Tarpon atlantycki - srebrny król morza

inne nazwy: tarpon, srebrny król 

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Elopsokształtne
• Rodzina: Tarponowate
• Gatunek: Tarpon atlantycki(Megalops atlanticus)

Występowanie

Zamieszkuje przybrzeżne rejony wschodniego i zachodniego Oceanu Atlantyckiego. U amerykańskiego wybrzeża spotykany od wybrzeży Wirginii(Stany Zjednoczone), choć niektóre rekordy mówią o Nowej Szwajcarii(Kanada), po wybrzeże Bahii(Brazylia), a czasami spotykany nawet w Rio de Janeiro. Na wschodzie spotykany od Mauretanii po wybrzeże Namibii. Osobniki dorosłe obserwowano także u wybrzeży Portugalii, południowej Francji i zachodniej Irlandii. Obecnie występuje także w Ocenie Spokojnym u wybrzeży Kostaryki i Panamy, gdzie dostał się przez Kanał Panamski. Dystrybucja tego gatunku jest słabo poznana. zasiedlają zwykle strefę przybrzeżną min. rafy, laguny, ujścia rzek, zatoki, a czasem podróżują w górę rzek. Jest gatunkiem euryhalicznym(tolerującym różne zasolenie środowiska), oraz toleruje niski poziom tlenu w wodzie, lecz jest wrażliwy na nagłe spadki temperatur.

Ogólny opis

Tarpon jest dosyć duża rybą ,osiągającą średnio 130 cm długości ciała, choć maksymalnie może dorosnąć do 250 cm długości. Może ważyć do 160 kg. Łuski ryby dosyć duże, osiągające ok. 10 cm średnicy. Ciało ryby zwykle ciemnoniebieskie do wręcz czarnej barwy z ciemniejszym, srebrzystym grzbietem i jaśniejszymi bokami i brzuchem. Płetwa grzbietowa z głębokim wcięciem, silnie rozwidlona, natomiast płetwa grzbietowa krótka, składająca się z 13-15 miękkich promieni, z ostatnim, wydłużonym osadzonym wzdłuż ciała, lecz nie osiągający rozmiarów samej płetwy grzbietowej. Płetwa odbytowa trójkątna, składająca się z 22-25 miękkich promienia, także z ostatnim wydłużonym, osadzonym blisko ciała. Płetwa brzuszna prostokątna. Natomiast płetwy piersiowe umieszczone dosyć nisko, posiadają 13-15 miękkich promieni. Wzdłuż linii bocznej umiejscowionych jest 37-42 łuski. Głowa ryby trójkątna, dolna szczęka duża i wystająca. Drobne i gęsto rozmieszczone zęby obecne są w niemal całym otworze gębowym, dodatkowo posiadają kostną płytkę w dolnej szczęce, ułatwiającą w rozdrabnianiu pokarmu. Zmodyfikowany pęcherz pławny ryby, przypomina prymitywne płuca, dzięki czemu tarpon może oddychać powietrzem atmosferycznym.

Dymorfizm płciowy

Samica są zwykle większe. Dodatkowo rozwidlenie na płetwie ogonowej osiąga zwykle 16 cm u samic i 14 cm u samców.

Populacja i zagrożenia

Gatunek został zakwalifikowany do kategorii narażony na wyginięcie. Jego populacja maleje. Badacze sugerują iż obecna liczebność ryby, jest o wiele mniejsza niż w czasach historycznych. Głównym powodem zmniejszenia się populacji są przełowienia. Rzadko poławiane w celach konsumpcyjnych(duża kościstość mięsa), lecz głównie dla sportu, gdyż jest bardzo waleczną rybą. Mimo iż większość ryb i tak była wypuszczanych, to w wyniku osłabienia, łatwo stawały się łupem drapieżników, lub ginęły z wycieńczenia. Obecnie prawo wielu stanów pozwala na złowienie i zabicie 1-2 tarponów dziennie, przy posiadaniu odpowiednich zezwoleń. W 1989 roku(przed uchwaleniem ustawy o łowieniu tarponów) zabito ok. 342 tarpony, lecz w 1998, liczba spadła do 70.

Pożywienie 

Dorosłe osobniki głównie ryby(np. belony) i skorupiaki. Młode ryby głównie małe rybki, zooplankton i owady wodne.

Zachowanie

Tarpon jest gatunkiem pelagicznym i żyjącym stadnie. Toleruje różne zasolenie środowiska dlatego spotykane w rzekach, dlatego od ujścia. Potrafi oddychać powietrzem atmosferycznym dzięki modyfikowanego pęcherzowi pławnemu, dlatego potrafi zamieszkiwać treny niegościnne dla innych ryb. Jedynym ich ograniczeniem co do środowiska jest temperatura. Żyją zwykle w wodzie o temperaturze 20-25°C, a giną w wodzie poniżej 5°C. Migruje zwykle w okresie letnim, choć odnotowano wędrówki niektórych populacji przez cały rok. Tarpony oznakowane w Florydzie, odnaleziono w Luizjanie, lub Karolinie Południowej. Jak na razie, schemat migracji tarponów jest nieznany. Poluje za dnia i w nocy. Zwykle pływa na głębokości 15-30 metrów. W razie zagrożenia wydaje dzięki pęcherzowi pławnemu tupiące dźwięki, które przypuszczalnie służą do komunikacji między poszczególnymi osobnikami w stadzie, lub w celu odstraszenia drapieżnika.

Rozród

Okres tarła przypada w zależności od lokalizacji, na Florydzie od sierpnia do kwietnia, w Puerto Rico od marca do maja i od lipca do września, w Brazylii od października do stycznia, natomiast w Kostaryce trze się przez cały rok. Tarlaki(oraz często wyklute larwy) migrują sezonowo na południe, lecz schemat migracji jest niezbadany. Ryby trą się zwykle blisko brzegu ok. 2-25 km od plaży. Samica uwalnia ikrę, która jest zapładniana przez samca, lecz cykl ten został słabo opisany. Możliwe iż jest wymuszany przez fazy Księżyca. Z unoszących się jaj w toni wodnej, po 2-3 dniach wykluwają się pelagiczne larwy leptocefal, które zwykle przenoszą się do wód słodkich i słonawych, gdzie dorastają do ok. 25 mm w ciągu kilku miesięcy. Następnie w fazie II trwającej 20-25 dni, larwa zmniejsza swoje rozmiary do ok. 14 mm. W fazie III larwa w przeciągu 8 tygodni dorasta do 40 mm długości i przekształca się w młodego tarpona. W II i III fazie larwy często wędrują do wód słonych(lagun, słonych bagien, płytkich zatok), zwykle ubogich w tlen. Dojrzałość płciową ryba uzyskuje po osiągnięciu 90-115 cm przez samca i 130 cm przez samice, czyli zwykle po upływie 6-13 lat.

Naturalni wrogowie

Dla dorosłego osobnika głównym wrogiem jest żarłacz tępogłowy, młot Sphyrna mokarran, aligator amerykański i morświnowate. Dla larw i małych ryb, zagrożeniami są inne ryby, ptaki morskie i wodne bezkręgowce drapieżne.

Długość życia

Na wolności szacowana na ok. 55 lat. W niewoli najstarszy tarpon dożył 63 lat.

Znaczenie dla człowieka

Ryba głównie poławiana dla sportu, gdyż uważana za rybę silną i waleczną. Na Florydzie wysłanie rejsów połowowych zwykle wiąże się z milionowym dochodem rocznie. W Ameryce Południowej jego mięso uważane za delikatne i chętnie zjadane, mimo dużej kościstości. Z jego łusek często tworzy się biżuterie, ozdoby i perły. Często zgłaszane są zatrucia ciguaterą(toksyna morska) zawartą w mięsie tarpona, znacznie częściej niż w przypadku innych ryb, a ponadto często dla niedoświadczonych wędkarzy walka z tawroszem kończy się urazami , a w kilku przypadkach nawet śmiercią. Często trzymane w akwariach publicznych.

Ciekawostki

• Mimo iż ryba budzi zainteresowanie, głównie wędkarzy, to jest ona dosyć słabo poznanym gatunkiem.
• Tawrosz został uznany za oficjalną rybę stanu Alabama.
• Ze względu na swoją wielkość, waleczność i srebrnawy kolor ciała, często nazywany srebrnym królem.
• Został opisany w 1847 roku przez francuskiego zoologa Achille'a Valenciennes'a
• Jest spokrewniony z tarponem indyjskim(Megalops cyprinoides) z którym sa jedynymi reprezentantami rodzaju Megalops.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Tarpon_atlantycki

-https://en.wikipedia.org/wiki/Atlantic_tarpon

-http://www.iucnredlist.org/details/191823/0

-http://animaldiversity.org/accounts/Megalops_atlanticus/

-http://www.fishbase.org/summary/megalops-atlanticus.html