Waran karłowaty - karłowata wersja olbrzymów

inne nazwy: waran karzełkowaty, waran krótkoogonowy

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Waranowate
• Gatunek: Waran karłowaty(Varanus brevicauda)

Występowanie

Występuje w Australii od wybrzeża Australii Zachodniej, przez środkowe Terytorium Północne i północo-zachodnią Australię Południową po zachodni Queensland. Zamieszkuje głównie suche tereny porośnięte kępami trawy z rodzaju Spinifex, zwykle na terenach piaszczystych, żwirowych, lub wydmowych.

Ogólny opis

Jest najmniejszym przedstawicielem rodzaju Varanus mierzącym maksymalnie 8 cm długości ciała(przeciętnie 5 cm długości ciała), wraz z ogonem mierząc ok. 20-25 cm długości ciała całkowitej. Szyja, jak u większości waranów, jest dosyć długa, a pięciopalczaste kończyny dobrze rozwinięte, wyposażone w ostre pazury. Ogon długi i masywny, choć proporcjonalnie do ciała, krótszy od innych przedstawicieli rodzaju Varanus. Skóra szorstka w dotyku, koloru czerwonobrunatnego do żółtawego z ciemnym nakrapianiem obejmującym całe ciało. Strona brzuszna zwykle jaśniejsza. Warzy przeciętnie 8-10 gramów.

Dymorfizm płciowy

Samce nieco większe od samic.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia IUCN. Nie podlega on także żadnej ochronie gatunkowej, poza konwencją CITES obejmującą cała endemiczną faunę i florę Australii. Ze względu na brak badań terenowych, nie wiadomo nic na temat stanu populacji tego gatunku, choć wydaje się ona niezagrożona. Lokalnie uważany za częstego.

Pożywienie 

Głównie stawonogi, mniejsze jaszczurki(zwłaszcza scynki z rodzaju Ctenotus), oraz czasami padlina. Występuje u nich kanibalizm.

Zachowanie

Jak większość waranów prowadzi samotniczy tryb życia, unikając kontaktu z innymi przedstawicielami swojego gatunku, a zwłaszcza tymi większymi, dla których mogłyby stać się pokarmem. Aktywne w ciągu dnia. W poszukiwaniu pożywienia służy mu dobry węch i wzrok, a także narząd Jacobsona, wykrywający chemiczne bodźce, dostarczane przez język ustawicznie dotykając podłoża. W przeciwieństwie do większości jaszczurek, posiadają dosyć przyśpieszony metabolizm, dlatego częściej muszą polować. Badania nad waranem wykazały iż często jego napełniony pokarmem żołądek, stanowi aż 15% całkowitej masy jaszczurki, a sam waran potrafi połknąć ofiarę większą od jego głowy, dzięki mezokinetycznej czaszce(szczęka może ulec zwichnięciu połykając większą zdobycz). Odpoczywają w norach, samodzielnie wykopanych, lub zagarniętych od innych zwierząt. W razie zagrożenia ucieka, choć kiedy ucieczka nie jest możliwa, głośno syczy i próbuje ugryźć napastnika. Ze względu na dosyć skromne badania nad tym gatunkiem, ekologia warana karłowatego jest słabo poznana.

Rozród

Okres godowy przypada od lipca do listopada. Samice w tym okresie produkują jaja, a samcom nabrzmiewają narządy płciowe. Często samce prowadzą niegroźne walki o prawo do samicy, stojąc na tylnych łapach i próbują zepchnąć napastnika. Narząd kopulacyjny samca w formie półprącia. Po udanej kopulacji, samica w krótkim odstępie czasu wykopuje jamę w której składa zwykle 2-3 jaja(najwięcej 5 jaj). Po ok. 70-100 dniach wylęgają się małe jaszczurki, mierzące ok. 4 cm i warzące 1-2 gramy. Zwykle po ok. 22 miesiącach uzyskują dojrzałość płciową. 

Naturalni wrogowie

Większe jaszczurki(także swojego gatunku), węże, ptaki i ssaki drapieżne itp.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Czasami spotykany w niewoli, choć cechuje się małym zainteresowaniem ze strony hodowców, choć dobrze sobie radzi w warunkach hodowlanych i z powodzeniem się rozmnaża.

Ciekawostki 

• Jest najmniejszym przedstawicielem rodzaju Varanus, gdzie większość waranów osiąga ponad 1-2 metry długości ciała.
• Wyróżnia się kilka okolicznych form tej jaszczurki, które w przyszłości mogą stać się poszczególnymi podgatunkami.
• Bardzo rzadko spotykany w niewoli, choć łatwo się oswaja i nie stanowi większego kłopotu w utrzymaniu.
• Opisany w 1898 roku przez brytyjskiego zoologa George Albert'a Boulenger'a.
• Rodzaj Varanus liczy obecnie 73 gatunki waranów. Waran karłowaty klasyfikowany jest do rodziny Odatria wraz z waranem kolczastoogonowym(Varanus acanthurus), Varanus primordius i Varanus pilbarensis.

Film przedstawiający warana karłowatego: https://www.youtube.com/watch?v=0Z-QIvc_6Cs
Bibliografia:
-http://www.terrarium.com.pl/2762-varanus-brevicauda-waran-karlowaty/
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Waran_kar%C5%82owaty
-https://en.wikipedia.org/wiki/Short-tailed_monitor
-http://animaldiversity.org/accounts/Varanus_brevicauda/
-http://www.arkive.org/short-tailed-pygmy-monitor/varanus-brevicauda/