitej nibykobry.

Długość życia

Przypuszczalnie ok. 15-25 lat.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś obiekt polowań dla Aborygenów, ze względu na smaczne mięso. Obecnie ze względu na swoją rzadkość polowania ustały, lecz wąż nadal bywa tępiony z uwagi na swoje podobieństwo do jadowitej nibykobry Pseudonaja nuchalis. Spotykany w handlu, lecz ze względu na swoją rzadkość, jego ceny są dosyć wygórowane(kilka tysięcy euro). Sama hodowla węża nie jest problematyczna.

Ciekawostki

• Pyton żółtogłowy jest prymitywnym wężem u którego zauważono anatomiczne pozostałości po prehistorycznych wężach kopiących. Właśnie te pozostałości, oraz przystosowania i cykl życiowy węża, poparły tezę iż pierwsze węże prowadziły podziemny tryb życia.
• U krewniaczego gatunku pytona czarnogłowego(Aspidites melanocephalus) wykryto umiejętność regeneracji utraconego języka. Przypuszczalnie pyton żółtogłowy także posiada tę zdolność.
• Został opisany w 1882 roku przez australijskiego zoologa William'a John'a Macleay.
• Uważany przez wielu terrarystów, za najodporniejszego pytona w hodowli.
• Jest blisko spokrewniony z pytonem czarnogłowym(Aspidites melanocephalus) z którym stanowią jedynych przedstawicieli rodzaju Aspidites.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Pyton_%C5%BC%C3%B3%C5%82tog%C5%82owy

-https://en.wikipedia.org/wiki/Aspidites_ramsayi

-http://www.terrarium.pl/t/species/_/aspidites-ramsayi-pyton-zoltoglowy-woma-r371

-http://www.trimek.pl/index.php/opisy-gatunkow-wezy/dusiciele-boidae/43-aspidites-ramsayi

-http://www.arkive.org/woma-python/aspidites-ramsayi/

-http://www.iucnredlist.org/details/2176/0

Puszczyk pręgowany - pospolita afrykańska sowa

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Sowy
• Rodzina: Puszczykowate
• Gatunek: Puszczyk pręgowany(Strix woodfordii)

Występowanie

Sowa występuje w Afryce Subsaharyjskiej, od Senegalu, Gwinei i Wybrzeża Kości Słoniowej na zachodzie, po południowy Sudan Południowy, Etiopię i południową Somalię na wschodzie, oraz od Republiki Środkowoafrykańskiej i Kumranu na północy po Angolę, Zambię, Zimbabwe, Mozambik, północną Botswanę, oraz wschodnie i południowe wybrzeże Republiki Południowej Afryki na południu. Zamieszkuje tereny leśne, od lasów tropikalnych po lasy łęgowe, nadmorskie, tereny zakrzewione i plantację, a także ogrody i parki. Występuje do 3700 m n.p.m.

Ogólny opis 

Puszczyk pręgowany osiąga 30-36 cm długości ciała, 80 cm rozpiętości skrzydeł i wagę 240-350 g. Twarz sowy koloru szarobrązowego z nieco ciemniejszymi pierścieniami wokół oczu. Powieki i krawędzie wokół oczu koloru różowego. Dziób ciemnożółty, a oczy całkowicie czarne. Reszta głowy i szyja koloru ciemnobrązowego z zauważalnymi białymi plamami. Grzbiet i pokrywy skrzydłowe koloru ciemnobrązowego z rozsianymi, białymi plamami, oraz jasnym paskowaniem w dalszej części skrzydła. Ogon długości 12-17 cm, koloru brązowego z jasnym paskowaniem. Brzuch jasnokremowy w brązowe pręgi. Nogi koloru żółtego, opierzone po kostki.

Dymorfizm płciowy

Samica osiąga nieco większe rozmiary. Waga samicy waha się zwykle w granicach 280-350 g, natomiast samca 240-270 g.

Populacja i zagrożenia

Puszczyk pręgowany jest klasyfikowany przez IUCN jako gatunek najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Mimo iż gatunek jest podatny na wylesienia, to opisuje się go jako powszechny. Może zajmować także środowiska zurbanizowane, takie jak parki, ogrody, czy plantację. Często puszczyk określany mianem najpospolitszej afrykańskiej sowy. Nie odnotowano poważnych zagrożeń dla populacji sowy, a ta utrzymuje się obecnie na stabilnym poziomie.

Pożywienie

Głównie duże owady, jak pasikoniki, świerszcze, cykady, ćmy, gąsienice i chrząszcze, ale ich ofiarami padają również nieduże ptaki, żaby, gady, gryzonie i ryjówki.

Zachowanie

Jest gatunkiem ściśle nocnego ptaka drapieżnego. Dzień spędza odpoczywając wśród gęstej roślinności, od 1 do 30 metrów nad ziemią. Zwykle spotykany samotnie, lub w parach. Polują w nocy. Spadając z góry na zauważoną ofiarę, choć czasem mogą łapać owady w locie, lub z roślinności. Po zmroku można usłyszeć także ich charakterystyczne nawoływania samca, przypominające "łubu-łububu-łubu", oraz bardziej wydłużone i nieco wyższe nawoływanie samicy. Jest ptakiem osiadłym.

Rozród

Okres lęgowy przypada zwykle od lipca do października, ze szczytem okresu we wrześniu. Jedynie w Afryce zachodniej okres lęgowy przypada od października do lutego. Sowy są monogamiczne, łącząc się w pary. Para puszczyków obiera sobie terytorium, które zajmuje przez cały rok. Przed rozpoczęciem godów, puszczyki wokalnie odzwierciedlają swoją gotowość. Gniazdo zakładane jest w dziuplach, zwykle po oderwanej gałęzi z drzewa. Puszczyk pręgowany może jednak w razie potrzeby zająć gniazdo innego, większego ptaka, lub założyć je w norze w ziemi, zwykle u podstawy pnia, lub przewalonej kłody. Samica składa od 1 do 3(zwykle 2) białych i zaokrąglonych jaj w odstępach 2-4 dniowych. Jedynie samica wysiaduje jajka, natomiast samiec zajmuje się dostarczaniem dla niej żywności. Po ok. 31 dniach wykluwają się pisklęta, zwykle w podobnych odstępach w jakich były składane jajka. Pisklaki są nagie i ślepe. Po ok. 10 dniach otwierają oczy. Przez pierwsze 3 tygodnie samica nie opuszcza młodych, a jedynie samiec dostarcza pożywienie. Później zostawia pisklęta na noc, aby pomóc partnerowi w zdobywaniu ofiar. Po 23-27 dniach młode opuszczają gniazdo, lecz nadal pozostają w jego pobliżu(jeszcze nie potrafią latać) i są dokarmiane przez rodziców. Zwykle po ok. 46 dniach nabywają umiejętności lotu, lecz nadal przez przynajmniej 4 miesiące pozostają z rodzicami. Puszczyk pręgowany zwykle wyprowadza jeden lęg na sezon. Dojrzałość płciową młode uzyskują przypuszczalnie po upływie 2 lat.

Naturalni wrogowie

Głównymi wrogami puszczyka pręgowanego jest orlik długoczuby i jastrząb czarno-biały.

Długość życia

Przypuszczalnie ok. 10-12 lat.

Znaczenie dla człowieka

Mogą redukować liczebność owadów i gryzoni, dlatego są uważane za zwierzęta pożyteczne. Puszczyk pręgowany jest także obiektem obserwacji ornitologów. Bardzo rzadko trzymany w niewoli.

Ciekawostki

• Wyróżnia się 4 podgatunki puszczyka pręgowanego(Strix woodfordii woodfordii, Strix woodfordii nuchalis, Strix woodfordii umbrina i Strix woodfordii nigricantior).
• Puszczyk pręgowany jest uważany za jedną z najpospolitszych afrykańskich sów.
• Sowa została opisana w 1834 roku przez szkockiego zoologa Andrew'a Smith.
• Rodzaj Strix liczy obecnie 15-18 gatunków puszczyków min. puszczyka uralskiego(Strix uralensis), puszczyka jarzębatego(Strix chacoensis) i puszczyka arabskiego(Strix butleri).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/African_wood_owl

-http://www.arkive.org/african-wood-owl/strix-woodfordii/

-http://www.owlpages.com/owls/species.php?s=1630

-http://www.hbw.com/species/african-wood-owl-strix-woodfordii

-http://www.iucnredlist.org/details/22689166/0