Milleretta rubidgei - anapsyd podobny do diapsyda

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Millerosauria
• Rodzina: Millerettidae
• Gatunek: Milleretta rubidgei

Występowanie

Szczątki Milleretta rubidgei odnaleziono jedynie na terenie RPA(Republika Południowej Afryki).

Okres występowania

254-252 mln lat temu(perm).

Siedlisko

W owym okresie tereny RPA były porośnięte lasem, sezonowo suchym. Możliwe że w przeciągu tysięcy lat klimat na tych terenach stawał się coraz suchszy, jednak brak dokładnych badań geochemicznych aby to jednoznacznie potwierdzić. 

Ogólny opis

Milleretta rubidgei był anapsydem, osiągającym ok. 60 cm długości z ogonem i ok. 200 gram wagi. Wyglądem przypominał dzisiejsze jaszczurki właściwe. Czaszka osiągała ok. 2,5 cm długości. Wydłużona szczęka wyposażona była w liczne, smukłe i ostre zęby. Charakterystyczną cechą Milleretta rubidgei były dwa wgłębienia za oczodołami, co wzbudzało wątpliwości co do jego przynależności do anapsydów(otwory u postawie czaszki mają diapsydy). Obecność wgłębień tłumaczy się jednak obecnością dużych bębenków, które wyczulały zmysł słuchu. Ogon gada przypuszczalnie posiadał długość reszty ciała. Kończyny przednie, jak i tylne dobrze rozwinięte. 

Dymorfizm płciowy

Brak danych.

Pożywienie

Budowa uzębienia wskazuje iż gad polował głównie na owady i drobne bezkręgowce.

Zachowanie

Brak danych. Przypuszcza się że milleretta do polowań używał dobrego słuchu(o czym świadczą wgłębienia w czaszce gada, mogące stanowić miejsce na narządy słuchu).

Rozród

Brak danych.

Długość życia

Brak danych.

Naturalni wrogowie 

Mogły padać ofiarą wymarłych synapsydów gorgonopsów(np. Gorgonognathus longifrons).

Przyczyny wymarcia

Gatunek mógł wymrzeć podczas Wielkiego wymierania permskiego(wymarło ponad 60% gatunków gadów i płazów), lub podczas innych mniejszych wymierań.

Znaleziska

Kilka szczątków gada znaleziono w formacji Balfour na terenie RPA.

Systematyka, ewolucja i pokrewieństwo

Milleretta jest zaliczana do kladu Parareptili, który jest różnie zdefiniowany, czasem jako zawierający wymarłe, pierwotne anapsydy lub takson obejmujący wszystkie anapsydy(nazwa synonimiczna), do których niektórzy badacze zaliczają żółwie(Testudines), jako jedynych obecnie żyjących przedstawicieli.

Do rzędu Millerosauria, czasami uważanego z siostrzany takson Procolofonomorpha, zaliczane są dwie rodziny Millerettidae(z 4 rodzajami Broomia, Milleretta, Milleropsis i Millerosaurus) i Eunotosauridae z jednym rodzajem i gatunkiem Eunotosaurus africanus, którego płaskie i szerokie żebra tworzyły cienką powłokę ochronną, co dało życie teorii że może być "brakującym ogniwem" między żółwiami, a Parareptili. Gatunek został odnaleziony w tej samej formacji co Milleretta rubidgei, co świadczy że gatunki żyły w tym samym czasie.

Rodzaj Milleretta posiada jednego przedstawiciela Milleretta rubidgei.


Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Milleretta
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Milleretta
-http://www.prehistoric-wildlife.com/species/m/milleretta.html
-http://www.reptileevolution.com/milleretta-rc14.htm 
- https://en.wikipedia.org/wiki/Parareptilia   

Pseudocellus dissimulans - zakapturzony pająk

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Pajęczaki
• Rząd: Kapturce
• Rodzina: Ricinoididae
• Gatunek: Pseudocellus dissimulans

Występowanie

Gatunek stwierdzony jedynie na terenie Salwador.

Siedlisko 

Ściółka wilgotnych lasów tropikalnych.

Ogólny opis

Kapturce to rząd bardzo małych pajęczaków, osiągających 5-10 mm długości ciała, posiadające dużą część odwłokową(prosoma) i nieco mniejszy głowotułów(opistosoma), dość mocno przypominając typowego przedstawiciela pająków(Araneae). Egzoszkielet kończyn i reszty ciała dość gruby. Charakterystyczną cechą kapturców jest występowanie u nich ruchomej płytki, zwanej kapturem(opuszczany i podnoszony nad głowę), osłaniającej otwór gębowy, wraz z ruchomymi szczękoczułkami. Nie posiadają oczu. Nogogłaszczki osiągają najmniejsze rozmiary z kończyn. Zakończone są małymi kleszczykami. Kolejne pary kończyn są wydłużone, zwłaszcza 2 para u samców, która służy miedzy innymi jako narząd kopulacyjny.

Pseudocellus dissimulans osiąga ok. 6,3 mm długości ciała.

Dymorfizm płciowy

 2 para odnóży samców jest wydłużona i przystosowana do przenoszenia spermatoforów.

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Populacja gatunku, z uwagi na jego wielkość, niemożliwa do oszacowania. Nie są znane zagrożenia dla przetrwania gatunku. 

Pożywienie

Drobne, mniejsze stawonogi, choć bardzo rzadko obserwuje się polujące lub konsumujące kapturce.

Zachowanie

Kapturce są drobnymi organizmami, które żyją głównie wśród liści w runie leśnym. Ich występowanie jest w dużej mierze zależne od wilgotności powietrza. Nogogłaszczki u kapturców pełnią  funkcję poznawczą oraz manipulują żywnością. Szczękoczułki służą głównie do pochwytywania zdobyczy. 2 para kończyn jest zwykle rozłożona, co pomaga wyczuć zbliżający się obiekt(np. drapieżnika). U samców pełni ona także funkcję narządu kopulacyjnego. Kapturce bardzo rzadko bywają obiektem badań.

Rozród

Słabo poznany. Samiec podczas kopulacji przenosi swoje spermatofory na samice przy pomocy wydłużonych kończyn II. Samica nosi jajeczka pod kapturem, aż do wylęgu larw. Larwy są samodzielne. Posiadają 3 pary odnóży(podobnie jak larwy roztoczy). Następnie larwa przechodzi stadium deutonimfy, która już bardziej przypomina osobnika dorosłego. Po kolejnych wylinkach pajęczak przechodzi do stadium dorosłego.

Długość życia

Brak danych.

Naturalni wrogowie 

Głównie większe stawonogi.

Podgatunki 

Nie wymienia się.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Systematyka, ewolucja i pokrewieństwo

Obecnie poznano 58 gatunków z rzędu kapturców, choć z uwagi na małe rozmiary i bardzo rzadkie badania da ich temat, liczba gatunków jest zapewne o wiele większa. Większość gatunków zamieszkuje tereny Ameryki Południowej, choć pojedyncze gatunki stwierdzono także w Ameryce Północnej, natomiast przedstawiciele jednego rodzaju zamieszkują Afrykę(Ricinoides).

Co ciekawe pierwszym opisanym przedstawicielem rzędu kapturców był gatunek kopalny(Curculioides ansticii, choć opisany pierwotnie jako chrząszcz), który należy do najstarszego rodzaju kapturców zamieszkujących Ziemie w karbonie ok. 314-306 mln lat temu. Obecnie opisanych jest 16 gatunków kopalnych kapturców.

Pierwotnie kapturce uważano za przedstawicieli rzędu kosarzy(Opiliones) lub rząd ściśle z nim związany, później jednak zrezygnowano z doszukiwania się pokrewieństwa tych rzędów. Niektóre badania stwierdzają bliskie pokrewieństwo z rzędem Acari(roztocza) i  Ixodida(kleszcze), dając między innymi przykład że wszystkie wymienione rzędy pajęczaków w stadium larwalnym posiadają tylko 3 pary odnóż w przeciwieństwie do innych przedstawicieli. Inna hipoteza zakłada że kapturce mogą być krewnymi permskich kopalnych pajęczaków Trigonotarbida.

Bibliografia:
-https://thesmallermajority.com/2012/11/21/
-https://en.wikipedia.org/wiki/Ricinulei
-https://fr.wikipedia.org/wiki/Pseudocellus_dissimulans
-http://eol.org/pages/8312/overview
-http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=211976

Synodontis dhonti - słabo poznany giętkoząb

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Sumokształtne
• Rodzina: Pierzastowąsowate
• Gatunek: Synodontis dhonti

Występowanie

Endemit jeziora Tanganika. Znany jednie z zatoki Kilewa na terenie Demokratycznej Republiki Konga.

Siedlisko

Głównie przybrzeżne obszary skaliste o piaszczystym lub skalistym podłożu.

Ogólny opis

Rodzaj ryb Synodontis, zwany też giętkozębami, charakteryzują się wydłużonym, przeważnie wygrzbieconym kształtem ciała. Głowa zaokrąglona, zwykle trójkątnego kształtu, pokryta kostnym pancerzem. Otwór gębowy skierowany w dół, zaś w jego pobliżu występują zwykle dwie-trzy pary wąsów. Dolna para wąsów często dodatkowo rozkrzewiona(pierzasta). Oczy dość duże. Płetwy piersiowe i grzbietowa zwykle dość duże, wyposażone w sztywny, ostry kolec. Pokrywy skrzelowe posiadają zazwyczaj ostry kolec barkowy, przyległy do ciała, lecz odchylany w czasie walki. Płetwa tłuszczowa dość silnie zaznaczona, podobnie jak płetwy brzuszne i odbytowe. Płetwa ogonowa rozwidlona. Linia boczna dobrze widoczna. Ubarwienie zależne od gatunku i wieku ryby, lecz charakterystyczne jest występowanie u giętkozębów cętek lub plam.

Synodontis dhonti osiąga przeciętnie 30 cm długości, choć maksymalnie może osiągać prawie 40 cm długości ciała. Duża głowa stanowi 1/3 długości całego ciała. Na pokrywach skrzelowych występuje dość duży kolec barkowy(wąski, długi i szorstki), który jest cechą rozpoznawczą gatunku, o długości stanowiącej 1/2 długości głowy. Oczy dość duże. Synodontis dhonti posiada trzy pary śnieżnobiałych wąsików. Pierwsza para przednich wąsów wydłużona, dwie kolejne tylne mniejsze i pierzasto rozkrzewione. Giętkoząb posiada dość duże płetwy, które są koloru czarnego z białych, szerokim obrzeżeniem. Na płetwie grzbietowej i płetwach piersiowych występują długie promienie kolcowe. Ciało koloru jasnobrunatnego, pokryte licznymi, czarnymi plamami, które znikają lub stają się mniej widoczne kiedy ryba staje się starsza. Skóra pokryta jest licznymi, drobnymi, pionowymi fałdami, a także gdzieniegdzie ziarnistymi brodawkami.

Dymorfizm płciowy

Brak. Choć u samic giętkozębów jest tendencja do osiągania większych rozmiarów w porównywalnym wieku do samców, choć nie jest to zasadą.

Populacja i zagrożenia

Brak informacji o stanie populacji Synodontis dhonti. Przez IUCN uznany za gatunek najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Nie są znane potencjalne zagrożenia dla przetrwania gatunku.

Pożywienie

Wszystkożerca z przewagą w diecie pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Zjada min. larwy owadów, skorupiaki, glony, części roślin, jaja ryb i narybek.

Zachowanie

W naturze zachowanie gatunku nie zostało poznane. Wszystkie informacje o ekologi tego gatunku pochodzą z obserwacji w niewoli. Jest to gatunek przydenny, głównie o nocnym trybie życia, dzień spędzający w ukryciu między szczelinami. Jest rybą samotną, terytorialną. Walcząc często napina swój kolec barkowy. Podobnie jak inne giętkozęby często pływa odwrócony do góry brzuchem, głównie przy powierzchni skały lub tafli wody(skąd czasem pobiera pokarm).

Rozród

Brak danych. Ryba jajorodna. Wiadomo iż u tego gatunku tarło odbywa się w wodach otwartych i nie wskazują opieki rodzicielskiej.

Długość życia

Brak danych.

Naturalni wrogowie

Brak danych. Narybek może padać ofiarą większych ryb, także swojego gatunku.

Podgatunki

Nie wyróżnia się.

Znaczenie dla człowieka

Ryba poławiana w celach hobbystycznych. Jednak z uwagi trudność połowów(endemiczny charakter występowania oraz samotny tryb życia), spotykana dość rzadko na rynku akwarystycznym. Poszukiwana głównie przez kolekcjonerów. Czasem mylona z innymi przedstawicielami Synodontis, zwłaszcza w młodym wieku.

Systematyka, ewolucja i pokrewieństwo

Synodontis to dość duży rodzaj sumokształtnych obejmujący ok. 200 gatunków. Zamieszkują one jedynie tereny Afryki, gdzie stanowią główny rodzaj sumów na tym kontynencie. Duża część przedstawicieli jest ograniczona do jednego jeziora czy rzeki(endemity), choć istnieją także gatunki o szerokim zasięgu np. Synodontis victoriae, Synodontis nigriventris(opaczek). Niektóre gatunki, jak giętkoząb cętkowany(Synodontis multipunctatus) są pasożytami lęgowymi pyszczaków.

Najstarsze szczątki przedstawicieli Synodontis liczą sobie prawie 17 mln lat i pochodzą z terenów Egiptu.

Najbliższymi krewnymi ryb z rodzaju Synodontis są inni przedstawiciele parzystowąsowatych min. Chiloglanis, Atopodontus czy jedyny przedstawiciel swojego rodzaju giętkoząb(Brachysynodontis batensoda).

Bibliografia:

-http://www.fishbase.org/summary/9556

-https://en.wikipedia.org/wiki/Synodontis_dhonti

-https://www.planetcatfish.com/common/species.php?species_id=634

-http://www.seriouslyfish.com/species/synodontis-dhonti/
-http://fossilworks.org/bridge.pl?a=taxonInfo&taxon_no=131425
-Zarzyńscy P. i J, Wielki atlas ryb akwariowych, Pro Creo Piotr Łuczka na zlecenie AQUAEL Janusz Jankiewicz Sp. z o.o., 2015 r.