Wesołego Nowego Roku

Wilkor - potężny wilk

Pierwsze podania

Zwykle przedstawiane jako większe i potężniejsze wersje zwykłych wilków. Najbardziej znane i rozpoznawane wilkory występują w serialu fantasy Game of Thrones powstałym na podstawie powieści George’a R. R. Martina Pieść Lodu i Ognia. Sześć szczeniąt wilkorów z owej powieści zostało znalezionych przez Eddarda Starka przy martwej matce, a każde z nich zostało podarowane jednemu z dzieci lorda. Inteligentne wilkory dorastając wraz z dziećmi Starka przyswoiły w swych cechach kilka zachowań swoich panów.

Wygląd

Wilkory zwykle przedstawiane jako większa odmiana wilka. Poza tym morfologicznie nie różnią się od zwykłych wilków, mając podobne umaszczenie i budowę ciała. Jedynie ich siła i inteligencja zdradzały ich prawdziwe pochodzenie. Znanymi wilkorami w filmie Game of Thrones są min.:

• Dama - wilkor  należący do Sansy Stark. Grzeczna, posłuszna i łagodna, zawsze słuchająca swojej pani. Ginie jako pierwszy z wilkorów Starków. Skazana na śmierć przez króla(pod naciskiem królowej Cersei) za pogryzienie przez Nymerię(która znikła) syna króla Joffrey'a, który zaatakował panią owego wilkora. Eddard Stark sam zabija Damę, chroniąc ją przed niepotrzebnym cierpieniem z ręki kata, oraz oznajmia iż nikt poza rodu Starków nie powinien przeprowadzić egzekucji wilkora. Ciało Damy zostało wysłane do Winterfell i pochowane w krypcie rodu Starków.
• Nymeria - wilkor Aryi Stark. Niesforna i niechlujna, podobnie jak swoja pani. W drodze do Królewskiej Przystani ugryzła księcia Joffrey'a w obronie Aryi. Chroniąc swojego wilkora dziewczyna przepędziła go, rzucając w nią kamieniami. Odtąd Nymeria stała się dzikim wilkorem, przewodzącym stadem w Dorzeczu. Jednak dalej pozostaje ufna Aryi pokazując jej drogę do rzeki, gdzie znajdowała się jej martwa matka.
• Szary wicher - wilkor Robba Starka. Waleczny i nieufny, nawet bardziej niż sam Robb. Podczas bitew przetrzebiał szeregi swych wrogów. Zabity wraz z swoim panem podczas podstępu Freyów. Ich ciała zostały zbezczeszczone, zszywając głowę Szarego wichru do ciała Robba.
• Lato - wilkor Brana Starka. Ciekawski i pełen energii, współtowarzysz zabaw z chłopcem. Podczas śpiączki swojego pana nie odstępował go na krok, oraz ochronił go i jego matkę przed skrytobójcą. Zostaje przywódcą watahy należącej niegdyś do Varamyra Siedem Skór.
• Kudłacz - towarzysz Rickona Stark. Agresywny i nieprzewidywalny, odpowiedzialny za kilka ataków na ludzi. Wierny jedynie Rickonowi. Wraz z swoim panem uciekł z Winterfell.
• Duch - wilkor bękarta Eddarda Starka Jona Snowa. Jest niemym albinosem, uznawanym za odmieńca(podobnie jak Jon). Odważny i waleczny, gotowy ochraniać nie tylko swojego właściciela. Wraz z Jonem należy do Nocnej Straży.

W środkach masowego przekazu

Wilkory, zwane z angielskiego "Direwolf", występują także w niektórych podaniach i grach min. w Heroes VI pod nazwą wilk olbrzymi.

Bibliografia:

-http://graotron.wikia.com/wiki/Wilkor

Grusza dzika - dzikość gruszki

inne nazwy: grusza polna

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Różowce
• Rodzina: Różowate
• Gatunek: Grusza dzika(Pyrus pyraster)

Występowanie

Pierwotny zasięg gruszy polnej rozciągał się przypuszczalnie od Afryki północno-zachodniej, przez Europe poza północnymi rejonami, aż po Kaukaz Południowy. Obecnie jej zasięg jest o wiele większy i obejmuje wiele rejonów klimatu umiarkowanego na całym świecie(poza rejonami północnymi). Preferuje stanowiska dobrze nasłonecznione min. tereny zakrzewione i otwarte lasy liściaste. Rosną w dość dużym rozproszeniu.

Ogólny opis

Grusza dzika jest średniej wielkości drzewem liściastym, osiągającym 15-20 metrów wysokości. Posiada gruby, pojedynczy oraz często pochylony lub wykrzywiony pień, gęstą i rozkrzewioną koronę oraz grube i krótkie konary. Długie, zawieszające gałęzie są często pokryte gęsto krótkopędami, które w przeciwieństwie do gruszy uprawnej są pokryte cierniami. Kora brunatnoszara, podłużnie bruzdowana i jaśniejsza w dolnych partiach. W górnej części kora niemal czarna. Liście pojedyncze, blaszkowate, jajowato-eliptyczne lub zaokrąglone o długości 3-8 cm. Liść zwykle zagięty do góry wzdłuż środkowego nerwu, drobno piłowany, ciemnozielony(od spodu jaśniejszy) i początkowo owłosiony z wiekiem łysieje.

Rozmnażanie

Grusza dzika kwitnie w okolicach kwietnia. Obupłciowe kwiaty kształtują się wraz z pączkującymi liśćmi, rosnąc na krótkopędach w kilkukwiatowych baldachogronach. Pojedynczy kwiat posiada 2-4 cm średnicy, wolnopłatkowy i pięciokrotny okwiat, oraz czysto białe płatki. Pylniki różowoczerwone. Owocolistki nie zrośnięte u podstawy. Kwiaty owadopylne. Owoc pojawia się w okolicach września i października. Jajowaty owoc pozorny z klinowatą podstawą zwany jest gruszką. Owoc mierzy przeciętnie 2-3 cm długości, posiada brązowożółty kolor i twardy miąższ. Nasiona są płaskie, ciemnobrązowe, przypominające krople wody i w miąższu otoczone miękką skórką. W sprzyjających warunkach kiełkują już w następnym roku.

Zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym i nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Mimo to jest gatunkiem coraz rzadziej spotykanym, lecz nadal licznym w niektórych rejonach. Z niektórych rejonów wypierana przez dziką gruszę pospolitą(Pyrus communis). 

Długość życia

Drzewo krótkowieczne. Żyje ok. 150-300 lat.

Znaczenie dla człowieka

Nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka. Jej owoce są twarde, kwaśne i cierpkie, wymagające leżakowania przed spożyciem. Czasem używane do sporządzania konfitur. Drewno gruszy polnej jest bardziej cenione. Jest ono twarde i łatwe w obróbce, a także wydziela przyjemne aromaty podczas palenia, dlatego używane przy wędzeniu mięsa i produkcji tytoniu.

Warunki uprawy

Drzewo bardzo rzadko spotykane w uprawie. Może tworzyć formację żywopłotowe, lecz ze względu na odrosty korzeniowe rzadko używana w tym celu. Wymaga stanowiska nasłonecznionego, ciepłego o żyznej glebie.

Ciekawostki

• Gruszy dzikiej(Pyrus pyraster) nie należy mylić z gruszą dziką, zwaną płonką(Pyrus communis subsp. pyraster), która jest dzikim podgatunkiem gruszy pospolitej(Pyrus communis). 
• Grusze i jabłonie do bardzo podobne filogenetycznie do siebie. Do tego stopnia iż dawniej grusze i jabłonie były wspólnie zaliczane do rodzaju Pyrus.
• Wszystkie gatunki grusz, poza 2 południowoazjatyckimi gatunkami, zrzucają liście na zimę.
• Owoce gruszy mają zwykle jajowaty kształt. Jedynym wyjątkiem jest grusza chińska, zwana nashi(Pyrus pyrifolia), której owoce są kuliste.. W smaku są chrupiące i ziarniste, dlatego często nazywane gruszkami piaskowymi.
• Rodzaj Pyrus liczy 30-60 gatunków grusz min. gruszę syryjską(Pyrus syriaca), gruszę szałwiolistną(Pyrus salvifolia) i gruszę śnieżną(Pyrus nivalis).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Grusza

-https://en.wikipedia.org/wiki/Pyrus_pyraster

-http://www.atlas-roslin.pl/gatunki/Pyrus_pyraster.htm

-http://drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/grusza/grusza.php

Murina tenebrosa - niewidziany od ponad 50 lat.

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Nietoperze
• Rodzina: Mroczkowate
• Gatunek: Murina tenebrosa

Występowanie

Gatunek znany jedynie z jednego okazu(starszej samicy) złapanej w 1962 roku na wyspie Cuszima(Japonia). Niepotwierdzone informację mówią także o złapaniu nietoperza tego gatunku na wyspie Yakushima. Wyspa była niegdyś porośnięta gęstym wilgotnym lasem, lecz obecnie w wyniku degradacji środowiska na wyspie pozostało mało nienaruszonych ekosystemów leśnych. Holotyp zebrano z jaskini, gdzie nietoperze przypuszczalnie odpoczywają i zimują, lecz badacze sądzą iż podobnie jak spokrewnione gatunki za schronienie używają także dziupli drzew.

Ogólny opis

Murina tenebrosa jest niewielkim nietoperzem mierzącym ok. 5 cm długości ciała. Długość przedramienia u zbadanego osobnika wynosiła 33 mm. Jak pozostali przedstawiciele rodzaju Murina posiadał rurkowaty nos i długą, brunatną sierść. Ogon objęty błoną lotną, a uszy dosyć małe, jak na mroczkowatego z błoniasty wyrostkiem, zwanym koziołkiem(przypuszczalnie ułatwia odbieranie ultradźwięków).

Dymorfizm płciowy

brak danych. Przypuszczalnie brak.

Pożywienie

Przypuszczalnie jak inni przedstawiciele rodzaju Murina, głównie owady latające.

Zachowanie

brak danych. Poza pojedynczym schwytaniem holotypu, nigdy nie potwierdzono obserwacji tego nietoperza. Zapewne tak jak spokrewnione gatunki był stworzeniem nocnym, używającym do polowania echolokacji.

Rozród

brak danych.

Naturalni wrogowie 

Przypuszczalnie niektóre węże i sowy.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Murina tenebrosa znany jest jedynie z pojedynczej samicy złapanej w 1962 roku. Od tego czasu mimo 10 letnich poszukiwań nie odnaleziono więcej osobników tego gatunku. W roku 2000 został zakwalifikowany jako gatunek krytycznie zagrożony i przypuszczalnie wymarły. Przyczyną wymarcia jest przypuszczalnie degradacja środowiska leśnego na wyspie Cuszima, oraz brak potencjalnych jaskiń nadających się do zamieszkania. Obecnie planuje się wznowić poszukiwania tego gatunku, aby jednoznacznie uznać czy jest on gatunkiem wymarłym.

Ciekawostki

• Rozkładanie specjalnych sieci na potencjalnych obszarach występowania Murina tenebrosa było jedną z metod poszukiwania tego gatunku. Jednak niektórzy badacze sądzą iż nietoperz mógł wykrywać ową sieć dzięki echolokacji i sprawnie jej unikać, dlatego planuje się wznowić poszukiwania gatunku przy pomocy innych metod badawczych.
• W japońskiej Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Murina tenebrosa klasyfikowany jest jako DD(niewystarczające dane).
• Angielska nazwa gatunku "Gloomy tube-nosed bat" oznacza w polskim tłumaczeniu "ciemny nietoperz rurkonosy".
• Został opisany jako gatunek w 1970 roku przez japońskiego zoologa Mizuko Yoshiyuki.
• Rodzaj Murina liczy obecnie 30-32 gatunki nietoperzy min. Murina hilgendorfi, Murina ryukyuana i Murina ussuriensis.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Gloomy_tube-nosed_bat

-http://www.iucnredlist.org/details/13948/0

Leptictidium auderiense - hybryda kangura z ryjkonosem.

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Leptictida
• Rodzina: Pseudorhyncocyonidae
• Gatunek: Leptictidium auderiense

Występowanie

Leptictidium zamieszkiwał subtropikalne lasy dzisiejszej Europy w okresie eocenu ok. 50-35 milionów lat temu.

Ogólny opis

Leptictidium auderiense jest najmniejszym znanym przedstawicielem rodzaju Leptictidium. Mierzył ok. 60 cm długości ciała i ok. 15 cm wysokości przy wadze kilku kilogramów. Ponad połowę długości ciała zwierzęcia stanowił łysy ogon. Leptictidium łączył ze sobą pierwotne cechy pierwszych ssaków z specjalizacjami o wysokim stopniu ewolucyjnym. Leptictidium posiadał długi i elastyczny nos w kształcie ryjka, podobny kształtem do ryjkonosów. Ciało zwierzęcia było masywne i krępe. Kończyny przednie krótkie, natomiast tylne wydłużone, zakończone wydłużonymi stopami, podobnie jak u kangurów. W niektórych dobrze zachowanych skamieniałościach odnaleziono kompletny zarys sierści.

Dymorfizm płciowy

brak danych. Przypuszczalnie samce większe od samic.

Pożywienie

W niektórych skamieniałościach zachowała się treść żołądka zwierzęcia, dlatego wiemy iż leptictidium polował na owady, jaszczurki i niewielkie ssaki. W żołądku holotypu Leptictidium tobieni znaleziono także kawałki liści(oraz znaczną ilość piasku przypuszczalnie połkniętego przypadkowo), co może świadczyć iż zwierzę było wszystkożerne.

Zachowanie

Naukowcy sądzą iż ekologia leptictidium przypominało zachowanie dzisiejszych ryjkonosów. Przypuszczalnie były to ssaki naziemne. Niektórzy badacze sądzą iż był ssakiem dwunożnym, poruszającym się przy pomocy skoków i używającym długiego ogona jako przeciwwagi. Inni sugerują iż poruszał się podobnie do ryjkonosów, korzystając głównie z czterech kończyn, a jedynie uciekając korzystał z dwóch.

Rozród

brak danych. Badacze sądzą iż podobnie jak ryjkonosy leptictidium rodziły się już samodzielne, a opieka rodzicielska była ograniczona.

Naturalni wrogowie

Większe zwierzęta mięsożerne np. asiatosuchus, lesmesodon, gastornis, a także przypuszczalnie drapieżne mrówki z rodzaju Formicium.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Leptictidium wymarł przypuszczalnie podczas wymierania eoceńsko-oligoceńskiego spowodowanego zmianami klimatycznymi(ochłodzeniem klimatu) i pierwszymi zlodowaceniami.

Ciekawostki

• Gatunek został opisany w 1962 roku przez niemieckiego paleontologa Heinz'a Tobien'a na podstawie żuchwy zwierzęcia. Niektóre dobrze zachowane skamieniałości odnaleziono w kopalni Messel.
• Badania struktury kostnej wykazały dosyć sprzeczne wnioski. Długie kończyny miednicze ssaka wskazują na to iż był przystosowany do skoków, lecz stawy nóg, jak i dosyć kruche kości niebyły przystosowane do wytrzymywania takich przeciążeń. Dlatego większość naukowców przychyla się do teorii iż było to zwierzę czteronożne, używające kończyn tylnych jedynie w razie potrzeby.
• Najwięcej dobrze zachowanych szczątków leptictidium odnaleziono w kopalni Messel, gdzie niegdyś znajdowało się wulkaniczne jezioro. Badacze sądzą iż jezioro absorbowało duże ilości dwutlenku węgla i okresowo uwalniało go w postaci trującego gazu, okrywającego okolice jeziora. Dowodem na to jest duża ilość skamielin w Messel nie tylko należących do organizmów wodnych.
• Leptictidium wystąpił w pierwszym odcinku Wędrówki z bestiami(Walking with Beasts).
• Do rodzaju Leptictidium klasyfikuje się obecnie 5 gatunków min. Leptictidium auderiense, Leptictidium tobieni, Leptictidium sigei, Leptictidium ginsburgi i Leptictidium nasutum.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Leptictidium

-https://en.wikipedia.org/wiki/Leptictidium

-http://prehistoric-fauna.com/Leptictidium%20tobieni

-http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12542-015-0276-2

Mątewka karłowata - dozorca podwodnych trawników

inne nazwy: mątwa mniejsza

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Mięczaki
• Gromada: Głowonogi
• Rząd: Sepiolida
• Rodzina: Sepiolidae
• Gatunek: Mątewka karłowata(Sepiola rondeleti)

Występowanie

Mątewka karłowata posiada dosyć szeroki zakres występowania. Rejestrowana w wodach od Norwegii południowej przez zachodnią część Europy kontynentalnej, aż po Senegal. Gatunek odnaleziony także w Morzu Śródziemnym i Północnym. Mątewka zasiedla głównie płytkie wody do ok. 450 m głębokości o piaszczystym, lub błotnistym podłożu. Często obserwowana w wodach porośniętych przez trawę morską.

Ogólny opis

Mątewka karłowata jest niewielkim gatunkiem głowonoga, dorastającego maksymalnie do 6 cm długości ciała. Występuje dobrze zaznaczony wielkościowy dymorfizm płciowy. Samce osiągają przeważnie 2,5 cm długości ciała. Budowa ciała charakterystyczna dla mątw o krótkim i szerokim ciele, dużych parach oczu umieszczonych po bokach głowy i niewielkiej głowie. Mątewka posiada 8 krótkich ramion pełniących rolę narządu dotyku i 1 parę wydłużonych ramion chwytnych. Po bokach ciała znajduje się para delikatnych płetw. Skóra brunatna, zamieszkała przez bioluminescencyjne bakterie, dając mątwie możliwość szybkiej zmiany barwy ciała. Mątewka karłowata może przybierać barwy od niebieskiego, po czerwony, zielony i żółty, wraz z ich kombinacjami wykorzystując zjawisko luminescencji.

Dymorfizm płciowy

Wielkościowy(czytaj ogólny opis.). Jedno z ramion samca przekształcone w hektokotylus.

Populacja i zagrożenia

Gatunek o niewystarczających danych, aby oszacować stopień jego zagrożenia. Poławiany na małą skalę przy pomocy włok dennych i sieci kieszeniowych. Obecnie planuje się badania mające na celu oszacować populację tego gatunku oraz poznać ewentualne zagrożenia dla jego przetrwania.

Pożywienie

Skorupiaki morskie np. krewetki i lasonogi, oraz małe ryby.

Zachowanie

Słabo zbadane. Jest gatunkiem o nocnym trybie życia. Dzień spędza będąc zakopanym w podłożu. W nocy zaś wychodzi na żer. W poszukiwaniu ofiar bazuje na swoim dobrym wzroku. Wypatrzoną ofiarę próbuje szybko złapać chwytnymi ramionami i przeciągnąć do jamy gębowej. W razie zagrożenia wydziela czarnobrązową substancję tzw. sepie do wody z woreczka czernidłowego aby zdezorientować napastnika.

Rozród

Słabo poznany. Zachowania rozrodcze tego gatunku odnotowano od marca do listopada w zachodniej części Morza Śródziemnego. Samiec podczas godów obejmuje samice, a następnie wsuwa swój hektokotylus do worka nasiennego samicy, który znajduje się pod otworem gębowym. Po odbyciu godów samica składa jaja, które opadają na dno, a po kilku dniach wykluwają się z nich miniaturowe wersje osobników dorosłych, które początkowo odżywiają się planktonem. Samiec ginie po odbyciu godów, a samica zaraz po złożeniu jaj w wieku ok. 18 miesięcy.

Naturalni wrogowie

Duże ryby, drapieżne ssaki morskie, większe głowonogi itp.

Długość życia

ok. 18 miesięcy.

Znaczenie dla człowieka

Mątwa poławiana na małą skalę głównie ze względu na smaczne mięso.

Ciekawostki

• Mątwy z rzędu Sepiolida zwane są z angielskiego "dumpling squid", czyli w tłumaczeniu "kałamarnica kluska" z uwagi na zaokrąglony kształt płaszczu.
• Niegdyś sądzono iż mątewka karłowata zamieszkuje jedynie wody płytkie do 50 metrów głębokości, jednak dokładniejsze badania dowiodły iż żyją nawet na głębokości 450 metrów.
• Nowsze badania potwierdziły także występowanie gatunku w Morzu Śródziemnym. Dawniej jego występowanie w tym rejonie uważane było za wątpliwe.
• Rodzaj Sepiola liczy obecnie 15 gatunków mątw(w tym jeden gatunek nieopisany i 2 wątpliwe) min. Sepiola parva, Sepiola knudseni i Sepiola atlantica.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Sepiola_rondeleti

-https://it.wikipedia.org/wiki/Sepiola_rondeletii

-http://www.iucnredlist.org/details/162580/0

Minóg strumieniowy - niepasożytniczy minóg

inne nawy: minog strumieniowy 

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Cefalaspidokształtne
• Rząd: Minogokształtne
• Rodzina: Minogowate
• Gatunek: Minóg strumieniowy(Lampetra planeri)

Występowanie

Minóg strumieniowy zasiedla jedynie słodkie, czyste i dobrze natlenione wody niewielkich rzek i strumieni, gdzie występuje głównie w ich górnym i środkowym odcinku. Preferuje dno piaszczyste, lub żwirowe, miejscowo muliste. Minoga strumieniowego można spotkać w systemach rzecznych zalewisk Morza Północnego, Bałtyku, oraz w basenie Morza Śródziemnego, gdzie zamieszkuje niektóre rzeki u wybrzeży Francji i zachodnich Włoch. Zasiedla także rzeki u wybrzeża Oceanu Atlantyckiego Francji, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Izolowane populacje odnotowano w rzekach Douro, Sado, Tag(Portugalia), Pescara(Włochy), górnym dorzeczu Dunaju, oraz rzekach Cisa, Hornad, Drawa i Morawa.

Ogólny opis

Minogi charakteryzują się silnie wydłużonym, wężowatym i bezłuskim ciałem, pokrytym warstwą ochronnego śluzu. Nie posiadają parzystych płetw ani szczęk. Głowa zakończona jest lejkowatą przyssawką gębową przesuniętą na spód ciała i wyposażoną w zęby rogowe i wrostki. Minóg strumieniowy dorasta do 12-18 cm długości ciała. Oczy są niewielkie, a między nimi znajduje się pojedynczy otwór nosowy. Na każdym z boków w przedniej części ciała znajduje się 7 owalnych otworów skrzelowych. Minog strumieniowy posiada dwie stykające się ze sobą płetwy grzbietowe, gdzie druga płetwa jest wyraźnie wyższa. Płetwa ogonowa okala ogon minoga, dając jej charakterystyczny lancetowaty kształt. Płetwa ogonowa połączona jest niskim fałdem z drugą płetwą grzbietową. Pigmentacja ciała zmienna, zwykle od żółtawej po szarozieloną z biało-żółtawą częścią brzuszną. Larwy minoga strumieniowego osiągają 21 cm długości, ich oczy są ukryte pod warstwą skóry, a otwór gębowy przypomina trójkątną szparę, pozbawioną ząbków i przystosowaną do odfiltrowywania wody. Minóg strumieniowy jest morfologicznie bardzo podobny do minoga rzecznego(gatunki bliźniacze), jednak ten drugi osiąga zwykle większe rozmiary(30-45 cm). Ponadto płetwy grzbietowe minoga rzecznego są oddzielone od siebie, a jego zęby rogowe są ostrzejsze niż u minoga strumieniowego. Larwy obu gatunków morfologicznie są nieodróżnialne.

Dymorfizm płciowy

Widoczny. Samce posiadają dłuższy ogon, wyższe płetwy grzbietowe, większą średnice przyssawki, oraz występuje u nich tzw. brodawka moczopłciowa. Samice posiadają natomiast proporcjonalnie dłuższy tułów, grubszą podstawę drugiej płetwy grzbietowej, oraz fałd płetwowy za otworem płciowym. W okresie tarła ogon samców zostaje zagięty ku dołowi, natomiast u samic ku górze.

Populacja i zagrożenia

Minóg strumieniowy jest klasyfikowany przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski, mimo to uznawany jest za gatunek dosyć rzadki i wymarły w niektórych rejonach. Minóg strumieniowy żyje jedynie w czystych wodach, dlatego poważnym zagrożeniem dla tego gatunku jest zanieczyszczenie wody. Zabudowania poprzeczne rzek prowadzą do fragmentacji populacji co także może być przyczyną wymierania gatunku w niektórych miejscach. Obecnie minóg strumieniowy jest objęty ochroną gatunkową na niemal całym swoim zakresie występowania, oraz prowadzone są działania ochronne dla tego gatunku. Nie posiada znaczenia w rybołówstwie, czasami jedynie larwy poławiane jako zanęta na większe ryby.

Pożywienie

Larwa żywi się glonami, planktonem rzecznym i detrytusem. U osobników dorosłych podczas przeobrażenia dochodzi do atrofii układu pokarmowego, dlatego dorosłe minogi strumieniowe nie przyjmują pokarmu. Jest tzw. minogiem niepasożytniczym.

Zachowanie

W przeciwieństwie do większości minogów nie podejmuje wędrówek do wód słonych, a osobniki dorosłe nie są pasożytami(nie przyjmują pokarmu w ogóle). Po przeobrażeniu się(zwykle w okresie jesiennym) i ewentualnym przezimowaniu osobnik dorosły wyczekuje zwykle w zacienionych miejscach do wiosny, kiedy odbywa tarło i ginie po nim w przeciągu 2-3 tygodni. Larwy prowadzą skryty tryb życia, będąc zakopane w drobnoziarnistym podłożu.

Rozród

Okres tarła zależny jest od szerokości geograficznej, lecz zwykle rozpoczyna się kiedy temperatura wody wynosi ok. 10°C(w Polsce okolice kwietnia i maja). Minogi strumieniowe podejmują w tym okresie krótkie wędrówki w górę strumienia(zwykle kilkaset metrów). Na tarlisko wybierane są tereny o twardym kamienistym, lub żwirowym podłożu. Samce budują gniazda w formie wykopanego płytkiego dołku w miejscu o umiarkowanym lub wartkim nurcie. Ryby trą się zwykle w dużych grupach, a na jedną samice przypadają 2-3 samce. Samica może znieść do 2100 ziarenek ikry, lecz średnio składa 1500 jaj, które natychmiast zostają zapłodnione przez samca i przysypane podłożem. Minogi nie wykazują opieki rodzicielskiej, a w przeciągu 2-3 tygodni wszystkie osobniki dorosłe giną(choć odnotowano osobniki dożywające 4 miesięcy po tarle). Po 11-14 dniach od złożenia ikry, wykluwają się larwy, zwane ślepicą, lub węgornicą, które po spożyciu zawartości woreczka żółtkowego spływają w dół strumienia i zagrzebują się w podłożu, prowadząc skryty tryb życia. Okres larwalny trwa przeciętnie 2-3,5 roku, lecz jego długość jest zależna od warunków topograficznych i temperatury wody i może przedłużyć się nawet do 4-6 lat(niektóre źródła podają o postaci larwalnej żyjącej 20 lat). Ślepice do metamorfozy przystępują w okresach letnich, a samo przeistoczenie trwa 2-3 miesiące. Osobniki dorosłe nie przyjmują pokarmu, dlatego są zwykle mniejsze od postaci larwalnych.

Naturalni wrogowie

Głównie większe ryby np. pstrągi.

Długość życia

Postać larwalna: 2-6 lat(choć niektóre źródła podają o postaci larwalnej żyjącej nawet 20 lat).
Postać dorosła: ok. 10 miesięcy(maksymalnie 14 miesięcy)

Znaczenie dla człowieka

Larwy czasami poławiane i używane jako przynęta na większe ryby drapieżne np. pstrągi. Nie posiada znaczenia w rybołówstwie.

Ciekawostki

• Minóg w formie larwalnej różni się tak bardzo od osobnika dorosłego iż początkowo był on klasyfikowany jako osobny gatunek Ammocoetes branchialis.
• Niektórzy badacze sugerują iż poszczególne populację minoga strumieniowego są bliżej spokrewnione z współżyjącymi minogami rzecznymi, lub ich sąsiadującymi populacjami niż z minogami strumieniowymi z innych oddalonych populacji. Świadczy to o tym iż minóg strumieniowy może być taksonem polifiletycznym, czyli grupą organizmów pochodzących od różnych przodków. Mimo to minogi rzeczne i strumieniowe zamieszkujące ten sam obszar nie krzyżują się.
• Mimo zmienności morfologicznej i genetycznej poszczególnych populacji minoga strumieniowego, nie opisano dotychczas żadnych jego podgatunków.
• Minóg strumieniowy jest bioindykatorem, czyli gatunkiem wskaźnikowym. Jego wystąpienie świadczy o dobrym stanie wody.
• Minogi to prymitywna grupa zwierząt blisko spokrewnionych z wymarłymi anaspidami i kostnopancernymi .
• Rodzaj Lampetra liczy 9-10 gatunków minogów min. minoga rzecznego(Lampetra fluviatilis), Lampetra lanceolata i Lampetra richardsoni.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Min%C3%B3g_strumieniowy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Brook_lamprey
-http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_lampetra_planeri.pdf
-http://www.iucnredlist.org/details/11213/0
-http://www.arkive.org/brook-lamprey/lampetra-planeri/
-http://www.iop.krakow.pl/karpaty/Minog_strumieniowy_,76,9,gatunek.html

Straszak kapsztadzki - gekonia żabka

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Płazy
• Rząd: Płazy bezogonowe
• Rodzina: Straszakowate
• Gatunek: Straszak kapsztadzki(Heleophryne rosei)

Występowanie

Zakres występowania straszaka kapsztadzkiego jest ograniczony do wschodnich i południowych zbocz Góry Stołowej w Prowincji Przylądkowej Zachodniej(RPA) na obszarze ok. 9 km*2. Osobniki dorosłe preferują wilgotne obszary leśne, wrzosowiska, wąwozy, doliny, oraz formację roślinne typu fynbos, czasem daleko od źródła wody, zwykle między 240, a 1060 m n.p.m.. Czasami spotykane także w jaskiniach.

Ogólny opis

Straszak kapsztadzki jest średniej wielkości płazem, dorastającym do 6 cm długości ciała. Jego ciało jest spłaszczone grzbietobrzusznie i krępe, natomiast kończyny wyposażone w wydłużone, łyżeczkowate palce, posiadające blaszki przylgowe(ułatwiające wspinaczkę po pionowych powierzchniach). Straszak posiada także powiększony guzek śródręcza, przypominający szczątkowy kciuk(przystosowanie do wspinaczki). Palce połączone są błoną pławną. Skóra straszaka kapsztadzkiego zwykle koloru jasnozielonego z ciemnofioletowymi, lub brązowymi gęsto rozmieszczonymi plamami. Oczy duże, wyłupiaste z pionową, czarną źrenicą. Kijanki posiadają jasną skórę z gęsto rozmieszonymi, ciemnobrązowymi plamkami i charakterystyczną, duża blaszkę przylgową(ssawkę) na aparacie gębowym(podobną do ssawki występującej u kijanek żab z rodzaju Ascaphus).

Dymorfizm płciowy

Samce mniejsze od samic(samce osiągają ok. 5 cm długości ciała, samice ok. 6 cm). W okresie godowym samce wytwarzają modzele godowe i podłużne fałdy skórne wzdłuż grzbietu. U samców pojawiają się także czarne wyrostki na zewnętrznej części przedramienia, oraz górnej i tylnej części kończyn miedniczych.

Populacja i zagrożenia

Straszak kapsztadzki jest notowany jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem, głównie z powodu ograniczonego zakresu występowania, rozpowszechnianiu się obcych gatunków roślin, zagrożenia pożarowego, zwiększenia turystyki i erozji gleby. Na terenie wąwozu Skeleton Gorge odnotowano 50% spadek liczby kijanek płaza w latach 1980-2000, lecz współczesny monitoring kijanek dowodzi iż populacja utrzymuje się jak na razie na stabilnym poziomie. Poważnym zagrożeniem są jednak obce gatunki roślin, jak sosny, topole i eukaliptusy, które mogą powodować wysychanie niektórych górskich strumieni, podobnie jak zła gospodarka leśna. Wyższe temperatury, a także opadłe, łatwopalne listowie niektórych obcych gatunków drzew(np. sosen), może powodować lokalne pożary. Intensyfikacja turystyki często powoduje także nasilenie erozji gleby wokół strumieni. W niektórych rejonach Gór Stołowych straszak kapsztadzki jest uważany za gatunek znikły. U niektórych populacja odnotowano także chorobę grzybiczą chytridiomikoze. Cały obszar zasięgu straszaka kapsztadzkiego obejmuję Park Narodowy Góry Stołowej, który wchodzi w skład zespołu obszarów ochrony przyrody Cape Floral wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Planuje prowadzić się stały monitoring liczebności kijanek na całym zakresie występowania tego gatunku, oraz hodowle w niewoli.

Pożywienie

Drobne stawonogi. Kijanki glony.

Zachowanie

Ze względu na swoją rzadkość, stosunkowo niewiele wiadomo na temat straszaka kapsztadzkiego. Osobniki dorosłe prowadzą nocny tryb życia. Dzień spędzają zwykle w szczelinach skalnych. Dzięki spłaszczonemu i w miarę elastycznemu ciału, mogą wcisnąć się nawet w niewielkie otwory. Nocą żaby wychodzą na żer. Dzięki palcom wyposażonym w przylgi, potrafią wspinać się po skałach i roślinach. Osobniki dorosłe, poza okresem godowym, nie wchodzą do wody. Czasem spotykane w jaskiniach, jako troglokseny, czyli orgiazmy żyjące jedynie przejściowo w jaskini, lub przy jej wyjściu(w przeciwieństwie do troglobiontów, które spędzają całe życie w jaskiniach).

Rozród

Słabo poznany. Okres godowy przypada w miesiącach od listopada do lutego, kiedy temperatury są wyższe, a poziom wody w strumieniach najniższy. W ten sposób żaby zabezpieczają swoje jaja przed wyschnięciem z powodu cofającej się wody pod koniec miesięcy ulewnych. Podczas okresu godowego u obu płci rozwija się charakterystyczna chropowatość skóry, która zapewnia lepszy ampleksus. Rechotanie samców zostało zarejestrowane w miesiącach godowych tych płazów(poza grudniem). Nigdy nie widziano jaj tych płazów. Kijanki z charakterystyczną ssawką zostały znalezione w szybko płynących i zimnych strumieniach. Kijanka rozwija się przez ok. 12 miesięcy po czym przechodzi metamorfozę w osobnika dorosłego, zwykle przed nadejściem zimowych deszczy.

Naturalni wrogowie

brak danych. Przypuszczalnie niektóre ptaki i węże. Dla kijanek większe ryby.

Długość życia 

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Gatunek nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki  

• Gatunek został opisany w 1925 roku przez południowoafrykańskiego zoologa John'a Hewitt'a.
• Rodzina straszakowatych(Heleophrynidae) jest rodziną monotypową z pojedynczym rodzajem Heleophryne. Wcześniej straszakowate zaliczane był do rodzin ropuchowatych, świstkowatych i żab właściwych, lecz po dokładniejszych badaniach naukowcy zasugerowali iż rodzina straszakowatych oddzieliła się ok. 100 milionów lat temu, a jej najbliższych krewnych można szukać wśród rodziny świstkowatych i żółwinkowatych.
• Nazwa rodziny tych płazów pochodzi od angielskiej nazwy "Ghost frogs", czyli "żaby duchy".
• 21 stycznia 2008 Evolutionarily Distinct and Globally Endangered (EDGE) ogłosiło spis najbardziej dziwacznych, a zarazem poważnie zagrożonych gatunków płazów. Rodzina straszakowatych znalazła się w pierwszej dziesiątce tej listy.
• Rodzaj Heleophryne liczy 6-7 gatunków płazów, min. straszaka kapsztadzkiego, straszaka natalskiego(Heleophryne natalensis), Heleophryne hewitti, Heleophryne orientalis, Heleophryne regis, Heleophryne purcelli, oraz Heleophryne depressa o niepewnej taksonomii. Niektórzy badacze sugerują wyodrębnienie kolejnego monotypowego rodzaju Hadromophryne do którego zaliczany byłby straszak natalski(Hadromophryne natalensis). 

Bibliografia:

-http://www.iucnredlist.org/details/9773/0

-http://amphibiaweb.org/species/2056

-http://www.edgeofexistence.org/amphibians/species_info.php?id=561

-https://en.wikipedia.org/wiki/Rose%27s_ghost_frog

-http://www.arkive.org/table-mountain-ghost-frog/heleophryne-rosei/

-http://eol.org/pages/1025472/details

-http://www.sanbi.org/creature/table-mountain-ghost-frog

Pyton molukański - pyton z Moluki

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Gady
• Rząd: Łuskonośne
• Rodzina: Pytony
• Gatunek: Pyton molukański(Morelia clastolepis)

Występowanie

Pyton molukański zamieszkuje endemicznie lasy tropikalne wyspy Ambon i Seram(Wyspy Moluki). Przypuszczalnie spotkać go można także na wyspach Haruku i Saparua.

Ogólny opis

Pyton molukański jest średniej wielkości wężem, osiągającym 2,5-3 metry długości ciała. Głowa dosyć duża, wydłużona, szeroka i wyraźnie oddzielona od reszty ciała. Ciało zwykle koloru jasnożółtego, lub brązowawego z jaśniejszą częścią spodnią i ciemnym paskowaniem wzdłuż ciała, choć niektóre osobniki nie posiadają żadnego wzoru na ciele. Często można spotkać także osobniki srebrzysto-szarawe. U większości osobników wzdłuż kręgosłupa można zaobserwować ciemniejsze zabarwienie ciała.

Dymorfizm płciowy

W przeciwieństwie do większości węży to zwykle samce osiągają większe rozmiary, natomiast samice charakteryzują się zazwyczaj ciemniejszym zabarwieniem ciała. 

Populacja i zagrożenia

Gatunek nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Populacja gatunku i jej stan są obecnie nieznane i wymagają dalszych prac badawczych. Wąż podlega konwencji CITES w Załączniku II.

Pożywienie

Gryzonie, nieduże ssaki, ptaki, jaszczurki i inne węże. Młode polują na bezkręgowce i niewielkie jaszczurki.

Zachowanie

Gatunek dość słabo zbadany. Pyton molukański jest głównie nadrzewnym pytonem o nocnym trybie życia. Podczas dnia zazwyczaj odpoczywa, owijając swoje ciało wokół gałęzi, zwykle wśród gęstego listowia, licząc na swój dobry kamuflaż. Polują z zasadzki, wyczekując w danym miejscu, próbując namierzyć zwierzynę.

Rozród

Słabo poznany. Samica po ok. 50 dniach ciąży, składa 6-14 jaj, wokół których się owija(aby utrzymać stałą temperaturę) i broni przed napastnikami. Młode wężyki klują się po ok. 30 dniach, mierząc ok. 60 cm długości. Młode pytony molukańskie charakteryzują się dużym wskaźnikiem kanibalizmu

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie niektóre ptaki drapieżne.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Czasami spotykany w hodowlach terrarystycznych, choć nie należy do gatunków zbyt częstych i łatwych w utrzymaniu. Rdzenna ludność Moluki czasami poluje na ten gatunek węża dla mięsa.

Ciekawostki

• Gatunek czasami spotykany na rynku terrarystycznym, lecz nie polecany dla początkujących hodowców węży. Zwykle jest bardzo żarłoczny, nieraz atakując rękę, która daje karmówkę. Bardzo trudno nakłonić pytony molukańskie do godów, a młode węże należy oddzielać, gdyż mogą zostać pożarte przez silniejszego wężyka(wysoki wskaźnik kanibalizmu wśród młodych węży). Bardzo mało jest także informacji dotyczących sprawdzonych metod hodowli tego węża.
• Został opisany dopiero w 2000 roku przez grupę herpetologów podczas badań terenowych.
• Czasami klasyfikowany do rodzaju Simalia.
• Obecnie do rodzaju Morelia klasyfikowanych jest 15 gatunków pytonów(w tym 1 wymarły) min. pyton zielony(Morelia viridis), pyton tanimbarski(Morelia nauta) i pyton z Flinders(Morelia mippughae).

Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Morelia_clastolepis
-http://www.pythonidae.nl/pythons-morelia-clastolepis.html
-http://www.acreptiles.com/pythons_moluccan.htm
-http://www.morelia-clastolepis.de/start.htm

Tangarka sina - niebieskawy owocożer

inne nazwy: tangara sina

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Wróblowe
• Rodzina: Tanagry
• Gatunek: Tangarka sina(Thraupis glaucocolpa)

Występowanie

Tangarka sina zamieszkuje północną część wybrzeża Kolumbii i północną Wenezuelę min. stan Sucre, Barinas, Apure, Guárico, Miranda,Vargas, Carabobo, Yaracuy, Falcón, północny Lara, Cojedes i Anzoátegui, oraz wyspa Margarita. Preferuje tereny zalesione, wilgotne lasy liściaste, suche tereny zakrzewione, zadrzewienia blisko strumieni, plantację, parki i silnie zdegradowane lasy.

Ogólny opis

Tangarka sina mierzy ok. 16 cm długości ciała, przy masie 31-37 gramów. Głowa i grzbiet tangarka koloru jasnoszarego. Reszta ciała koloru szaroniebieskiego z zielonkawym odcieniem. Skrzydła zwykle bardziej wyraziście ubarwione, zwłaszcza lotki, które mogą przybierać lazurowe zabarwienie. Ogon długi, koloru szaroniebieskiego. Dziób i nogi koloru szaroniebieskiego.

Dymorfizm płciowy 

Nie występuje.

Populacja i zagrożenia 

Gatunek notowany przez IUCN jako najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Populacja tangarki sinej nie została oszacowana ilościowo, lecz notowana jest jako gatunek dość pospolity. Nieznane są potencjalne zagrożenia dla tego gatunku.

Pożywienie

Owoce(np. papaja), nektar kwiatowy i drobne owady.

Zachowanie

Ekologia gatunku słabo poznana. Spotykany zwykle samotnie, lub w parach. Rzadziej w małych grupkach 3-5 osobników. Zwykle bytuje na wysokich drzewach, gdzie wyszukuje dojrzewających owoców. Jest ptakiem hałaśliwy, ciekawskim, lecz ostrożnym. Głos tangarka przypomina pulsujące ćwierkanie.

Rozród

Słabo poznany. Ptak monogamiczny. Okres godowy odnotowano od kwietnia do sierpnia. Głębokie i otwarte gniazdo budowane jest na wysokości 3-30 metrów(wysokie drzewa i budynki) przez oboje partnerów, głównie z korzonków, mchu, trawy i paproci. Czasami zajmują niedokończone gniazda, lub gniazda innych ptaków np. cierniaków. Samica składa 1-3(zwykle 2) białoszare jaja z ciemnym nakrapianiem, które inkubowane są przez okres ok. 15 dni. Samiec i samica opiekują się młodymi przez ok. 17-18 dni.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki drapieżne z rodziny jastrzębiowatych i rzędu sów. Tanagarka sina bywa ofiarą pasożytów lęgowych z rodzaju Molothrus(starzyki).

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Często występuje na terenach ludzkich osiedli. Czasami powoduje szkody na plantacjach melonowca właściwego i innych uprawianych owoców.

Ciekawostki

• Tangarka sina, jak i większość przedstawicieli rodzaju Thraupis byli niegdyś klasyfikowani do rodzaju Tangara.   
• Tangara sina została opisana w 1850 roku przez niemieckiego ornitologa Jean'a Cabanis'a.
• Rodzaj Thraupis liczy 9-10 gatunków ptaków min. tangarkę niebieską(Thraupis episcopus), tangarkę palmową(Thraupis palmarum) i andagrę modrogłową(Thraupis cyanocephala).

Bibliografia:

-https://es.wikipedia.org/wiki/Thraupis_glaucocolpa

-https://en.wikipedia.org/wiki/Glaucous_tanager

-http://neotropical.birds.cornell.edu/portal/species/overview?p_p_spp=600076

-http://www.hbw.com/species/glaucous-tanager-thraupis-glaucocolpa

-http://www.iucnredlist.org/details/full/22722531/0

Kozica półocna - skalna koza

inne nazwy: kozica

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ssaki
• Rząd: Parzystokopytne
• Rodzina: Krętorogie
• Gatunek: Kozica północna(Rupicapra rupicapra)

Występowanie 

Kozica zamieszkuje tereny górskie min. Alpy we wschodniej i południowo-wschodniej Francji, Austrii, Szwajcarii, Słowenii i południowych Niemczech, Apeniny Północne w północnych Włoszech(mały region blisko miasta Reggio nell'Emilia), Góry Dynarskie na terenie Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, wschodniej Serbii i Albanii, główne i największe masywy górskie na terenie Bułgarii, Macedonii i Kosowa, góry Parnas, region Epirus i Rodopy na terenie Grecji, Karpaty na terytorium Rumunii, Tatry na terenie Polski i Słowacji, góry Taurus i Góry Pontyjskie we wschodniej Turcji, oraz Kaukaz na terytorium Gruzji, południowej Rosji i Azerbejdżanu. Kozica została wprowadzona na tereny Niżnych Tatr(Słowacja), Masywu Centralnego(Francja), Sudetów(północno-wschodnie Czechy), Pogórza Zachodniosudeckiego(Niemcy), rejonów blisko miasta Neumarkt in der Oberpfalz(Niemcy) i na niektóre górskie rejony Argentyny i Nowej Zelandii(dokładny zasięg nieznany). Kozica zasiedla głównie alpejskie i subalpejskie łąki powyżej górskiej granicy lasu. Zimuje głównie na terenach liściastych i iglastych lasów, lub stromych zbocz, gdzie warstwa śniegu jest niska. Występuje między 500, a 3100 metrem n.p.m.

Ogólny opis

Kozica jest średniej wielkości przedstawicielem kozłowatych, osiągającym 110-135 cm długości ciała, 70-90 cm wysokości w kłębie i 30-60 kg wagi. Kończyny kozicy są silne i muskularne, wyposażone w elastyczne, długie i szpiczaste racice. Na kantach racic znajdują się rogowe wyrostki(ratki), które w okresie zimowym twardnieją umożliwiając stabilność na oblodzonych skałach. W zależności od pory roku umaszczenie kozicy jest zmienne. Latem kozica posiada krótszą sierść koloru jasnopłowego, brązowego, lub szarorudego. W okresie zimowym sierść staje się grubsza i przybiera ciemniejsze barwy. Policzki, czoło i kark kozicy koloru żółtawego, lub białawego, tworząc charakterystyczne pasy po obu stronach głowy, ciągnące się od nozdrzy po uszy. Na grzbiecie zwierzęcia znajduje się charakterystyczna czarna pręga. Ogon krótki. Rogi występują u obu płci, są haczykowate, czarne(rzadziej szare) i odgięte do tyłu, osiągając maksymalnie 30 cm długości.

Dymorfizm płciowy

Samce osiągają zwykle większe rozmiary, oraz posiadają grubsze i dłuższe rogi. Na grzbiecie u samców może występować także charakterystyczna grzywa.

Populacja i zagrożenia

Kozica jako gatunek jest notowana przez IUCN jako gatunek niższego ryzyka na wyginięcie, jednak poszczególne podgatunki są mniej, lub bardziej zagrożone. Kozica alpejska(populacja 380 tysięcy sztuk) i karpacka(populacja 9 tysięcy sztuk) są podgatunkami niezagrożonymi, podobnie jak kozica bałkańska(populacja ok. 17 tysięcy sztuk), której jednak populacja ostatnimi laty zmniejszyła się. Kozica kaukaska(populacja ok. 1,5 tysięcy sztuk) jest już gatunkiem zagrożonym i bardzo słabo poznanym. W przeciągu 2-3 lat populacja tego podgatunku zmniejszyła się o ok. 50%. Trend i wielkość populacji kozicy anatolijskiej jest nieznany, choć przypuszcza się iż jej populacja maleje. Najbardziej zagrożonymi podgatunkami(krytycznie zagrożonymi) są kozica tatrzańska(populacja ok. 930 sztuk) i kozica kartuska(której populacja wzrosła z 150 sztuk w 1986/87 roku do ok. 2 tysięcy sztuk obecnie). Kozica była niegdyś popularnym obiektem polowań dla mięsa i skór z których wyrabiano giemzę(zamsz). Dziś najistotniejszym zagrożeniem dla kozic, które w większości są objęte ochroną jest kłusownictwo i nadmierne polowania, zwłaszcza poza rejonami chronionymi. Dla mniej licznych podgatunków, jak kozica tatrzańska, kartuska i bałkańska dużym zagrożeniem jest hybrydyzacja z umyślnie wprowadzanymi podgatunkami z innych rejonów geograficznych, zwłaszcza z kozicą alpejską. W niektórych rejonach kozice są także wypierane przez gatunki wprowadzone np. muflony i kozy bezoarowe. Utrata naturalnego siedliska i konkurencja ze strony zwierząt hodowlanych jest także poważnym zagrożeniem, zwłaszcza dla kozicy bałkańskiej. Epidemie robaczycy i parchu poważnie naruszyły stabilną populacje kozicy alpejskiej, a na kozią ślepotę często padają kozicę tatrzańskie. Wzrost turystyki górskiej także źle wpływa na populację kozicy. Obecnie prowadzone są zabiegi ochronne dla kozicy, a gatunek został wymieniony w załączniku III Konwencji Berneńskiej. Podnoszenie świadomości ludności, proponowanie alternatywnych form zdobywania mięsa i skór, reintrodukcja, oraz ochrona zmienności genetycznej podgatunków są podstawowymi zabiegami ochronnymi dla tego gatunku. Populacja najbardziej zagrożonej kozicy kartuskich zwiększyła się poprzez udane zabiegi reintrodukcji zwierząt urodzonych w niewoli. Planowane jest także zamknięcie dla większości ludzi części zachodnich Tatr(w celu zmniejszenia kłusownictwa), oraz usunięcie populacji kozicy alpejskiej z rejonu Słowacji w celu polepszenia sytuacji kozicy tatrzańskiej.

Pożywienie 

Roślinożerca. Wszelkiego rodzaju rośliny trawiaste i strączkowe, a także młode gałązki drzew, igliwie, jagody, owoce i grzyby. Nie przepadają za grubą trawą i aromatycznymi ziołami np. miętą.
Zimą zjadają mchy, porosty i młode pędy roślin iglastych. Kozice potrafią obejść się bez jedzenia nawet przez 2 tygodnie. Bardzo rzadko piję wodę, gdyż większość płynów pozyskuje z pożywienia. Jedynie w okresach suszy kozice mogą korzystać z źródeł wody np. potoków i stawów. Zimą wodę uzupełniają zjadając śnieg.

Zachowanie 

Kozica jest zwierzęciem o dziennym trybie życia, której największa aktywność przypada w godzinach wczesnoporonnych i wieczornych. Większość czasu kozice spędzają na wypasie, odpoczywaniu i przeżuwaniu. Żyją w stadach, zwanych kierdlami. Przeciętny kierdel liczy od 5 do 15 osobników, choć kozice w trudnych warunkach potrafią tworzyć stada liczące nawet 70 sztuk. Stado złożone jest zwykle z samic, koźląt i dorastających samców do 3 roku życia. Kierdlem przewodzi zwykle najsilniejsza i najbardziej doświadczona samica(licówka). Samce powyżej 3 roku życia żyją zwykle w grupach kawalerskich po 2-4 osobników, natomiast starsze capy żyją samotnie. Kozice wydają z siebie charakterystyczny stłumiony gwizd, aby ostrzec resztę grupy przed niebezpieczeństwem, lub pomrukuje i beczy, aby przywołać danego osobnika. Kozice mają niesamowicie rozwinięte zmysły słuchu, węchu i wzroku, które pomagają im w odnalezieniu odpowiednich żerowisk, dostrzec niebezpieczeństwo i wykryć odpowiednią drogę na skalnych półkach. Zwierzęta te są bardzo czujne i płochliwe. Kozica podczas ucieczki może rozwinąć prędkość do 50 km/h i skakać na odległość 6 metrów i 2 metrów wzwyż. W przeciwieństwie o większości przeżuwaczy, kozica zjada jedynie górną część rośliny(najbardziej smakowita), nie uszkadzając całego organizmu. Kozice występują na różnych wysokościach w zależności od pory roku. Wiosną schodzą nawet do 600 m n.p.m., aby skorzystać z świeżej roślinności na pastwiskach. Latem wracają na wyższe tereny, gdzie czują się najbezpieczniej.

Rozród

Okres godowy u kozic przypada zwykle od października do grudnia, podczas którego samce przyłączają się do stad samic. Samce wydzielają w owym okresie ostry piżmowy zapach z gruczołów łojowych znajdujących się blisko rogów. Samce często znaczą teren ocierając rogami o gałęzie niskich krzewów, a walki o hierarchie nie należą do rzadkości. Rywalizujące samce zwykle wpierw krążą między sobą na sztywnych nogach i nastroszoną sierścią na grzbiecie, po czym próbują nacierać na siebie rogami, najczęściej wspinając się na wyższe struktury, aby z większą siłą rzucić się na przeciwnika(dlatego najczęściej wygrywa najcięższy z samców). Walki czasami kończą się śmiercią, kiedy jeden z rywali zostanie zepchnięty w przepaść. Krycie trwa jedynie kilka sekund, a samica może być kryta nawet kilkakrotnie. Po ok. 180 dniach ciąży samica rodzi jedno, rzadziej dwa młode. Nowo narodzone koźlę waży zwykle ok. 2 kg, a samica przez kilka dni po porodzie trzyma młodego z dala od kierdla. Koźle po ok. 2 tygodniach zaczyna interesować się stałą żywnością, a po 5-6 tygodniach potrafi już samo żerować. Po ok. 3 miesiącach koźle usamodzielnia się, lecz zwykle dalej pozostaje z matką. Jeżeli matka znajdująca się w stadzie umrze to koźlakiem może zaopiekować się inna karmiąca samica(lecz samice nie zaadoptują koźlaka z poza stada, także takiego któremu matka zmarła podczas przebywania poza kierdlem, czyli podczas pierwszych dni). Kiedy samica zajdzie w kolejną ciąże tuż przed porodem odgania zeszłoroczne młode, a kiedy wróci do kierdla, często przyjmuje je z powrotem pod opiekę. Samice zwykle pozostają w rodzimym kierdlu do końca życia, natomiast samce po 2-3 latach opuszczają stado. Samice dojrzałość płciową zyskują zwykle po 2,5 latach, natomiast samce w wieku 1-1,5 roku.

Naturalni wrogowie

Młode, stare i osłabione osobniki czasami padają ofiarą drapieżników, takich jak wilki, rysie i niedźwiedzie brunatne. Młode są dodatkowo narażone na ataki lisów i orłów przednich(które czasami atakują także dorosłe osobniki). Jednak ze wszystkich zagrożeń, najgroźniejszym jest człowiek.

Długość życia

15-20 lat.

Znaczenie dla człowieka

Niegdyś obiekt masowych polowań, głównie dla skór z których wyrabiano zamsz i bezoaru(niestrawione substancję w żołądku przeżuwaczy), którego używano jako talizman. Mięso kozicy także klasyfikuje się jako dobre. Obecnie kozica objęta jest ochroną, często tworząc rezerwaty i parki narodowe chroniące ten gatunek. Niezbyt lubiana przez hodowców owiec, gdyż konkuruje z nimi o pastwiska.

Ciekawostki

• Dużym zagrożeniem dla kozic są lawiny, które pochłaniają nieraz całe stada.
• Kozice są bardzo narażone na czynniki stresowe np. hałas. W 1971 roku grupka ludzi świętująca na Barańcu(Tatry, Słowacja) sylwestra, obudziła kierdel kozic. Przerażone zwierzęta zaczęły biec na oślep, po czym całe stado spadło w przepaść. Żadne z 11 samic i 3 koźląt nie przeżyło.
• Bezoar to twardy produkt powstały z nagromadzenia niestrawionych substancji w żołądku np. żywicy. Przypisywano mu właściwości lecznicze np. ochronę przed zawrotami głowy. Używany był także jako antidotum na zatrucia i choroby.
• Wiek kozicy można rozpoznać po długości rogów. Corocznie na zewnętrznej stronie rogu pojawia się jeden karb obrączki wzrostowej.
• Aby uzupełnić niedobory mineralne, kozice często wyluzują skały z których wyciekają słone źródła. Bardzo często korzystają także z lizawek, pozostawionych przez pasterzy.
• Wyróżnia się 7 podgatunków kozicy, min. kozice alpejską(Rupicapra rupicapra rupicapra), kozice kartuską(Rupicapra rupicapra cartusiana), kozice kaukaską(Rupicapra rupicapra caucasica), kozice bałkańską(Rupicapra rupicapra balkanica), kozice tatrzańską(Rupicapra rupicapra tatrica), kozice anatolijską(Rupicapra rupicapra asiatica) i kozice karpacką(Rupicapra rupicapra carpatica).
• Najbliższym krewnym kozicy północnej, jest kozica południowa(Rupicapra pyrenaica), zwana też pirenejską, lub iberyjską. Zamieszkuje Pireneje, Apeniny i Góry Kantabryjskie.

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kozica_p%C3%B3%C5%82nocna

-https://en.wikipedia.org/wiki/Rupicapra

-http://www.iucnredlist.org/details/39255/0

-http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_rupicapra_rupicapra_tatrica.pdf

Wilkołak - dziki likantrop

Pierwsze podania

Postać człowieka zmieniającego się w wilka, występuje w niemal wszystkich wierzeniach cywilizacji, które miały styczność z wilkiem. Wilkołaki można spotkać począwszy od wierzeń starożytnych Greków, Rzymian, czy Słowian, skończywszy na kulturze Indian północnoamerykańskich.

Postać istoty

Postaci wilkopodobne można spotkać w wierzeniach i kulturze wielu cywilizacji min:

• Król Likaon - król Arkadii, pochodzący z mitologi greckiej. Królestwo Likaona często odwiedzali bogowie, lecz ten powątpiewając w ich wielką moc, postanowił poddać próbie największego z bogów Zeusa. Król zabił swojego syna, obdarł ze skóry, ugotował, oraz podał odwiedzającemu go bogowi jako danie. Zeus jednak od razu rozpoznał iż podane mu mięso to człowiek. Wściekły bóg ukarał Likaona i jego synów zmieniając ich w wilki, oraz wskrzesił zabitego syna(Arkasa). Inna wersja mówi iż Dionizos zamienił króla i jego synów w wilki, aby uchronić ich przed gniewem Zeusa(gdyż bóg wina nie był przeciwny kanibalizmowi).
• Luperkus - rzymskie bóstwo, utożsamiane z wilkiem(później z faunem). Chronił pasterzy i ich stad przed wilkami. Jego siedzibą była jaskinia Luperkal w której wilczyca karmiła Romulusa i Remusa.
• Wilkołaki i wilkodłaki - w kulturze słowiańskiej istnieje dużo motywów człowieka, który mógł przemienić się w wilka. Jedna z legend mówi o wężokształtnym człowieku zwanym Zmaj Ogneni Wuk. Mógł zmieniać się w węża, lecz pod postacią ludzką pokrywało go nadmierne owłosienie. Posiadał on także zdolność zmieniania swoich kompanów w zmiennokształtnych, głównie wilkołaki. Inne legendy mówią o ludziach, którzy przybierali postać wilka. Księżyc w pełni dawał im moc, lecz srebro osłabiało, a nawet zabijało wilkołaki.
• Mit Algonkinów - jeden z mitów indiańskiego plemienia Algonkinów mówi o mężczyźnie, który ożenił się z dwiema kobietami, które nieustannie go zdradzały. Jednak mężczyzna bardzo kochając swe żony, postanowił przenieś się wraz z nimi na pustkowie i zacząć od nowa, będąc odizolowanym od reszty społeczeństwa. Jednak żony nie popierały czynu swego męża, tak wiec pewnego razu postanowiły go zabić. Kobiety wykopały dziurę, którą przykryły gałęziami, oraz czaszką bizona na której zwykle mężczyzna odpoczywał. Kiedy mąż przybył z polowania, usiadł na czaszce i zapadł się w dół. Żony tymczasem zwinęły namiot i powróciły do obozu, mówiąc wszystkim iż ich małżonek zginą. Okaleczony mężczyzna uwięziony w jamie nie potrafił się z niej wydostać, lecz w tym czasie przez prerie przechodził wilk, który zauważywszy człowieka w beznadziejnej sytuacji zawył z litości. Wycie zwabiło inne wilki, które pomogły wydostać się mężczyźnie z jamy. Stary wilk przywódca w magiczny sposób uleczył człowieka, dając mu wilcze cechy i wygląd. Mężczyzna przysiągł wierność wilczemu stadu, lecz pewnego razu napotkał swoich towarzyszy, którzy rozpoznali dawnego kompana. On opowiedział im o podstępie jakiego dopuściły się jego żony, które później zostały należycie ukarane.

Wygląd

Wilkołak najczęściej przedstawiany jest jako zmiennokształtny, czyli człowiek mogący zmienić się w wilka. Zwykle wilkołak w ludzkiej formie nie odróżnia się niczym od zwykłych ludzi, choć czasami podawane są pewne cechy, jak krzaczaste i zrośnięte brwi, nadmierne owłosienie ciała, włosy na czole kształtujące trójkąt, żółte i przenikliwe oczy, czy pentagram, lub symbol księżyca, głównie na dłoni, które pozwalały rozpoznać wilkołaka w ludzkiej formie. Kilka z tych cech posiadał wilkołak z cyklu opowiadań J.K. Rowling Harry Potter Fenrir Greyback, natomiast Remus Lupin nie odróżniał się wyglądem od zwykłych ludzi. Największe różnice w wyglądzie w zależności od podania można zaobserwować u człowieka w formie wilkołaka. W niektórych podaniach człowiek po przemianie zmienia się po prostu w wilka, obdarzonego niezwykłą siła i szybkością(np. The Vampire Diaries), lub w wilka o nienaturalnym rozmiarze(np. Twilight), jednak także często zmienia się w hybrydę wilka i człowieka o wydłużonym pysku, owłosionym ciele, wydłużonych zębach i pazurach, oraz dwunożnej, garbatej postawie(np. Harry Potter, The Wolfman). Wilkołakami określane są także wargi w powieściach J.R.R. Tolkien Władca Pierścieni i Hobbit.

Umiejętności i skutki wilkołactwa

• Pełnia Księżyca - człowiek w wielu podaniach mógł przemienić się w wilkołaka jedynie podczas pełni Księżyca(Harry Potter, The Wolfman). W innych zaś kontrolował swoją przemianę(Twilight), mogąc zmienić się w wilka w dogodnej sytuacji. Czasami podczas pełni Księżyca wilkołak zyskiwał jedynie więcej siły, a czasami rósł jego popęd seksualny.
• Nadnaturalna siła, zwinność i szybkość - wilkołak po przemianie zyskiwał wielką siłę, która wraz z zwinnością i szybkością dawała temu stworzeniu niezwykłe możliwości i pustoszącą moc. Zwykle także wilkołak w formie człowieka posiadał nadnaturalną siłę(np. The Vampire Diaries)
• Wyostrzone zmysły - wilkołaki nawet w ludzkiej formie posiadały bardziej wyczulony węch, słuch i wzrok(widząc w ciemnościach), a po przemianie ich zmysły jeszcze bardzie się wyostrzały.
• Szybka regeneracja - rany wilkołaka zwykle szybko się zabliźniały, także bardzo trudno go zabić.
• Życie w watasze - wilkołaki w wielu podaniach są stworzeniami stadnymi, żyjącymi w grupach dowodzonych przez wilkołaka alfa(The Vampire Diaries, Twilight). Instynkt nakazuje niższym wilkołakom być posłusznym dominatorowi i wykonywać jego rozkazy.
• Jad wilkołaka - w wielu powieściach jeżeli jad, znajdujący się w ślinie wilkołaka dostanie się do krwiobiegu człowieka to ten zmienia się w wilkołaka. W Pamiętnikach wampirów wilkołaczy jad zabija wampiry, a jedynym antidotum jest krew hybrydy(pół wilkołaka, pół wampira)
• Nienawiść do wampirów - Wilkołaki i wampiry często są do siebie wrogo nastawione, prawdopodobnie z powodu konkurencji o te same ofiary(ludzi). W Pamiętnikach wampirów ugryzienie wilkołaka zabija wampira, przez co te dwa stworzenia nie darzą się sympatią, natomiast w Zmierzchu obecność wampirów pobudza wilkołaki do przemian. Wilkołaki w tym cyklu nienawidzą wampirów, gdyż te niegdyś przybyły na ich tereny i zabijały członków ich rodzin.
• oraz wiele innych, zwykle unikatowych umiejętności dla danego wilkołaka w danym dziele np. wykrywanie kłamstw przez wilkołaki z Pamiętników wampirów, czy podwyższona ciepłota ciała wilkołaków z Zmierzchu.

Wrażliwości 

• Srebro - podstawowa wrażliwość wilkołaka. Według wielu mitów i legend srebro było jedynym lekarstwem na wilkołactwo, mogące zdjąć klątwę likantorpi z człowieka. W wielu książkach i filmach np. Underworld kontakt srebra z ciałem wilkołaka powodowało ból, a przebicie ciała stworzenia przy pomocy srebrnej broni powodowało jego śmierć. W powieści A. Sapkowskiego Wiedźmin wilkołaka można zabić trafiając srebrną kulą w jego serce.
• Ogień - oparzenia zwykle zaburzają proces regeneracji, dlatego wilkołaki unikają, lub boją się ognia.
• Tojad - w niektórych podaniach tojad posiada niekorzystne działanie na wilkołaki. W Pamiętnikach Wampirów kontakt tojadu ze skórą wilkołaka powoduje oparzenia, natomiast spożycie go powoduje poważne osłabienie, choć niektóre wilkołaki jak Tyler Lockwood spożywały tojad,przed przemianą, aby stanowić mniejsze zagrożenia dla otaczających go ludzi.
• Odcięcie głowy, rozczłonkowanie i wyrwanie serca- są to zwykle skuteczne sposoby na zabicie wilkołaka, lecz ze względy na dużą wytrzymałość i siłę tego stworzenia, dosyć trudne do zrealizowania.
• Jemioła -  w niektórych, zwłaszcza tych starszych podaniach jemioła skutecznie ochrania przed atakiem wilkołaka. Współcześnie w wielu książkach i filmach jemioła, podobnie jak czosnek u wampira, nie oddziałuje w żaden sposób na wilkołaka.
• Zdjęcie klątwy - wilkołactwo było czasami określane mianem klątwy, za które rzucenie obwiniano czarownice. Także za sprawą magii można było oczyścić ciało człowieka z brzemienia likantorpi. Klątwę mógł nakładać także inny wilkołak, poprzez ugryzienie, a zdjąć ją można było jedynie zabijając wilkołaka, który ją nałożył. W opowiadaniach typu Zmierzch, czy Pamiętniki Wampirów wilkołakiem nie można było się stać, lecz trzeba było się nim urodzić.

Stosunki z innymi rasami

• Stosunek z ludźmi - wilkołaki są zwykle realnym zagrożeniem dla zwykłego człowieka, zwłaszcza opętane szałem zabijania. Jednak mimo to często należą one do społeczności ludzkiej, czasami nie wiedząc iż co pełnie przemieniają się w krwiożerczego stwora. W cyklu opowiadań Zmierzch wilkołaki żyją w odosobnionych, rodzinnych klanach.
• Stosunek z wilkołakami- Wilkołaki i wampiry często są do siebie wrogo nastawione, prawdopodobnie z powodu konkurencji o te same ofiary(ludzi). W Pamiętnikach wampirów wampir ginie jeśli zostanie ugryziony przez wilkołaka, a w cyklu Zmierzch wampiry często toczą walki przeciw wilkołakom, choć może je połączyć wspólny cel. W opowiadaniach Pamiętniki Wampirów możliwa jest hybryda wilkołaka i wampira, lecz nie jest to owoc namiętnej miłości, lecz magiczne przemienienie wilkołaka w wampira.

Skutki wilkołactwa 

• Przemiana - wilkołaki zwykle nie posiadają kontroli nad swoją przemianą(jak np. w Pamiętnikach Wampirów, czy The Wolfman). Podczas pełni księżyca człowiek samoistnie przemienia się w wilkołaka, często nie mając kontroli nad swoimi czynami. W serialu The Originals wilkołak może uchronić się przed przemianą używając magicznego pierścienia, podobnie jak chronią się wampiry przed słońcem. W cyklu opowiadań Zmierzch wilkołaki zwykle kontrolują swoją przemianę(chyba że zostaną poważnie rozdrażnione) i mogą zmienić się w wilka w dogodnej sytuacji.
• Szał - wilkołaka zwykle można łatwo rozdrażnić i rozgniewać przez co staje się naprawdę niebezpieczny, nawet dla bliskich osób. W Pamiętnikach Wampirów wilkołaki łatwo wytrącić z równowagi, a urazę trzymają dosyć długi okres, natomiast w cyklu Zmierzch gniew może wywołać niekontrolowaną przemianę w wilka.
• oraz wiele innych skutków np. potrzeba trzymania się w stadzie, lub nienawiść do wampirów.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilko%C5%82ak
-https://en.wikipedia.org/wiki/Werewolf

Mammillaria rhodantha - kaktus dla początkujących

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Goździkowce
• Rodzina: Kaktusowate
• Gatunek: Mammillaria rhodantha

Występowanie

Kaktus jest szeroko rozpowszechniony w Meksyku min. w stanach Aguascalientes, Veracruz, Tlaxcala, Michoacán, Querétaro, Meksyk, Guanajuato, Hidalgo i Jalisco. Preferuje tereny górskie o kamienistym, lub piaszczystym podłożu, między 1700, a 3300 m n.p.m.

Ogólny opis

Mammillaria rhodantha jest niewielkim, kulistym kaktusem dorastającym do 6-12 cm wysokości. Rośnie zwykle w niewielkich kępach, lub samotnie. Nie posiada żeber, lecz charakterystyczne brodawki z których wyrastają mocne, ostre i białe ciernie o długości 1-1,5 cm, zebrane w otoczkę. Zwykle ciernie zebrane są po 4-7. U nasady brodawki najczęściej występuje białe, wełniste włókno.

Rozmnażanie 

Kaktus kwitnie wczesną wiosną. Kwiaty wytwarzane są w zagłębieniach między brodawkami na aksillach i zwykle tworzą okrąg wokół wierzchołka rośliny. Około 1 cm talerzykowate i owadopylne kwiaty są zwykle koloru różowego, lub purpurowego. Mammillaria rhodantha kwitnie przez długi okres czasu, zwykle od wczesnej wiosny, aż po jesień. Owoc wytwarzany jest wewnątrz pędu rośliny i wysuwany dopiero w odpowiednim stadium rozwoju. Zielonkawe, lub blado różowe owocniki pozostają na roślinie aż do następnej wiosny, osiągając ok. 1,5-2,5 cm długości i zamierając pomarańczowobrązowe nasiona. Przy odpowiednich warunkach nasiona kiełkują.

Zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym, przez IUCN notowany jako gatunek najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Jednymi z zagrożeń dla tego gatunku to przekształcenie środowiska przez człowieka, oraz zbyt intensywny wypas zwierząt hodowlanych na terenach, gdzie występuje Mammillaria rhodantha.

Długość życia

Roślina wieloletnia.

Znaczenie dla człowieka

Popularna i bardzo mało wymagająca roślina doniczkowa. Nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych, a długi okres kwitnięcia bardzo poprawia atrakcyjność rośliny.

Warunki uprawy

Roślina łatwa w uprawie, polecana dla początkujących hobbystów kaktusów. Wymaga jedynie pełnego nasłonecznienia i regularnego wietrzenia. Najlepiej rośnie i kwitnie w glebie przeznaczonej pod kaktusy z dodatkiem gruboziarnistego piasku. Latem należy podlewać rzadko, lecz obficie. Zimą najlepiej obniżamy temperaturę do ok. 5°C i zaprzestajemy podlewania. U kaktusów z rodzaju Mammillaria bardzo często dochodzi do przerostu, przez co korzenie nie potrafią utrzymać ciężaru całej rośliny przez co kaktus kładzie się, lub wypada z doniczki.

Ciekawostki

• Kaktus jest w miarę odporny na mróz i może wytrzymać temperaturę do -4 °C.
• Został opisany w 1829 roku przez niemieckich botaników Christoph'a Friedrich'a Otto i Heinrich'a Friedrich'a Link.
• Wyróżnia się kilkanaście odmian Mammillaria rhodantha min. Mammillaria rhodantha subsp. aureiceps i Mammillaria rhodantha subsp. mollendorffiana.
• Rodzaj Mammillaria liczy obecnie 171 gatunków kaktusów min. Mammillaria bocasana, Mammillaria columbiana i Mammillaria heyderi.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Mammillaria_rhodantha

-https://de.wikipedia.org/wiki/Mammillaria_rhodantha

-http://www.cactus-art.biz/schede/MAMMILLARIA/Mammillaria_rhodantha/Mammillaria_rhodantha/mammillaria_rhodantha.htm

-http://www.iucnredlist.org/details/152686/0

Takahe północny - upadły kuzyn

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Ptaki
• Rząd: Żurawiowe
• Rodzina: Chruściele
• Gatunek: Takahe północny(Porphyrio mantelli)

Występowanie

Takahe północny zamieszkiwał endemicznie łąki piętra alpejskiego Wyspy Północnej, należącej do Nowej Zelandii.

Ogólny opis

Takahe północny jest znany jedynie z kilku kopalnych szczątków, oraz jednej niepotwierdzonej obserwacji. Przypuszczalnie nie różnił się zanadto od spokrewnionego takahe południowego, jednak wiadomo iż osiągał od niego nieco większe rozmiary. Mierzył ok. 50-60 cm długości ciała. Takahe północny był krępej budowy nielotem o zredukowanych skrzydłach, masywnych nogach i grubym dziobie. Posiadał ciemnoniebieskie upierzenie z zielonawymi skrzydłami i grzbietem, oraz białym kuprem.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. Przypuszczalnie samica nieco mniejsza od samca.

Pożywienie

Gatunek głównie roślinożerny, urozmaicający swoją dietę w drobne bezkręgowce.

Zachowanie

Ekologia ptaka bardzo słabo poznana. Gatunek znany jedynie z kilku kopalnych szczątków.

Rozród

brak danych. Przypuszczalnie zachowania rozrodcze nie odróżniały się zanadto od zachowań rozrodczych takahe południowego.

Naturalni wrogowie

Jedynym znanym drapieżnikiem, który zagrażał głównie młodym takahe była weka.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Takahe północny występował endemicznie jedynie na Wyspie Północnej, lecz badacze sugerują iż jego populacja systematycznie malała wraz z ocieplaniem się klimatu w holocenie i wkraczaniem lasu na tereny alpejskich łąk. Populacja takahe północnego drastycznie zmniejszyła się po przybyciu na Wyspę Północną pierwszych Maorysów ok. IX, a XIII w. n.e. Ludzie polowali na te ptaki, niszczyli ich naturalne środowisko pod uprawy. a przywleczone szczury mogły polować na jaja i pisklęta takahe. Gatunek w niedługim czasie wymarł. Niepotwierdzone informację mówią o schwytaniu ptaka w 1894 roku, który został rozpoznany jako takahe północny, jednak większość badaczy wątpi aby gatunek mógł przetrwać aż do tego czasu.

Ciekawostki

• Gatunek został opisany na podstawie szczątków odnalezionych w regionie Taranaki przez angielskiego biologa Richard'a Owen'a w 1848 roku.
• Do niedawna takahe północny, jak i południowy były uznawane jako podgatunki jednego takahe(Porphyrio mantelli). Dopiero w 1996 roku na podstawie badań udowadniających iż oba gatunki ewoluowały niezależnie, oraz odkryciu szczątek takahe południowego na Wyspie Północnej(oba gatunki występowały razem na jednym terytorium), wyodrębniono dwa gatunki takahe południowego(Porphyrio hochstetteri) i takahe północnego(Porphyrio mantelli).
• Poza takahe północnym za gatunki wymarłe, które występowały na Wyspie Północnej uznaje się min. łazika zaroślowego(Xenicus longipes), kurobroda różnodziobego(Heteralocha acutirostris), sowice białolicą(Sceloglaux albifacies), bączka nowozelandzkiego(Ixobrychus novaezelandiae), przepiórkę nowozelandzką(Coturnix novaezelandiae), rdzawkę północną(Turnagra tanagra), bekasa północnego*(Coenocorypha barrierensis), nielotnego chruściela Capellirallus karamu, scynka Oligosoma gracilicorpus, oraz kilka gatunków moa.
• Takahe północny był zwany przez Maorysów "mōho".
• Takahe północny był najbliżej spokrewniony z takahe południowym(Porphyrio hochstetteri), który jest obecnie gatunkiem poważnie zagrożonym. Innymi przedstawicielami rodzaju Porphyrio są modrzyk zwyczajny(Porphyrio porphyrio), sułtanka afrykańska(Porphyrio alleni), sułtanka amerykańska(Porphyrio martinicus), sułtanka żółtodzioba(Porphyrio flavirostris), oraz 11 gatunków wymarłych, głównie w prehistorii, w tym 6 gatunków jak dotąd nieopisanych. Wymarłym przedstawicielem rodzaju Porphyrio oprócz takahe północnego jest między innymi modrzyk mały(Porphyrio albus) i modrzyk reunioński*(Porphyrio coerulescens).

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Takahe_p%C3%B3%C5%82nocny

-https://en.wikipedia.org/wiki/North_Island_takah%C4%93

-http://www.iucnredlist.org/details/22728833/0

-http://www.hbw.com/species/takahe-porphyrio-mantelli

Prototaxites - ogromne prehistoryczne... grzyby, czy porosty?

• Królestwo: Incertae sedis(pozycja taksonomiczna niepewna)
• Rodzaj: Prototaxites

Występowanie

Przypuszczalnie rósł na terenach podmokłych Laurosji(superkontynent). Obecnie szczątki prototaxitesa odnajdywane są w Europie, południowo-zachodniej Azji i Ameryce Północnej. Występował ok. 420-370 milionów lat temu w okresie syluru i dewonu.

Ogólny opis

Do dzisiaj nie wiadomo do jakiego królestwa należy klasyfikować prototaxitesa. Jedni uważają iż ten tajemniczy organizm był gigantycznym grzybem, inni iż symbiotycznym porostem, a jeszcze inni iż rośliną z gromady wątrobowców. Wiadomo jednak że prototaxites osiągał ponad 8 metrów wysokości i 90 cm średnicy w najgrubszym miejscu, co czyniło go największym organizmem lądowym tamtego okresu. Grzybopodobny organizm nie posiadał typowej struktury komórkowej jak współczesne rośliny lądowe, lecz budowały go rzędy rurkowatych włókien(grubych nierozgałęzionych, cienkich rozgałęzionych i rzadszych grubych rozgałęzionych), podobnych do grzybów i krasnorostów. Przypuszczalnie znajdowane, skamieniałe części organizmu to owocnik, zatem system korzeniowy prototaxitesa musiał być także dobrze rozwinięty, aby utrzymać ciężar swojej masy. Prototaxites najczęściej wizualizowany jako duży i wydłużony, stożkowaty organizm o zaokrąglonym czubku, choć niektórzy badacze popierają teorię iż prototaxites posiadał liście, lub duży, parasolowaty kapelusz. Nie wiadomo jak odżywiał się prototaxites, przypuszczalnie substancję pokarmowe wytwarzał w procesie fotosyntezy.

Rozmnażanie

brak danych.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia 

Prototaxites wymarł przypuszczalnie podczas wymierania dewońskiego 374 milionów lat temu, spowodowanego zmianami w ekosystemach z nieznanym do końca inicjatorem. Przypuszczalnie upadek ciała niebieskiego w powierzchnie Ziemi mogło być przyczyną masowego wymierania, o czym świadczy krater Alamo. W okresie tym znikło ponad 40% organizmów wodnych.

Ciekawostki

• Szczątki prototaxitesa zostały odnalezione w 1843 roku, lecz zostały opisane dopiero w 1859 roku przez kanadyjskiego geologa John'a William'a Dawson'a. Badacz myśląc iż opisuje drzewo, które rozkładał grzyb, nazwał opisywany organizm jako Prototaxites("pierwszy cis"). Później kilku innych badaczy kwestionowało badania Dawson'a proponując nazwy Nematophycus("włóknista alga"), lub Nematophyton("włóknista roślina"), i choć nazwa Prototaxites została uznana przez Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej jako błędna, to nadal jest używana. W 2001 roku paleobotanik Francis Hueber opublikował swoje badania w których na podstawie morfologii organizmu zakwalifikował go do grzybów. W późniejszych pracach wysunął także teorię iż grzyb mógł odżywiać się za pomocą fotosyntezy. Współcześni badacze sugerują także iż Prototaxites mógł być ogromnym porostem, lub wątrobowcem, a także organizmem wodnym.
• Bardzo podobną włóknistą budowę posiadały wymarłe organizmy, obecnie klasyfikowane do grzybów, z rodzaju Nematasketum.
• Istnieje teoria iż prototaxites był organizmem drapieżnym w jakiś sposób odżywiającym się pierwszymi stawonogami. Jednak największym uznaniem cieszy się teoria iż prototaxites posiadał liście i odżywiał się przy pomocy fotosyntezy.
• Prototaxites był największym organizmem swojego okresu. Pierwsze rośliny występujące wraz z prototaxitesem osiągały maksymalnie 1 metr wysokości np. kuksonia(najstarsza roślina lądowa). Możliwe iż w sylurze i dewonie własnie te organizmy tworzyły lasy.
• Obecnie nie wymienia się żadnych gatunków rodzaju Prototaxites.

Bibliografia:

-https://en.wikipedia.org/wiki/Prototaxites

-http://blogs.evergreen.edu/fungalkingdom/prototaxites-the-largest-organism-of-its-time/

-http://prehistoricearth.wikia.com/wiki/Prototaxites

Kolczykowiec słonaczek - kochający sól

inne nazwy: solowiec, solankowiec, słonaczek, artemia solowiec

• Królestwo: Zwierzęta
• Typ: Stawonogi
• Gromada: Skrzelonogi
• Rząd: Bezpancerzowce
• Rodzina: Artemiidae
• Gatunek: Kolczykowiec słonaczek(Artemia salina)

Występowanie

Kolczykowiec słonaczek zamieszkuje śródlądowe słone zbiorniki wodne. Jest gatunkiem euryhalicznym(toleruje różne stopnie zasolenia wody), zamieszkującym słone jeziora, saliny, słone bagna w pobliżu morza, nawet bliskie 50 % nasycenia solą, lecz nigdy nie zamieszkują samego oceanu(przypuszczalnie z powodu na zbyt duże drapieżnictwo). Solowiec jest głównie spotykany w strefie klimatu umiarkowanego i subtropikalnego min. zamieszkuje Morze Kaspijskie, skaliste wybrzeża południowego San Francisco, słone jeziora na terenie pustyń w zachodnich Stanach Zjednoczonych, a także wiele słonych śródlądowych wód na całym świecie. Niegdyś sądzono iż licznie zamieszkuje Wielkie Jezioro Słone w zachodnim USA, jednak skrupulatne badania potwierdziły iż dominuje tam innych gatunek artemi(Artemia franciscana). 

Ogólny opis

Słonaczek jest niewielkim skorupiakiem osiągającym 8-10 mm długości ciała, maksymalnie 15 mm w sprzyjających warunkach. Ciało jest wydłużone, podzielone na co najmniej 20 odcinków i 10 segmentów z parą odnóż na każdym z nich. Odwłok zakończony widełkami, składającymi się zwykle z 9 segmentów o różnej długości w zależności od warunków środowiskowych. Artemia jest pozbawiona karapaksu. Na głowie znajdują się dwie pary czułków, gdzie u samców jedna z par jest długa i chwytna(u samic obie pary krótkie i cienkie). Ciało koloru białego, różowego, zielonego, lub przeźroczystego w zależności od warunków środowiskowych i rodzaju pożywienia. Oczy złożone, znajdujące się na krótkich czułkach.

Dymorfizm płciowy

Druga para czułków na głowie samca jest długa i zakończona malutkimi skrzypcami. U samic obie pary czułków są podobnej wielkości i budowy(czyli krótkie i cienkie).

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klaryfikacji w stopniach zagrożenia. Gatunek licznie wstępujący na całym świecie. Nie wymaga ochrony.

Pożywienie

Artemia żywi się fitoplanktonem, głównie glonami z rodzaju Dunaliella, które wyłapuje poprzez filtrację za pomocą szybkich ruchów kończyn, wyposażonych w\ drobne wyrostki.

Zachowanie

Kolczykowiec słonaczek jest stale aktywnym, pływającym skorupiakiem. W przeciwieństwie do większości stworzeń wodnych, zwykle pływa kończynami do góry. Artemie przyciąga światło, dlatego podczas dnia najczęściej spotykana przy tafli wody. Związane jest to z poszukiwaniem pożywienia, jakim są światłolubne, jednokomórkowe glony. W nocy skorupiak zwykle zanurza się w niższe partię zbiornika.

Rozród

Samica artemii może rozmnażać się płciową z udziałem samca, lub bezpłciowo poprzez partenogeneze. W przypadku tego drugiego, samica składa jajka z których wylęgają się kolejne samice. W rozmnażaniu płciowym samiec łapie samice chwytnymi czułkami i kopuluje z nią przez parę dni w pozycji grzbietowej, zapładniając produkowane przez nią jajka. Samica następnie składa ok. 300 unoszących się w wodzie jajeczek. Larwy wylęgają się zwykle w przeciągu 1-2 dni, przy odpowiednich warunkach środowiskowych, czyli przy temperaturze ok. 30*C i dosyć niskim stężeniu soli. Jeżeli jednak wylęg nie może nastąpić z uwagi na warunki, jaja przechodzą w stan uśpienie zmieniając się w cystę. Mogą przetrwać stan wysuszenia, oraz wiele niekorzystnych czynników środowiskowych, pozostając w uśpieniu nawet przez 3-5 lat. Larwa typu nauplius, mierzy ok. 0,5 mm. Po ok. 1 tygodniu larwa przemienia się w osobnika dorosłego. Samica solowca może składać partię jaj nawet co 4 dni.

Naturalni wrogowie

Głównie ryby i większe bezkręgowce, lecz kolczykowiec zamieszkuje często zbiorniki o bardzo dużym zasoleniu, gdzie większość żywych organizmów nie może przetrwać. Ryby z rodzaju Cyprinodon i flamingi są jednymi z niewielu wrogów, które zagrażają artemii nawet w bardzo zasolonych zbiornikach.

Długość życia

Osobnik dorosły kilka miesięcy. Maksymalnie do 1 roku.

Znaczenie dla człowieka

Cenne zwierzę laboratoryjne, ze względu na szybki rozwój i łatwość w utrzymaniu. Jajka, larwy i dorosłe osobniki używane jako żywy pokarm dla ryb i innych zwierząt hodowanych. Niegdyś Indianie masowo poławiali artemie, gdyż wysuszona była spożywana jako przysmak.

Ciekawostki 

• Kolczykowce słonaczki często spotykane są pod nazwą "Sea Monkeys"(wodne małpki) i sprzedawane jako łatwe do hodowli skorupiaki w całych zestawach, podobnie jak przekopnice.
• Artemia salina jest jednym z najpopularniejszych karm dla ryb, zaraz po ochotce, rureczniku, doniczkowcu i wodzeniu. Ze względu na mały rozmiar i dużą wartość odżywczą polecana dla narybku.
• Jaja w formie przetrwalnikowej zostały wysłane w kosmos podczas misji Apollo 16 i Apollo 17. Przetrwały silne działanie grawitacji i promieniowania kosmicznego w warunkach beztlenowych. Z 90% jaj wykluły się larwy w późniejszym etapie eksperymentu.
• Artemia salina często jest określany mianem gatunku zbiorowego.
• Na terenie Europy odnotowano iż kolczykowiec słonaczek rozmnaża się głównie przez partenogeneze.
• Artemia jest blisko spokrewniona z wioślarkami i przekopnicami. Jest także gatunkiem bardzo starym, który nie zmienił się od ponad 100 milionów lat.  
• Do rodzaju Artemia klasyfikuje się obecnie 7 gatunków artemi min. kolczykowca słonaczka, Artemia franciscana, Artemia monica, Artemia persimilis, Artemia urmiana, Artemia sinica i Artemia tibetiana.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82onaczek
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Artemia_(rodzaj)
-https://en.wikipedia.org/wiki/Artemia_salina
-http://animaldiversity.org/accounts/Artemia_salina/

Amfiprion pomidorowy - samiec staje się samicą. Skomplikowany cykl rozwojowy.

inne nazwy: błazenek pomidorowy

• Królestwo: Zwierzęta
• Podtyp: Kręgowce
• Gromada: Promieniopłetwe
• Rząd: Okoniokształtne
• Rodzina: Garbikowate
• Gatunek: Amfiprion pomidorowy(Amphiprion frenatus)

Występowanie

Amfiprion pomidorowy zamieszkuje płytkie rafy kolorowe, zwłaszcza występujące w zatokach na terenie zachodniego Pacyfiku. Rybę te można spotkać w Morzu Południowochińskim, Indonezji, u wybrzeży Singapuru, Malezji, Tajlandii, Wietnamu, Chin, Filipin, Tajwanu, aż po wyspy Riukiu leżące w południowej części Japonii. Gatunek ściśle związany z występowaniem ukwiałów, zwłaszcza z gatunku Entacmaea quadricolor i Heteractis crispa.

Ogólny opis

Amfiprion pomidorowy osiąga zwykle 7-14 cm długości ciała. Ciało bocznie spłaszczone, nieznaczenie wydłużone i owalne o niewielkim otworze gębowym. Młode dojrzałe osobniki posiadają ciało koloru intensywnie pomarańczowego z białym pionowym pasem(czasami z czarnymi krawędziami) ciągnącym się od czubka głowy, zaraz za okiem przez cały łuk skrzelowy. Ciało amfipriona pomidorowego wraz z wiekiem ciemnieje, aby stać się całkowicie czarne(zwykle jedynie białe oznaczenia, oraz płetwy pozostają niezmienne). U osobników młodocianych może występować także biały pionowy pas w środkowej części ciała, oraz w pobliżu płetwy ogonowej. Płetwy zwykle koloru jasnopomarańczowego. Płetwa grzbietowa amfipriona posiada 9-10 kolczastych promieni, oraz 16-18 miękkich, natomiast płetwa odbytowa 2 promienie kolczaste i 13-15 miękkich.

Dymorfizm płciowy

Wszystkie amfipriony rodzą się samcami, lecz posiadają narządy rozrodcze męskie, jak i żeńskie. Największa ryba w kolonii zamieszkującej dany ukwiał, zazwyczaj staje się samicą, druga co do wielkości samcem, lecz w razie śmierci samicy, samiec staje się samicą, a druga co do wielkości ryba w kolonii samcem. Pozostałe ryby pozostają bezpłodne. Samica jest większa od samca osiągając 10-14 cm długości ciała, jest zwykle także bardziej masywna, oraz posiada ciemniejsze ubarwienie ciała, głównie ze względu na to iż jest starsza. Samiec osiąga zazwyczaj 7 cm długości ciała, jest szczuplejszy i jaskrawiej ubarwiony.
   

Populacja i zagrożenia

Gatunek nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Notowany jako miejscowo liczny. Nie odnotowano poważnych zagrożeń dla tego gatunku. Czasami odławiany w celu hodowli akwarystycznej.

Pożywienie

Zooplankton, glony, małe skorupiaki, a także cząstki przemiany materii symbiotycznego ukwiału i jego martwe szczątki.

Zachowanie

Amfiprion pomidorowy jest rybą żyjącą w symbiozie z ukwiałem z gatunku Entacmaea quadricolor, rzadziej z Heteractis crispa. Amfiprion dzięki grubej warstwie śluzu, który hamuje zabójcze działanie parzydełek ukwiału, żyje wśród czułek koralowca, które zapewniają mu ochronę przed większymi drapieżnikami, a także pokarm w postaci niestrawionych resztek pozostawionych przez gospodarza. Błazenek natomiast broni ukwiał przed żywiącymi się polipami chetonikami, a sam koralowiec także korzysta z resztek organizmów niezjedzonych przez rybę. Jeden ukwiał zamieszkuje zwykle jedna grupa rodzinna, złożona z samca, samicy i grupy młodocianych amfiprionów. Największy błazenek staje się samicą, a drugi co do wielkości zdolnym do rozrodu samcem. Tylko te osobniki w grupie mogą się rozmnażać. Ryby zaciekle bronią swego domu przed innymi amfiprionami i rybami zagrażającymi ukwiałowi. Dominujący samiec i z rzadka samica często nękają mniejsze osobniki w swojej grupie, przez co zjadają one mniejszą ilość pokarmu i osiągają mniejsze rozmiary. Samica natomiast często zaczepia samca, aby natomiast ten nie dorósł do jej rozmiarów. Kiedy samica ginie, samiec zwykle zmienia płeć i szybko rośnie(gdyż nie jest już nękany przez samice). Amfipriony które nie znalazły odpowiedniego gospodarza, żyją zwykle w pobliżu innych koralowców(np. koralowców pęcherzykowatych).

Rozród

Wśród amfiprionów zdolność do rozrodu posiada jedynie para dominująca, która łączy się zwykle na całe życie. Błazenek pomidorowy rozmnaża się przez cały rok w rejonach tropikalnych i w cieplejsze miesiące w rejonie klimatu umiarkowanego. Tarło odbywa się podczas pełni księżyca, podczas którego samiec goni samice, prezentuje swoje płetwy i szybko pływa wśród ukwiału. Tarło trwa ok. 0,5-2 godziny. Zwykle ponad 1000 jajeczek ikry składanych jest w pobliżu stopy ukwiału. Ikrą opiekuje się samiec, którą ją wachluje(usuwając nieczystości i napowietrzając zarodki) i usuwa martwe jaja. Po ok. 6-7 dniach następuje wylęg, a do toni wodnej uwalniane są 3-4 mm larwy. Larwy dryfują w wodzie przez ok. 16 dni, żywiąc się planktonem, a następnie narybek poszukuje odpowiedniego ukwiału. Młode zwykle dołączają do grupy amfiprionów zamieszkującej dany ukwiał, lub tworzą własne grupy rodzinne. Dojrzałość płciową samce osiągają po uzyskaniu 4 cm długości ciała, samice zwykle po osiągnięciu 7 cm(okres ok. 2 lat). Para rozrodcza może trzeć się kilka razy do roku.

Naturalni wrogowie

Amfiprion zwykle iż zamieszkuje ukwiał, nie posiada naturalnych wrogów. Jedynie młode i ikra są narażone na ataki drapieżników, głównie amfiprionów innych gatunków i wargaczowatych.

Długość życia

ok. 6-10 lat w naturze i do 18 lat w niewoli.

Znaczenie dla człowieka

Amfipriony są jadalne i posiadają smaczne mięso, lecz ze względu na trudność w ich złowieniu nie posiadają prawie żadnego znaczenia gospodarczego. Ryby są jednak poszukiwane, odławiane i sprzedawane akwarystom. Jego hodowla nie przysparza większych problemów.

Ciekawostki

• Proces tworzenia specjalnego śluzu chroniącego rybę przed parzydełkami ukwiału nie jest do końca poznany. Wiadomo iż ryba nie rodzi się z śluzem, a jedynie nabywa zdolność jego tworzenia. Amfiprion pokrywa się śluzem naśladującym wydzieliny konkretnego ukwiału, dlatego koralowiec traktuje rybę jako jeden ze swoich narządów. Śluz błazenków jest dostosowany do danego osobnika, dlatego nie jest odporny na parzydełka innych ukwiałów, nawet tego samego gatunku. Kiedy ryba z jakiegoś powodu zostaje oddzielona od ukwiału na dłuższy okres traci zdolność ochrony przed ukwiałem i musi ją nabywać od nowa. Czasami ranne i niepokryte śluzem osobniki mogą zostać zaatakowane przez ukwiał. Badacze sądzą iż śluz jest tworzony przez skórę ryby, lub w jakiś sposób pokrywa swoje ciało śluzem z parzydełek gospodarza.
• Czasami błazenki przyciągają drapieżne ryby, które zostają same upolowane przez ukwiał.
• Hodowla amfipriona pomidorowego nie przysparza większych problemów. Nie wymaga dużego zbiornika, gdyż i tak nie oddala się za bardzo od koralowca, którego uznał za gospodarza, ok. 80 l. W akwarium najlepiej umieścić ukwiał, lecz są one dosyć problematyczne i często chorują(gdyż nie posiadają one symbiotycznych glonów występujących w naturze), dlatego w zastępstwie można dać błazenkowi innego koralowca. Dobrze w tym celu sprawdzają się koralowce skórzaste(Sarcophyton sp.).
• Rodzaj Amphiprion liczy 29-30 gatunków amfiprionów min. amfipriona ognistego(Amphiprion ephippium), amfipriona plamistego(Amphiprion ocellaris) i amfipriona złotego(Amphiprion perideraion).

Bibliografia:

-http://sklep.aquamedic.pl/amphiprion-frenatus.html

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Amfiprion_pomidorowy

-https://en.wikipedia.org/wiki/Tomato_clownfish

-http://www.fishbase.org/summary/Amphiprion-frenatus.html

-http://animaldiversity.org/accounts/Amphiprion_frenatus/

-http://www.superakwarium.pl/amphiprion-frenatus-id696.html

-http://animal-world.com/encyclo/marine/clowns/frenatus.php