Nocek Brandta - długowieczny nietoperz

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Nietoperze
• Rodzina: Mroczkowate
• Gatunek: Nocek Brandta(Myotis brandtii)

Występowanie

Jest gatunkiem borealnym, zasiedlającym Europe Zachodnią i Środkową od Wysp Brytyjskich i wschodniej Francji, południową część Półwyspu Fennoskandzkiego, po Rumunię, Węgry, Austrię i zachodnią Rosję na wschodzie i po północną Grecję, Bułgarię, Serbie, wschodnią Czarnogórę oraz północne i środkowe Włochy na południowym zakresie. Odnotowany także w Turcji, na terenie Kaukazu. Nie potwierdzono wystąpienia w Bośni i Hercegowinie, oraz w Macedonii. W Azji spotykany w środkowej i południowej Rosji, w kilku obszarach północno-zachodniej Mongolii, w Chinach północno-wschodnich, na terenie północno-zachodniej prowincji Xinjiang, oraz południowo-zachodniej prowincji Xizang, a także w północnej Japonii. Zamieszkuje zwykle lasy liściaste, mieszane, a sporadycznie iglaste, zwykle w pobliżu zbiorników wodnych. Często także spotykany w pobliżu ludzkich siedzib. Spotykany zwykle na terenach nizinnych do 1800 m n.p.m.

Ogólny opis

Niewielki gatunek nietoperza osiągający 4-5 cm długości ciała i 3-4 cm długości ogona. Warzy przeciętnie 4-10 gramów. Rozpiętość skrzydeł wynosi  19-24 cm. Futro grube, koloru brunatnego z złocistym połyskiem. Sierść na brzuchu jaśniejsza. Pyszczek, błona uszna, oraz błony lotne ciemnobrązowe, lub czerniawe. Uszy długości 13-15 mm, czasami z niewielkim wcięciem na brzegu błony. Oczy niewielkie. Ostrogi sięgające do połowy długości między piętą, a ogonem. Bardzo podobny do niemal morfologicznie nieodróżnialnego nocka wąsatka. Zwykle błony lotne, pyszczek i błony uszne nieco jaśniejsze niż u wąsatka, który także wydaje się osiągać mniejsze rozmiary. Eksperci odróżniają te gatunki głównie po budowie zębów i penisa, która jest nieco inna u obu nietoperzy.

Dymorfizm płciowy

Brak wyraźnego.

Populacja i zagrożenia

Jest gatunkiem notowanym przez IUCN jako niższego ryzyka na wyginięcie. Na terenie Niemiec i Austrii nietoperz uważany za zagrożonego, natomiast w północno-wschodniej Turcji odnotowano spadek jego populacji, jednak mimo to nocek na wielu obszarach jest gatunkiem pospolitym. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata siedliska(wycinka lasów, rozwój infrastruktury), stosowanie pestycydów, oraz niepokojenie nietoperzy w opuszczonych budynkach, piwnicach, które używają jako kryjówki. Na obszarze Morza Czarnego często gniazdują za okiennicami starszych budynków, lecz nowo wybudowane budynki często nie sprawdzają się w tym. Na terenie wielu krajów jest gatunkiem chronionym(także w Polsce). Liczebność utrzymuje się na stabilnym poziomie.

Pożywienie 

Zwykle niewielkie owady, chwytane w locie, choć potrafią zebrać owada z budynku, lub pnia drzewa. Największy udział w diecie nocka Brandta maja muchówki.

Zachowanie

Gatunek uaktywnia się po zachodzie słońca, wtedy też opuszcza swoją kryjówkę, aby udać się na polowanie. Polują zwykle na owady łapane nad wodą, lub w niższych partiach lasu. Do wykrywania ofiar używają echolokacji, emitując dźwięk o częstotliwości 35, a 80 kHz. Lata zwinnie i szybko z prędkością ok. 12-13 km/h. Dzień spędzają w kryjówkach, którymi są głównie opuszczone budynki, skrzynki dla nietoperzy i dziuple drzew. Często gnieżdżą się w szczelinach ścian i dachów budynków, a także za okiennicami, nieraz tworząc kolonie 20-60 osobników. Zimę spędzają w podziemnych kryjówkach, między innymi w jaskiniach, tunelach, piwnicach i kopalniach. Sporadycznie migrują nawet na odległość do 600 km.

Rozród

Kojarzą się przypuszczalnie w okresie jesiennym, natomiast młode rodzą się w czerwcu i lipcu. Samice zwykle łączą się w niewielkie kolonie(20-60 osobników) i rodzą jedno młode. Samce nie uczestniczą w opiece nad młodymi(przypuszczalni). Po ok. 3 tygodniach młody nietoperz potrafi latać i polować, a po 6 tygodniach całkowicie usamodzielnia się. Okres dojrzałości płciowej jest nieznany(przypuszczalnie ok 1 rok). Samice rodzą jedno młode zwykle raz do roku.

Naturalni wrogowie

Głównie ptaki drapieżne i niektóre węże.

Długość życia

Niektóre źródła podają iż maksymalnie może dożyć 38 lat, czyli jest jednym z najdłużej żyjących nietoperzy.

Znaczenie dla człowieka

Często żyją w pobliżu ludzkich osiedli i często uważane są za zwierzęta pożyteczne, redukujące ilość owadów. W Polsce nietoperze te mogą być rezerwuarem wścieklizny, choroby bardzo groźnej dla zwierząt i ludzi.

Ciekawostki

• Został opisany w 1845 roku przez niemieckiego zoologa Eduard'a Friedrich'a Eversmann'a i nazwany na cześć Johann'a Friedrich'a von Brandt'a niemieckiego zoologa.
• Nocki(Myotis) są najdłużej żyjącymi nietoperzami, a nocek Brandta góruje nad nimi osiągając wiek 38 lat. Porównywalnie nocek rudy żyje do 28 lat, a nocek Natterera 23 lata.
• Na terenie Polski stwierdzono 10 nocków z rodzaju Myotis, min. nocka Brandta, rudego, dużego, Natterera, Bechsteina, Alkatoe, ostrousznego, łydkowłosego, orzęsionego i wąsatka. Wszystkie są objęte ochroną ścisłą.
• Nocek Brandta występuje na terenie całego kraju, lecz jego rozmieszczenie jest nierównomierne. Na Pomorzu występuje dosyć rzadko, podobnie jak w górach np. na terenie Tatr, gdzie liczniej występuje podobny nocek wąsatek. Nocek Brandta najczęściej można spotkać na południu kraju, poza terenami górzystymi.     
• Obecnie do rodzaju Myotis zalicza się 106-109 gatunków nocków min. nocka Natterera(Myotis nattereri), nocka rybaczka(Myotis vivesi) i nocka myszouchego(Myotis lucifugus).

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/14125/0

-https://en.wikipedia.org/wiki/Brandt%27s_bat

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Nocek_Brandta

-http://www.arkive.org/brandts-bat/myotis-brandtii/