Syrena morska - wymarła syrena. Skazana na zagładę.

inne nazwy: krowa morska

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Syreny
• Rodzina: Diugoniowate
• Gatunek: Syrena morska(Hydrodamalis gigas)

Występowanie

Przypuszczalnie niegdyś krowa morska zamieszkiwała zimne wody przybrzeżne, blisko ujść rzek, porośnięte algami i trawą morską u wybrzeży północno-zachodniej Ameryki Północnej i północno-wschodniej Azji, a niektórzy badacze sądzą iż zasiedlała także Ocean Atlantycki, u wybrzeży Grenlandii. W roku 1741(podczas jej odkrycia przez Europejczyków), krowa morska występowała już tylko u wybrzeży Wysp Komandorskich(Wyspy Beringa i Wyspy Miedzianej). Możliwe iż do XVIII wieku krowy morskie zasiedlały także zachodnie Aleuty.

Ogólny opis

Krowa morska była największym przedstawicielem rzędu syren. Mogła osiągać 7-8 metrów długości ciała, choć badacz Daryl Domning sugeruje iż mogła osiągać większe rozmiary w bardziej sprzyjających warunkach. Szacuje się iż mogła warzyć od 8 do 10 ton. Georg Steller pisał iż kończyny przednie przypominały płetwy przedstawicieli płetwonogich, lecz był krótsze niż u innych syren, natomiast ogon przypominał płetwę ogonową walenia. Opisywał iż głowa i szyja były krótkie, proporcjonalnie małe i słabo oddzielone od reszty ciała. Małżowina uszna była nieobecna, nozdrza ulokowane na czubku głowy, a oczy były niewielkie. Górna warga charakterystycznie wywinięta, pokryta drobnymi, czarnymi włoskami. Dorosłe osobniki miały nie posiadać uzębienia, choć spokrewniony diugoń posiada kilka zębów trzonowych i siekaczy, zamiast tego posiadały dwa kreatynowe wyrostki, zastępujące zęby. Steller pisze także iż szyja krowy była bardziej ruchliwa niż u innych przedstawicieli syren. Ciało miało się zwężać w kierunku głowy i ogona, i było charakterystycznie zaokrąglone w okolicy brzucha i boków syreny. Grzbiet był wypukły. Przyrodnik opisywał iż skóra była czarna i gruba, niczym kora drzewa, co miało chronić krowę przed ewentualnymi zranieniami, a pod nią znajdowała się gruba warstwa tłuszczu, chroniąca przed zimnem.

Dymorfizm płciowy

Steller pisał iż występuje dymorfizm w rozmiarze(samice był większe), lecz Domning badając szkielet nie znalazł różnić między samicą, a samce.

Pożywienie

Według Steller'a krowa morska zjadała głównie brunatnice i krasnorosty, a trawa morska była zjadana niechętnie. Z obserwacji dzisiejszych syren, wiadomo iż brunatnice są zjadane w ostateczności, gdyż zawierają bardzo mało substancji odżywczych. Często żerowały blisko brzegu i na skalistych mieliznach, zjadając glony i algi ze skał.

Zachowanie

Georg Steller opisuje krowę morską jako zwierzę żyjące w niedużych stadach, składające się z samic, samców i młodych, które często pływały pośrodku, chronione przez starsze osobniki. Często żerowały blisko brzegu, często tak blisko iż myśliwi po prostu podchodzili do nich. Badania Domning'a i obserwację Steller'a, sugerują iż kończyny przednie krowy morskiej mogły służyć jej na zasadzie kończyn zwierząt lądowych, mogła ona używać ich do przepychania ciała na mieliznach i płytkich wodach, w celu dojścia do glonowych pastwisk. Przypuszczalnie nie mogła pić wody morskiej, dlatego żyła blisko ujść rzek. Nie odczuwała strachu przed człowiekiem i często tolerowała towarzystwo łodzi(dlatego była dosyć łatwym łupem). Steller pisał także iż w okresie zimowym, kiedy wody Morza Beringa był ubogie w algi i glony, krowy morskie chudły do tego stopnia, iż z pod skóry było widać im żebra i kręgi. Badacz pisał także iż tam gdzie żerowały, fale wyrzucały na brzeg części wodorostów, a także iż nie mogła całkowicie się zanurzyć, co Daryl Domning uznał iż jest raczej niemożliwe(gdyż zdobywanie pokarmu z głębszych warstw oraz unikanie zagrożenia byłoby utrudnione) i sądzi iż korzystała z podobnych mechanizmów jak inne syreny(zmniejszała objętość płuc, jelit itp., aby się zanurzyć).

Rozród

Słabo poznane. Steller pisał iż tworzą pary monogamiczne, łącząc się na początku wiosny. Ciąża miała trwać ok. 1 roku, po czym samica rodziła  jedno młode. Steller większość urodzeń odnotował na początku jesieni.

Naturalni wrogowie

Sugeruje się iż mogły padać ofiarą dużych rekinów i orek, zwłaszcza młode osobniki.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Uważa się iż zasięg krowy morskiej niegdyś był o wiele szerszy i sięgał północno-wschodniego wybrzeża Azji i północno-zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej, lecz przyczyna wymarcia syreny z tego obszaru jest niejasna. Przypuszczalnie miało to związek z polowaniem na wydrę morską. Uszczuplenie populacji tego drapieżnego ssaka, doprowadziło do masowego zwiększania się populacji jeżowców, które żywioły się roślinnością morską min. algami i glonami. W 1741 roku statek Vitus'a Bering'a z przyrodnikiem i lekarzem Georg'em Steller'em na pokładzie rozbił się na Wyspach Komandorskich, gdzie po raz pierwszy zaobserwował żywą krowę morską, a także w miarę możliwości opisał gatunek. Steller poza wyglądem i trybem życia syreny, opisał także walory smakowe jej tłuszczu i mięsa, co doprowadziło pośrednio do jej wymarcia. Badacze sugerują iż populacja krowy morskiej w czasie jej odkrycia, była już zagrożona i liczyła ok. 1000-1500 osobników. W latach 1762-63 rosyjscy łowcy zwierząt futerkowych, często jako przystanku używali Komandorów, a krowy morskie zabijano w celu uzupełnienia zapasów. Tłuszcz krów morskich często służył jako substytut masła, oraz jako substancja używana w lampach oliwnych. Ludzie do polowań na krowy używali włóczni, które rzucano ze statków, a następnie cumowano ciało ssaka na brzeg. Mała populacja syreny, wraz z niska rozrodczością i prawdopodobnie niekorzystne warunki środowiskowe(niektórzy badacze sugerują iż krowa morska nie była przystosowana do życia na Wyspach Komandorskich), doprowadziło do jej wymarcia. Przypuszczalnie ostatnia samotna sztuka padła w 1768 roku u brzegu Wyspy Beringa. Później odnotowywano niepotwierdzone obserwację tego gatunku.

Ciekawostki

• Niektórzy badacze sądzą iż Wyspy Komandorskie niebyły idealnym siedliskiem dla krowy morskiej, a gatunek został tam zepchnięty w wyniku kurczących się siedlisk za sprawą ekspansji jeżowca, niszczącego podwodne pastwiska alg i trawy morskiej. Naukowcy ci sądzą iż krowa morska była skazana na zagładę, choć niekoniecznie w tak szybkim tempie jak zrobił to człowiek, o czym świadczyła jej niewielka populacja.
• Krowa morska jest jednym z najszybciej wybitych zwierząt. Od jej naukowego odkrycia, po wymarcie gatunku minęło zaledwie 27 lat.
• Krowa morska jest jednym z czterech wymarłych ssaków wodnych, zaraz po uchatce japońskiej(Zalophus japonicus), mniszce antylskiej(Monachus tropicalis) i delfinie chińskim(Lipotes vexillifer).
• Odkryte skamieniałości sugerują iż rodzaj Hydrodamalis w pliocenie i plejstocenie występował od Wysp Japońskich po Kalifornie Dolną w Meksyku.
• Steller zaobserwował iż na ciele krowy morskiej żyły pasożytnicze skorupiakopodobne zwierzęta, oraz białe nicienie w jelitach, lecz brak próbek i dokładniejszych opisów tych pasożytów. Przypuszczalnie wymarły wraz z krową morską.
• Najbliższym, obecnie żyjącym krewnym krowy morskiej jest diugoń(Dugong dugon).
• Do rodzaju Hydrodamalis zaliczany jest także wymarły w pliocenie Hydrodamalis cuestae, zasiedlający wody przybrzeżne od Japonii po Kalifornię Dolną.
• W opowiadaniu The White Seal Rudyarda Kiplinga krowa morska wskazuje ukryte miejsce chowania się fok przed ludzkimi łowcami.  

Bibliografia:

-http://animaldiversity.org/accounts/Hydrodamalis_gigas/

-http://www.iucnredlist.org/details/10303/0

-http://www.sirenian.org/stellers.html

-http://www.britannica.com/animal/sea-cow

-http://www.petermaas.nl/extinct/speciesinfo/stellersseacow.htm

-https://en.wikipedia.org/wiki/Steller%27s_sea_cow

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Syrena_morska