czwartek, 27 listopada 2014

Wilkołak - dziki likantrop

Pierwsze podania

Postać człowieka zmieniającego się w wilka, występuje w niemal wszystkich wierzeniach cywilizacji, które miały styczność z wilkiem. Wilkołaki można spotkać począwszy od wierzeń starożytnych Greków, Rzymian, czy Słowian, skończywszy na kulturze Indian północnoamerykańskich.

Postać istoty

Postaci wilkopodobne można spotkać w wierzeniach i kulturze wielu cywilizacji min:
  • Król Likaon - król Arkadii, pochodzący z mitologi greckiej. Królestwo Likaona często odwiedzali bogowie, lecz ten powątpiewając w ich wielką moc, postanowił poddać próbie największego z bogów Zeusa. Król zabił swojego syna, obdarł ze skóry, ugotował, oraz podał odwiedzającemu go bogowi jako danie. Zeus jednak od razu rozpoznał iż podane mu mięso to człowiek. Wściekły bóg ukarał Likaona i jego synów zmieniając ich w wilki, oraz wskrzesił zabitego syna(Arkasa). Inna wersja mówi iż Dionizos zamienił króla i jego synów w wilki, aby uchronić ich przed gniewem Zeusa(gdyż bóg wina nie był przeciwny kanibalizmowi).
  • Luperkus - rzymskie bóstwo, utożsamiane z wilkiem(później z faunem). Chronił pasterzy i ich stad przed wilkami. Jego siedzibą była jaskinia Luperkal w której wilczyca karmiła Romulusa i Remusa.
  • Wilkołaki i wilkodłaki - w kulturze słowiańskiej istnieje dużo motywów człowieka, który mógł przemienić się w wilka. Jedna z legend mówi o wężokształtnym człowieku zwanym Zmaj Ogneni Wuk. Mógł zmieniać się w węża, lecz pod postacią ludzką pokrywało go nadmierne owłosienie. Posiadał on także zdolność zmieniania swoich kompanów w zmiennokształtnych, głównie wilkołaki. Inne legendy mówią o ludziach, którzy przybierali postać wilka. Księżyc w pełni dawał im moc, lecz srebro osłabiało, a nawet zabijało wilkołaki.
  • Mit Algonkinów - jeden z mitów indiańskiego plemienia Algonkinów mówi o mężczyźnie, który ożenił się z dwiema kobietami, które nieustannie go zdradzały. Jednak mężczyzna bardzo kochając swe żony, postanowił przenieś się wraz z nimi na pustkowie i zacząć od nowa, będąc odizolowanym od reszty społeczeństwa. Jednak żony nie popierały czynu swego męża, tak wiec pewnego razu postanowiły go zabić. Kobiety wykopały dziurę, którą przykryły gałęziami, oraz czaszką bizona na której zwykle mężczyzna odpoczywał. Kiedy mąż przybył z polowania, usiadł na czaszce i zapadł się w dół. Żony tymczasem zwinęły namiot i powróciły do obozu, mówiąc wszystkim iż ich małżonek zginą. Okaleczony mężczyzna uwięziony w jamie nie potrafił się z niej wydostać, lecz w tym czasie przez prerie przechodził wilk, który zauważywszy człowieka w beznadziejnej sytuacji zawył z litości. Wycie zwabiło inne wilki, które pomogły wydostać się mężczyźnie z jamy. Stary wilk przywódca w magiczny sposób uleczył człowieka, dając mu wilcze cechy i wygląd. Mężczyzna przysiągł wierność wilczemu stadu, lecz pewnego razu napotkał swoich towarzyszy, którzy rozpoznali dawnego kompana. On opowiedział im o podstępie jakiego dopuściły się jego żony, które później zostały należycie ukarane.

Wygląd

Wilkołak najczęściej przedstawiany jest jako zmiennokształtny, czyli człowiek mogący zmienić się w wilka. Zwykle wilkołak w ludzkiej formie nie odróżnia się niczym od zwykłych ludzi, choć czasami podawane są pewne cechy, jak krzaczaste i zrośnięte brwi, nadmierne owłosienie ciała, włosy na czole kształtujące trójkąt, żółte i przenikliwe oczy, czy pentagram, lub symbol księżyca, głównie na dłoni, które pozwalały rozpoznać wilkołaka w ludzkiej formie. Kilka z tych cech posiadał wilkołak z cyklu opowiadań J.K. Rowling Harry Potter Fenrir Greyback, natomiast Remus Lupin nie odróżniał się wyglądem od zwykłych ludzi. Największe różnice w wyglądzie w zależności od podania można zaobserwować u człowieka w formie wilkołaka. W niektórych podaniach człowiek po przemianie zmienia się po prostu w wilka, obdarzonego niezwykłą siła i szybkością(np. The Vampire Diaries), lub w wilka o nienaturalnym rozmiarze(np. Twilight), jednak także często zmienia się w hybrydę wilka i człowieka o wydłużonym pysku, owłosionym ciele, wydłużonych zębach i pazurach, oraz dwunożnej, garbatej postawie(np. Harry Potter, The Wolfman). Wilkołakami określane są także wargi w powieściach J.R.R. Tolkien Władca Pierścieni i Hobbit.

Umiejętności i skutki wilkołactwa

  • Pełnia Księżyca - człowiek w wielu podaniach mógł przemienić się w wilkołaka jedynie podczas pełni Księżyca(Harry Potter, The Wolfman). W innych zaś kontrolował swoją przemianę(Twilight), mogąc zmienić się w wilka w dogodnej sytuacji. Czasami podczas pełni Księżyca wilkołak zyskiwał jedynie więcej siły, a czasami rósł jego popęd seksualny.
  • Nadnaturalna siła, zwinność i szybkość - wilkołak po przemianie zyskiwał wielką siłę, która wraz z zwinnością i szybkością dawała temu stworzeniu niezwykłe możliwości i pustoszącą moc. Zwykle także wilkołak w formie człowieka posiadał nadnaturalną siłę(np. The Vampire Diaries)
  • Wyostrzone zmysły - wilkołaki nawet w ludzkiej formie posiadały bardziej wyczulony węch, słuch i wzrok(widząc w ciemnościach), a po przemianie ich zmysły jeszcze bardzie się wyostrzały.
  • Szybka regeneracja - rany wilkołaka zwykle szybko się zabliźniały, także bardzo trudno go zabić.
  • Życie w watasze - wilkołaki w wielu podaniach są stworzeniami stadnymi, żyjącymi w grupach dowodzonych przez wilkołaka alfa(The Vampire Diaries, Twilight). Instynkt nakazuje niższym wilkołakom być posłusznym dominatorowi i wykonywać jego rozkazy.
  • Jad wilkołaka - w wielu powieściach jeżeli jad, znajdujący się w ślinie wilkołaka dostanie się do krwiobiegu człowieka to ten zmienia się w wilkołaka. W Pamiętnikach wampirów wilkołaczy jad zabija wampiry, a jedynym antidotum jest krew hybrydy(pół wilkołaka, pół wampira)
  • Nienawiść do wampirów - Wilkołaki i wampiry często są do siebie wrogo nastawione, prawdopodobnie z powodu konkurencji o te same ofiary(ludzi). W Pamiętnikach wampirów ugryzienie wilkołaka zabija wampira, przez co te dwa stworzenia nie darzą się sympatią, natomiast w Zmierzchu obecność wampirów pobudza wilkołaki do przemian. Wilkołaki w tym cyklu nienawidzą wampirów, gdyż te niegdyś przybyły na ich tereny i zabijały członków ich rodzin.
  • oraz wiele innych, zwykle unikatowych umiejętności dla danego wilkołaka w danym dziele np. wykrywanie kłamstw przez wilkołaki z Pamiętników wampirów, czy podwyższona ciepłota ciała wilkołaków z Zmierzchu.

Wrażliwości 

  • Srebro - podstawowa wrażliwość wilkołaka. Według wielu mitów i legend srebro było jedynym lekarstwem na wilkołactwo, mogące zdjąć klątwę likantorpi z człowieka. W wielu książkach i filmach np. Underworld kontakt srebra z ciałem wilkołaka powodowało ból, a przebicie ciała stworzenia przy pomocy srebrnej broni powodowało jego śmierć. W powieści A. Sapkowskiego Wiedźmin wilkołaka można zabić trafiając srebrną kulą w jego serce.
  • Ogień - oparzenia zwykle zaburzają proces regeneracji, dlatego wilkołaki unikają, lub boją się ognia.
  • Tojad - w niektórych podaniach tojad posiada niekorzystne działanie na wilkołaki. W Pamiętnikach Wampirów kontakt tojadu ze skórą wilkołaka powoduje oparzenia, natomiast spożycie go powoduje poważne osłabienie, choć niektóre wilkołaki jak Tyler Lockwood spożywały tojad,przed przemianą, aby stanowić mniejsze zagrożenia dla otaczających go ludzi.
  • Odcięcie głowy, rozczłonkowanie i wyrwanie serca- są to zwykle skuteczne sposoby na zabicie wilkołaka, lecz ze względy na dużą wytrzymałość i siłę tego stworzenia, dosyć trudne do zrealizowania.
  • Jemioła -  w niektórych, zwłaszcza tych starszych podaniach jemioła skutecznie ochrania przed atakiem wilkołaka. Współcześnie w wielu książkach i filmach jemioła, podobnie jak czosnek u wampira, nie oddziałuje w żaden sposób na wilkołaka.
  • Zdjęcie klątwy - wilkołactwo było czasami określane mianem klątwy, za które rzucenie obwiniano czarownice. Także za sprawą magii można było oczyścić ciało człowieka z brzemienia likantorpi. Klątwę mógł nakładać także inny wilkołak, poprzez ugryzienie, a zdjąć ją można było jedynie zabijając wilkołaka, który ją nałożył. W opowiadaniach typu Zmierzch, czy Pamiętniki Wampirów wilkołakiem nie można było się stać, lecz trzeba było się nim urodzić.

Stosunki z innymi rasami


  • Stosunek z ludźmi - wilkołaki są zwykle realnym zagrożeniem dla zwykłego człowieka, zwłaszcza opętane szałem zabijania. Jednak mimo to często należą one do społeczności ludzkiej, czasami nie wiedząc iż co pełnie przemieniają się w krwiożerczego stwora. W cyklu opowiadań Zmierzch wilkołaki żyją w odosobnionych, rodzinnych klanach.
  • Stosunek z wilkołakami- Wilkołaki i wampiry często są do siebie wrogo nastawione, prawdopodobnie z powodu konkurencji o te same ofiary(ludzi). W Pamiętnikach wampirów wampir ginie jeśli zostanie ugryziony przez wilkołaka, a w cyklu Zmierzch wampiry często toczą walki przeciw wilkołakom, choć może je połączyć wspólny cel. W opowiadaniach Pamiętniki Wampirów możliwa jest hybryda wilkołaka i wampira, lecz nie jest to owoc namiętnej miłości, lecz magiczne przemienienie wilkołaka w wampira.

Skutki wilkołactwa 


  • Przemiana - wilkołaki zwykle nie posiadają kontroli nad swoją przemianą(jak np. w Pamiętnikach Wampirów, czy The Wolfman). Podczas pełni księżyca człowiek samoistnie przemienia się w wilkołaka, często nie mając kontroli nad swoimi czynami. W serialu The Originals wilkołak może uchronić się przed przemianą używając magicznego pierścienia, podobnie jak chronią się wampiry przed słońcem. W cyklu opowiadań Zmierzch wilkołaki zwykle kontrolują swoją przemianę(chyba że zostaną poważnie rozdrażnione) i mogą zmienić się w wilka w dogodnej sytuacji.
  • Szał - wilkołaka zwykle można łatwo rozdrażnić i rozgniewać przez co staje się naprawdę niebezpieczny, nawet dla bliskich osób. W Pamiętnikach Wampirów wilkołaki łatwo wytrącić z równowagi, a urazę trzymają dosyć długi okres, natomiast w cyklu Zmierzch gniew może wywołać niekontrolowaną przemianę w wilka.
  • oraz wiele innych skutków np. potrzeba trzymania się w stadzie, lub nienawiść do wampirów.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilko%C5%82ak

-https://en.wikipedia.org/wiki/Werewolf

niedziela, 23 listopada 2014

Mammillaria rhodantha - kaktus dla początkujących

  • Królestwo: Rośliny 
  • Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
  • Klasa: Okrytonasienne
  • Rząd: Goździkowce
  • Rodzina: Kaktusowate
  • Gatunek: Mammillaria rhodantha

Występowanie

Kaktus jest szeroko rozpowszechniony w Meksyku min. w stanach Aguascalientes, Veracruz, Tlaxcala, Michoacán, Querétaro, Meksyk, Guanajuato, Hidalgo i Jalisco. Preferuje tereny górskie o kamienistym, lub piaszczystym podłożu, między 1700, a 3300 m n.p.m.

Ogólny opis

Mammillaria rhodantha jest niewielkim, kulistym kaktusem dorastającym do 6-12 cm wysokości. Rośnie zwykle w niewielkich kępach, lub samotnie. Nie posiada żeber, lecz charakterystyczne brodawki z których wyrastają mocne, ostre i białe ciernie o długości 1-1,5 cm, zebrane w otoczkę. Zwykle ciernie zebrane są po 4-7. U nasady brodawki najczęściej występuje białe, wełniste włókno.

Rozmnażanie 

Kaktus kwitnie wczesną wiosną. Kwiaty wytwarzane są w zagłębieniach między brodawkami na aksillach i zwykle tworzą okrąg wokół wierzchołka rośliny. Około 1 cm talerzykowate i owadopylne kwiaty są zwykle koloru różowego, lub purpurowego. Mammillaria rhodantha kwitnie przez długi okres czasu, zwykle od wczesnej wiosny, aż po jesień. Owoc wytwarzany jest wewnątrz pędu rośliny i wysuwany dopiero w odpowiednim stadium rozwoju. Zielonkawe, lub blado różowe owocniki pozostają na roślinie aż do następnej wiosny, osiągając ok. 1,5-2,5 cm długości i zamierając pomarańczowobrązowe nasiona. Przy odpowiednich warunkach nasiona kiełkują.

Zagrożenia

Nie jest gatunkiem zagrożonym, przez IUCN notowany jako gatunek najmniejszego ryzyka na wyginięcie. Jednymi z zagrożeń dla tego gatunku to przekształcenie środowiska przez człowieka, oraz zbyt intensywny wypas zwierząt hodowlanych na terenach, gdzie występuje Mammillaria rhodantha.

Długość życia

Roślina wieloletnia.

Znaczenie dla człowieka

Popularna i bardzo mało wymagająca roślina doniczkowa. Nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych, a długi okres kwitnięcia bardzo poprawia atrakcyjność rośliny.

Warunki uprawy

Roślina łatwa w uprawie, polecana dla początkujących hobbystów kaktusów. Wymaga jedynie pełnego nasłonecznienia i regularnego wietrzenia. Najlepiej rośnie i kwitnie w glebie przeznaczonej pod kaktusy z dodatkiem gruboziarnistego piasku. Latem należy podlewać rzadko, lecz obficie. Zimą najlepiej obniżamy temperaturę do ok. 5°C i zaprzestajemy podlewania. U kaktusów z rodzaju Mammillaria bardzo często dochodzi do przerostu, przez co korzenie nie potrafią utrzymać ciężaru całej rośliny przez co kaktus kładzie się, lub wypada z doniczki.

Ciekawostki


  • Kaktus jest w miarę odporny na mróz i może wytrzymać temperaturę do -4 °C.
  • Został opisany w 1829 roku przez niemieckich botaników Christoph'a Friedrich'a Otto i Heinrich'a Friedrich'a Link.
  • Wyróżnia się kilkanaście odmian Mammillaria rhodantha min. Mammillaria rhodantha subsp. aureiceps Mammillaria rhodantha subsp. mollendorffiana.
  • Rodzaj Mammillaria liczy obecnie 171 gatunków kaktusów min. Mammillaria bocasana, Mammillaria columbiana i Mammillaria heyderi.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Mammillaria_rhodantha
-https://de.wikipedia.org/wiki/Mammillaria_rhodantha
-http://www.cactus-art.biz/schede/MAMMILLARIA/Mammillaria_rhodantha/Mammillaria_rhodantha/mammillaria_rhodantha.htm
-http://www.iucnredlist.org/details/152686/0

środa, 19 listopada 2014

Takahe północny - upadły kuzyn

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Żurawiowe
  • Rodzina: Chruściele
  • Gatunek: Takahe północny(Porphyrio mantelli)

Występowanie

Takahe północny zamieszkiwał endemicznie łąki piętra alpejskiego Wyspy Północnej, należącej do Nowej Zelandii.

Ogólny opis

Takahe północny jest znany jedynie z kilku kopalnych szczątków, oraz jednej niepotwierdzonej obserwacji. Przypuszczalnie nie różnił się zanadto od spokrewnionego takahe południowego, jednak wiadomo iż osiągał od niego nieco większe rozmiary. Mierzył ok. 50-60 cm długości ciała. Takahe północny był krępej budowy nielotem o zredukowanych skrzydłach, masywnych nogach i grubym dziobie. Posiadał ciemnoniebieskie upierzenie z zielonawymi skrzydłami i grzbietem, oraz białym kuprem.

Dymorfizm płciowy

Brak danych. Przypuszczalnie samica nieco mniejsza od samca.

Pożywienie

Gatunek głównie roślinożerny, urozmaicający swoją dietę w drobne bezkręgowce.

Zachowanie

Ekologia ptaka bardzo słabo poznana. Gatunek znany jedynie z kilku kopalnych szczątków.

Rozród

brak danych. Przypuszczalnie zachowania rozrodcze nie odróżniały się zanadto od zachowań rozrodczych takahe południowego.

Naturalni wrogowie

Jedynym znanym drapieżnikiem, który zagrażał głównie młodym takahe była weka.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia

Takahe północny występował endemicznie jedynie na Wyspie Północnej, lecz badacze sugerują iż jego populacja systematycznie malała wraz z ocieplaniem się klimatu w holocenie i wkraczaniem lasu na tereny alpejskich łąk. Populacja takahe północnego drastycznie zmniejszyła się po przybyciu na Wyspę Północną pierwszych Maorysów ok. IX, a XIII w. n.e. Ludzie polowali na te ptaki, niszczyli ich naturalne środowisko pod uprawy. a przywleczone szczury mogły polować na jaja i pisklęta takahe. Gatunek w niedługim czasie wymarł. Niepotwierdzone informację mówią o schwytaniu ptaka w 1894 roku, który został rozpoznany jako takahe północny, jednak większość badaczy wątpi aby gatunek mógł przetrwać aż do tego czasu.

Ciekawostki


  • Gatunek został opisany na podstawie szczątków odnalezionych w regionie Taranaki przez angielskiego biologa Richard'a Owen'a w 1848 roku.
  • Do niedawna takahe północny, jak i południowy były uznawane jako podgatunki jednego takahe(Porphyrio mantelli). Dopiero w 1996 roku na podstawie badań udowadniających iż oba gatunki ewoluowały niezależnie, oraz odkryciu szczątek takahe południowego na Wyspie Północnej(oba gatunki występowały razem na jednym terytorium), wyodrębniono dwa gatunki takahe południowego(Porphyrio hochstetteri) i takahe północnego(Porphyrio mantelli).
  • Poza takahe północnym za gatunki wymarłe, które występowały na Wyspie Północnej uznaje się min. łazika zaroślowego(Xenicus longipes), kurobroda różnodziobego(Heteralocha acutirostris), sowice białolicą(Sceloglaux albifacies), bączka nowozelandzkiego(Ixobrychus novaezelandiae), przepiórkę nowozelandzką(Coturnix novaezelandiae), rdzawkę północną(Turnagra tanagra), bekasa północnego*(Coenocorypha barrierensis), nielotnego chruściela Capellirallus karamu, scynka Oligosoma gracilicorpus, oraz kilka gatunków moa.
  • Takahe północny był zwany przez Maorysów "mōho".
  • Takahe północny był najbliżej spokrewniony z takahe południowym(Porphyrio hochstetteri), który jest obecnie gatunkiem poważnie zagrożonym. Innymi przedstawicielami rodzaju Porphyrio są modrzyk zwyczajny(Porphyrio porphyrio), sułtanka afrykańska(Porphyrio alleni), sułtanka amerykańska(Porphyrio martinicus), sułtanka żółtodzioba(Porphyrio flavirostris), oraz 11 gatunków wymarłych, głównie w prehistorii, w tym 6 gatunków jak dotąd nieopisanych. Wymarłym przedstawicielem rodzaju Porphyrio oprócz takahe północnego jest między innymi modrzyk mały(Porphyrio albus) i modrzyk reunioński*(Porphyrio coerulescens).
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Takahe_p%C3%B3%C5%82nocny
-https://en.wikipedia.org/wiki/North_Island_takah%C4%93
-http://www.iucnredlist.org/details/22728833/0
-http://www.hbw.com/species/takahe-porphyrio-mantelli

poniedziałek, 17 listopada 2014

Prototaxites - ogromne prehistoryczne... grzyby, czy porosty?

  • Królestwo: Incertae sedis(pozycja taksonomiczna niepewna)
  • Rodzaj: Prototaxites

Występowanie

Przypuszczalnie rósł na terenach podmokłych Laurosji(superkontynent). Obecnie szczątki prototaxitesa odnajdywane są w Europie, południowo-zachodniej Azji i Ameryce Północnej. Występował ok. 420-370 milionów lat temu w okresie syluru i dewonu.

Ogólny opis

Do dzisiaj nie wiadomo do jakiego królestwa należy klasyfikować prototaxitesa. Jedni uważają iż ten tajemniczy organizm był gigantycznym grzybem, inni iż symbiotycznym porostem, a jeszcze inni iż rośliną z gromady wątrobowców. Wiadomo jednak że prototaxites osiągał ponad 8 metrów wysokości i 90 cm średnicy w najgrubszym miejscu, co czyniło go największym organizmem lądowym tamtego okresu. Grzybopodobny organizm nie posiadał typowej struktury komórkowej jak współczesne rośliny lądowe, lecz budowały go rzędy rurkowatych włókien(grubych nierozgałęzionych, cienkich rozgałęzionych i rzadszych grubych rozgałęzionych), podobnych do grzybów i krasnorostów. Przypuszczalnie znajdowane, skamieniałe części organizmu to owocnik, zatem system korzeniowy prototaxitesa musiał być także dobrze rozwinięty, aby utrzymać ciężar swojej masy. Prototaxites najczęściej wizualizowany jako duży i wydłużony, stożkowaty organizm o zaokrąglonym czubku, choć niektórzy badacze popierają teorię iż prototaxites posiadał liście, lub duży, parasolowaty kapelusz. Nie wiadomo jak odżywiał się prototaxites, przypuszczalnie substancję pokarmowe wytwarzał w procesie fotosyntezy.

Rozmnażanie

brak danych.

Długość życia

brak danych.

Przyczyny wymarcia 

Prototaxites wymarł przypuszczalnie podczas wymierania dewońskiego 374 milionów lat temu, spowodowanego zmianami w ekosystemach z nieznanym do końca inicjatorem. Przypuszczalnie upadek ciała niebieskiego w powierzchnie Ziemi mogło być przyczyną masowego wymierania, o czym świadczy krater Alamo. W okresie tym znikło ponad 40% organizmów wodnych.

Ciekawostki


  • Szczątki prototaxitesa zostały odnalezione w 1843 roku, lecz zostały opisane dopiero w 1859 roku przez kanadyjskiego geologa John'a William'a Dawson'a. Badacz myśląc iż opisuje drzewo, które rozkładał grzyb, nazwał opisywany organizm jako Prototaxites("pierwszy cis"). Później kilku innych badaczy kwestionowało badania Dawson'a proponując nazwy Nematophycus("włóknista alga"), lub Nematophyton("włóknista roślina"), i choć nazwa Prototaxites została uznana przez Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej jako błędna, to nadal jest używana. W 2001 roku paleobotanik Francis Hueber opublikował swoje badania w których na podstawie morfologii organizmu zakwalifikował go do grzybów. W późniejszych pracach wysunął także teorię iż grzyb mógł odżywiać się za pomocą fotosyntezy. Współcześni badacze sugerują także iż Prototaxites mógł być ogromnym porostem, lub wątrobowcem, a także organizmem wodnym.
  • Bardzo podobną włóknistą budowę posiadały wymarłe organizmy, obecnie klasyfikowane do grzybów, z rodzaju Nematasketum.
  • Istnieje teoria iż prototaxites był organizmem drapieżnym w jakiś sposób odżywiającym się pierwszymi stawonogami. Jednak największym uznaniem cieszy się teoria iż prototaxites posiadał liście i odżywiał się przy pomocy fotosyntezy.
  • Prototaxites był największym organizmem swojego okresu. Pierwsze rośliny występujące wraz z prototaxitesem osiągały maksymalnie 1 metr wysokości np. kuksonia(najstarsza roślina lądowa). Możliwe iż w sylurze i dewonie własnie te organizmy tworzyły lasy.
  • Obecnie nie wymienia się żadnych gatunków rodzaju Prototaxites.
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Prototaxites
-http://blogs.evergreen.edu/fungalkingdom/prototaxites-the-largest-organism-of-its-time/
-http://prehistoricearth.wikia.com/wiki/Prototaxites

niedziela, 16 listopada 2014

Kolczykowiec słonaczek - kochający sól

inne nazwy: solowiec, solankowiec, słonaczek, artemia solowiec
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Typ: Stawonogi
  • Gromada: Skrzelonogi
  • Rząd: Bezpancerzowce
  • Rodzina: Artemiidae
  • Gatunek: Kolczykowiec słonaczek(Artemia salina)

Występowanie

Kolczykowiec słonaczek zamieszkuje śródlądowe słone zbiorniki wodne. Jest gatunkiem euryhalicznym(toleruje różne stopnie zasolenia wody), zamieszkującym słone jeziora, saliny, słone bagna w pobliżu morza, nawet bliskie 50 % nasycenia solą, lecz nigdy nie zamieszkują samego oceanu(przypuszczalnie z powodu na zbyt duże drapieżnictwo). Solowiec jest głównie spotykany w strefie klimatu umiarkowanego i subtropikalnego min. zamieszkuje Morze Kaspijskie, skaliste wybrzeża południowego San Francisco, słone jeziora na terenie pustyń w zachodnich Stanach Zjednoczonych, a także wiele słonych śródlądowych wód na całym świecie. Niegdyś sądzono iż licznie zamieszkuje Wielkie Jezioro Słone w zachodnim USA, jednak skrupulatne badania potwierdziły iż dominuje tam innych gatunek artemi(Artemia franciscana). 

Ogólny opis

Słonaczek jest niewielkim skorupiakiem osiągającym 8-10 mm długości ciała, maksymalnie 15 mm w sprzyjających warunkach. Ciało jest wydłużone, podzielone na co najmniej 20 odcinków i 10 segmentów z parą odnóż na każdym z nich. Odwłok zakończony widełkami, składającymi się zwykle z 9 segmentów o różnej długości w zależności od warunków środowiskowych. Artemia jest pozbawiona karapaksu. Na głowie znajdują się dwie pary czułków, gdzie u samców jedna z par jest długa i chwytna(u samic obie pary krótkie i cienkie). Ciało koloru białego, różowego, zielonego, lub przeźroczystego w zależności od warunków środowiskowych i rodzaju pożywienia. Oczy złożone, znajdujące się na krótkich czułkach.

Dymorfizm płciowy

Druga para czułków na głowie samca jest długa i zakończona malutkimi skrzypcami. U samic obie pary czułków są podobnej wielkości i budowy(czyli krótkie i cienkie).

Populacja i zagrożenia

Nie podlega klaryfikacji w stopniach zagrożenia. Gatunek licznie wstępujący na całym świecie. Nie wymaga ochrony.

Pożywienie

Artemia żywi się fitoplanktonem, głównie glonami z rodzaju Dunaliella, które wyłapuje poprzez filtrację za pomocą szybkich ruchów kończyn, wyposażonych w\ drobne wyrostki.

Zachowanie

Kolczykowiec słonaczek jest stale aktywnym, pływającym skorupiakiem. W przeciwieństwie do większości stworzeń wodnych, zwykle pływa kończynami do góry. Artemie przyciąga światło, dlatego podczas dnia najczęściej spotykana przy tafli wody. Związane jest to z poszukiwaniem pożywienia, jakim są światłolubne, jednokomórkowe glony. W nocy skorupiak zwykle zanurza się w niższe partię zbiornika.

Rozród

Samica artemii może rozmnażać się płciową z udziałem samca, lub bezpłciowo poprzez partenogeneze. W przypadku tego drugiego, samica składa jajka z których wylęgają się kolejne samice. W rozmnażaniu płciowym samiec łapie samice chwytnymi czułkami i kopuluje z nią przez parę dni w pozycji grzbietowej, zapładniając produkowane przez nią jajka. Samica następnie składa ok. 300 unoszących się w wodzie jajeczek. Larwy wylęgają się zwykle w przeciągu 1-2 dni, przy odpowiednich warunkach środowiskowych, czyli przy temperaturze ok. 30*C i dosyć niskim stężeniu soli. Jeżeli jednak wylęg nie może nastąpić z uwagi na warunki, jaja przechodzą w stan uśpienie zmieniając się w cystę. Mogą przetrwać stan wysuszenia, oraz wiele niekorzystnych czynników środowiskowych, pozostając w uśpieniu nawet przez 3-5 lat. Larwa typu nauplius, mierzy ok. 0,5 mm. Po ok. 1 tygodniu larwa przemienia się w osobnika dorosłego. Samica solowca może składać partię jaj nawet co 4 dni.

Naturalni wrogowie

Głównie ryby i większe bezkręgowce, lecz kolczykowiec zamieszkuje często zbiorniki o bardzo dużym zasoleniu, gdzie większość żywych organizmów nie może przetrwać. Ryby z rodzaju Cyprinodon i flamingi są jednymi z niewielu wrogów, które zagrażają artemii nawet w bardzo zasolonych zbiornikach.

Długość życia

Osobnik dorosły kilka miesięcy. Maksymalnie do 1 roku.

Znaczenie dla człowieka

Cenne zwierzę laboratoryjne, ze względu na szybki rozwój i łatwość w utrzymaniu. Jajka, larwy i dorosłe osobniki używane jako żywy pokarm dla ryb i innych zwierząt hodowanych. Niegdyś Indianie masowo poławiali artemie, gdyż wysuszona była spożywana jako przysmak.

Ciekawostki 


  • Kolczykowce słonaczki często spotykane są pod nazwą "Sea Monkeys"(wodne małpki) i sprzedawane jako łatwe do hodowli skorupiaki w całych zestawach, podobnie jak przekopnice.
  • Artemia salina jest jednym z najpopularniejszych karm dla ryb, zaraz po ochotce, rureczniku, doniczkowcu i wodzeniu. Ze względu na mały rozmiar i dużą wartość odżywczą polecana dla narybku.
  • Jaja w formie przetrwalnikowej zostały wysłane w kosmos podczas misji Apollo 16 i Apollo 17. Przetrwały silne działanie grawitacji i promieniowania kosmicznego w warunkach beztlenowych. Z 90% jaj wykluły się larwy w późniejszym etapie eksperymentu.
  • Artemia salina często jest określany mianem gatunku zbiorowego.
  • Na terenie Europy odnotowano iż kolczykowiec słonaczek rozmnaża się głównie przez partenogeneze.
  • Artemia jest blisko spokrewniona z wioślarkami i przekopnicami. Jest także gatunkiem bardzo starym, który nie zmienił się od ponad 100 milionów lat.  
  • Do rodzaju Artemia klasyfikuje się obecnie 7 gatunków artemi min. kolczykowca słonaczka, Artemia franciscana, Artemia monica, Artemia persimilis, Artemia urmiana, Artemia sinica i Artemia tibetiana.
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82onaczek
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Artemia_(rodzaj)
-https://en.wikipedia.org/wiki/Artemia_salina
-http://animaldiversity.org/accounts/Artemia_salina/

wtorek, 11 listopada 2014

Amfiprion pomidorowy - samiec staje się samicą. Skomplikowany cykl rozwojowy.

inne nazwy: błazenek pomidorowy
  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Promieniopłetwe
  • Rząd: Okoniokształtne
  • Rodzina: Garbikowate
  • Gatunek: Amfiprion pomidorowy(Amphiprion frenatus)

Występowanie

Amfiprion pomidorowy zamieszkuje płytkie rafy kolorowe, zwłaszcza występujące w zatokach na terenie zachodniego Pacyfiku. Rybę te można spotkać w Morzu Południowochińskim, Indonezji, u wybrzeży Singapuru, Malezji, Tajlandii, Wietnamu, Chin, Filipin, Tajwanu, aż po wyspy Riukiu leżące w południowej części Japonii. Gatunek ściśle związany z występowaniem ukwiałów, zwłaszcza z gatunku Entacmaea quadricolor i Heteractis crispa.

Ogólny opis

Amfiprion pomidorowy osiąga zwykle 7-14 cm długości ciała. Ciało bocznie spłaszczone, nieznaczenie wydłużone i owalne o niewielkim otworze gębowym. Młode dojrzałe osobniki posiadają ciało koloru intensywnie pomarańczowego z białym pionowym pasem(czasami z czarnymi krawędziami) ciągnącym się od czubka głowy, zaraz za okiem przez cały łuk skrzelowy. Ciało amfipriona pomidorowego wraz z wiekiem ciemnieje, aby stać się całkowicie czarne(zwykle jedynie białe oznaczenia, oraz płetwy pozostają niezmienne). U osobników młodocianych może występować także biały pionowy pas w środkowej części ciała, oraz w pobliżu płetwy ogonowej. Płetwy zwykle koloru jasnopomarańczowego. Płetwa grzbietowa amfipriona posiada 9-10 kolczastych promieni, oraz 16-18 miękkich, natomiast płetwa odbytowa 2 promienie kolczaste i 13-15 miękkich.

Dymorfizm płciowy

Wszystkie amfipriony rodzą się samcami, lecz posiadają narządy rozrodcze męskie, jak i żeńskie. Największa ryba w kolonii zamieszkującej dany ukwiał, zazwyczaj staje się samicą, druga co do wielkości samcem, lecz w razie śmierci samicy, samiec staje się samicą, a druga co do wielkości ryba w kolonii samcem. Pozostałe ryby pozostają bezpłodne. Samica jest większa od samca osiągając 10-14 cm długości ciała, jest zwykle także bardziej masywna, oraz posiada ciemniejsze ubarwienie ciała, głównie ze względu na to iż jest starsza. Samiec osiąga zazwyczaj 7 cm długości ciała, jest szczuplejszy i jaskrawiej ubarwiony.
   

Populacja i zagrożenia

Gatunek nie podlega klasyfikacji w stopniach zagrożenia. Notowany jako miejscowo liczny. Nie odnotowano poważnych zagrożeń dla tego gatunku. Czasami odławiany w celu hodowli akwarystycznej.

Pożywienie

Zooplankton, glony, małe skorupiaki, a także cząstki przemiany materii symbiotycznego ukwiału i jego martwe szczątki.

Zachowanie

Amfiprion pomidorowy jest rybą żyjącą w symbiozie z ukwiałem z gatunku Entacmaea quadricolor, rzadziej z Heteractis crispa. Amfiprion dzięki grubej warstwie śluzu, który hamuje zabójcze działanie parzydełek ukwiału, żyje wśród czułek koralowca, które zapewniają mu ochronę przed większymi drapieżnikami, a także pokarm w postaci niestrawionych resztek pozostawionych przez gospodarza. Błazenek natomiast broni ukwiał przed żywiącymi się polipami chetonikami, a sam koralowiec także korzysta z resztek organizmów niezjedzonych przez rybę. Jeden ukwiał zamieszkuje zwykle jedna grupa rodzinna, złożona z samca, samicy i grupy młodocianych amfiprionów. Największy błazenek staje się samicą, a drugi co do wielkości zdolnym do rozrodu samcem. Tylko te osobniki w grupie mogą się rozmnażać. Ryby zaciekle bronią swego domu przed innymi amfiprionami i rybami zagrażającymi ukwiałowi. Dominujący samiec i z rzadka samica często nękają mniejsze osobniki w swojej grupie, przez co zjadają one mniejszą ilość pokarmu i osiągają mniejsze rozmiary. Samica natomiast często zaczepia samca, aby natomiast ten nie dorósł do jej rozmiarów. Kiedy samica ginie, samiec zwykle zmienia płeć i szybko rośnie(gdyż nie jest już nękany przez samice). Amfipriony które nie znalazły odpowiedniego gospodarza, żyją zwykle w pobliżu innych koralowców(np. koralowców pęcherzykowatych).

Rozród

Wśród amfiprionów zdolność do rozrodu posiada jedynie para dominująca, która łączy się zwykle na całe życie. Błazenek pomidorowy rozmnaża się przez cały rok w rejonach tropikalnych i w cieplejsze miesiące w rejonie klimatu umiarkowanego. Tarło odbywa się podczas pełni księżyca, podczas którego samiec goni samice, prezentuje swoje płetwy i szybko pływa wśród ukwiału. Tarło trwa ok. 0,5-2 godziny. Zwykle ponad 1000 jajeczek ikry składanych jest w pobliżu stopy ukwiału. Ikrą opiekuje się samiec, którą ją wachluje(usuwając nieczystości i napowietrzając zarodki) i usuwa martwe jaja. Po ok. 6-7 dniach następuje wylęg, a do toni wodnej uwalniane są 3-4 mm larwy. Larwy dryfują w wodzie przez ok. 16 dni, żywiąc się planktonem, a następnie narybek poszukuje odpowiedniego ukwiału. Młode zwykle dołączają do grupy amfiprionów zamieszkującej dany ukwiał, lub tworzą własne grupy rodzinne. Dojrzałość płciową samce osiągają po uzyskaniu 4 cm długości ciała, samice zwykle po osiągnięciu 7 cm(okres ok. 2 lat). Para rozrodcza może trzeć się kilka razy do roku.

Naturalni wrogowie

Amfiprion zwykle iż zamieszkuje ukwiał, nie posiada naturalnych wrogów. Jedynie młode i ikra są narażone na ataki drapieżników, głównie amfiprionów innych gatunków i wargaczowatych.

Długość życia

ok. 6-10 lat w naturze i do 18 lat w niewoli.

Znaczenie dla człowieka

Amfipriony są jadalne i posiadają smaczne mięso, lecz ze względu na trudność w ich złowieniu nie posiadają prawie żadnego znaczenia gospodarczego. Ryby są jednak poszukiwane, odławiane i sprzedawane akwarystom. Jego hodowla nie przysparza większych problemów.

Ciekawostki


  • Proces tworzenia specjalnego śluzu chroniącego rybę przed parzydełkami ukwiału nie jest do końca poznany. Wiadomo iż ryba nie rodzi się z śluzem, a jedynie nabywa zdolność jego tworzenia. Amfiprion pokrywa się śluzem naśladującym wydzieliny konkretnego ukwiału, dlatego koralowiec traktuje rybę jako jeden ze swoich narządów. Śluz błazenków jest dostosowany do danego osobnika, dlatego nie jest odporny na parzydełka innych ukwiałów, nawet tego samego gatunku. Kiedy ryba z jakiegoś powodu zostaje oddzielona od ukwiału na dłuższy okres traci zdolność ochrony przed ukwiałem i musi ją nabywać od nowa. Czasami ranne i niepokryte śluzem osobniki mogą zostać zaatakowane przez ukwiał. Badacze sądzą iż śluz jest tworzony przez skórę ryby, lub w jakiś sposób pokrywa swoje ciało śluzem z parzydełek gospodarza.
  • Czasami błazenki przyciągają drapieżne ryby, które zostają same upolowane przez ukwiał.
  • Hodowla amfipriona pomidorowego nie przysparza większych problemów. Nie wymaga dużego zbiornika, gdyż i tak nie oddala się za bardzo od koralowca, którego uznał za gospodarza, ok. 80 l. W akwarium najlepiej umieścić ukwiał, lecz są one dosyć problematyczne i często chorują(gdyż nie posiadają one symbiotycznych glonów występujących w naturze), dlatego w zastępstwie można dać błazenkowi innego koralowca. Dobrze w tym celu sprawdzają się koralowce skórzaste(Sarcophyton sp.).
  • Rodzaj Amphiprion liczy 29-30 gatunków amfiprionów min. amfipriona ognistego(Amphiprion ephippium), amfipriona plamistego(Amphiprion ocellaris) i amfipriona złotego(Amphiprion perideraion).
Bibliografia:
-http://sklep.aquamedic.pl/amphiprion-frenatus.html
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Amfiprion_pomidorowy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Tomato_clownfish
-http://www.fishbase.org/summary/Amphiprion-frenatus.html
-http://animaldiversity.org/accounts/Amphiprion_frenatus/
-http://www.superakwarium.pl/amphiprion-frenatus-id696.html
-http://animal-world.com/encyclo/marine/clowns/frenatus.php

środa, 5 listopada 2014

Ślepaczek zwyczajny - tajemniczy marszczelowiec z Amazonki

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Płazy
  • Rząd: Płazy beznogie
  • Rodzina: Marszczelcowate
  • Gatunek: Ślepaczek zwyczajny(Caecilia tentaculata)

Występowanie

Występuje w Ameryce Południowej(dorzecze Amazonki) min. w południowej i wschodniej Kolumbii, południowej Wenezueli, Surinamie(poza północno-zachodnim terytorium), Gujanie Francuskiej, północnej i północno-zachodniej Brazylii, wschodnim Ekwadorze i północno-wschodnim Peru. Małe populację rozsiane są także w północno-zachodniej Wenezueli. Wystąpienie tego gatunku na terenie Gujany i przy północnych granicach Boliwii wymaga potwierdzenia. Zasiedla tropikalne i subtropikalne nizinne lasy, plantację, oraz trawiaste tereny podmokłe. Przypuszcza mógłby przetrwać także na leśnych terenach zdegradowanych, lecz jak na razie brak danych na temat wystąpienia tam tego gatunku. Występuje poniżej 1000 m n.p.m.

Ogólny opis

Ślepaczek osiąga 60-100 cm długości ciała. Ciało płaza długie, beznogie, grube i cylindryczne. W przeciwieństwie do innych marszczelców(a zwłaszcza do bardzo podobnych Caecilia disossea i Oscaecilia bassleri), ciało ślepaczka zwyczajnego jest dosyć masywne. Skóra płaza koloru ciemnoniebieskiego, lub szarego. Strona brzuszna zwykle jaśniejsza. Oczy niewielkie, pokryte cienką warstwą skóry, lecz widoczne. Para niewielkich wyrostków sensorycznych, zlokalizowana pod nozdrzami jest niewidoczna z góry. W szczęce płaza zlokalizowane są dwa rzędy zębów, natomiast w żuchwie jeden. Zęby są dosyć małe, zakrzywione w stronę tylnej jamy gębowej. Skóra gładka, pokryta pierścieniami wzdłuż ciała.

Dymorfizm płciowy

brak danych.

Populacja i zagrożenia

Jest notowany jako gatunek niższego ryzyka na wyginięcie. Badacze nie posiadają zbyt wielu danych na temat populacji tego gatunku, lecz wydaje się on dosyć pospolity w miejscach o ograniczonej działalności człowieka. Ogólnie uważany za gatunek rzadki.

Pożywienie 

Przypuszczalnie głównie bezkręgowce glebowe.

Zachowanie

Słabo poznane. Jest gatunkiem żyjącym w wilgotnym runie leśnym. Rzadko wychodzi w eksponowane miejsca.

Rozród  

brak danych.

Naturalni wrogowie

Przypuszczalnie niektóre ptaki i węże.

Długość życia

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Czasami spotykany na plantacjach, gdzie może być mylony z wężami. Poza tym płaz nie posiada szczególnego znaczenia dla człowieka.

Ciekawostki

  • Ślepaczek zwyczajny, jak i inni przedstawiciele rodzaju Caecilia są gatunkami bardzo słabo poznanymi.
  • Gatunek został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza. Jednak badania obecnych uczonych sugerują iż Linneusz opisał gatunek na podstawie kilku okazów, które należały do paru podobnych przedstawicieli rodzaju Caecilia.
  • Rodzaj Caecilia liczy obecnie 33 gatunki ślepaczków min. Caecilia bokermanni, Caecilia occidentalis i Caecilia albiventris.
Bibliografia
-http://www.iucnredlist.org/details/59530/0
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Caecilia&where-species=tentaculata
-https://en.wikipedia.org/wiki/Caecilia_tentaculata

poniedziałek, 3 listopada 2014

Żmija turecko-irańska - jeden z najrzadszych węży

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskonośne
  • Rodzina: Żmijowate
  • Gatunek: Żmija turecko-irańska(Vipera wagneri)

Występowanie

Żmija turecko-irańska występuje na niewielkim terytorium we wschodniej Turcji na terenach prowincji Kars, Erzurum i Ağrı. Niegdyś jej zasięg sięgał aż po granicę turecko-irańską. Preferuje gęsto zarośnięte tereny trawiaste, lub skaliste na stoku północnym, zwykle w pobliżu rzek i strumieni na wysokości 1600-1900 m n.p.m.

Ogólny opis  

Żmija osiąga 70-95 cm długości ciała. Ciało dosyć masywne i krępe, głowa proporcjonalnie duża, wydłużona o trójkątnym zarysie i wyraźnie oddzielona od szyi. Tarczki głowowe niewielkie, trudno odróżnialne od łusek. Pysk zaokrąglony, pokryty drobnymi łuskami. Szyja przewężona i dosyć elastyczna. Ogon dosyć krótki. Ciało pokryte niewielkimi łuskami. Na szczycie głowy znajdują się 2 duże i wydłużone plamy, przypominające literę "V". Między nimi znajdują się także zwykle dwie mniejsze plamki. Od kącika oka po kąt pyska biegnie czarny pas. Ciało żmii koloru szarego, lub szarobrązowego z charakterystycznym wzorem, utworzonym z plam, rzadko ze sobą połączonych, biegnących od głowy po ogon. Plamy zwykle koloru brązowego, żółtego, lub pomarańczowego o czarnej obwódce. Oczy o charakterystycznej pionowej źrenicy. W górnej szczęce występują dwa zęby jadowe.

Dymorfizm płciowy

Samica osiąga nieco większe rozmiary.

Populacja i zagrożenia 

Klasyfikowany przez IUCN jako gatunek krytycznie zagrożony. Wąż był niegdyś obiektem wyłapywania ze środowiska naturalnego i sprzedawania jako zwierzę domowe, przez co populacja żmii drastycznie spadła. Jeszcze 15-20 lat temu wąż był gatunkiem pospolitym występującym aż po granice turecko-irańską, dziś jego populacja nie przekracza 2500 dorosłych osobników. Większość z nich żyje na terenie doliny rzeki Aras. Gatunek został objęty konwencją CITES w Załączniku II, mimo to jego liczebność nadal spada. Obecnie poważnym zagrożeniem dla tego gatunku stała się także budowa kompleksu zapór wzdłuż rzeki Aras, co spowoduje zatopienie siedliska na którym występuje największa koncentracja tego gatunku. Planuje się podjąć pewne kroki w celu ochrony tego gatunku min. chronić i tworzyć siedliska życia dla tego węża. Gatunek jest także rozmnażany w niewoli.

Pożywienie

Głównie małe ssaki, jak gryzonie, ryjówki, krety, a także ptaki, płazy, jaszczurki i czasami duże owady. Młode węże głównie owady, ślimaki i pierścienice.

Zachowanie

Słabo poznane. Gatunek o dziennym trybie życia. Często spotykana wygrzewającą się na skałach, lub korzeniach. Swojego jadu używa do polowań i obrony. Zaniepokojona ucieka, choć w ostateczności skula się spiralnie i gotuje się do ukąszenia.

Rozród

Słabo poznany. Jest gatunkiem jajożyworodnym. Samica rodzi 10-12 w pełni ukształtowanych młodych, które od razu po urodzeniu stają się samodzielne.

Naturalni wrogowie

Niektóre ptaki drapieżne, jak gadożer, a także bociany, borsuki i jeże. Przez swoją jadowitość większość zwierząt jednak unika żmii turecko-irańskiej.

Długość życia 

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Żmija była niegdyś cennym obiektem dla hobbystów węży, przez co jej populacja drastycznie spadła. Obecnie rzadko spotykana w sprzedaży, głównie na czarnym rynku. Hodowana przez niektóre ogrody zoologiczne(min. St. Louis Zoo). Jej jad nie jest groźny dla zdrowego człowieka, a pokąsania przez ten gatunek są bardzo wyjątkowe, głównie ze względu na jej rzadkość.

Ciekawostki


  • Żmija turecko-irańska została zakwalifikowana do 10 najrzadszych węży świata w 2014 roku(według Daryl'a George). Zyskała miejsce 10, przed żararaką Bothrops alcatraz i grzechotnikiem katalińskim(Crotalus catalinensis). Za najrzadszego węża świata został uznany połoz Liophis ornatus.
  • 16 sierpnia 2013 roku w Zoo St. Louis urodziło się 9 młodych żmij turecko-irańska, co dla przetrwania gatunku jest wielkim krokiem na przód.
  • Żmija została opisana w 1984 roku.
  • Przez niektórych badaczy klasyfikowana do rodzaju Montivipera.
  • Klasyfikowana do rodzaju Vipera liczącego 23-28 gatunków żmij do którego klasyfikuje się także żmiję bliskowschodnią(Vipera xanthina), żmiję zygzakowatą(Vipera berus) i żmiję nosorogom(Vipera ammodytes).
Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBmija_turecko-ira%C5%84ska
-https://en.wikipedia.org/wiki/Vipera_wagneri
-http://www.iucnredlist.org/details/22998/0
-http://eol.org/pages/790150/details

sobota, 1 listopada 2014

Puszczyk płowolicy - puszczyk z Indonezji

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Ptaki
  • Rząd: Sowy
  • Rodzina: Puszczykowate
  • Gatunek: Puszczyk płowolicy(Strix seloputo)

Występowanie

Puszczyk płowolicy zamieszkuje południowo-wschodnią Azję min. południową Birmę, Tajlandię, Kambodżę, Wietnam Południowy, Półwysep Malajski, środkową Sumatrę, Jawę(poza rejonami centralnymi), wyspę Bawean(na północ od Jawy) oraz wyspy Palawan i Calamian(Filipiny). Zasiedla nizinne lasy zimozielone, brzegi lasów, plantację, obszary bagienne, lasy namorzynowe, a także parki i ogrody w pobliżu osad ludzkich. Występuje do ok. 1000 m n.p.m.

Ogólny opis

Sowa osiąga 45-47 cm długości ciała, 29-37 cm rozpiętości skrzydeł i wagę ok. 1 kg. Twarz puszczyka koloru pomarańczowego, lub płowo-pomarańczowego z czarnym pasem na krawędziach boków twarzy. Oczy ciemnobrązowe, natomiast dziób zielonoczarny. Głowa, grzbiet, pokrywy skrzydłowe i górna pokrywa ogona koloru czekoladowo-brązowego z białymi plamami o czarnych krawędziach, oraz czasami z złotawymi plamami. Dolna część ciała koloru jasnego, lub złotawego z czarnym poprzecznym pręgowaniem. Dolna pokrywa ogona koloru złotawego z czarnymi, poprzecznymi pasami. Ogon osiąga długość 17-20 cm. Nogi i palce opierzone, zwykle koloru złotawego z czarnym pręgowaniem. Pazury koloru ciemnooliwkowego. Czasami przy jasnym ubarwieniu dolnej części ciała, występują złotawe plamy i podobnie przy złotawym umaszczeniu, mogą występować miejscami białe zabarwienia. Osobniki młodociane posiadają nieco jaśniejsze upierzenie.

Dymorfizm płciowy

Samice osiągają większe rozmiary od samców.

Populacja i zagrożenia

Nie jest znana wielkość populacji tego ptaka, lecz gatunek uznawany jest za dosyć powszechny. Notowany jako gatunek najmniejszej troski. Nie są znane większe zagrożenia dla puszczyka płowolicego. Potencjalnie może zagrażać mu wyrąb lasów, choć łatwo przystosowuje się do środowiska zurbanizowanego.

Pożywienie

Głównie gryzonie, a także małe ptaki i duże owady.

Zachowanie 

Jest typowym ptakiem nocnym, aktywnym po zmroku. Dzień spędza ukryty wśród gęstej roślinności na drzewach, lub w dziuplach. Najczęściej puszczyk spotykany w parach, zwłaszcza podczas odpoczynku. Poluje raczej samotnie. Podczas jego aktywności można usłyszeć charakterystyczny głos tej sowy, przypominający huhuhu. Czasami można także usłyszeć jego łagodne, metaliczne trąbienie. Ekologia gatunku nadal zostaje w dużej mierze niezbadana.

Rozród

Okres rozrodczy przypada zwykle od stycznia do sierpnia. Gniazdo zakładane jest zwykle w dziuplach drzew, choć w przypadku ich braku, sowy mogą zbudować otwarte gniazdo na gałęzi, wysoko nad ziemią. Gniazdo budowane jest z patyków i liści. Samica składa 2-3 owalne i białe jaja. Pisklętami opiekują się oboje rodzice. Długość inkubacji jaj, oraz okres odchowu piskląt jest nieznany.

Naturalni wrogowie

Głównie większe ptaki drapieżne.

Długość życia 

brak danych.

Znaczenie dla człowieka

Mogą redukować liczebność owadów i gryzoni, dlatego są uważane za zwierzęta pożyteczne. Rzadko trzymany w niewoli.

Ciekawostki


  • Mimo iż jest gatunkiem dosyć powszechnym i spotykanym w pobliżu osiedli ludzkich, jego biologia i ekologia jest dosyć słabo poznana.
  • Wyróżnia się 3 podgatunki puszczyka płowolicego(Strix seloputo seloputo, Strix seloputo baweana i Strix seloputo wiepkeni).
  • Został opisany w 1821 roku przez amerykańskiego przyrodnika Thomas'a Horsfield'a.
  • Rodzaj Strix liczy obecnie 15-18 gatunków puszczyków min. puszczyka pręgowanego(Strix woodfordii), puszczyka patagońskiego(Strix rufipes) i puszczyka płowego(Strix fulvescens).
Bibliografia:
-https://en.wikipedia.org/wiki/Spotted_wood_owl
-http://www.owlpages.com/owls/species.php?s=1520
-http://www.hbw.com/species/spotted-wood-owl-strix-seloputo