Kasztanowiec biały - drzewo kasztanowe

inne nazwy: kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec pospolity, kasztanowiec koński, kasztan gorzki, kasztan dziki

• Królestwo: Rośliny 
• Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe 
• Klasa: Okrytonasienne
• Rząd: Mydleńcowce
• Rodzina: Mydleńcowate
• Gatunek: Kasztanowiec biały(Aesculus hippocastanum)

Występowanie

Pierwotnie kasztanowiec biały występował na Półwyspie Bałkańskim w Europie Południowo-Wschodniej(dokładnie niewielki obszar na terenie Grecji, Albanii, Serbii, Bułgarii i Macedonii). Rósł głównie w lasach liściastych i mieszanych. Obecnie rozpowszechniony w klimacie umiarkowanym całego świata.

Opis ogólny

Kasztanowiec zwyczajny to drzewo dorastające do 36 metrów, korona jest zazwyczaj gęsta i cylindryczna, a kora początkowo szara, później u starszych drzew łuszcząca się. Liście kasztanowca są dłoniasto złożone, składające się z 5-7 odwrotnie jajowatych listków o długości 15-25 centymetrów, rzadziej do 40 cm. Pąki wydzielają niekiedy lepką substancję.

Rozmnażanie

Kasztanowiec biały zazwyczaj owocuje w wieku 10-15 lat. Kasztanowiec kwitnie od maja do czerwca, zazwyczaj przed rozwinięciem się liści. Kwiaty są rozdzielno lub obupłciowe, niekiedy nawet na tym samym kwiatostanie. Kwiaty są zebrane po 20-50 na jednym kwiatostanie o długości 15-30 cm. Kwiaty o średnicy do 2 cm, posiadają 4-5 białych płatków z czerwonymi, żółtymi lub brązowymi plamkami wabiącymi owady. Kwiaty są przede wszystkim owadopylne i miododajne. Owoce kasztanowca białego dojrzewają w miesiącach od września do października. Zwane są kasztanami. Zebrane są na grubych szypułkach i otoczone kulistą torebką o średnicy do 6 cm. Torebka posiada zielony kolor, jest gruba i pokryta średnio kłującymi kolcami. Po dojrzeniu, rozpadają się zazwyczaj na 3 części. Nasiona są zazwyczaj kuliste, lecz czasami zdarzają się nasiona spłaszczone na powierzchni styku. Powierzchnia kasztana jest błyszczące, posiadająca delikatną fakturę, przypominającą słoje drzewa. Osiągają przeciętnie 4 cm średnicy i są największymi nasionami wytwarzanymi przed drzewa.

Zagrożenia

Drzewo nie jest zagrożone i jest pospolicie sadzone w parkach, lasach, alejkach i obrzeżach dróg.

Długość życia

Ponad 200 lat.

Znaczenie dla człowieka

Kasztanowiec biały jest popularnym drzewem ozdobnym, sadzonym przede wszystkim w parkach, alejkach i przydrożach. I mimo swoich wymagających preferencji, drzewo jest powszechnie uprawiane w niemal całej Europie. Nasiona kasztanowca (kasztany) są czasami stosowane jako karma dla zwierząt(dzików, jeleniowatych) i w produkcji kleju, środków piorących, kosmetyków itp. Kwiaty, kora i owoce są także stosowane w lecznictwie. Drewno nie ma większej wartości użytkowej.

Warunki uprawy

Kasztanowiec biały jest gatunkiem wymagającym. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje gleby żyznej, dosyć wilgotnej i bogatej w wapno. Lubi miejsca dobrze nasłonecznione, lecz dobrze znosi półcień. Jest mrozoodporny. Jest drzewem bardzo podatnym na choroby i szkodniki.

Ciekawostki

• Owoce kasztanowca(kasztany) są popularne wśród dzieci, które zbierają nasiona i wykonują z nich różne pracę.
• Najstarszy kasztanowiec biały rośnie w Lubiniu i liczy ok. 255 lat.
• Nazwa kasztanowiec została nadana drzewu, prawdopodobnie w przekonaniu że jest on spokrewniony z kasztanami(Castanea).
• Sławne jest także tzw. Drzewo Anny Frank, które Anna Frank opisuje będąc ukryta, podczas okupacji Holandii przez III Rzeszę. Drzewo przewróciło się w 2010 roku.
• Kasztanowiec biały jest jednym z pierwszych uprawianych drzew w celach ozdobnych. Drzewo zostało rozpowszechnione w wyniku tureckiej ekspansji. W Polsce pojawiło się w XVII wieku. Czasami mylnie uważane jest jako rodzimy gatunek drzewa w Polsce.
• Mimo swoich walorów dekoracyjnych, kasztanowiec posiada kilka wad, zagłusza inne rośliny, swoim bardzo głębokim cieniem, zaśmieca ulice licznie opadającymi owocami i liśćmi oraz jego podatność na choroby, szkodniki i złe warunki środowiskowe.
• Kwitnięcie kasztanowców często jest symbolem matury.
• Surowce z kasztanowca są używane w medycynie w leczeniu żylaków, oparzeń, w stanach zapalnych jelit i żołądka, reumatyzmu, hemoroidów itp.
• Mimo iż kasztanowiec biały jest zwany kasztanowcem końskim, to jest toksyczny po zjedzeniu przez konia. Nazwa wzięła się o tego, iż niegdyś przy pomocy kasztanów leczono astmę oskrzelową u koni. 
• Najgroźniejszym szkodnikiem kasztanowca jest motyl z gatunku szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella), który uszkadza liście. W ostatnich latach nasiliły się ataki tego motyla.
• Kasztanowce są często mylnie kojarzone z rodzajem kasztanów(Castanea).
• Kasztanowiec biały jest blisko spokrewniony z innymi gatunkami kasztanowców(Aesculus), który rodzaj liczy ok. 25 gatunków min. kasztanowca drobnokwiatowego (Aesculus parviflora), kasztanowca krwistego (Aesculus pavia ) i kasztanowca żółtego (Aesculus flava).
  
  

Bibliografia:

-https://pl.wikipedia.org/wiki/Kasztanowiec_zwyczajny

-https://en.wikipedia.org/wiki/Aesculus_hippocastanum

-http://www.iucnredlist.org/details/202914/0

-http://drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/kasztanowiec/kasztanowiec_zwyczajny/kasztanowiec_zwyczajny.php