Ommatotriton ophryticus - północna traszka wstęgowa. Inny wygląd w wodzie, inny na lądzie.

inne nazwy: północna traszka wstęgowa*

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy ogoniaste
• Rodzina: Salamandrowate
• Gatunek: Ommatotriton ophryticus

Występowanie

Gatunek rozpowszechniony w basenie Morza Czarnego od zachodniego Kaukazu w południowej Rosji i Gruzji, przez północno-zachodnią Armenię, północną Turcję, aż po Cieśninę Bosfor. Występuje głównie w lasach liściastych, iglastych, mieszanych, a także na łąkach subalpejskich(na piętrze kosodrzewiny), zwykle od 1200 do 2700 m n.p.m. Larwy spotykane w stawach, jeziorach, dużych kałużach, rowach, kanałach melioracyjnych, oraz wolno płynących potokach i strumieniach.

Ogólny opis

Jest dosyć dużym gatunkiem salamandry, osiągającej ok. 18 cm długości ciała. Skóra gładka, lub lekko ziarnista. Głowa przypomina kształtem trójkąt. U formy lądowej grzbiet jest zwykle kolory brunatnoczerwonego, natomiast spodnia część ciała koloru czerwonawego. Forma larwalna i wodna w okresie godowym, posiada oliwkowe, lub brązowooliwkowe ubarwienie z ciemnymi, drobnymi plamami, formującymi mozaikowy wzorzec. Na boku traszki występuje pas, czarny na krańcach i biały po środku, ciągnący się od przedniej łapy po kraniec ogona. Brzuch żółtopomarańczowy, bez wzorów. U samców w okresie godowym występuje wysoki i karbowany grzebień na grzbiecie i ogonie, osiągający ok. 3 cm długości. Zwykle jest koloru brązowego, lub żółtawego z ciemnymi, pionowymi pasami. Ogon samca często zyskuje w tym okresie niebieskawy, lub zielonkawy kolor z ciemnymi, wyraźnymi plamami. U samic grzebień nie występuje, lub jest bardzo niski.

Dymorfizm płciowy

Wyraźny w okresie godowym. Samce posiadają ok. 3 cm grzebień na grzbiecie i ogonie, a dodatkowo ich ogon często przyjmuje barwę niebieską, lub zielonkawą z ciemnymi plamami. U samic grzebień przyjmuje bardzo niską wysokość, lub brak go całkowicie. Poza cechami w okresie godowym, samce są zwykle większe od samic.

Populacja i zagrożenia

Jest gatunkiem klasyfikowanym jako bliski zagrożeniu. Jego populacja drastycznie zmniejsza się, z powodu wielu potencjalnych zagrożeń. W Kaukazie zachodnim populację tej traszki dziesiątkuje wprowadzony szop pracz. W północno-wschodniej Turcji planowana jest budowa ponad stu tam, które negatywnie wpłyną na rodzimą faunę i florę. Ponadto na terenie Kaukazu dochodzi do silnej fragmentacji i niszczenia siedliska życia tej traszki, przez karczowanie lasów, zanieczyszczenie wód i gleby(zanieczyszczenia przemysłowe i agrochemiczne), wysuszanie bagien i nadmierny wypas bydła. Negatywny wpływ ma także popyt tego płaza do hodowli domowych. Jednak nadal w niektórych rejonach jest uważany za zwierzę pospolite. Rozmnaża się w niewoli.

Pożywienie

W wodzie małe skorupiaki i owady wodne, a także inne zwierzęta mogące zmieścić się do ich paszczy. Znane ze zjadania jaj płazów(także własnego gatunku). Na lądzie żywią się głównie bezkręgowcami, odpowiedniej wielkości do ich pyska.

Zachowanie

Dorosłe osobniki zwykle opuszczają środowisko wodne w maju-lipcu(po 3-5 miesiącach metamorfozy). Poza okresem godowym zwykle żyją na lądzie, gdzie prowadzą skryty tryb życia, będąc zagrzebanym w runie leśnym, bądź wilgotnej glebie. Mogą masowo wychodzić jedynie podczas intensywnego deszczu. Samce tego gatunku są terytorialne, zwłaszcza w okresie godowym. Hibernacja występuje zwykle na lądzie od września-października po luty-marzec(na wyższych wysokościach po kwiecień-maj). W cieplejszym rejonach północna traszka wstęgowa może być aktywna przez cały rok. W niektórych rejonach hibernują larwy, a osobniki dorosłe pojawiają się następnego roku

Rozród

Okres godowy przypada od lutego do czerwca, zwykle po 4 tygodniach od przebudzenia się z hibernacji. W tym okresie samcom wyrasta ich charakterystyczny grzebień, a następnie wchodzą do wody, która musi wynosić od 7 do 9° C. W wodzie traszki poszukują partnera, a samce stają się bardzo agresywne. Ich walki czasami kończą się śmiercią słabszego rywala. Zaakceptowany samiec składa spermatofor, który zbierany jest przez samice do jej kloaki(zapłonienie wewnętrzne). Samica składa następnie od 50-250 jaj, składanych pojedynczo, lub w postaci sznurów. W jednej porcji może znajdować się od 1 do 50 jaj, a następna składana jest w odstępie 2-11 dniowym. Po zakończonych godach samiec i samica wracają na ląd. Inkubacja jaj trwa 12-30 dni, po czym wykluwają się 7-10 mm larwy, zaczynające samodzielnie jeść po 4-5 dniach. Po 70-150 dniach zwykle przekształcają się w osobnika dorosłego. Niektóre larwy, które wykluły się w ostatniej fazie godowej, potrafią hibernować i przemienić się w osobnika dorosłego następnego roku. Dojrzałość płciową osiągają po upływie 3-5 lat.

Naturalni wrogowie

Ptaki, większe ryby, łasicowate, mięsożerne ssaki, mrówki, a obecnie także introdukowany szop pracz. Czasami zniesione jaja mogą być zjedzone przez własną matkę.

Długość życia

Maksymalną żywotność oszacowano na 21 lat.

Znaczenie dla człowieka

Od 1990 roku gatunek jest obiektem handlu, często nielegalnego. Czasami spotykany w niewoli.

Ciekawostki

• Mimo iż czasami spotykany w hodowlach, to jego krewniak południowa traszka wstęgowa(Ommatotriton vittatus) cieszy się nieco większą popularnością, choć i tak spotykane są dosyć rzadko. 
• Została opisana w 1846 roku przez niemieckiego zoologa Arnold'a Adolph'a Berthold'a, jako podgatunek traszki wstęgowej(Ommatotriton vittatus), a wyodrębniona została w 2005 roku.
• Przez niektórych badaczy traktowana jako podgatunek południowej traszki wstęgowej, do której jest bardzo podobna.
• Niegdyś klasyfikowano ją do rodzaju Triturus.
• Obecnie wyróżnia się dwa podgatunki Ommatotriton ophryticus, min. wschodni Ommatotriton ophryticus ophryticus i zachodni Ommatotriton ophryticus nesterovi.
• Do rodzaju Ommatotriton klasyfikowane są 2 gatunki traszek, północna traszka wstęgowa(Ommatotriton ophryticus) i południowa traszka wstęgowa(Ommatotriton vittatus).

Film przedstawiający gatunek: https://www.youtube.com/watch?v=HMR2JxsnSnY
Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/136019/0
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Ommatotriton&where-species=ophryticus
-https://en.wikipedia.org/wiki/Northern_banded_newt