Antylopowiec modry - niebieska antylopa z RPA

inne nazwy: antylopa niebieska, antylopa modra

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Krętorogie
• Gatunek: Antylopowiec modry(Hippotragus leucophaeus)

Występowanie

Antylopa modra była gatunkiem endemicznym dla Republiki Południowej Afryki, gdzie zamieszkiwała przybrzeżne równiny południowo-zachodniej Prowincji Przylądkowo Zachodniej na wschód od gór Hottentots Holland, w pobliżu miast Caledon , Swellendam i Bredasdorp, gdzie jej obszar występowania wynosił mniej niż 4 000 km*2. Reliktowa populacja występowała także w Wolnym Państwie w pobliżu miasta Bethlehem. Jednak paleontolodzy i archeolodzy, uważają iż na początku epoki holoceńskiej(ok. 10 tysięcy lat temu), antylopa niebieska zamieszkiwała obszar od Elands Bay(północna Prowincja Przylądkowa Zachodnia) po Uniondale(wschodnia Prowincja Przylądkowa Zachodnia), choć naskalne malowidła przedstawiające tą antylopę znaleziono w Ficksburgu i Parku Narodowym Golden Gate Highlands. Antylopa zasiedlała rozległe użytki zielne, blisko źródeł wody. Unikała terenów zalesionych.

Ogólny opis 

 Antylopa modra była dużym gatunkiem ssaka kopytnego, osiągając 250-300 cm długości ciała, oraz 100-120 cm wysokości w kłębie. Warzyła ok. 160 kg. Antylopa miał stosunkowo długi i mocno zbudowany kark, oraz krótką grzywę. Nogi długie, białe z pionowymi, ciemnymi pasami. Ogon zakończony kępką sierści. Pysk długi, mierzący ok. 40 cm długości, uszy długie, podobne do oślich. Rogi długie, posiadające 20-35 pierścieni, osiągające 50-60 cm długości. Rogi były umiejscowione nad oczami i łagodnie zakrzywione na końcach do tyłu w kierunku ramion. Sierść antylopy była krótka o delikatnym jasnoniebieskim połysku, zanikającym po śmierci zwierzęcia. Okolice brzucha były białe, a górna część pyska brązowa. Przed oczami widniała biała, dobrze widoczna plama.

Dymorfizm płciowy

Nieco wyraźny po osiągnięciu przez samca 3 roku życia. Futro samca stawało się wtedy jaśniejsze(prawie białe). Także rogi były zwykle większe i lepiej rozwinięte u samców.

Pożywienie

Roślinożerca. Antylopa żywiła się różnymi gatunkami traw. W przeciwieństwie do większości antylop nie przepadała za świeżą trawą, z wyjątkiem pory suchej, kiedy w wyniku braku alternatyw, zjadała trawę rosnącą blisko brzegu. Zapewne musiała codziennie korzystać ze źródła wody, jak robią to spokrewnione antylopy z rodzaju Hippotragus.

Zachowanie

Antylopa modra była ssakiem aktywnym podczas dnia, zwłaszcza wczesnym rankiem i późnym popołudniem. Najgorętszy porę dnia spędzała odpoczywając w cieniu drzew. Antylopa była spotykana w stadach haremowych, składających się z samic, cieląt i dominującego samca, licząc ok. 20 osobników, choć stada składające się z ponad 80 antylop także nie były rzadkością. Samce często prowadziły walki o dominację, ścierając się swoimi rogami, oraz trącając głową. Samce które nie zdobyły swojego haremu, często tworzyły grupy kawalerów(stada złożone z samych samców). Podczas pory deszczowej, stada zwykle dzieliły się na mniejsze grupy, łącząc się zwykle jedynie przy wodopoju. W porze suchej grupy zwykle gromadziły się na najlepszych pastwiskach, a w okresie odchowu młodych w celach bezpieczeństwa cieląt. Dominujący samiec zwykle eksponował swój wysoki status, leżąc, lub stojąc nieco dalej od swego stada, w widocznym miejscu. Samiec chcąc przejąć dane stado, zwykle zbliżał się do niego z wysoko postawioną głową. Głowa trzymana nisko była zwykle oznaką uległości. Opisywana jako antylopa o dosyć agresywnym usposobieniu. Przed drapieżcami chroniły się ucieczką, lecz w razie konieczności nie wahały używać w obronie swoich rogów.

Rozród

Okres godowy u tej antylopy przypadał przez cały rok, choć jego nasilenie obserwowano w szczycie letnim. Po 270-280 dniach, samica rodziła jedno, ok. 12 kg cielę. Po osiągnięciu dojrzałości samce były odganiane ze swojego rodzimego stada przez dominującego samca, samice zwykle pozostawały w haremie.

Naturalni wrogowie

Hieny cętkowane, likaony, lwy, lamparty, a dla młodych dodatkowo hiena brunatna.

Długość życia 

ok. 18 lat.

Przyczyny wymarcia

Badacze na podstawie kopalnych dowodów, sugerują iż ok.10 tysięcy lat temu antylopa modra występowała powszechnie na równinach Afryki Południowej, a jej zasięg mógł sięgać aż po Ficksburg i Park Narodowy Golden Gate Highlands. Jednak 3 200-2000 lat temu populacja antylopy niebieskiej drastycznie zmalała, co zbiegło się w czasie z nagłym ociepleniem klimatu. Około 400 roku n.e. człowiek wprowadził owce na tereny zamieszkałe przez te antylopy i wskutek nadmiernego wypasu, prowadził do degradacji siedliska tego gatunku. Antylopa wskutek konkurencji z wprowadzonymi zwierzętami hodowlanymi, oraz chorób wraz z nimi przywleczonymi, stawała się coraz rzadsza. Palowania przez rdzennych mieszkańców Afryki były prowadzone na małą skalne, jednak ze względu na małą populacje, mogły odegrać ważną rolę w zagładzie tego gatunku. Naskalne malowidła świadczą o tym iż dla Buszmenów z ludu San były to zwierzęta czczone, obdarzone nadprzyrodzoną mocą. Kiedy Europejczycy przybyli w XVII i XVIII wieku do Koloni Przylądkowej, populacja antylopy była już mała. W 1774 roku szwedzki przyrodnik Carl Peter Thunberg opisała antylopę modrą jako gatunek rzadki, jednak to nie przeszkodziło europejskim rolnikom i myśliwym polować na te zwierzę, a broń palna szybko przetrzebiła pozostałe stada tej antylopy. Myśliwy polowali głównie dla skóry tego zwierzęcia, która była wykorzystywana min. przy produkcji worków na zboże, mięso opisywane jako tłuste, wykorzystywane jako karma dla psów. Według niemieckiego zoologa Martin'a Lichtenstein'a ostatnia antylopa w Prowincji Przylądkowo Zachodniej padła około roku 1800 w Swellendam, natomiast w Wolnym Państwie ostatnia antylopa niebieska zginęła ok. roku 1850.

Ciekawostki

• Jest pierwszym dużym ssakiem Afryki wymarłym w czasach historycznych.
• Zachowano kilka skór tego zwierzęcia, lecz nie oddają one charakterystycznego niebieskiego połysku, gdyż znikał on wraz ze śmiercią zwierzęcia. 
• Poza antylopą modrą z terenów RPA wymarł także podgatunek lwa(Panthera leo melanochaitus), serwala(Leptailurus serval serval), fakoszera(Phacochoerus aethiopicus aethiopicus) i zebry stepowej(Equus quagga quagga, zwany kwagą właściwą). Za przypuszczalnie wymarłego uważa się złotokreta Cryptochloris wintoni, oraz rózgowca Tetradactylus eastwoodae. 
• Antylopę modrą klasyfikuje się do rodzaju Hippotragus, wraz z 2 innymi przedstawicielami, antylopą końską(Hippotragus equinus) i antylopą szablorogą(Hippotragus niger).

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Bluebuck

-http://www.arkive.org/bluebuck/hippotragus-leucophaeus/

-http://www.iucnredlist.org/details/10168/0

-http://www.petermaas.nl/extinct/speciesinfo/bluebuck.htm

-http://animaldiversity.org/accounts/Hippotragus_leucophaeus/