wtorek, 4 czerwca 2013

Waran nilowy - największa jaszczurka Czarnego Kontynentu.

  • Królestwo: Zwierzęta
  • Podtyp: Kręgowce
  • Gromada: Gady
  • Rząd: Łuskoskóre
  • Rodzina: Waranowate
  • Gatunek: Waran nilowy (Varanus niloticus)

Występowanie

Zasiedla niemal całą Afrykę subsaharyjską, w pobliżu zbiorników wodnych. Nie występuje w północnej i południowo-zachodniej Afryce, lecz można go znaleźć na całej długości biegu rzeki Nil. Występuje w przeróżnych środowiskach min. w lasach, sawannach, zaroślach, bagnach i lasach namorzynowych, lecz tylko w pobliżu źródeł wody, takich jak rzeki i jeziora. Został sprowadzony do Ameryki Północnej(min. na Florydę, Miami i Hollywood)

Ogólny opis

Waran nilowy jest dużą jaszczurką(największą Afryki wraz z waranem ozdobnym(Varanus ornatus)) dorastającą do ponad 2 metrów. Posiadają szczupły, dobrze umięśniony tułów. Nogi są muskularne, a pazury ostre. Głowa jest trójkątnie zarysowana, a szczęki silne, wyposażone w tępe zęby służące do kruszenia. Dorosłe warany nilowe są brązowe lub zielono-szare z kremowo-żółtymi plamami lub pasami na grzbiecie i kończynach i z zielono-żółtymi plamami na głowie.

Dymorfizm płciowy

Brak.

Populacja i zagrożenia

Waran nilowy nie jest klasyfikowany jako gatunek zagrożony, lecz międzynarodowy handel tą jaszczurką jest zakazany i znajduje się na liście CITES w Załączniku II. Waran nilowy jest lokalnie pospolity, choć bywa obiektem polowań i nielegalnego handlu.

Pożywienie

Poluje głównie na żaby, ropuchy(także te trujące), gryzonie, ryby, jaszczurki, małe żółwie, ptaki i ich jaja, chrząszcze, owady, skorupiaki, młode krokodyle i ich jaj, padlina, ślimaki i inne bezkręgowce.

Zachowanie

Waran nilowy prowadzi samotniczy tryb życia, choć czasami widywano grupy tych zwierząt. Większość dnia spędza wygrzewając się na konarach i skałach umieszczonych nad wodą, często w widocznym miejscu. W razie niebezpieczeństwa szybko wskakuje do wody, nawet z dość dużej wysokości. Jest doskonałym pływakiem. Podczas żerowania i spacerów, ciągnie swoje ciało po ziemi i wykorzystuje swój język do łapania zapachów z otoczenia. W rzeczywistości jest płochliwy i bardzo ostrożny, w razie niebezpieczeństwa szybko ucieka w stronę wody, a jeśli ucieczka jest niemożliwa to staje na pełnych nogach, syczy i wymachuje ogonem. Jego ogon może zadać bolesną ranę, a ugryzienie jest bardzo niebezpieczne. Waran wydobywa także z siebie piżmo, aby odstraszyć drapieżnika. Na swoje ofiary rzuca się błyskawicznie i zazwyczaj jednym ugryzieniem zabija małe stworzenie, często także pomaga sobie ostrymi pazurami, aby ewentualnie dobić ofiarę, trzymaną w pysku. Aby zdobyć jaja krokodyla często pracują w patrach, jedna jaszczurka odwraca uwagę rodzica pilnującego gniazda, a druga kradnie jaja. W zimniejszych rejonach Afryki Południowej, zimują w norach i szczelinach skalnych.

Rozród

Pora rozrodcza u waranów nilowych, przypada od czerwca do końca października, zazwyczaj przed porą deszczową. Samce zazwyczaj toczą między sobą walki oraz poszukują partnera. Około sierpnia-września, zaraz po wiosennych deszczach, samica składa w dziurze w ziemi lub w aktywnym gnieździe termitów, 20-60 jaj. Dziura w termitierze zostaje szybko naprawiona przez termity. Jajka otrzymują prawidłową temperaturę inkubacji oraz obronę przed drapieżnikami. Inkubacja trwa zazwyczaj 10 do 12 miesięcy. Po wyklucie młode ważą średnio 26 gramów. Wykopują się z gniazda, kiedy deszcze zmiękczą ściany gniazda termitów. Znane są także przypadki, kiedy matka pomagała wydostać się młodym waranom, lecz po tym akie, młode są już zdane jedynie na siebie. Młode warany osiągają dojrzałość płciową zazwyczaj po 3-4 latach.

Naturalni wrogowie

Dorosły waran nilowy ma mało naturalnych wrogów, lecz głównymi zwierzętami zagrażającymi waranowi są pyton skalny, krokodyl nilowy, krokodyl krótkopyski i krokodyl wąskopyski. Młode warany są narażone na ataki wielu innych, większych od nich drapieżników.

Długość życia

Długość życia warana nilowego w niewoli waha się w granicach 10-20 lat. Długość życia na wolności nie jest dokładnie poznana.

Znaczenie dla człowieka

Waran nilowy jest jedną z popularniejszych jaszczurek trzymanych przez hobbystów, choć jego hodowla przysparza wielu problemów i nie jest polecany dla początkujących terrarystów. Często urządzane są także polowania na warana w celu pozyskania mięsa i skór. W wierzeniach niektórych ludów afrykańskich, tłuszcz warana nilowego z jego zarządów rodnym, leczy choroby uszu i ochrania przed piorunami. Warany są czasami tępione, gdyż sporadycznie atakują drób hodowlany.

Ciekawostki


  • W RPA waran nilowy jest nazywany waranem wodnym, lub legwanem wodnym.
  • Wraz z waranem ozdobnym*(Varanus ornatus), waran nilowy jest uważany za największą jaszczurkę Afryki. Choć ponoć waran ozdobny* może osiągać większe rozmiary. Waran ozdobny* został wyodrębniony jako gatunek z warana nilowego.
  • Choć jest dosyć często spotykany w hodowlach, a jego ceny w sprzedaży są dosyć przystępne, to jest to jaszczurka niebezpieczna, inteligentna i dosyć problematyczna w hodowli(potrzebuje dużego terrarium).
  • Na Florydzie zanotowano wzrost populacji warana nilowego, który jest gatunkiem obcym i inwazyjnym. Warany niszczą i zjadają jaja aligatorów u których zanotowano spadek populacji, a ponadto warany atakują zwierzęta domowe np. koty i psy.
  • W swoim naturalnym środowisku waran nilowy, redukuje liczebność krokodyli.
  • Waran nilowy jest najbliżej spokrewniony z waranem ozdobnym*(Varanus ornatus). Do jego rodzaju Varanus zaliczanych jest ponad 70 gatunków.

Bibliografia:
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Waran_nilowy
-https://en.wikipedia.org/wiki/Nile_monitor
-http://www.arkive.org/nile-monitor/varanus-niloticus/
-http://animaldiversity.org/accounts/Varanus_niloticus/
-http://www.terrarium.com.pl/2101-varanus-niloticus-waran-nilowy/

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz