- Królestwo: Zwierzęta
- Podtyp: Kręgowce
- Gromada: Płazy
- Rząd: Płazy beznogie
- Rodzina: Marszczelcowate
- Gatunek: Boulengerula niedeni
Występowanie
Obszar występowania tego gatunku ogranicza się jedynie do Sagala Hill, obszaru znajdującego się w paśmie górskim Taita Hills w południowo-wschodniej Kenii. Występuje na wysokości 1000-1500 m n.p.mm, a jego areał występowania wynosi 29 km*2. Pierwotnie występował w górskich lasach, lecz obecnie większość z nich została przekształcona w gospodarstwa małorolne. Do przeżycia potrzebuje wilgotnej gleby, dlatego dosyć licznie występuje na plantacjach bananowców, wśród rozkładającej się roślinności, w szczególności w pobliżu strumieni. Nieobecny na plantacjach eukaliptusa(które obejmują większą powierzchnie w Sagala Hill), sosny, oraz w pozostałościach lasów górskich Sagala Hill powyżej 1500 m.
Ogólny opis
Boulengerula niedeni, jak inni przedstawiciele jego rodzaju, charakteryzują się nietypowym jak na płazy, wydłużonym i beznogim ciałem, podzielonym na odcinki(podobnie jak segmenty u dżdżownicy), przypominając przedstawiciela dżdżownicowatych. Mierzy przeciętnie do 30 cm długości, przy średnicy do 0,6 cm. W przeciwieństwie do dżdżownic posiadają otwór gębowy, nozdrza i oczy, oraz wyjątkową wśród kręgowców, parę wysuwanych macek(czułków), po każdej stronie głowy, między nozdrzami, a oczyma. Skóra jest gładka, pokryta kreatyną, przypominając czasami rybią łuskę. Pysk jest zaokrąglony z proporcjonalnie dużym otworem gębowym, posiadającym po dwa rzędy zębów w szczęce. Oczy są uwstecznione, niemal w całości pokryte skóra i kością. W zależności od środowiska i miejsca występowania, wyróżnia się kilka wariantów kolorystycznych tego płaza. Zwykle te występujące w wyższych partiach swojego występowania są ciemnobrązowe, natomiast te niżej zwykle jasnobrązowe z niebieskawym odblaskiem. Młode zwykle jasne, nieco przeźroczyste z ciemnym paskiem rozciągającym się na plecach marszczelca.
Dymorfizm płciowy
Przypuszczalnie brak.
Populacja i zagrożenia
Boulengerula niedeni jest klasyfikowany jako gatunek zagrożony wyginięciem, głównie z powodu swojego ograniczonego miejsca występowania, ograniczającego się jedynie do Sagala Hill. Powszechnie jednak uznaje się go za dość licznego na obecnym zasięgu. Występuje dosyć licznie na plantacjach bananowców, jednak większość Sagala Hill zostało przekształconych na plantację eukaliptusa i sosny na których gleba jest sucha, nieodpowiednia dla
Boulengerula niedeni. Nie występuje on także w pierwotnych lasach powyżej 1500 m n.p.m. z niewyjaśnionych jeszcze przyczyn(przypuszczalnie inne warunki klimatyczne ze względu na wysokość nad poziomem morza, uniemożliwiają prawidłowy rozwój tego gatunku na tym terenie). Wycinka pozostałego lasu w Sagala Hill, może przyczynić się do pogorszenia stanu populacji tego gatunku. Pestycydy, zanieczyszczenie gleb oraz działanie światowej choroby płazów spowodowanej grzybem chytridiomycosis, może mieć także negatywne działanie na stan populacji płaza. Obecnie Towarzystwo Zoologiczne w Londynie
Edge Of Existence prowadzi kampanie mającą na celu poznanie gatunku oraz przywrócenie naturalnego środowiska temu płazowi. Uświadamia się także miejscową ludność o roli
Boulengerula niedeni, jaką pełnia jako naturalny wskaźnik jakości gleb. Likwidacja plantacji eukaliptusa, oraz przywrócenie plantacji bananowców może być dobrym posunięciem w celu ochrony tego płaza oraz zapewnieniu zysku miejscowej ludności z sprzedaży bananów.
Pożywienie
Głównie dżdżownice i termity, oraz inne glebowe bezkręgowce.
Zachowanie
Niemal całe swoje życie płaz spędza ukryty w wilgotnej glebie i ściółce. Dzięki swojej kościstej i twardej głowie, może ryć nory w miękkiej ziemi. Zwykle aktywnie szukają ofiary, lub czyhają w bezruchu, bazując na swoim dobrym węchu i wysuwanych mackach, które odbierają sygnały chemiczne i dotykowe. Dzięki mocnym mięśniom szczęki i zakrzywionym zębom, zwykle złapana zdobycz nie może się uwolnić z uścisku. Dzięki wydzielanej toksynie przez gruczoły skórne, rzadko pada ofiarą drapieżników.
Rozród
Zachowania rozrodcze słabo poznane. U tego płaza dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego, zwykle podczas pory deszczowej. Samica wykopuje podziemną komorę w której składa ok. 5 jaj. Jajka są strzeżone przez samice. Młode wykluwają się już w pełni ukształtowane, bez przechodzenia etapu larwalnego. Przejawia niezwykła formę opieki nad młodymi. Samica produkuje gęsto i pożywną warstwę skórną, która jest zjadana przez małe płazy, które posiadają wyspecjalizowane do tego celu zęby. Przypuszczalnie samodzielność osiągają w wieku ok. 1 roku po wykluciu, a dojrzałość płciową po 2 latach.
Naturalni wrogowie
Przypuszczalnie niektóre ptaki, węże i mrówki. Jednak ze względu na toksyczną wydzielinę skórną, może nie być powszechnym celem polowań.
Długość życia
brak danych.
Znaczenie dla człowieka
Poza programami ochronnymi, którymi objęty jest ten gatunek, nie ma on szczególnego znaczenia dla człowieka. Nie potwierdzono przypadków trzymania tego gatunku w niewoli.
Ciekawostki
- Specyfika rozrodcza u tego gatunku została zaczerpnięta z krewniaczego gatunku Boulengerula taitana zamieszkującego endemicznie góry Taita Hills. Przypuszczalnie Boulengerula niedeni rozmnaża się podobnie.
- Podobne zachowania rozrodcze można zaobserwować u pokrewnego gatunku z rodzaju Siphonops(Siphonops annulatus).
- Został wymieniony w projekcie Evolutionarily Distinct and Globally Endangered w 2008 roku, jako ogniskowy gatunek płaza. Zakwalifikował się do pierwszej 10.
- Został opisany w 2005 roku przez grupę zoologów.
- Do rodzaju Boulengerula obecnie klasyfikowanych jest 7 gatunków płazów: Boulengerula niedeni, Boulengerula boulengeri, Boulengerula changamwensis, Boulengerula denhardti, Boulengerula fischeri, Boulengerula taitana i Boulengerula uluguruensis.
Bibliografia:
-http://www.iucnredlist.org/details/61920/0
-https://en.wikipedia.org/wiki/Boulengerula_niedeni
-http://www.arkive.org/sagalla-caecilian/boulengerula-niedeni/
-http://www.edgeofexistence.org/amphibians/species_info.php?id=548
-http://amphibiaweb.org/cgi/amphib_query?where-genus=Boulengerula&where-species=niedeni
